Table Of ContentEK-2
HASTANE ÖNCESİ
ACİL TIBBİ YARDIM VE BAKIM
AKIŞŞ ŞŞEMALARI
YYEETTİİŞŞKKİİNN UUYYGGUULLAAMMAA KKIILLAAVVUUZZUU
1
UYARILAR
Tıp sürekli olarak değişen bir bilim dalıdır. Hastalıkların veya yaralanmaların
ttüümmüünnüünn kkeessiinn tteeddaavviissii hheennüüzz aaççııkk ddeeğğiillddiirr. YYeennii aarraaşşttıırrmmaallaarr iillee hheerr ggüünn
ilaçlar ve tedaviler değişmektedir. Bu Yönergede bulunan bilgiler
onaylandığı tarih itibariyle en güncel, geçerli ve tıbbi standartlara uygundur.
BBuunnaa rraağğmmeenn, ttııbbbbıınn ssüürreekkllii ddeeğğiişşeenn bbiirr bbiilliimm oollmmaassıı nneeddeenniiyyllee yyöönneerrggeeyyii
hazırlayan kurul bilgilerin bütünü ile olarak doğru ve eksiksiz olduğunu
beyan edememektedir ve bu bilgilerin kullanılmasından doğan sonuçlardan,
ihmal ve hatalardan sorumlu değğillerdir. Yönerggenin düzenli aralıklarla
yenilenmesi, güncellenmesi ve geliştirilmesi yapılacak olsa da uygulayıcılar
tıp bilimindeki gelişmeleri, uluslar arası kabul gören kılavuzları ve mevzuatı
takipp etmelidir.
2
Balon Valf Maske
KKM Komuta Kontrol Merkeziyle Temasa Geç BVM
Pozitif Basınçlı Ventilasyon
PBV
Nabızsız Elektriksel Aktivite
NEA
Kardiyopulmoner Resusitasyon
KPR
VF
Ventiküler Fibrilasyon Serum Fizyolojik
SF
Otomatik Eksternal Defibrilatör
Nabızsız VT OED
Nabızsız Ventriküler Taşikardi
Ringer Laktat
RL
Damar yolu açık kalacak şekilde
DAKŞ KTA Kalp Tepe Atımı
Intravenöz (damar içine)
IV Kapiller Geri Dolum Zamanı
KDZ
Intraosseös (kemik içine) mikrogram
IO µg
Intramuskuler (kas içine) GKS GLASKOW KOMA SKALASI
IM
Entübasyon tüpünden Acil Tıp Teknisyeni
EETT AATTTT
Sublingual (Dil Altından)
SL Ambulans ve Acil Bakım Teknikeri
AABT
Kan Şekeri
KŞ
Hipovolemi, Hipoksi, Hipertermi, Hipotermi, Hipo-Hiperkalemi (ve diğer elektrolitler), Heart Block (kalp bloğu), H+ iyonu (asidoz)
H ve T ler Tansiyon pnömotoraks, Toksikasyon/Dozaşımı, Travma, Tamponad Kardiyak, Tromboembolizm
Sol taraftaki sütunlar AABT ve ATT lerinin müdahale sınırlarını belirlemektedir
3
YETKİ VE SORUMLULUKLAR
11/5/2000 tarihli ve 24046 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği (Madde28)
1155//33//22000077 ttaarriihhllii 2266446633 ssaayyııllıı AAcciill SSaağğllııkk HHiizzmmeettlleerrii YYöönneettmmeelliiğğiinnddee DDeeğğiişşiikklliikk YYaappııllmmaassıınnaa DDaaiirr YYöönneettmmeelliikk ((MMaaddddee 1100))
Ambulans ve acil bakım teknikerleri (AABT), Bakanlıkça yapılacak düzenlemelere
uuyygguunn oollaarraakk;;
1) İntravenöz girişim yapmak.
2) Hastaneye ulaşıncaya kadar, kabul edilen acil ilaçları ve sıvıları kullanmak.
3) Oksijen uygulaması yapmak.
4) Endotrakeal entübasyon uygulaması yapmak.
55)) KKarddiiyo-pullmoner resüüsiittasyon ve ddeffiibbriillasyon yapmakk.
6) Travma stabilizasyonu yaparak hastanın nakle hazır hale gelmesini sağlamak.
7) Uygun taşıma tekniklerini bilmek ve uygulamak.
8) Monitörizasyon ve defibrilasyon uygulamak.
9) Kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyonu sağlamak.
10) Yara kapatma ve basit kanama kontrolü yapmak.
11) Acil doğum durumunda doğum eylemine yardımcı olmak.
Acil tıp teknisyenleri(ATT), tıbbi danışman koordinasyonu ve onayı ile Bakanlıkça
yyaappııllaaccaakk ddüüzzeennlleemmeelleerree uuyygguunn oollaarraakk;;
1) İntravenöz girişim yapmak.
2) Oksijen uygulaması yapmak.
3) Endotrakeal entübasyon uygulaması yapmak.
4) Uygun taşıma tekniklerini bilmek ve uygulamak.
5) Kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyonu sağlamak.
6) Yara kapatma ve basit kanama kontrolü yapmak.
7) Temel yaşam desteği protokollerini uygulamak.
8) Temel yaşam desteği uygulaması sırasında yarı otomatik ve tam otomatik eksternal defibrilatörleri kullanmak.
99)) TTrraavvmmaa ssttaabbiilliizzaassyyoonnuu yyaappaarraakk hhaassttaannıınn nnaakkllee hhaazzıırr hhaallee ggeellmmeessiinnii ssaağğllaammaakk.
4
VAKA YÖNETİMİ SAHA YÖNETİMİ
KKiişşiisseell KKoorruuyyuuccuu MMaallzzeemmeelleerriinnii KKuullllaann
HAYIR Güvenli Hale
Olay Yeri Güvenliği Var mı? Gelene Kadar
Bekle
EVET
EVET HAYIR
Hasta Güvenliği Var mı?
Güvenliğini
Sağla
Yaralanma ve/veya hastalığın mekanizmasını değerlendir
A
A AA
B T
Tıbbi Travma
T T
Hastalık ÖÖyküsünü al TTravma OOlluş ŞŞekklliinii BBelliirlle
Vaka Sayısını Belirle
Tek Vaka İse TRİAJ yap Birden Fazla ise
Olay Yeri Yönetimine Başla
KKM iletişim kurup direktifleri yerine getir
5
HASTA YÖNETİMİ
HASTA YÖNETİMİ
İLK DEĞERLENDİRME
Hastanın genel durumunu değerlendir, hayati tehlike söz konusu ise hemen müdahale et H
E
Bilinç var
Bilinç durumunu değerlendir?
R
Bilinç yok
Havayolunu aç
Spinal yaralanma şüphesi var mı ?
HAYIR EVET A
ŞŞ
BBaş gerii-çene • GGeerreekkttiiğğiinnddee aassppiirraattöörr iillee hhaavvaayyoolluunnuu tteemmiizzllee.
• Gerektiğinde havayolu açıklığını orofaringeal Çene itme
yukarı manevrası A
veya nazofaringeal tüple sağla manevrası uygula
uygula
• Travma şüphesi varsa boyunluk tak
M
A
AA
A AA
Solunumu değerlendir. (bak dinle hisset)
B T D
Solunum var ve yeterli Solunum yok veya yetersiz
T T PBV başla A
OOkksiijjen ver;
•Yüz Maskesi ie 15 lt/dak oksijen ver.
•Nasal kanül ile 2-6 lt/dak oksijen ver.
N
Nabız var Hastanın dolaşımını değerlendir. En fazla 10 sn. süreyle nabız kontrolü yap.
• yettiişkkiinveçocukkttakkarottiikk,bbebbekkttebbrakkiiall//ffemorallnabbız
A
Nabız yok
K
Çocuk ve bebekde,
Perfüzyon zayıf
oksijenasyon ve
KGD süresi 2 KPR başla İ
ventilasyyona rağğmen,,
sn üüsttüündde
Büyük kanama var mı? Varsa kalp atımı <60 /dk
L
kanama kontrolü yap
Yetişkin ve çocuk
6
Deri rengini, vücut ısısını ve vücut nemini Kardiak Arrest
değerlendirerek perfüzyonu kontrol et(KGD) Akış Şeması
HASTA YÖNETİMİ
ÖYKÜ VE MUAYENE
GLASGOW Koma skalasını
içeren nörolojik
değerlendirmeyi yap
Solunum
Nabız
Vital bulguları sapta, Kan Basıncı
(en az yandaki verileri içermeli) Deri rengi,
VVüüccuutt ssııccaakkllıığğıı vvee nneemmii
Oksijen saturasyonu
Belirti ve bulgular
Alerji ve alışkanlıklar.
A Mevcut hastalığın hikayesini ve Kullandığı ilaçlar
A AA geçmiiş ttıbbbbii hhiikkayesiinii allın GGeçmiiş meddiikkall hhiikkaye ((ttıbbbbii, cerrahhii ve ttravma))
Ağızdan son alınanlar ( katı veya sıvı)
B T Hastalığa veya travmaya sebep olan olay
T T
Bilinçsiz hasta: hayati bir tehlike varmı diye hızlıca fiziksel muayene et
Bilinççli hasta: Hastanın şşikayyetleri ile ilggili olarak vücut sistemlerini değğerlendir
Travma: hayati tehlikeye sebep olacak yaralanması tespiti için
Fiziksel muayene yap hızlıca fiziksel travma muayenesini yap .
Hayat kurtarma değerlendirmeleri ve uygulamaları yapıldıktan sonra
ambulansla hastaneye nakil sırasında detaylı fiziksel muayene uygulayın
Travma : yaralanma odaklı muayene yap
Akciğer sesleri
monitorizasyon
Diğer değerlendirme teknikleri EKG
Oksijen satürasyonu
Kappnoggrafi
7
Muayene bulgularını kayıt et
HASTA YÖNETİMİ
SÜREKLİ DEĞERLENDİRME
H
İİllkk ddeğğerllenddiirme yeniilleniir
E
R
Bilinç düzeyini yeniden değerlendir
Havayolu yeniden değerlendir
A
Solunum hızı ve kalitesini yeniden değerlendir
ŞŞ
A
Nabız, kanama kontrolü ve deri perfüzyonu dahil dolaşımı yeniden değerlendir
M
A
A AA HHaassttaannıınn öönncceelliikklleerriinnii yyeenniiddeenn bbeelliirrllee AA
B T D
T T Yaşamsal bulgular yeniden değerlendir ve kaydet A
Hasta yakınmaları ve yaralanmalara odaklı değerlendirme yinelenir
Girişimleri değerlendir N
A
Tedaviye yanıt değerlendirilir. K
İ
EEnn ffaazzllaa 55 ddaakkiikkaaddaa
15 dakikada bir Stabil Stabil değil KKM bir tekrarla ve L
tekrarla ve kaydet
kaydet 8
BU ALGOİTMA
Kalp Durması - İleri Yaşam Desteği (Yetişkin)
GÜNCELBili nçD kapaElı ĞİLDİR H
E
Havayolunu aç, Solunumu kontrol et (bak Solunum yok
dinle hisset) R
A Nabız PBV başla
•1 ssooluuk// 55-66 ssaaniyyeeddee
vvaarr
T •2 dakika da bir nabız 10 saniye süreyle nabzı kontrol et
kontrolü yap
T
Nabız yok A
ŞŞ
• ŞŞahhiitt ollunmuş arrestt iise;
• Şahit olunmuş arrest değilse;
zaman kaybetmeden A
A Monitörize et 30 kalp basısı / 2 solunum (BVM
defibrilatörü bağla (AABT
ile ) 5 döngü uygula M
A yoksa OED)
RRiittmmii ddeeğğeerrlleennddiirr
BB AA
T Şok Uygulanabilir Şok Uygulanmaz
D
(VF/Nabızsız VT) (NEA/Asistoli)
A
VF / Nabızsız VT ASİİSTOLİİ / NEA
Akış Şeması Akış Şeması
N
İleri Hava Yolu Yöntemlerini
kullanarak havayolunu sağla A
(Entübasyon Algoritması)
IV veya IO yol aç
•Sağlanamıyorsa BVM ile devam et K
İ
Sağlık kuruluşuna yada doktora L
Entübasyon yapıldıktan sonra KPR;
ulaşana kadar resüsitasyona
100 kalp basısı/dak ve 8-10 9
devam et
soluk/dak olarak kesintisiz sürdür
BU ALGOİTMA
Kalp Durması ASİSTOLİ / NEA
(Yetişkin)
KPR (30/2) Uygula
GÜNCEL DEĞİLDİR H
PBV Oksijen ver E
A
En kısa zamanda Entübe et
T R
T Monitör/Defibrilatör
Ritmi Değerlendir ?
(en az 2 derivasyonda)
İlgili Ritim Akış A
Şeması
ŞŞ
AASSİİSSTTOOLLİİ // NNEEAA
A
A
M
A Derhal Kesintisiz KPR ( 2 dak)
AA
B IIVV//IIOO yoll varsa;
•ADRENALIN 1 mg IV/IO (3-5 dak da tekrarla)
T D
•ATROPIN 3 mg IV/IO/ (Asistoli yada NEA ritm hızı<60) (veya 1 mg
3-5 dak tekrar, toplam 3 doz) A
IV/IO yyol yyoksa;; ADRENALIN 2 mgg,, ATROPIN 6 mgg Entübasyyon
tüpünden 10 cc ye distile su veya SF le tamamlayarak verilebilir.
k
o N
y
AAssiissttoollii EElleekkttrriikksseell aakkttiivviittee vvaarrssaa z
RRiittmmii DDeeğğeerrlleennddiirr ?? ıbı A
a
N
K
20 dak.sonra SODYUM BIKARBONAT
KKM
1mEq/kg (en fazla 100 mEq) vermeyi düşün 10 sn. süreyle nabzı kontrol et İ
Nabız var
L
Resüsitasyon sonrası
10
Sağlık kuruluşuna yada doktora ulaşana kadar bakım planla
resüsitasyona devam et
Description:Ambulans ve acil bakım teknikerleri (AABT), Bakanlıkça yapılacak Acil tıp teknisyenleri(ATT), tıbbi danışman koordinasyonu ve onayı ile Bakanlıkça.
