Table Of ContentEinleitung in das Alte Testament
Einleitung in das Alte Testament
Die Bücher der Hebräischen Bibel
und die alttestamentlichen Schriften der katholischen,
protestantischen und orthodoxen Kirchen
herausgegeben von
Thomas Römer, Jean-Daniel Macchi und Christophe Nihan
aus dem Französischen übertragen von
Christine Henschel, Julia Hillebrand und Wolfgang Hüllstrung
Theologischer Verlag Zürich
Publiziert mit freundlicher Unterstützung der Ulrich Neuenschwander-Stiftung, Bern,
der Commission des Publications und der Faculté de Théologie et des Sciences des
Religions der Universität Lausanne, der Commission des Publications des Collège de
France, Paris, der Fondation Me J.-J. van Walsem, Lausanne, sowie der Evangelisch-
reformierten Landeskirche des Kantons Zürich.
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen
Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über
http://dnb.dnb.de abrufbar.
Originalausgabe:
Introduction à l’Ancien Testament
Textes édités par Thomas Römer, Jean-Daniel Macchi et Christophe Nihan
Le Monde de la Bible 49
2. Auflage © 2009 by Editions Labor et Fides
www.laboretfides.com
Umschlaggestaltung
Simone Ackermann, Zürich
unter Verwendung der Abbildung 635 aus Othmar Keel, Die Geschichte Jerusalems
und die Entstehung des Monotheismus, Teil 2, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen
2007 (siehe Seite 513)
Lektorat, Satz und Register: Samuel Arnet
Druck
Westermann Druck Zwickau GmbH
ISBN 978-3-290-17428-6
© 2013 Theologischer Verlag Zürich
www.tvz-verlag.ch
Alle Rechte vorbehalten
Inhaltsverzeichnis
Vorwort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xi
Einführung
Der Kanon des Alten Testaments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3
Albert de Pury
Die Textgeschichte des Alten Testaments. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Adrian Schenker
Die Geschichte Israels: Von den Ursprüngen bis zur Zeit der
babylonischen Herrschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Jean-Daniel Macchi
Die Geschichte des Judentums in persischer, hellenistischer und
römischer Zeit: Von Kyros bis Bar Kochba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Arnaud Sérandour
Die Verfasserkreise der Hebräischen Bibel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Ernst Axel Knauf
Teil Ⅰ: Der Pentateuch
Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Die Entstehung des Pentateuch: Forschungsgeschichte . . . . . . . . . . . . . . . . 120
Thomas Römer
Die Entstehung des Pentateuch: Die aktuelle Debatte . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Christophe Nihan und Thomas Römer
Die Pentateuch-Gesetze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Olivier Artus
Genesis 1–11: Die Urgeschichte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Christoph Uehlinger
vi Inhaltsverzeichnis
Genesis 12–36: Die Erzelterngeschichten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
Albert de Pury
Genesis 37–50: Der »Josef-Roman« . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Christoph Uehlinger
Exodus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Jean-Daniel Macchi
Leviticus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Adrian Schenker
Numeri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Thomas Römer
Deuteronomium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Martin Rose
Teil Ⅱ: Die Propheten
Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Das Deuteronomistische Geschichtswerk (Deuteronomium–2. Könige) . . . . . 291
Thomas Römer
Josua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
Thomas Römer
Richter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
Corinne Lanoir
1./2. Samuel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Christophe Nihan und Dany Nocquet
1./2. Könige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
Ernst Axel Knauf
Formen und Genres prophetischer Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
Jacques Vermeylen
Die Entstehung der Hinteren Propheten: Redaktionsgeschichte. . . . . . . . . . . 376
Konrad Schmid
Jesaja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
Jacques Vermeylen
Jeremia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
Thomas Römer
Ezechiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
Christophe Nihan
Inhaltsverzeichnis vii
Das Zwölfprophetenbuch (Ⅻ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
Jean-Daniel Macchi
Hosea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
Thomas Römer
Joel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
Jean-Daniel Macchi
Amos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
Simon Butticaz
Obadja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Jean-Daniel Macchi
Jona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
Ernst Axel Knauf
Micha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
Jean-Daniel Macchi
Nahum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
Jean-Daniel Macchi
Habakuk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
Jean-Daniel Macchi
Zefanja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
Jean-Daniel Macchi
Haggai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
Jean-Daniel Macchi
Sacharja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
Arnaud Sérandour
Maleachi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
Innocent Himbaza
Teil Ⅲ: Die Schriften
Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531
Psalmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
Martin Rose
Die weisheitliche Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551
Thomas Römer
Hiob . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
Ernst Axel Knauf und Philippe Guillaume
viii Inhaltsverzeichnis
Sprüche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
Alain Bühlmann
Rut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585
Corinne Lanoir
Hohelied. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
Christoph Uehlinger
Kohelet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
Alain Bühlmann
Klagelieder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614
Christoph Uehlinger
Ester . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
Jean-Daniel Macchi
Jüdische Apokalypsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
Christophe Nihan
Daniel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665
Jacques Vermeylen
Esra-Nehemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676
Philippe Abadie
1./2. Chronik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
Philippe Abadie
Teil Ⅳ: Die deuterokanonischen Bücher
Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699
Das griechische Esterbuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
Jean-Daniel Macchi
Das griechische Danielbuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706
Innocent Himbaza
Judit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713
Christophe Nihan
Tobit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
Ernst Axel Knauf
1. und 2. Makkabäer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731
Philippe Abadie
Die Weisheit Salomos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
Thierry Legrand
Inhaltsverzeichnis ix
Jesus Sirach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750
Thierry Legrand
Baruch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759
Innocent Himbaza
Brief des Jeremia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766
Innocent Himbaza
Teil Ⅴ: Die pseudepigraphischen Schriften der Ostkirchen
Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775
3. und 4. Makkabäer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781
Michael Langlois
3. und 4. Esra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788
Michael Langlois
Jubiläen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797
David Hamidović
Henoch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 814
Michael Langlois
Die Testamente der zwölf Patriarchen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824
David Hamidović
Anhang
Zeittafel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839
Karten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 843
Abbildungsnachweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 845
Glossar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846
Die Autoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856
Register . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857