Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Cilt 2)

691 Pages·1997·315.905 MB·Turkish

R2SlM
HEIIEL
NIMIIL~I(
TASAliM
AIIEOLDıl
POTO~R.II'
ECZACIBAŞI
SANAT
. . .
ANSIKLOPEDISI
2. Cilt
~
YAYlN
m.erkezi
yapı-endüstri yayınları
Dr.NEJAT F.
ECZACIBAŞI
VAKFI
Kurucusu
Dr. Nejat F. ECZAClBAŞI (1913-1993)
Yönetim Kurulu
Bülent ECZAClBAŞI (Başkan)
Toker ALBAN, Faruk ECZAClBAŞI,
Prof. Dr. Halid Kemal ELBiR, Prof. Dr. Nusret EKiN,
Prof. Dr. Münir EKONOMi, Tayfun iNDiRKAŞ
ECZACIBAŞI
SANAT
ANSİKLOPEDİSİ
YÖNETiM
Şakir ECZAClBAŞI
YAYlN KURULU
Ali GEVGiLiLi, Doğan HASOL, Bülent ÖZER (Prof.Dr.)
Yayın Yönetmenleri
Zeynep RONA, Müren BEYKAN
Yardımcı Editörler
Yegan KAHYA (Dr.), Mine KAZMAOGLU (Dr.), Deniz MAZLUM,
Turgut SANER (Dr.), Mine SOYSAL, Gülsün TANVELi (Dr.)
AraJfırma
Şermin ANADOL, Sevim ASLAN, Murat AYDIN, Şafak AYDOGAN,
Emre ERENLER, Gül KÖKSAL, Melisa ORHON, Birsen PARLAR,
Yıldız SALMAN, Semra TUGAY, Gamze YALÇINER
Denetleme
Aygül AGlR, Özden ARlKAN, Sedef ERKMAN,
Zeynep GÜRATA (Dr.), Celal KOLAY, Aslı KURAL
Yayın Koordinatöril
SedatACAR
Yayın Koordlnatöril Yardımcısı
Gülçin iPEK
Teknik Yönetmen
M.Muti CEViZiÇi
Grafik Tasanm
Levent DÖNMEZ
Teknik Uygulama Sorumlusu
ibrahim ŞAHiN
Son Okuma
Gültekin TARI
Çlzlm
Sevim ASLAN, GülsOn TANVELI (Dr.)
Bilgi Iptem-Uygulama
Kenan ÖZTÜRK, Gürdal GÜ RAK,
Parihan ADIGÜZEL, Bahar YERLi, BOrkan ÖZKAN
Dizgi
Gülnur TUZCUOGLU, Nurhan URAZ, Filiz GÜNDOGAN, Müjgan Li GEN
Düzelfi
N. Özlem GÜREL, Feyzi GÖLOGLU, Zeynep YAZICIOGLU. Aylin ÖRS
Arplv
DilekGÜRAK
Renk Ayrıml/Film
Figür
BaskJ/Cilf
Hürriyet Ofset, 1997
ISBN: 975-7438-51-0 (Takım)
ISBN: 975-7438-53-7 (2.Cilt)
Yayınevi
YEM Yayın (Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları)
Cumhuriyet Cad. 329. Harbiye 80230 iSTANBUL
Tel: [phone] (PBX)
(0212) 230 29 19
Faks: (0212) 248 48 14-24111 01
Copyright: Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfi -Yapı-Endüstri Merkezi A.Ş.
Bu kitabın her hakkı sakh olup tümünün ya da bölümlerinin fotokopi, ofset, teksir ya da başkaca yollarla
çoOaltılması ancak YEM Yayın'ın yazılı onayı ile olabilir.
a. antik adı Kol. koleksiyonu
ECZACIBAŞI MMM Ankara Anadolu Meden~etleri Müzesi KTÜ Karadenız Teknık Üniversitesi
SANAT Ad. Adası Küt. KOtOplıane. Kütüphanesi
AD MMA Ankara Devlet Mühendislik ve Mimariık llıt. Latince
ANSİKLOPEDiSi AADkaRdHeMm isi Ankara Devlet Resim Hoykel MOı.esi ULosu. . ULosuei,s llalsneas i
Ak. Akademisi Lüks. Lüksemburg
KISAL.TMAL.AR AAlr m. . AArlmapaçnac a. Atmanya Ma c. Macarca, Macaristan
AAÜri. AArnlkıaornaa Üniversitesi MMaEsBs . MMailsli sEaOchitulms eBtatska nlığı
b. bugün Mich. Michigan
BbaDşT. bBaaşğlıamnsgıızç DWeivhlel tler TopluluOu MMil nssn.. MMiinssnoeusorit a
bit. blllş tarihi MIT Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
BM Birleşmiş Milleller MÖ/MS Milattan Önce/Milattan Sonra
Böl. Bölgesi MSÜ Mimar Sinan Üniversitesi
Bul. Bulgaristan MÜ Marmara Üniversitesi
BÜ BoOaziçl Universilesi Müd. Müdürlüğü
c. ci lt Mü z. Müzesi
Cal. Catifornia N.J. New Jersey
Col. Colorado N.Y. New York eyaleti
Cu m. Cumhuriyeti ODTÜ Orta DoOu Teknik Üniversitesi
Çek. Çekce, Çekoslovakya Ok. Okulu
çev. çevrildi
Çin. Çince 0~. Ok~homa
Cçoağn. n . Cçooğnunle cticut oorn. . aorntaansıı,m ıoşrttıarta n
d. doğumu, doğum tarihi Or e. Oregon
OAC Demokratik Alman Cumhuriyeti Os m. Osmanhca
dil. dilinde ö. ölümü, ölüm tarihi
DMMA Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi ör. örneğin
do l. dolayı, dotaylan pd. papahk dönemi
DRHS Devlet Resim Heyket Sergisi Penn. Pennsytvania
o si Devlet Su Işleri Ph i. Philadelphia
DTCf Dil ve Tarih-Coğrafya fakültesi PoL Polonya
DTGSYO Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu Por. PMekizce
e. eskiden R.l. Rhode Isiand
EA Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi Rus. Rusça
E.Tr. Erken Türl<çe s. (metinde) sonra, sonradan;
EEMGM Eski Eserler ve Müzeler Genel Müd. (kaynakçada) sayfa
EEnA sÜ. EEsnksitşiteühsiür Anadolu Üniversitesi San sk. Sanskrit dili
EeEtnskkv. .. eeEtnskvkiainmn~ktoe cyraı l ın/uymılalrana sı SsSsiBc c.f SSS~oicavislyyaealt SBoilsgyilaelri sfta Cküulmtehsiu riyeti
EÜ Ege Universilesi (b.Dokuz Eylül Üniveısilesl) sü. sütun
fak. fa küllesi sür. sürüyor
far. Farsça tas. tasarım tarihi
Fın. Fince, Rnlandiya TBMM Türk~e Büyük Millet Meclisi
flo. Aorida TOK Türk Dil Kurumu
fr. Fransızca, Fransa Tenn. Tennesse
G.Ö. Günümüzden Önce Tex. Texas
Gal. Galeri, Galerisi TMMOB Türk Mühendis ve Mimar Odaları Biri
Geo. Georgia Tr. Türl<çe
GGGÜSr.A EGGsaükzziie YlÜ uSnnaivanenarctslaait re sAi kademisi TTSSMM K TTooppkkaappıı SSaarraayyıı MMüüzzeessii Kütüphanesi
TTK Türk Tarih Kurumu
H. Hicri tarih
hHdÜ . Hhüakcüemttdeaprei ıÜkn divöenresimteis i TTTÜOBKiT AK TTüürrkkiiyyee TBuilrimings evl ev eO Ttoemknoibk ilA rKauşrtuımrmua
ta. lowa UESYD Wgulamalı Endüstri Sanatlan Yüksel
lll. IUinois UK Ulusal Kütüphane
IIT lllinois Teknoloji Enstitüsü ün. Üniversitesi
lnd. Indiana üst. üstünde
Ir. Irak vb ve benzeri
iA M j~~~~~~ Arkeoloji Mü zeleri vbg ve benzeri gibi
ib . Ver. Vermont
iDGSA istanbul Devet Güzel Sanallar Akademisi Vi r. Virginia
iDMMA istanbul De~et Mühendislik ve Wash. Washington
Mimarlık Akademisi Wis. Wisconsin
iRHM jstanbul Resim Heykal Müzesi yak. yakınlan
Illistn.Ep gŞ.. EM II!itsnsaptglayailnainzbnycucoelal ,c ~,aI sni,tk agiIl siyiiŞpeaaa rrenky aE serleri Müzesi yyyaaarzy... haz. yyyaaazyrımımmaıa ndhdaaaz ı(rtlraaynasnc ription)
iTiEM istanbul Türk ve islam Eserleri Müzesi yık. yıkılmıştır
iT Ü istanbul Teknik Üniversitesi ykş. yaklaşık
lü istanbul Üniversitesi YTÜ Yıldız Teknik Üniversitesi
iÜ K istanbul Üniversitesi Kilaptığı Yug. Yugoslavya
iZDRHM ızmir Devlet Resim Heykal Müzesi Yu n. Yunanistan
Ja. Japonca, Japonya Yun.ad. Yunanistan'da ada
K. C. Kuzey Carolina YÜ Yıldız Üniversitesi
K.D. Kuzey Dakota yük. yükse~ik
Kil. Kilise, Kilisesi yy yüzyıl
GESTALT
GERTLER, Mark 11891, Londra-19391 lamlanna gelmekte, plastik sanatlarda ve bazı tek
ingiliz ressam. nik dallarında, bir dereceye kadar ''tasarlamakMa n
Çoksayıda Doğalcı (-->D0CALCILIK) PORTRE ve lamını da yüklenerck kullanılmaktadır.
FİGÜR çalışmasıyla tanınır. Gestalt ı;<;zı:Ogtl, psikolojide 190!J'Ierdcn başlaya·
Polenyalı bir Yahudi ailesinin oglu olan Gerl rak öıel bir anlam kazanmı~ ve bu. bütün plastik
ler'in çocuklugu Polonya'da gcçm.iş, daha sonra sanatlarla mirnarlıgı etkilemiştir. İnsan algılarının.
Londra· da bir Yahudi mahallesinde yaşam ı ştır. Ço· maddedeki atomlar gibi, duyum parçacıklarının bi
cuklugundan beri çizime ve resme ilgi duymuş. rilcıncsi ve birleşmesi sonucunda oluştugt.ınu kabul
1906'da ressam olmaya karar vermiştir. Önce Rc eden ve Wilhelm Wundt'la 11823-1920) doruguna
gent Sokagı Politeknik Okulu'nda. ardından da Sla· ulaşan Yapısalcı akıma {Strüktüralizm) karşı bir
.de Sanar Okulu'nda öğrenim gören Genler, burada gnıhun ortaya koydugu ktıraınlar, "Cestalt Psikolo
NEVTNSON ve WADSWORTH'le dostluk kur· jisi" adıyla tanınmıştır. Bu yakla<;iıında Gcstalt. par·
muş. 1912'de YENi İNGiLiZ SANAT KULÜ· çalan ne kallar kusursuz incelenirse incclensin,
BÜ'ne. 1915'te de LONDRA GRUBU'na katılmış, tam anlaşılması ve açıklanması olanaksız bir bütü
aynı yıllarda, aralarında Katherine Mansfield ve nü anlatır. Böyle bir Gestalt'ın parçaları, asıl özel
D.H.Lawrcnce gibi edebiyatçıların bulundugu bir likleri az ya da çok degişerek, yeni anlamlar kazan
çevreye girmiştir. 1917·18'de R.FRY'ın dikkatini çe mışlardır; anlaşılınaları da bütünden parçalara dog
ken Gertlcr sergilcre katılmaya başladıysa da mali ru olmalıdır. Bazı durumlarda kullanılan "biçim"
dummunun bozuklugu ve 1920'de yakalandıgı tü· sözcügü, daha derin anlamlı. iç yapı ve başka bazı
berkülozun ardından bunalıma girmiş ve sonunda özellikleri de kapsayan bu kavramı anJatmada ye
1939'da intihar etmiştir. tersizdir.
ögrencilik yıllarından başlayarak çevresini yetcnc Bu kavrama giden yol, Aristotcles'ten başlayarak
gi. çalışlmnlıgi ve sanata olan dOşkül\lOgtlyle etki· John Locke 11632-1704), lmmamıcl Kant 11724-
leyen Certler, sanat yaşamına içinde bulunduğu 1804), john Stuart Mill 11806-73), Edmund Husscrl
Yahudi cemaatine ilişkin konuları betimleyerck ([859· 1938) ve başka bazı düşOnOrlerce hazırlan·
başlamış ve Annesinin Portresi (Tate Gal .. Londra), mıştır. Avusturyalı felsefeci Christian Baran von
Bir Yahudi Ailesi ITatc) gibi çok sayıda dogalcı Ehrcnfels 0859-1932), geometrik biçimlerin, kendi·
portre yapmıştır. Çagdaşları tarafından JOHN'dan lerini oluşturan l>gelerin özelliklerinin toplamını
sonraki en büyük çizim ustası olarak dcgerlendiri aşan bir nitelikleri bulundugtınu. majör ve minör
lcn sanatçı 1920'1erde Hizmetçi Kız (1923. Tate) gi· gamlar ile akodarda da aynı durumun görüldügü
ybıa ptemkış ,fi gaütör lyçaelsıinşcma tloaprlıandııng ıy açnoık ssıarya ıödalü edşoyga:yaıla yr ednai tneüli gilile ria dsıonrım vüeşrm vişel ibru.n a1 9G0e0s'ltearfdtqeuna liittiiibLa (rGene sAtallmt Nani GtuEvaR!T ULzEeRri.n eM yaargkl, ıAbtolyıak.a nHr~ıc9a.,2 x1l94126..2 cm.
d07.cnlemeler içinde tekrar tekrar kullanmıştır. ya'da Max Werthcimer 0883·1943), Kurt Koffka
Mwıdolinci (1934. Tatcl ve Gelin (1937) gibi desen (1886-19411 ve Wolfgang Köhler 11887-1967), bazan
ve kurguya öncelik veren son dönem resimleri öz ayrı, bazan birlikte çalışarak Gestalt Psikolojisi'ni
glıvcnini büyük ölçüde yitirdigi bir dönemin ürün geliştirmiş. 1920'den sonra bu gruba Kurt Lewin de
lerı olmakla birlikte birer başyapıt olarak dcgcrlen 11890·1947) katılmıştır. Wcrtheimcr'in 1912'de ya·
dırılmckLedir. Z.Rona yımladıgı, gerçek hareketin ve sinemadaki gibi ha
ESSO (Lal.ll)lpsunı: alçı'dan it.J arekkıemtı gnö kruürnutlüuleş rbineilnge asli gsıalyaınlmınaaskıtyaldaı ri.lg Gilic bstialdlti rki.u rbau
lııg.plaster of Paris, Fr.pkltre de Paris, Alm.Gyps. mına göre, hareket algısı için bütün ara dummların
ı:oncllikle RESIM. KABARTMA ya da yaldızlama görülmesine gerek yoktur; bu nedenle, gerçek harc
y.ıpılacak duvar ya da tuva! yüzeyinde ZEMIN ola· ket olmadan. bazı bileşenlcrin etkisiyle "zahiri"
r,ık ktıllanılan, beyaz renkli ALÇI ve hayvansal kö (görünen) bir hareket algısı olanak.lıdır. Aynı du
kenli ttıtkal karışımı 1-->BACLA YI Cil. Ortaçag ve rum, bütün Gestaltlar için de geçerlidir. Adı yeni
nI~ı (ın)dNaE SdAaN kSu'ltlaan ıçloakn ygeasysgo.ı na yorlıacna vMe OHBEiLYYKAE Lv ey açpeır· kbiolninmipa kulyag builralinkaten, bçouk i leksekleidr.e Gn ebsetrai ldt eknucryaşmeıln oılna rgaek
ı,:cvclcrin oymalı bölümlerinde yaldız altına dolgu ya lişınesinden çok bilinçli ve sistemli biçimde birçok
ll.ı 1..cmin gereci olarak da kullanılmışlır. 20.yy'da te sanat ve teknik dalında gittikçe yaygınlaşarak kul
nın. suyla kanştırılabilen herhangi bir beyaz zemin lanılmıştır.
gerecini belirtir duruma gelmiştir. Floransalı res
sam ve sanat tarihçisi Ccnnino Cennini 0370- Gcstalt kuramı, bellek. ögrcnme, haurlama. prob
14401. 1437'de yazdıgı lllibro dell'ane !Ustanın El lem çözme konularında önemli yenilikler getirmiş­
kıttthıl adlı yapıtında bir resim yüzeyinin hazırlan­ tir. Organizt: UütOnler, birbirleriyle ilgisiz parçalar
m.1sında önce kaba ve yogun olan gesso grosso' nun, dan çok daha kolay ögrenilip akılda tutulur. Gelişi·
onun Listüne de daha ince, düz ve parlak olan gesso güzel 100 nota ya da harfi ezberleyip tekrarlamak
sonıle'nin süroldügünO bclirtmektcdır. Ayrıca hey zor olmasına karşın, çok daha uzun şarkılar ve şi·
kcl ve kabartmada dolgu gcrcci olanma gcsso rilieva irler çocuklar tarafından hile kolayca ögrenilmektc
ya da gesso duro, yaldızlama altına kullanılanma da dir. Ogretimde Gcstall yaklaşımı. parça parça ko
gcsso d'oro adı verilir. nuların yinelenmesi ve çok sayıda alıştumayla bel
Iege yerleştirilmeye çalışılması yerine, organize ve
GESTALT anlamlı bütünler yardımıyla derinligine kavranıp
Almanca Gestalt SÖZCOgtl. "koymak", "yerleştir· bir bütün halinde akılda tuıulmasıru savunmuştur.
rnek'', "dür..cnlemek", "görev vermek Ma nlamianna Problem çözme konusunda Wertheimer, klasik
gelen stellen fiilinin edilgen ortaç halidir. "Biçim M, manııgtn insanların gerçek dı1şünrne biçimlerini
"boy". "cndam", "hal", "vaziyetM, "koşullar'', ro yansıtmadıgmı öne sürmüş: Köhler de şcmpanzc­
man ve tiyatroda ~Ş..'lhıs". müzikte ''ritmik ve/veya lerle yaptıgı deneyiere dayanarak ne ·· yapısalcı" çö
melodik yapı" ö7..cl anlamlarını yük.1enmiştir. Bu zümleme (analiz) ve bireşime (scnte-ı.), ne de -dav
sö7..cük Fransızca fonne. figure, configuration, taille, ranışçı·· (belxzviorist) denemc-yanılmaya ben1..cyen
aspect, nature, vision, espace; ingilizce fomı, fıgure, problem çözme yolları bulundugunu savunmuştur.
sbape, pattem. cbaracter kelimeleriyle karşılanmak· Gest'lll kuramma göre. problcınin bir bütün olarak
tadu. Gesialt gövdesindcn tareyen gestalten fiili de, derinligine kavranıp buna bütün halinde çözüm
günlük dilde "biçim vermek". "teşkil etmek" an- aranması, kişiyi hızlı ve özgün buluşlara götürür. 673
GESTURAL
Bu kuraının içinde yer alan ve Gestallla( ın oluş­ rı ÖZbay'dan resim. hcykelci Mahir Gürsel'den de
masını belirledikleri ileri sürülen Pragndnz (iz bı modelaj 1---.MODELASYONI dersleri almışıır. Mc
rakmal etkcnlerı. PLASTİK SANATLAR'ı ve Mİ­ zun olduktan sonra bir yıl Karaköse'de ögt'etmen
MARLIK'ı etkilcmi~tir. Çeşitli kaynaklar arasında lik yapan sanatçı bu süre içinde yaglıOOya ve büst
bazı farklar bulunmakla birlikte. bu etkenler çalışmalanna devam etmiş. özellikle figür ve port
··yalınlık'', "henz.erlik'', "ortak yön ve hareket", reye önem vermesi onu daha sonra lıeykel sanatı­
\ ~ı ''f I W·l ''kolay izlenen cgriler··. Hkclp:ılılık'', "alışkanlık'' na yöncltıniştir. Uzun bir askerlik döneminden
biçiminde özetlenebilir. sonra Gczcr. Ankara Gazi Muallim Mcktcbi ve
AsdAmtüŞgiBrcçeoualezutrBienlsıvien iıgasynDfarda niea iamnnemvn:l'llny ı,i ele a Gy~ea pöy btşa dekısenıogiü'şituorrcgşkm.öd rrl.teo agçAui aellKr:e eomlmi 1ere ujıcK1iNd9iree rny9i5telkar a 0eer0aitzd6:Lrkeors' iJ-iökaoeşnR eRrwnn anrd/tu ald Pu ialgtdraneö cahaöavok.nnu rraşreıl tdaüfM.t mi fsSeglısıAıeouerrioG nn'innmzmlnondme iaraaliaiaşs hfannnkoet .ver aı nrbdaeim 1lm gig katSl9rAe ü üa h ls2eğsrbçikcet7krüıişlu ar-oernreıri3rfntd kn eaa5 tiüt ışofae a(nrmiMımamzrpımmenrasa teiü deafinyn aoşlksıg eanulmoreınk laülfalnduaafeoirdadysevşsşj.naa~­ i r~ı TGBtAçaozMBm1eaag9lCeöunnkmolüır4?dlreuraıbnü.zıa4lg.şşdcgiıdemd':tmry-ktesi 'ae uaılneümi v ars'b d n'B ıe.inbbuEcd(snr u1eEunreineaa1 8' rnLkn sgds99o tdidiLlö4ai4 ekaarte- It8gUyü um1ü Na'iJsd9l1tzrilu(üGuşi6üeb9aım.ln 1 4k.i 'iaM aai(v8dn)s knnk e-Io .stS5a c IeGögaae0daÜanşAgnuay nek darz Jçkmakt cti aiishresa çknlaaiiaeldı ıyEc ç nsyşneaıiigBımakı sinlmçınitinbelaötşa id ilnaiitnlmo lastg yıoüei li erırr m'löm.lndşiaFGyEzu iaidnürAekşl şünae e'yl.tbnmezsn .erga e.eesniıglMbsolR la lc iiing'ıFsraOayıne uroSn rdaçyDGieannasme oenirıIn v uglsraNşedn eaiuiıt toam dt zkGmiykvglecvriaeae:lilna.aaaerti
0dtma1ıenş7s; i2yç .ı0lGke1m 9eık0sşat.t ayı1lnr9t.a 5 ş4Pa. sri1ak9ko9 3loa, yj2irs1ıi5 2vd.e e 3 5i4dpd9s.ii aklıo lboijri naink ıamn Aoal .mÖgöakvke RFmirOşatUnirsR.a D'dGEae LbzlLedrEı. 'ğinıa kikaıid nyeüılmz ebildoeerykduein kciea g çiytaailmpıışt mlyaaılrlaılnraıır nıın indkace scilvnee
tisiz olarak sürdüm1üş. özellikle büyük hacimiere
GESTURAL PAINTING Iİng.l - HAREKETLi egemen olma. hacimleri örgütleme (kompozisyon),
SOYUT ışık-gölge dagılımı ve doku degerieri gihi sorunlar
i.i7..erinde yogı.ınlaşmıştır. l950'de Türkiye'ye dön
GETI'O liı.gl:ıcıro'danl duktcn sonra sanat çalışmalarının yant sıra akarle
İng .. Fr .. Nm.C:bctıo. mide egitimcilik yaşamına da başlamı~tır. 1955'tc
GF.ZER. Hascyin. Efi:'nirı Aşkı. 1951. alçı. İbranice'de "boş kağıdı. boşanma" anlamındaki rnüdür yardımcılıg:ına ve Heykel Bölüm ll atölye ög
11 0x94x46 cm. gbet'ten İtalyanca'ya giren sözcük. kent içinde reımenligine getirilmiş. 1966 69 arasında da mü
azınlıkların toplu ın dışına it ilmiş olarak yaşadıkları dür!Uk yapmıştır. Aynı dönemde İstanbul Resim ve
bölgeleri belirtir. Geno ilk kez ROMA döneminde Heykcl Mi.i7.esi müdürlüğü de yapan I Iüseyin Ge
Yahudiler'in. dinsel ve ırksal büt(ınlüklerini koru zer halen MSÜ'de egitimcil ik görevini sürdünnek
mak için birarada yaşama zorunlulugu duymalarıy tcdir.
la ortaya çıkmıştır. Hem Hıristiyan hem de Müslü Gezer'in bilime. özellikle de ınatemaıigc olan ilgisi
man toplumlarda dışlanan Yahudiler. çogunlukla ilk eğitim yıllarından başlayarak sanata olan tutku
kent varoşlarında Yahudi ınahallc!eri kurmuşlar, suyla birlikte gelişmiştiL Yapnlarında lıacimler, ya·
ortaçag sonunda Batı Avnıpa'nın baskısıyla dogu tay ve dikey çizgiler. oranlar. karşıt ve eşdcş güçle
ya, özellikle Almanya ve İtalya'ya sıgınmışlardır. rin ilişkisi. net çizgiler gibi degerieric estetik degcr
Kurdukları bu mahallclcre ve duvartarla çevrili. dar lcr bülOnleşmiştir. 1950-60 arasında heykelde
sokaklı. ayrı kapıları olan kapalı semtlere bu dö ORAN ve KOMPOZiSYON ilkelerinin matematik
nemde getto denmeye başlamıştır. Fransız Devri sel temellerini irdeleyerek Efe'nin Aşkı 0951.
mi'yle gettolar dagılıp degişmiş, II.Dünya Sava İRHMI. Çocuk ve Aııa 11957. HÜI gibi kompozis
şsıa'vnadşa Asolmnraanslıanr'dcaa yyeınkıidlmeınş laorlduışrt.u ruGlmüunş.ü maünzcadke yKoünlbaisrtı nbıi r gaenrlçacykılşeaş t1i-r-m-i.şKtÜiBr.İ ZMBIu byaagplııt loalrm atkemla ebldire
düşük gelirli azınlıkların yaşadığı kent bölümleri likte geometrinin kuru ve soyut etkisinden çok.
bu adla anılınaktadır. duygultı ve yumuşak bir anlatım sergiler. Sanatçı­
GEVHERBAŞ BİN ABDULLAH 113.yyl nın anıt çalışmalarında. yatay ve dikcylerin ege~
dLAKöüUnhn aceSdrmoEblLiaunÇş dS Uebe Kilnç1L u1A2Uk6lb u6ds -uu8ml4litl)maa ahnVrı ıo e.zIla IirrI a.MkGı dyuaaisn cbcdiddliidnıiiınr . KSAeüNylehAyuDmsrOacnv mrm1a9aze6lnl0aa rr'1oııanlndr dduaöag rnfudi g üsüsoğrtnü.a rtöiakdn icynkeoaolgimmukpnlioekl za sişobsayyinruo tn Aklifautaarrdgtıüeunyr ki t aegagrüınsçrıi lnuee bn açrsaçl.liaıırprşc.· ·
Pervane tarafından yaptırılan Boyabat Ve-ı;irköprü cek bir araç olarak k.-ullanılmı~tır: anc..ı.k plastik ve
vaaranseı nSdiailkeiy mDcumra gHaann ı1' Dnduara k(1 K2e6n6ı)a;n .Vsanraiyrı Syüal deyam Paern edset ertiitkim ö zveel lipkllaesrtei kd ea ns:l:ı.ahtiıpmtiar . kGauCl?a.cnr. bainrı tötğae k oailadreayki
Pervane'nin oğullarından Alı bin Suleyman bin nitelendinniş ve bu düşOneesini ilk kez Antalya
Ali'nin yaptırdığı. uygulaması SAiD-EL-KAYSE Atatürk Anın'nda 0964) uygulamıştır. Sanatçı
Ri'ye ait olan Kastamonu'daki Pervaneoglu Ali ya 1970'Jerde Kübist anlayıştan giderek uzaklaşmış. an
da Yılan/ı -5ifahanesi'ndc 11272/731 ve Boyabat'ın cak koınpozisyonlarında, neredeyse bir tutku halin
Eğlence köyündeki bugün yıkılmış olan camide deki insan-dog:a ilişkisi içinde biçimlere yaklaşımı
(1273/74) çalışmıştır. Gevherbaş'ın adı geçen degişmeın.iştir. I 970'lerden sonra da amt çalışmala­
yapılarda hem mimar hem de bina emini olarak rını sürdüren Gcr.cr'in bu dönemdeki en önemli
çalıştıgı sanılmaktadır. anıtlarından biri oglu mimar İınran GC?.er'le birlikte
3171. G. Yalçıner tasarladıgı, 1978'de TRMM AtatürkAnıtı yarışma­
sında birinci olan ve 198l'Ue uygulanan tunç dö~
GEZER. Hüseyin 11920, Mut. İçell küm TRMM Amtı'dır. Serbest çalışmalarında da
Türk hcykelci. önceleri egemen olan yatay ve dikeylerden oluşan
Evrensel sanata ulus.tllık anlayışından hareketle statik kurgu. sonradan yerini çaprazların ördügü
vanlabilecegine inanan bir sanatçıdır. dengeli bir dinamizmc bırakmıştır.
Ortaögrenimindcn sonra Balıkesir Necatibey İlkög~ Gczer'in. hepsi İRHM'dc bulunan Türbanlı Kadın
674 ~ retmen Okulu'na devam etmiş. burada ressam Sır- 11946), Köprülü Mehnıet Paşa Büstıi 11958). Yahya
GIDBERTI
Kemal Başı 119581, Aılılar 119651 ve Yatan Kadın­ dendir. Yapıtlarında, derinden etk.ilendigi GOTİK
lar (1983-85) gibi önemli yapıtlarının yanı sıra pek ö7..clliklerin yanı sıra. Rönesans'a damgasını vur
çok ilde 30 kadar anıtı bulunmaktadır. 1963 Anıal­ muş olan klasik anlayışı da ortaya koymuştur.
ydBaaa k ahAneltraı gtiküıi'r nkdc aalA dmaaçt ııdl aa,n y a1ikr9iı7 ş5Am atDasitıyüanrrdkbaa .bk ıürs1/tı9ü 7 Zy3ia'ytraeı ı,GK;ömlüaıslaıtlünp­r sGToiecnnarçrael itrg eLisnosndacem. ı sokılu'aynrucaamk Fçcaluollruıaşknm saaey gaVi atbi/amtşizli hamagınöşertsımirü'.nş e.1 b4i0drl aç'hdifaet
AŞemhtiır yBaerlıeşdmiyaes ınBdaaşk avnel ığ1ı9'8n6ca'd aa çıİlsatna nbf'ualti b BAüynümk ytuarnıçş kmaapyıı yaarpaıllamraısnıd ai çiBn RaçUıNlaEn LyLarEıSşCmallyla vkem ılDmeılşl.a
yarışmasında (İınran Gezer. Mehmet Çubuk ve İs­ QUERClA'nın da bulundugu altı kişinin içinden
Cmuemt hAulrpityeekti n D'Jeöl neSmirii nc'Ji'lUikrk ödHüellyekreil i ala(n 19 8G4c) zcard'ilnı rkianzdanem çıaştlıırş.m ış1t4ır0.3 S-2ö4z akroansıunsdua ybaur ıtşuınnaçd aka pgıelraçre külezşe­
kılalıının yanı sıra sanat üzerine çeşitli yazıları da tirilecek yapıtU'l. APlSANO'nun 1336'da tamamla
bulunmaktadır. Sanatçı, 1992'dc Sedat Simavi dıgı kapıları örnt:k alınası ve revrat'tan sahneleri
Va klı Görsel Sanatlar Ödülü'nu almış, l 991 'de yansıtması gerektigi bildirilmişti. Anecık sipariş
kendisine verılen Devlet Sanatçısı unvanını ise 1403'ıe Ghiberti"ye verildiginde Tevrat degil inci!
kabul etmemiştir. N.Arslan konularının işlenmesi istenmiştir. Pisano'nun :,;c
gğgrGmk1luai9arüuEnkluy.nruiy,pıZ kdmyn sb.ueGö cai ğoşrkaİvtrr ıl.oudetaNs pnrainazdcL1ll mıiuias8 urE.r üy.6ş oı rRe3.unle1n'ad ytd8iaeraIge7laP nui Se0kecvhlş' rlataaa.eamekPnnldke k "aev abK Pinthditeunc araesr irarrksmaicem:aib;ndk;lfiuts vaedeıkrktitnegj io.den!n eyayğiA rnk aiia 1 ktpiyob"1i.ır. l8emıl'uat3lindmdm7aniacır-esmnm8la uıı7skki 1 as ea gkrbinlö'aeşnaimrırnrdneş i ceçgık şütı llro libkauvlüpaniipe r­~ ydedmmmmnmlaiıauaa ıseşensg bnıtknaı uieıdt yçerncıe bnrereb.dd iir.ıriüra nçİ ir v nysle.Aiy kiak vüun lrfiaek4mnsaitlnni iu2clızbpia şi4nhnyasinaa'rria atnk nidnneai ldşı eötsıeıai ö retlgn isktl eçMıı y n 2irynöesnma8aIididn C ppşçaieeroak.iH mrzad ilginkgaGEealşlcinir Lı hiyç tk öeieOastuybkgutmallkoZeenahelrin.Zıçşnna tcnti no ek ilakbıo1· raa inmn4ispnrbuıalu2 ıdiiyeln5 nıçşınadç-çgis r5aiidmııkfıl2 antai vii dkp bnnseab aııguidr ul. ndaö eyıa lserr kuarhıüvlodpenenalilaz ·
gtbıdüniıyş ütukilmu dıseeassli tenöikz ügsnöaregm laüdmşötnaüdkrü .vr eGe rnegıkebz uikcnei n asdmeiar gcöıizl.e raR ndulüaszt sıeamnnılnaeı~ çmıiomi· ılaui ysçaıennrıdçrıelravanednnı irndıl ömynıeşgr;ie nnaey .r çıbecirarç deröverseti myka uplçrleaarnkçılelıvm ıeyşsoti ınricz.la e n1b3iiu yGkHşI.Rl4E3R5T. y!,a !Ldıoz.rlcın ztuon. çD. a7v9u.5dx v7e9 C.5'. oclmyaı..
yerek sanatı geniş halk kitlelerine ulaşıırmaktı. çerçcvelcrin içindeyse bu kez Tevrat'tan alınan ko
l887'de Kraınskoy'un ölümüyle N.N.Gay 11831-941 nular işlenmiştir. Teknik açıdan Bnınellcschi ve
grubun öncüsü olmuş ve topluluk 1900'1erin başla­ DONATELLO' nun atılımları ışıgında. tümüyle
rına değin bir örgüt nitcliginde çalışmıştır. Gezgin Rönesans'a özgü bir PERSPEKTIF uygulamasına
ler, sanatın toplumsal yenileşmc hareketindeki et gidilmiş. gerek çerçevenin. gerek figürlerin düzcn
kin rolünü vmgulamış ve bu dönerndeki Batılılaş­ lenişiylc yeni bir mekan anlayışı geliştirilıniştir. Ya
ma hareketine karşı tavır alarak. gerçekçi bir yak.!a pıt bu nitelikleri dolayısıyla M!CHELANGELO ta
şıınla. geleneksel Rus yaşamına dönmüşlerdir. Bu rafından Cennet. Kapılan olarak adlandırılmış ve bu
sanatçılara göre sanatın amacı, yaşamı anlatmak ve adla tanınmıştır. Ancak resimsel bir etkiye neden
yorumunu yapmaktı. Grup içinde dogayı ve tarih olan zengin alun yaldı7. kaplamalan Zc1manla dö
sel konuları işleyen sanatçıların dışında. K.V.Le külmüş, kir tabakasıysa. Il. Dünya Savaşı sırasında
ınoh 11841-19101 ve G.G.Myasoyedov 11835-19111 kapılar yerinden söküldügünde temizlencbilmişlir.
Rus köylüsünü ve yoksul halkı, V.E.Makovski Floransa'da 1966'da meydana gelen su taşk.ını da.
11846-19201 ve i.M.Pryanişnikov gibi sanatçılars.ı yapıtın epeyce zarar görmesine neden olmuştur.
bürokratları ve tüccarları konu olarak almışlardır.
Gezginler, zaman içinde sanatsal nitelikleri ikinci Kapı siparişleri zaman açısından sınırlayıcı olsa da.
plana itmiş. ürünler başarı ka7..andıkça daha fazla sanatçı başka yapıtiara da zaman ayırabilmiştir.
üretmiş ve geniş bir halk kesimine ulaşmışlardır. Floransa Or San Micbelc Kilisesi'nde bulunan Vaf
Atıcak bu yaklaşım sonucu gerçek resme uzak doş­ tizci Yabya 11412-151 ve Aziz Matıa 11419-221 erken
meye başlayan grubun içinde bazı sanatçılar yeni döneminin ömekleridir. Vaftiui Yahya. gerek içine
bir tavır arayışı içine girmiş. Vasili Polenov (1844- yerleştirildigi süslü niş. gerek figürün. işlenişi açı­
19271, Vasili l.Suıikov 11850-19211, Apollinarius sından sanatçıdaki Gotik etkileri gösterir. Giysi
Vasnetsev 11856-19331. Pavel Çristyakov 11832- kıvrımlarının dökülüşündeki çizgisellik, saç ve sa
19191 ve REPiN gibi ressamlar konudan çok tekni k.ı.lın işlenişindeki Gotik anlayışın yanı sıra. keskin
~e özen vermeye başlamışlardır. Dogayı daha par bir stilize anlatım. tümüyle Gotik bir baglarnda ele
lak ve belirgin renklerle işleyen bu sanatçılardan alınmıştır. Aziz Matta atiiı yapıtsa. Ghiberti'nin
özellikle Rcpin. Rusyada İZLENiMCiLiK'e geçişi Antik Çag sanatına yakınlıgını yansıtır. Giysi kıv­
sag,lamıştır. Grup. Rusya'da resmi ilk kez bir yan rımlarının düşüşü ve saç.la sakalın işlenişiyle figür.
ugraş olmaktan çıkarmış ve ona toplumsal yaşamı Gotikleştirilmiş bir antik filozof gibidir. Gerçekten
yönlendirmeele işlevsel bır boyut kaz.andırmış. bu de. başın duruşu ve jest ler. antik heyleellerin etkisi
yaklaşımıyla ülkede 1930"larda egemen olan TOP ni gündeme getirmektedir. Sanatçı ayrıca 141 7 ve
LUMCU GERÇEKÇiLiK' e öncülük etmiştir. 1427'de Sicna Vaftizbane.~;i'nin vaftiz kuması için iki
1479. 2191. Z.Rona tane kabartma yapmıştır. Bu yapıtlarda. düzenle
menin resimsel anlamda ele alınışı. düşünce açısın­
GEZİ dan ikinci kapı düzenlemelerinin ön ömegini oluş~
Ge-,tinip dolaşılacak yer; bir tür PARK. turmuştur. Bunlardan başka, Horansa Katedrali'ne
yapılacak kubbe için de bir model öneren Ghibcr
GEZİ IFar.gez, ipek'tenl ti'nin resmin yanı sıramimarlıklada aynı derecede
İpek ve pamuk karışımı hareli kumaş. ilgili oldugu bilinmektedır. İkinci kapı siparişiyle il
gilendigi sırada. 1428'de Üç .<;iebitler Rölikeri' ni !Ulu
GIDBERTI, Lorenzo 11378, Floıansa-1455. Flo sal Müzc. Floransal. 1432·42 arasında Aziz Zenobius
ransal Rölikcri'ni {Fioransa Katcdrali) gerçekleştirmiş. ay
!talyan heykelci. nı zamanda Or San Micbele Kilisesi için bir başka
FLORANSA OKULu· na baglı olan Ghiberti. Er heykeli, Aziz Stepbenus'u 114281y apmıştır. Tüm bu
ken İtalyan RÖNESANS' ının önemli temsilcilerin- heykd örneklerinden başka sanatçı Roransa Kated- 675
GHIKA
ra{i için bir dizi VİTRA Y çalışması da gerçckleştir· deki Son Akşam Yemegi. 1480'c aıtıır. Bu y.ıpıtlarda
t:LL-"ACIBAŞI miştir. belirgin bir biçimde ortaya çıkan ayrıntı k.lyg1sı
SANAT Ghibcni. plastik sanatlar alanındaki bu çalış­ güçlü bir Flaman 1->BELÇIKAI cıkısiııı göstermek
malarının yanı sıra son yıllarında. 1 commentarii tedir. 148l·R2'de Vaıikan Sisıina Şapclı'ndc çalışan
eYarumlar adıyla bilinen özyaşamöyküsünO kaleme sanatçıya. buradaki fresk.Jerin yapınıında BOTTI·
At~SIKL ~ )PI nİSİ açıllmaırşıt ıhr.a k1kı4n.ydya kFil obrialngislae rvine tSeimeneali nsia noalouşytlaur asna nabtu CarEalLaUrı ndçaır aBkloıtkt iceetlmliiş'ntiinr. dGe hbirullaunnddauiog'un uönt ckfıır çaressı,·
yapıtında sanatçı. yalnızca KLASiK heykclleri der samlardan, Masaccio bcn1.eri bir anlayışa sahip ol·
yleemnie klien ska.n.cııllm amdıOş.ş taiynnceıl e7r.aim apnadyal aRşuög:nıensı.a nsi'lak çöazgglüa rmuass ıiylcl aA zaiyzr ıAlnmdarketaasd'ırı .Ç aBgıurramdasakı i,a dllsıa 'ynaıpnı tAtaz ısza nPaett
ycniçag arasındaki düşün benzerliklerini in çı o dönemde Roma'da yaşayan Floransalılar'ın
celedigini de ortaya koymuştur. Ghıberti"nın erken portrelerine de yer vermiş. çagdaşı kişileri dinsel
döneminde sınırlı olan klasik sanat mcrakı. olgun konulu resimlere sokma alışkanlıgı daha başka sı­
luk döneminde yogunla.şınışsa da, Donatello ya da parişler de almasına neden olmuştur. 1482-85 ara
BYlanapımınatesllıalnreıısnncı hndi ı'şçnıoinngd uak..a vGRraöoyntıiekşs 'aidnnü 7s.ç·.aize ygöıinszeeg lü u alanHşlgaaOtmıra mmıtınaşınt ııdmra·. Sspaıcnhlidn aeS l.eFTrrr iaandnilctı~e fçsdacalokı iSş amAsas zcbitztö ıyF'lnreiasnni cbFeislrco oöra'rnnnusenak. t'diYraa.k şBia uma iıylnead pışatan.·
sunarlar. o dönemin ona sınıf begcnisine uyan bir fantezi
2005, 2144. 2417. U. Tüke/ olarak gerçekleştirilmiştir. Ghirlandaio'nun buyük
boyutlu bir çalışması da, Floransa S.Maria Novella
GIDKA, Nikolas Hadjikyriakos 0906. Atina >i Kilisesi'nde Meıyem ve Vaftizci Yahya'nın yaşa·
Yunanlı ressam ve grafik sanatçısı. ınından sahneleri rcsimledigi frcsk dizisidir. Bu di·
Derin felsefi yaklaşunıyla Yunanıstan 'da çag:daş s.ı· zi. Giovanni Tomabuoni tarafından ısınarlanmış·
naun en önemli kurucularından olan Ghika. KÜ ur. Yaşadıgı dönemin kişilcrini ve alışk..ınlıklarını
BiZM sonrası çalışmaları ve Dogu sanatından izler yaplllarında venne yetcnegi Ghirlandiio'yu Flo·
taşıyan Akdeniz göninümleriyle tanınır. ransa'da çok aranan bir sanatçı durumuna getir·
miş. yapıtlarını görmek için birçok ziyaretçi Floran
1922'de Fransı7. ve Yunan edebiyatı egitimi görmek sa'ya gelmiştir.
üzere Sorbonne'a gitmiş. ancak 1.aınanının buyok
bölümünü Ransom Akademisi'nde BISSIIÔRE yö Flaman sanauna özgü özellikler. sanatçının çogu
netimindeki resim ve oymabaskı çalışmalarına ayır· yapnlarında dikkati çekmektcdir. S.Maria Novel
mıştır. Yapıtları 1923'te Bagımsızlar Salonu'nda la'daki Vaftizci Yahya'nın Dogumu. ve Louvre Mü·
(Salon des lndependamsl sergilenen sanatçının zesi'ndeki <Paris) Ya.,'ilı Adam ve Torunu. yumuşak
ykş.l937'ye degin BRAQUE ve PICASSO'nun KO· anlatunları ve keskin gcrçekçili.k1eriylc belirmekte
bizm sonrası yapıtlannın ctkısi altında kaldıgı gö· dirler. O dönemde İtalya'da pek alışık olunmayan.
rüiOr. l930'1arda Akdenız man1.. a raları ve Yunan herhangi bir idealizasyona kaçmadan tanımlama,
halk sanatıyla da ilgilenen Ghika, ykş.1938'dcn Ghirlandaio'nun çogıı yapıtlarının ana özelliklerin·
:;onra Yunan sanat gcleneg:inin en önemli temsilci· dcndir. Buna karşılık. Müneccim Kraliann Tapınması
si ve eski gelenekle çagdaş sanatın bireşimini en 11487. Utfi7.i Cal. . Floransal adlı yapıt. o dönemde
başarılı biçimde gerçekleştiren sanatçı olarak anı!· LEONARDO DA VINCI tarafından geliŞtirilen yeni
maya başlanmışur. 1942-60 arasında Atina. Ulusal bir yöntemin. SFUMATO'nun tümüyle dışında bir
Teknik Üniversitesi Mimarlık Okulu'nda ögrctim anlayışla gerçekleştirilmiştir. Sanatçının Roma'da
Oyeligi yapmış, 1974'te Atina Akademisi'ne, kaldıgı süre :;onrasında yapmış oldugu sanılan bu
197.S'te de Ulusal Tiyatro Kurulu'na seçilmiştir. Re· yapıt. Roma'daki Antik Çag kalıntılarını arka plan
ne Ch..ı.r, Konstantinos KavMis ve Nikos Kazan da verınesiyle daha çok Flaman özellikleri taşımak·
cakfs gibı yaz..ırlann kilapiarını resiroleyen ve öncü tadır.
bir dergi olan Third Eye'ın yayın yönetmenligini ya· Sanaıçının oglu Ridolfo'ysa 11483·15611 arkadaşı
pan Ghika'nın tiyatro ve bale için sahne tasarımla oldugu RAFFAELLO'dan cıkilenmiş bir PORTRE
n da vardır. 1960'tan sonradaha çok Londra ve Pa· ressanııdır. Yapıllarının çoğu Floransa'dadır.
ris'te yaşamaya başlayan s..ınatçı. birçok kişisel ser· 0405. U.T ilket
gi açmış ve grup sergilenne katılmışLır. 1950'de
Venedik Bıenali'ndc ülkesini temsil eden Ghika, GIACOME'ITJ, Alberto 11901. Borgonovo, Sıampa
GIACOMEITI. All>eno, Yarııyrn Adam. 1973'te Atina Ulusal Galerisi'nde dü7..enlenen bir yak.-1966, Chur, İsviçre!
1960, tunç, yok.l83 cm. toplu sergiyle hayattayken bu galeride resimleri İsvıç.rcli heykelci ve res:saıu.
sergilenen ilk sanatçı olmuştur. L.Kula SOYUT SANAT'ın ya da anlatırncı niteliklerin ön
planda oldugu bir dönemde gerçcgi betimledıgi hey·
GIDRLANDAJO, Domenico !1449, Floransa· kclleriyle 20.yy'ın en önemli sanatçılan arasında yer
1494. Floransal alır.
İtalyan ressam.
lik sanat ögrcıimin.i Onlil bir Ard-İzlenimci 1->ARD
Erken dönem Floransa sanatında ö7.ellikle FRESK İZLENİMCİLİKI ressam olan babası Giovanni Gi
valea Fnrıan dFai lieptkpion lLikIP gPöIs'ntienr müisşl:u palanrlıaynıışnı dMahAaS bAasCitC bIOir Cacuonmeoı tAim'dieent 'teInIR 6(188-169R3·3l)% lvle alFaonv iG&i ac1-o>mFcOttVi. IZheMy·I
kavrayışla ele alınmasıyla biçimlenmiştir. kcl ve resim yapmaya çok genç yaşta başlamıştır.
Asıl adı Domenico di Tomnıaso Bigordi olan sa· Kardeşlerinden Bruno, mimar; modelligini ve yar·
naıçı, Alcs:;o Baldovinetıi'nin lykş.1426·991 atölye dımcılıgını yapan Diego ise mobilya tasarımcısıydı.
sinde yetişmiş. kardeşleri Davide (1452-1525) ve 19!9-20'dc Cenevre'deki Güzel Sanatlar Akademi
Benedeııo'yla 11458·15071 birlikte bir aıölye işlet­ si'nde resim. Endüslri Sanatlan Okulu'nda da hey·
miştir. Sürek.Ji olarak fresk ve TEMPERA üzerine kel çalışan sanatçı. bir süre İtalya'daki sanat yapıt·
çalışmış. hemen hemen lıiç YACUBOYA yapma ları, ö7.ellikle de MISIH sanali üzerine incelemeler
A mtŞtır. Sanatçı erken döneminde S.Gimignano Kilise yapmış: 1922'de Paris' c yerleşerek iki yıl boyunca
si S.Fina Şapeli'ne Azizc Fina'nın yaşaınmdan sah· Grande ChaumiCre Akademisi'nde BOURDEL
neler rcsinılemiştir 04751. Ognüsanti Kilisesi'ndeki LE'in atölyesinde çalışmışur. Başlangıçta Bourdel
676 iki fresk. kilisedeki Aziz llieronymus ve yeınekhane- le ve RO DIN'den cıkilenerek İZLENiMCiLİK dog-
GIEOION
nıltusunda ürünler vermiş. 1925-29 arasında Kaşık diği Barok ve ROKOKO etkiler, Wcstminster Ab
Kadın 119261 ve Kabisı Kompozisyon 119261 gibi bey'dekı Newcasıle Anıtı lykş.1714-23l, Middle
KÜBiZM c'tkili heykcller yapmıştır. 1930'da GER sex'deki Cannons Evi 11716-19) ve Twickeııham'da­
ÇEKÜSTÜCÜLÜK akımına katılan Giacometti'nin ki James johnston 'un seki:Ggen pavyonu lykş.l7201
bu döneme ail en onlo yapıu, cam. tahta, tel ve ip gibi yapılannda da görülür. Gibbs. tutucu sanatsal
parçalanndan yapugı Sabob Saoı 4'ıe Saray'dır bcg:enileriyle tanınan Tery'lerin ve Jacobuscular·m
11932-33. Modem Sanat Müz., New York!. 1933- mimarı olmuş, 1720'dc Sı.Martin-in-thc-Fıelds Kilise
34'te metaforik bir anlatıma yönelen sanatçı, si'nin {yeniden yapılmıştır) tasarianınasında getirdi
1935'te de C'.erçekOstOcOier'dcn ayrılarak yeniden gl alışılmamış Çözüm, İngiliz Protestan kilise mima
dogaya dönmUş ve gerç<gi olgusalcılık dognıltu­ risi için özgün bir örnek oluŞturmuştur. Daha sonra
sunda ele almıştır. 1940 dolaylannda insan figoro çok sayıda İngiliz ve Arnerikan kilisesinde yinclenen
nc geri dönmüş, kibrit çöpOnO anımsatan figürlen bu pseudaperiptmJs 1--.PERİPTEROSI tapıruık görtı­
ni uzaktan görülüyormuş gibi küçük ölçülerde ya nümündekl yapı. GOTİK çizgiler taşıyan heybelli
parak heykele U7...aklık kavramını getirmiş, bir çan kulesiyle bOtOnlcştirilmiştir. Gibbs'in, kırsal
1947'den başlayarak da figürlerini a,;ırı derecede in konutlar, bahçe yapıları ve mezar anıllan gibi öteki
cc!tip uzaunış ve bu cgilimini ykş.1951'e d<..-gin sür çalışmalarını da içeren ve 18.yy boyunca hem Ingil
dürmOştOr. Giocoınetti'nin "saydam konslrüksi tere'de hem de kolonilerinde elkitabı olarak kullanı­
yonlar" olarak tanımladıgı bu iskeletimsi figürlerin lanA Book of Arcbiııx:ıure 11728: Bir Mimarlık Kitabı)
de, heykel, estetik bir varlık, algılanan gerçegin es adlı yapıtı bu önemli yapıyla ilgili çi:Gimleri de içer
tetik bir eşdegcri olarak tasarlanmıştır. Sanatçı bu rnekteclir.
figürleri bazan tck başlarına vermiş (ör./şareı Eden Kilise yapılarının yanı sıra Gibbs, Charles Dridge
Adam, 1947!. bazan da bir caddede ya da bir mcy man 11-1738) ve Capability Brown'la 11716-83) bir
danda her biri kendi yönünde giden ama hareket liktc çok sayıda bahçe yapısı ya da pavyonu da ger
lerinin tümüyle uzamsal bir doku oluşturan gruplar çekleştirmiştir. OzellikJe Vikont Cobharn için yapı­
halinde dozenlemiştir lör.Kenı Meydanı, 1948-491. lanlar arasında en önemlisi, dev boyutlarda altıgen
Giacometıi 1952'den ykş.1958'c d<gin, geniş, abar DiKlUTA Ş'larla taçlandınlmış Bo)<;oıt Paryanla
tılmış omuzlu, ince dar kafalı figürler ü7.crinde yo rı'dır 11726-28, Stowe, Buckinghamshire). Gibbs,
gunlaşmış ve bunları gerçege yaklaştırınak istegiy bu biçimienmeyi Yorkshire. Kirkleatham'daki Tur
Ic boyamışllr. Sanatçının buradaki amacı fizik öte ner Amrmezan'nda da {1739-41) yinelemiştir. Bir
si bir "varlık", somut bir gerçeklik ve dUşsel bir me başka Onemli mezar yapısı, Gotik Oslubuyla özel
k."in duygusu yaratmaktı. 1960'lardan sonraysa likle dikkat çekici olan Stowc'daki özgıırlük Tapı­
AsDnıirıeaıg soa r'lne usiBnma ş& ı çşa1ı1l 9ı1ş61m09a)6,l 5a) Arngıninbeaıi tped'oainn r aegB ıbarsülıısükll erv1i1en9ri6nm2 1iy şatinvrıe. anmaaldgrıılg'ııd kı Ara l1aB1n7oı4on1kd- 4ao4 yf1 o. AlYr agcköblsiatteşecırtikuc ri3 c8b'd0ira fnya arskpolııtn trsaaas,y aıgrlıeamnnı eRn uymteeis r Gı nIBoB. SL. oJnamdreas. . Sı.Martın-irı-tbe-Fıelds Kilisesi,
1962'de Venedik Bienali'ndeki Heykcl Büyük for Drawing ıbe Several Parıs of Arcbitecture 11732:
Ödü!O'nü, 1964'teyse resim dalında Guggenheim Miınarlıkta Çeşitli Bölürnlerin Çizilmesinde Kural
Uluslararası ÖdolO'nO kazanan sanatçının grafik bir lar) adlı kıtabını yayımiayan Gibbs, bu iki kitabıyla
nilelik taşıyan tck renkli resimleri, genellikle atöl mimarlık tarihinde önemli bir yer edinmiştir. 1737-
yesinde yaptıgı ÖLÜDO(;A'lardan, heykcllerini 54 arasında. Oxlord'da. kubbeli dev bir ROTOND
anunsatan ince uzun insan figürlerinden ya da dost biçiminde inşa ettigi Radcliffe Kaıapbarıesi, rustik bir
larının ve yakınlarının poruelerinden oluşur. zemin kata oturan 12 çift sOtunla çc.ovrelenmiş pse
0646. 1034. 2343. Z.lnankur, ZR udDperipteros bir tapınak görOnOmOndcdir. Yapmın
GIAMBOLOGNA = GIOVANNI BOLOGNA okrutbabsıcn döan OyIeOr daülra. n 1d7a4i7r'edsee lB pibllainolrıb eocak uRmaad csliavlioannau
IRadelif/c Kütüphanesil adlı yapıtında anlatııgı bu
GIBBS, James 11682, Footdc'CSınire, Aberdcen, uygulamasının ardından, boyuk konut yapılarıyla
İskoçya-1754, Londra) ilgili çalışınalar sürdürmekle birlikte hastalıgı
iskoç mimar. nedeniyle meslek yaşamından çekilmiş. çok zengin
18.yy İngiliz KiLiSE ınimarlıg:ına yenilikler getir oldugu bilinen kitaplıgını Radcliffe KıUüpbanesi'ne
miştir. !Bugun bir böl!lmO Oxford Bodleian K!ltüp
Katolik bir tüccann oglu olan Gibbs, 170l'de Hol Jıan.esi'ndcdir) bırakmışt.ır. Yüzlerce çiziminin bir
landa, Dclçika. Fransa, Almanya, İsviçre ve Avus bölümü Oxlord, Ashmolcan Müzesi' nde, ötekilcr
turya'yı kapsayan bir geziye çıkmış, 1703'te vardı­ se Londra'da Britanya KraliyeL Mimarlık Ens
gı Koma'da papazlık cgitimi Için Scoıs Collcgc'a titüsü'nün (--+RlBN koleksiyonuyla Victoria ve Al
girmiştir. Kısa bir sore sonra buradan ayrılarak BA ben Müzesi'nde saklanınaktadır. E.Ercnler
ROK dönemin önemli Romalı mimarlarından
GIEOION, Sigfried 11888-19681
C.FONTANA'nın yanında çalışmaya başlaıruştır.
1708'de Londra'ya dönmüş. Roma'da edindigi bu İsviçreli sanat tarihçisi.
bırikim meslekteki başarısında çok etkili olmuştur. Mimarlıktaki modern hareketi !-.MODERN Mİ­
Ilk işini, kendisini destekleyen Mar kontu John MARLIK} destekleyen Gicdion yapıtlarında, insan
Erskineden alan Gıbbs. 17ll'de Kocller Sanat daki duygu-dOşünce çelişkisini ve bu çelişkinin sa
Akademisi'nin kunıcu üyelerine katılmış, bunu nat yöntemleriyle paralelligini işlemiştir.
öteki Londra sanat kulüpleri izlemiştir. 1713'te Viyana'da mühendislik ogrenimi gördükten sonra,
Londra'da 50 yeni kilise yapılması için kurulan bir 1913'tc Münih'te, WOLFFLIN'in yanında sanat ta
komısyonda Nicholas Hawksmoor'la 11661-17361 rihi okumuştur. 1922'de yayımlanan Spdtborocker
bırlıkte çalışmıştır. Gibbs'in öncrdigi pek çok tasa und romantiscber Klassizisnıus (Geç Darok ve Ro
nın arasında, İngiltere'de ilk kez karşılaşılan fon mantik Klasikçilik) adlı yapı u nda, bir dOnemin me
dozeninde PERİPTEROS bir yapı da bulunmakta kan anlayışını, yüzeysel tarihseki yaklaşımları, ta
dır. Ancak bunlar araı.;ında gerçekleştirme olanagı rihsel olgulardan ayırarak incelemiş; geçmişi bugü
buldugu tck kilise, İtalyan !larogu'nun yanı sıra. nün rehberi olarak degerlcndirmişlir. 1921fdeyse
dönemin Onemli İngiliz ınıman WREN'in de ctki 1925'te üzerinde çalışmaya başladıgı, Fransız mü
lcrıni taşıyan Sı.Mary-le-Sıratıd 11714-231 olmuştur. hendislik gclenegini ele alan &ıuen in Frankreicb:
Cıbbs'in Oslubunda, uluslararası egitiminin getir- Eisen, Eisenbeton IFransa'da Yapım' Demir, Beto- 677