Echa innych rewolucji. Od Muhammada Alego do Japońskiej Armii Czerwonej

193 Pages·2020·4.449 MB·Polish

by  Jacek Drozda

Echa innych rewolucji
biblioteka I ,i* A łomie\diplomatique
monde-dipi.omatique.pl
Jacek Drozda
Echa innych rewolucji
Od Muhammada Alego
do Japońskiej Armii Czerwonej
Instytut Wydawniczy Książka i Prasa
Warszawa 2020
Redaktor serii:
Przemysław Wielgosz
Redakcja:
Katarzyna Bielińska
Zbigniew Marcin Kowalewski
Projekt okładki i skład:
Krzysztof Ignasiak / bekarty.pl
O Instytut Wydawniczy Książka i Prasa 2020
ISBN 978-83-66615-99-1
Instytut Wydawniczy Książka i Prasa
ul. Twarda 60,00-818 Warszawa
tel. [phone]
[email protected]
monde-diplomatique.pl
Spis treści
Podziękowania / 7
Wprowadzenie / 9
I. Portugalska forma faszyzmu
i Rewolucja Goździków / 15
II. The Troubles - konflikt
w Irlandii Północnej / 71
III. Thomas Sankara - zdradzony
bohater Afryki / 97
IV. Przeciwko rasizmowi w ringu
i poza nim. Muhammad Ali i Joe Frazier
w „thrillerze w Manili" / 113
V. Grenada - zwycięska rewolucja i amerykańska
inwazja, o których nie pamiętamy / 123
VI. Inna Japonia: od ruchu antynuklearnego
do Zjednoczonej Armii Czerwonej / 151

Podziękowania
Książka ta nie powstałaby, gdyby nie zainteresowanie ze
strony Instytutu Wydawniczego Książka i Prasa. Chciał-
bym serdecznie podziękować Stefanowi Zgliczyńskiemu
za wolę jej wydania i zachęcenie mnie do złożenia cało­
ści z dość chaotycznych notatek przygotowanych z myślą
o audycjach podcastu Emancypacje. Dziękuje Ci, Stefanie,
także za niebywałą wydawniczą cierpliwość i wyrozumia­
łość... Za niezwykle uważną lekturę, redakcję, wskazówki
bibliograficzne oraz uwagi merytoryczne o kluczowym
znaczeniu z całego serca dziękuję Zbigniewowi Marcino­
wi Kowalewskiemu. Zapewne, na podstawie samych tych
uwag dałoby się napisać kolejną, być może bardziej zajmu­
jącą książkę o historii ruchów rewolucyjnych! Za zmoty­
wowanie mnie do pisarskiej pracy wyrazy przyjacielskiej
wdzięczności kieruję także do Katarzyny Bielińskiej.
Bardziej osobiste podziękowania należą się także kilku
innym osobom. Przede wszystkim dziękuję mojej partner­
ce Zofii za miłość i cierpliwość. Mojej Mamie Ładzie za
nieustające wsparcie. Mojemu przyjacielowi Bartoszowi za
pomoc, bez której mógłbym dziś znajdować się w znacz­
nie gorszym miejscu. Dozgonna będzie moja wdzięczność
w stosunku do naszych kotów, które konsekwentnie to­
warzyszą mi we wszelkiej robocie wykonywanej w domu.
7
Last but not least, dziękuję wszystkim osobom słucha­
jącym prowadzonego przeze mnie podcastu Emancypa­
cje. Jak widać, oddolne „radio” o historii widzianej z lewej
strony nawet w naszym kraju ma sens. Do usłyszenia w ko­
lejnych odcinkach!
Wprowadzenie
i maja 2019 r. odbyła się premiera pierwszego odcinka
podcastu Emancypacje. Mój pomysł na amatorskie audy­
cje poświęcone historii walk społecznych i rewolucji miał
dwa źródła. Pierwsze miało charakter osobisty i zupeł­
nie banalny: bardzo lubię radio. Podobnie jak telewizja,
medium to w swej tradycyjnej odsłonie przechodzi dziś
głęboki kryzys, zyskując jednocześnie nowe, niezwykle
bogate życie dzięki internetowi. Na fali sprzeciwu wobec
rządów Donalda Trumpa, nasilenia przemocy policyjno-
-państwowej, wzrostu skrajnej prawicy, pauperyzacji klasy
średniej i klas ludowych oraz nadziei wiązanych z kam­
paniami wyborczymi Berniego Sandersa, w Stanach Zjed­
noczonych powstały setki politycznych podcastów, które
zyskały znaczącą popularność. Stały się one ważnymi na­
rzędziami w rękach nowego pokolenia działaczek świado­
mych znaczenia prawdziwie niezależnych, oddolnie two­
rzonych mediów. Choć pod względem liczby słuchaczy,
jakości nagrań i talentu prowadzącego Emancypacje nijak
się mają do amerykańskich, brytyjskich albo australijskich
podcastów subskrybowanych na rozmaitych platformach
streamingowych przez dziesiątki tysięcy osób, to wzięły
się z podobnych potrzeb. Tu przechodzimy do drugiego ze
wspomnianych źródeł: poczucia deficytu opowieści. Nie
mam na myśli czegoś, co w ostatniej dekadzie określa­
ne bywa jako „narracja” albo „dyskurs”, czemu nadaje się
9
właściwie dowolne znaczenie związane z faktem, że ktoś
usiłuje komuś innemu przekazać pewną treść. Daleko po­
sunięta definicyjna swoboda w tym zakresie staje się po­
wodem cierpień osób przywiązanych do dziedzictwa aka­
demickiej semiotyki, nie wspominając już o jej wyspecja­
lizowanym w opowieściach dziale, jakim jest narratologia.
Być może w mniej pretensjonalny, a nawet nieuświado­
miony sposób cierpimy z powodu wszechobecności „nar­
racji” wszyscy: im mniejsza jest nasza potrzeba refleksji
nad tym, kto, co i jak do nas mówi, tym łatwiejsze stają
się kariery absurdalnych pojęć typu „postprawda” oraz
rozmaitych gatunków informacyjnego fałszu. Terenem
eksplorowanym przez autorów tych manipulacji równie
chętnie, jak aktualności ze świata polityki, jest historia.
Opowieść rozumiem jako coś znacznie lżejszego, co
obejdzie się bez precyzyjnej definicji wypracowanej
w ramach naukowej obróbki. W przypadku Emancypa­
cji i niniejszej książki materiałem, na podstawie którego
powstają opowieści, jest właśnie historia XX w. Mogłoby
się wydawać, że w zalewie popularyzatorskiej literatury
historycznej, pośród niekończących się dyskusji o tzw.
polityce historycznej, powszechności hobbystycznych ini­
cjatyw związanych z badaniem i odtwarzaniem dziejów,
publicystycznej płodności rodzimych pasjonatów i profe­
sjonalistów zajmujących się historią, oddolna i amatorska
działalność w zakresie upowszechniania wiedzy o historii
analizowanej z lewicowej perspektywy to marny pomysł.
Co więcej, lewica polska przez lata stroniła od podejmo­
wania zagadnień historycznych w debacie publicznej,
ponieważ jej adwersarze mają do dyspozycji uniwersalną
broń masowego rażenia - straszenie „komunizmem”. Na
kolejnych stronach nie przedstawiam „głosu w debacie"
nie proponuję też określonych ram ideologicznych dla ro­
10