dış politika analizi ve liderlik

218 Pages·2009·1.25 MB·Turkish

T.C.
ANKARA ÜN(cid:248)VERS(cid:248)TES(cid:248)
SOSYAL B(cid:248)(cid:47)(cid:248)MLER ENST(cid:248)TÜSÜ
ULUSLARARASI (cid:248)(cid:47)(cid:248)(cid:249)(cid:46)(cid:248)LER
ANAB(cid:248)(cid:47)(cid:248)M DALI
DI(cid:249) POL(cid:248)(cid:55)(cid:248)KA ANAL(cid:248)(cid:61)(cid:248) VE L(cid:248)DERL(cid:248)K:
SÜLEYMAN(cid:248)YE KR(cid:248)(cid:61)(cid:248) SÜREC(cid:248)NDE
R.T. ERDO(cid:246)AN ÖRNE(cid:246)(cid:248)
Yüksek Lisans Tezi
Ömer AK
Ankara-2009
T.C.
ANKARA ÜN(cid:248)VERS(cid:248)TES(cid:248)
SOSYAL B(cid:248)(cid:47)(cid:248)MLER ENST(cid:248)TÜSÜ
ULUSLARARASI (cid:248)(cid:47)(cid:248)(cid:249)(cid:46)(cid:248)LER
ANAB(cid:248)(cid:47)(cid:248)M DALI
DI(cid:249) POL(cid:248)(cid:55)(cid:248)KA ANAL(cid:248)(cid:61)(cid:248) VE L(cid:248)DERL(cid:248)K:
SÜLEYMAN(cid:248)YE KR(cid:248)(cid:61)(cid:248) SÜREC(cid:248)NDE
R.T. ERDO(cid:246)AN ÖRNE(cid:246)(cid:248)
Yüksek Lisans Tezi
Ömer AK
Tez Dan(cid:213)(cid:250)man(cid:213)
Prof. Dr. (cid:248)lhan UZGEL
Ankara-2009
T.C.
ANKARA ÜN(cid:248)VERS(cid:248)TES(cid:248)
SOSYAL B(cid:248)(cid:47)(cid:248)MLER ENST(cid:248)TÜSÜ
ULUSLARARASI (cid:248)(cid:47)(cid:248)(cid:249)(cid:46)(cid:248)LER
ANAB(cid:248)(cid:47)(cid:248)M DALI
DI(cid:249) POL(cid:248)(cid:55)(cid:248)KA ANAL(cid:248)(cid:61)(cid:248) VE L(cid:248)DERL(cid:248)K:
SÜLEYMAN(cid:248)YE KR(cid:248)(cid:61)(cid:248) SÜREC(cid:248)NDE
R.T. ERDO(cid:246)AN ÖRNE(cid:246)(cid:248)
Yüksek Lisans Tezi
Tez Dan(cid:213)(cid:250)man(cid:213) : Prof. Dr. (cid:248)lhan UZGEL
Tez Jürisi Üyeleri
Ad(cid:213) ve Soyad(cid:213) (cid:248)mzas(cid:213)
.................................................................... ........................................
.................................................................... ........................................
.................................................................... ........................................
.................................................................... .........................................
.................................................................... .........................................
.................................................................... .........................................
Tez S(cid:213)nav(cid:213) Tarihi ..................................
TÜRK(cid:248)YE CUMHUR(cid:248)YET(cid:248)
ANKARA ÜN(cid:248)VERS(cid:248)TES(cid:248)
SOSYAL B(cid:248)(cid:47)(cid:248)MLER ENST(cid:248)TÜSÜ MÜDÜRLÜ(cid:246)ÜNE
Bu belge ile, bu tezdeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik
davran(cid:213)(cid:250) ilkelerine uygun olarak toplan(cid:213)p sunuldu(cid:247)unu beyan ederim. Bu kural
ve ilkelerin gere(cid:247)i olarak, çal(cid:213)(cid:250)mada bana ait olmayan tüm veri, dü(cid:250)ünce ve
sonuçlar(cid:213) and(cid:213)(cid:247)(cid:213)(cid:80)(cid:213) ve kayna(cid:247)(cid:213)(cid:81)(cid:213) gösterdi(cid:247)imi ayr(cid:213)ca beyan
ederim.(……/……/200…)
Tezi Haz(cid:213)rlayan Ö(cid:247)rencinin
Ad(cid:213) ve Soyad(cid:213)
………………………………………
(cid:248)mzas(cid:213)
………………………………………
İÇİNDEKİLER
Sayfa
İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………..i
KISALTMALAR……………………………………………………………………..v
GİRİŞ…………………………………………………………………………………1
BİRİNCİ BÖLÜM
DIŞ POLİTİKA ANALİZİNİN GELİŞİMİ VE LİDERLİK ÇALIŞMALARI
I. Dış Politika Analizi Kavramı ve Gelişimi.........................................................9
A. Realist Dış Politika Çalışmaları.................................................................12
B. Dış Politika Analizinin Gelişimi...............................................................15
1. Dış Politika Analizinin İlk Örnekleri: Klasik DPA................................16
2. İkinci Kuşak DPA.................................................................................18
3. Dış Politika Analizi’nde Yeni Yaklaşımlar............................................32
4. Günümüzde Dış Politika Analizi...........................................................37
II. Dış Politikada Karar Alma Birimi ve Karar Alma Süreci.................................38
A. Karar Alma Birimi....................................................................................38
1. Gruplar ve Koalisyonlar........................................................................39
2. Baskın Lider..........................................................................................40
3. Karar Alma Biriminin Belirlenmesi.......................................................41
B. Karar Alma Süreci....................................................................................43
1. Durumun Algılanması...........................................................................43
2. Durumun Yorumlanması ve Tanımlanması............................................43
i
3. Kararın Alınması...................................................................................44
4. Kararın Uygulanması............................................................................45
III. Liderlik Tipleri ve Değerlendirme Kriterleri.................................................45
A. Siyasi Engellerle Başa Çıkma...................................................................47
B. Bilgiye Açıklık.........................................................................................49
C. Motivasyon...............................................................................................50
İKİNCİ BÖLÜM:
RECEP TAYYİP ERDOĞAN: BİR DEĞİŞİMİN HİKÂYESİ
I. Recep Tayyip Erdoğan’ın Hayatı.....................................................................55
A. Kasımpaşa’dan MSP’ye (1954-1976)........................................................57
B. MSP’den Belediye Başkanlığı’na (1976-1994).........................................62
C. Belediye Başkanlığı’ndan 28 Şubat’a (1994-1997)....................................65
D. 28 Şubat’tan AKP’ye (1997-2001)............................................................68
E. AKP’nin Kuruluşu ve Sonrası (2001-2009)...............................................76
II. Milli Görüş Gömleği’nden Muhafazakâr Demokrasi’ye..................................81
A. Milli Görüş – Laiklik İkilemi....................................................................87
B. Milli Görüş – Hukuk Devleti İkilemi........................................................91
C. Milli Görüş – Demokrasi İkilemi..............................................................92
III. Milli Görüş Gömleği’nden Pro-aktif Dış Politika’ya.....................................95
A. Bir Milli Görüşçü Olarak Erdoğan’ın Dış Politika Anlayışı.......................96
1. ABD Konusundaki Değişim..................................................................99
2. AB Konusundaki Değişim...................................................................101
3. Kıbrıs Meselesindeki Değişim.............................................................103
ii
4. Yahudilere ve İsrail’e Bakışındaki Değişim.........................................106
B. Erdoğan’ın Danışmanları........................................................................108
C. Erdoğan’ın Dış Politika Anlayışının Genel Değerlendirmesi...................110
IV. Değerlendirme............................................................................................113
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
SÜLEYMANİYE KRİZİ VE 7 EKİM TEZKERESİ SÜRECİNDE ERDOĞAN
I. Süleymaniye Krizi ve 7 Ekim Tezkeresi Süreci.............................................118
A. Olayların Gelişimi..................................................................................121
B. Konunun Algılanması.............................................................................129
C. Konunun Tanımlanması ve Yorumlanması.............................................133
D. Kararın Alınması....................................................................................136
E. Kararın Uygulanması..............................................................................137
II. Karar Alma Birimi........................................................................................139
A. Diğer Aktörlerin Pozisyonu ....................................................................139
B. Erdoğan’ın Pozisyonu.............................................................................144
III. Karara Etki Eden Faktörler.........................................................................147
A. Uluslararası Düzeydeki Faktörler............................................................148
B. İdeoloji ve Ulusal Çıkarlar......................................................................151
C. Siyasal Yapı ve Bürokrasi.......................................................................154
1. Yasama...............................................................................................154
2. Yürütme..............................................................................................156
3. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK).............................................................159
4. Milli Güvenlik Kurulu (MGK)............................................................162
iii
D. Basın, Kamuoyu ve İş Dünyası...............................................................163
IV. Bireysel Faktörler: Erdoğan’ın Liderlik Açısından Analizi.........................166
A. Siyasi Engellerle Başa Çıkma.................................................................166
B. Bilgiye Açıklık.......................................................................................169
C. Motivasyon.............................................................................................172
SONUÇ…………………………………………………………………………….175
KAYNAKÇA………………………………………………………………………184
ÖZET………………………………………………………………………………205
ABSTRACT……………………………………………………………………….207
iv
KISALTMALAR
AB : Avrupa Birliği
ABD : Amerika Birleşik Devletleri
AKP : Adalet ve Kalkınma Partisi
ANAP : Anavatan Partisi
ATE : Avrupa Ekonomik Topluluğu
BM : Birleşmiş Milletler
BOP : Büyük Ortadoğu Projesi
CHP : Cumhuriyet Halk Partisi
DGM : Devlet Güvenlik Mahkemesi
DPA :Dış Politika Analizi
DYP : Doğru Yol Partisi
FP : Fazilet Partisi
IMF : Uluslararası Para Fonu / International Monetary Fund
İETT : İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri
KKTC : Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
KYB : Kürdistan Yurtseverler Birliği
MGK : Milli Güvenlik Kurulu
MHP : Milliyetçi Hareket Partisi
MİT : Milli İstihbarat Teşkilatı
MKYK : Merkez Karar ve Yürütme Kurulu
MNP : Milli Nizam Partisi
MSP : Milli Selamet Partisi
MTTB : Milli Türk Talebe Birliği
v
MÜSİAD : Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği
NATO : Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü / North Atlantic Treaty
Organization
OECD : Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü / Organisation for Economic
Cooperation and Development
RAM : Rasyonel Aktör Modeli
RP : Refah Partisi
SHP : Sosyal Demokrat Halk Partisi
SSCB : Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği
TBMM : Türkiye Büyük Millet Meclisi
TC : Türkiye Cumhuriyeti
TOBB : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
TSK : Türk Silahlı Kuvvetleri
TÜSİAD : Türk Sanayici ve İşadamları Derneği
vi