Table Of ContentJOHN BERGER
Doinuz Toprak
Pig Earth
<;;:EVlREN Taciser Belge
e t m
iQiNDEKiLER
Bir Yer Sonmu 9
Bir A~1klama 13
La Nan M.'nin Olilmil 24
Hatirlanan Bir Dana 2.1
Kep{:e 33
Biiyiik Beyazhk 35
Paskalya 41
Bag1ms1z Bir Kadm 42
Merdiven 54
Riizgar da Ulur 56
Koy Lohusasi 74
Varhgm1 Koruyanlara ithafen 75
Gunbatimi 90
Paramn Degeri 91
Saman 122
Lucie Cabrol'un U~ HayatI 124
Patates 222
Tarihsel Sonsoz 223
5
Bu kitap bize bunlan o~eten bei;; dosta:
Theophile Jorat
Angeline Coudurier
Andre Coudurier
Theophile Gay
Marie Raymond
Ogrenmemize yard1mc1 ola~ dostlara:
Raymond Berthier, L~c ve Marie-Therese Bertrand, Gervais ve
Melina Besson, Jeari-Paul Besson, Denis Besson, Michel Besson,
Gerard Besson, Christian Besson, Marius Chavanne, Roger ve
Noelle Coudurier, Michel Coudurier, La Doxie, Regis I>uret,
Gaston Forrestier, Marguerite Gay, Noel ve Helene Gay, Mar
celle Gay, Jeanne Jorat, Armond Jorat, Daniel ve Yvette Jorat,
Norbert Jorat, Maurice ve Claire Jorat, Fran~is ve Germaine
Malgrand, Francis ve Joelle Malgrand, Marcel Nicoud, Andre
Perret, Yves ve Babette Peter, Jean-Marie ve Josephi~e Pittet,
Roger ve Rolande Pittet, Bernadette Pitt(et, Fran~ois Ramel,
Fran~is ve ~nie Raymond, Basil Raymond, Guy ve Anne
Marie Roux, Le Violon, Walter
ve birlikte ogrendigim Beverly'ye adanrrui;;tir.
7
BiR YER SORUNU
iNEGiN alnma, ogul, siyah deriden bir maske ge~irip boy
nuzlara'baghyor. Deri kullan:ilmaktan kararm1§. inek hi~bir
§ey goremiyor. Hayatmda ilk kez, gece, gozlerine birdenbire
indirilmi§. inek ohince, bir dakika bile ge~meden oradan ~1-
kanlacak. Bir y1l boyunca, deri maske, a~-b1rakma-ahm ile
mezbaha, odas1 arasmdaki on ad1mhk yerde yirmi saatlik
gece saghyor.
Mezbahay1 i§letenler, ya§h bir adam, k~ndisinden on be§
ya§ kii~iik kans1 ve yirmi sekiz ya§mdaki ogullari.
Hi~bir §ey goremedigi i~in, inek hareket etme konusunda
ikircikleniyor, ama oglan boynuzlarma bagh ipi ~ekiyor, an
nesi de arkadan kuyrugu tutarak {zliyor.
"Bunu tutsayd1m" diyor, koyl,ii kendi kendine, "buzagla
yana kadar daha iki ay bekleyecektik. Siitiinii sagamaya
caktik .. Dogumdan sonra da kilo kaybedecekti. En uygun za
man §imdi."
Mezbahanm kap1smda inek gene duraks1yor. Sonra ~ek
melerine izin veriyor.
i~eride, tavana yakm bir yiikseklikte demir rayh bir sis
tem var. Raylardan makaralar gei;iyor ve her makaradan
ucu ~engelli bir ~ubuk sark1,yor. Bu ~engele bagh dort yiiz ki-
9
loluk bir at le§ini, on dort ya§mda bir ~ocuk kolayhkla kald1-
rabilir ya da indirilebilir.
Ogla:n, mengenenin kilidini irtegin ba§ma ger;irdi. idam
s1rasinda, maske, kurbanm .daha edilgin olmasm1 saglar, cel
lati da kurbanm gozlerindeki son baki§tan kurtanr. Burada
maske, onu sersemletecek tokmaktan inegin kafasm1 ~evir
memesini sagl1yor. .
Bacaklan biikiiliiyor ve govdesi o an devriliyor. Bir viya
diik ~oktiigu zamart -u~aktan bak1ld1gmda- ta§lar a§agidaki
vadiye yava§ yava§ dii§er. Bir patlamadan sonra, bfr binanm
duvarlarmm y1k1h§1 da oyle goriiniir. Arna inek, §itn§ek h1-
z1yla dii§tii. Onun bedenini ayakta tutan, ~hnento degil,
enerjiydi.
"Neden onu diin kesmediler ki?" dedi, koylii kendi ken
dirte.
Ogul, kafatasmdaki bir delikten inegin beynine bir ~ubuk
sokuyor. Yirmi santim ~adar derine itiyor. Qubugu oynata
rak, hayvanm biitiin kaslarmm gev§emi§ olmasmdan emin
olmak istiyor, sonra ~ekiyor. Anne, inegin topuguna yakm
bir yerden, onbacagi iki eliyle ,kavr1yor. Ogul, bogazm1 kes
meye ba§hyor ve seller gibi kan yere ak1yor. Bir an, akan
kart, incecik beli yaranm dudagi olan, geni§ kadife bir etek
bi~imini ahyor, sonra hi~bir §eye benzemeden akmaya .de
vam ediyor.
Hayat s1VId1r. Qinliler, aslolan nefestir derken yamhyor
lard1. Belki ruh, nefe stir. inegin pembe bur un delikleri h.ala
titre§iyor. Gozleri gormeden bak1yor, dili agzmm kenarmdan
di§an sarktnt§.
Kesilen dil, ciger ve ba§m yanma as1lacak. Biitiin. ba§lar,
diller ve cigerler hepsi birden aym s1rada as1h duruyor. Qene
kemikleri a~1k, dilsiz ve di§lerin ~emberine biraz kan bula§
tnl§, sanki biitiin dram, etyemez bir hayvanm birden et ye
mesi yiiziinden ba~lam1§ gibi. Cigerlerin altma i~abet eden
10
beton zerninin iizerinde parlak, al, kan lekeleri var, yeni ac
tiklannda, k1zila donrneden oncekigelinciklerin renginde.
Hern kan hem beyinin Qifte terkedi§ine kar§I koymak is
tercesine, inegin govdesi §iddetle Q1rpm1yor ve arka bacaklan
havay1 tepiyor. Biiyiik bir hayvanm kiiQiik bir hayvan kadar
Qabuk o}rnesi §a§IrtlCI.
Ana, on bacagi b1rak1r -sanki artik nafoz, sayrnaya deg
rneyecek kadar zayiflad1g1 icin- ve bacak kiilQe gibi dii§er.
Ogul, boynuzlann cevresinden ba§layarak postu s1y1rmaya
ba§lar. Ogul i§in h1zm1 babasmdan ogrenmi§, arna §itndi ya§
h adarnm hareketleri cok ag1r. Mezbahanm arkasmda, dii§:ii
ne ta§Iha, bir ab ikiye ayir1yor.
Ana, pgul ~rasmda bir sucortakhgi var. i§i hic konu§ma
dan birlikte zainanl1yorlar. Ara' s1ra birbirlerine goz abyor
lar, giilumsemeden arna anlay1§ ifadesiyle. Ana, uzun ve ko
caman, diiz tabanh bir yuk arabasm1 and1ran,, dort tekerlek
li bir el.arabas1 getiriyor. Ogul, her bir bacagi kiiciiciik b1ca
giyla yanp derinin arasma cengelleri s1k1§bnyor. Ana, diig
meye bas1p elektrikli vinci cah§bnyor. inegin oliisii ikisinin
iizerine, yukan kaldmhyor, sonra tekrar arabaya indiriliyor.
Birlikte arabayi itrneye ba§hyorlar.
Terzi gibi cah§iyorlar. Postun altmda, derisi bembey~z.
Postu enseden kuyruga kadar ac1yorlar, bu haliyle iliklenm€
mi§ bir paltoya benziyor.
inegin sahibi o1an koylii, arabanm yanma geliyor, neden
bu hayvam kestirmek zorunda oldugunu ac1klamak iQin; iki
memesi curuyorqu, art1k siitiinii sagrna~ imkans1zd1. Bir rne
meyi, eliyle kaldmyor. Ah1rda onu sagd1gi zamanki kadar s1-
cak. Ana ve ogul onu dinliyor, ba§lanm salhyor ama cevap
venneden i§lerine devarn ediyorlar.
Oglan dort toynagi kesip koparir ve arabaya atar. Ana
siit torbasm1 Q1kar1r. Sonra kesik post arasmdan ogul, gogus
kernigini baltayla k1rar. Bu, kesilen bir agac1n yere y1k1lma-
11
dan onceki son baltalam§ma benzer, <;iinkii o andan ba§laya
rak, inek art1k bir hayvan degildir, yemeklik ete donii§mii§
tiir, tipk1 agacm keresteye donii§mesi gibi.
Baba ab b1rak1r, ayaklanm sii,riiyerek mezbahay1 ge<;er
ve di§an, i§emeye gider. Bunu her sabah ii<; ya da dort kez
yapar. Ba§ka bir ama<; i<;in yiiriirken ad1mlar1 daha canhd1r.
Arna §imdi, sidik torbasmm basmcmdan m1 yoksa kendisin
den i;ok gen<; oian kansma, kocam1§ bit' insan olarak duru
munun acmas1hgma kar§m otoritesinin amans1z oldugunu
hatirlatmak ii;in mi boyle yiiriidiigiinii soylemek zor.
Kap1ya ula§mcaya kadar, kans1, ifadesiz bir yiizle, onu
seyreder. Sonra ciddiyetle gene oniindeki ete doner ve y1ka
maya ba§lar, sorira bir bezle suyunu a:hr. Hayvanm viicudu
biitiin i;ewesini sarmu~tir ama artik geri}il'n yoktur. Bir ki
leri diizenliyor da olabilir. Ancak, etteki lifler, kesilme §o
kundan sonra hala titre§mektedir , tipk1 yazm _ftzerine ko
nan sinekleri kovmak ii;in bir inegin bo"ynunun titre§mesi gi
bi.
Ogul, s1gir eti olacak par<;ay1 kusursuz bir simetri ii;inde
ikiye aymr. ~imdi bunlar, a<;larm yiizyillard1r, binyillard1r,
hayal ettigi et pari;alar1d1r. Ana, bunu rayh sistemde iterek,
kantara getirir. Topu, iki yiiz elli yedi kilo eder.
Koylii, kantarm oli;iisiinii kontrol eder. Kilo ba§ma dokuz
franka anla§mI§tlr. Dil, ciger, toynaklar, ba§ ve obiir sakatat
ii;in hi<;bir §ey almaz. Kentli ya da koylii yoksullara satilan
pari;alar para etmez. Post ii;in de bir §ey odenmez.
Eve doniince, ah1rda, kesilen inegin yeri bo§tur. Gen<; dii
velerden birini oraya koyar. Bir sonraki yil yaz geldiginde,
buray1 bellemi§ olacaktir, boylece, her sabah ve t:lk§am, sagil
mak ii;in otlaktan getirildiginde, ah1rda keridi yerinin hangi
si oldugunu bilir.
12
BiR AQIKLAMA
BiR okur .sorabilir: Yazarm hakkmda yazchgi yer ve insan-
larla ili§kisi nedir? ·
Bu yaz bir ogleden sonra ne at ne de arabamn c;1kamaya
cagi kadar dik bir tarlada barman yap1yordum; biitiin sama
m tarlamn a§agis{nda, diizlenmi§ hir toprak parc;asma kadar
bellemek zorundayd1k. Saat dort sulanndayd1 ama giine§e
gore ikiydi. Hava c;ok ag1rd1, dik yamac;ta, saman gibi kuru
mu§ ekin diplerine basarak kaylp dii§mek i§ten bile degildi.
Uzerimde bir yelekle c;ah§iyordum, ayaklanma agir c;izmeler
giymi§tim, daha s1k1 basabileyim diye. Baba, a§agiya c;iftlige
gitmi§ti, .ab getirmek ic;in. Anne, tarlanm en yiiksek yerinde,
samam ·kald1rd1gim1z yerde brm1kla c;ah§1yordu. Ben yar1 yo
lu brnramp bir brm1k dolusu daha samam a§agiya itmeye
c;ah§iyordum. Ba§lad1g1m1zdan beri yiiziincii kez durdum,
tirm1gm tahta sap1m bir elimle tutuyordum, obiir elimle, s1-
nls1klam olmu§, toza bulanm1§ bir mendille yiiziimdeki teri
sildim. Terim almmdan gozlerime dogru bir yol izliyor ve
gormemi engelleyecek kadar yak1yor. Benim ya§1mdaki bii
tiin harmanc1lar gibi bir §apka giyseydim daha iyi olurdu
ama bu ah§kanhg1 edinemedim. Belki ge}ecek y1l kendime
b.ir i;apka almm. 0 giin, bir ay siiren harmandan sonra son
13
sarnam son tarladan kaldmyorduk; yil §apka alrnaya deg
0
mezdi. Orada yiizfunii silerek duruyordum. Hava cok dur
gundu ve giine§ bayin izgara gibi is1byordu. Samari1 tirm1k
lamak, cevir:mek, kaldirmak bir oyun gibi olabilir, ama boyle
agir, tehlikeli, anlarla dolu bir ogle soilrasmda, sainam a§agi
dogru brm1klamak, delik cuvaUa un. ta§1maya benziyordu.
S1caga lanet ettim; S1cak art1k bir ko§ul _olmaktan c1km1§,
ceza haline gelmi§ti. Ve cezac1ya Janet ettim. Yoku§a ve hala
bitmeyen i§e Janet ettim. Giine§e ve s1cagina vurrnam mii.m
kii.n olsayd1, vururdum. A§agidaki ciftlik evinin kiremitlerine
bakiim ve gokyiizii.ne kii.frettirn. Yanrn saat sonra, samam
iceri almadan cok once, yagmur ve gokgiiriiltii.sii. ba§ladi .. 0
zarnan da, getirdigi taze havadan rnemnun olmakla b:lrlikte,
yagm~~ kiifrettim. ~
0 gii.nkii ofkern beni tarlaya, bay1ra, samana biti§tirdi.
Ba§ka zamanlarda burayla ve insanlarla ili§kim daha az ba
sittir. Ben bir koylii degilim. Ben yazar1m: yazilanm hem bir
baglanb hem de bir engei'.
Hicbir zaman meslek olarak yazmayi dii§iinmedim. Yal
mz ba§ma yapdan, bagims1z bir etkinlik bu ve. u:zun yillar
yap1lsa da bu i§ onu yapana hicbir zaman ya§la edinilen us
tahk ya da ayncahgi kazandirmaz. Allahtan, herkes bu et
kinlige girebilir. ister siyasal ister ki§isel, beni yazmaya iten
diirtiiler ne olursa olsun, bir kez yazmaya ba§lad1ktan son
ra, bu, ya§aritiia a!!_la!!l_.Yfil:m_~ rniicaJ!~J-~j~~-.. ~onii§_~!'or. Her
rneslegin yetkinlik sm1rlan vard1r arna aym zarnanda kendi
alam da vard1r. Yazrnak, benim bildigirn kadanyla, kendine
ait bir sm1rh alana sahip degildfr. Yazrna edimi, hakkmda
yazilan ya§anbya yakla§rna ediminden ba§ka bir §ey degil
dir: bpk1, urnar1rn ki, yaz1h metini okuma eyleminin de bu
nunla kar§1la§brilabilir bir yakla§rna edimi olmas1 gibi.
Ne var ki bir ya§anbya yakla§mak, bir eve yakla§rnaya
benzernez. "Hayat" bir Rus atasoziinful dedigi iihi "ac1k bir
14
