Dislipdemi Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu

112 Pages·2018·1.324 MB·Turkish

by  Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği

TEMD DİSLİPİDEMİ
TANI ve TEDAVİ KILAVUZU
TEMD Obezite, Dislipidemi, Hipertansiyon Çalışma Grubu tarafından hazırlanmıştır.
2018 - ANKARA
TEMD DİSLİPİDEMİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU
© Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği • 2018
ISBN: 978-605-4011-30-8
5. Baskı: Mayıs 2018 (Güncellenmiş baskı)
TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ ve
METABOLİZMA DERNEĞİ
Meşrutiyet Cad., Ali Bey Apt. 29/12
Kızılay 06420, Ankara
Tel. [phone]
Faks [phone]
E_posta: [email protected]
www.temd.org.tr
Grafik Tasarım ve Yayın Hizmetleri
BAYT Bilimsel Araştırmalar
Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti.
Ziya Gökalp Cad. 30/31
Kızılay 06420, Ankara
Tel. [phone]
Faks [phone]
Baskı
Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
Matbaacılar San. Sitesi
1516/1 Sk. No: 27, Yenimahalle / Ankara
Tel. [phone]
Baskı Tarihi: Mayıs 2018
“BÜYÜK İŞLER, MÜHİM TEŞEBBÜSLER; ANCAK,
MÜŞTEREK MESAİ İLE KABİL-İ TEMİNDİR.”
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, 1925

SUNUM 5
Değerli Meslektaşlarım,
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği hastalık kılavuzları uzun yıllardır çalışma
grubu üyelerinin büyük özverileri ve yoğun çalışmaları ile hazırlanmaktadır. Kılavuzlarımız
yeni gelişmeler doğrultusunda sürekli gözden geçirilmekte ve pratik uygulamalarınıza
katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Hormon ilişkili hastalıkların tanısında, tedavisinde ve
takibinde bir rehber olarak sizlere kolaylıklar sağlayacak bu bilgiler literatür verileri ve uzman
görüşleri ile zenginleştirilmektedir.
Siz sağlık alanı uzmanlarına özel klinik durumlarda tıbbi kararlar verirken yardımcı olacak bu
kılavuzlar düzenli bir şekilde her yıl yenilenerek tekrar basılmaktadır.
Dislipidemi Tanı ve Tedavi Kılavuzu’da bu şekilde hazırlanmış ve yararlanmanız amacı ile
hem baskı şeklinde hem de web üzerinden hizmetinize sunulmuştur.
Bu kılavuzun hazırlanmasında emeği geçen, başta Obezite, Dislipidemi, Hipertansiyon
Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Tevfik Sabuncu olmak üzere, tüm çalışma grubu
arkadaşlarımıza teşekkürü bir borç biliriz.
Kılavuzlarımızın yüksek standartta endokrin bakımı sağlamak açısından sizlere yararlı
olacağına inanıyor ve çalışmalarınızda başarılar diliyoruz.
Saygılarımızla.
Yönetim Kurulu Adına,
Prof. Dr. Sevim GÜLLÜ
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Başkanı
6 TEMD DİSLİPİDEMİ TANI ve TEDAVİ KILAVUZU 2018
KILAVUZU HAZIRLAYANLAR
Prof. Dr. Mustafa ALTAY
Doç. Dr. İbrahim ASLAN
Doç. Dr. Aydoğan AYDOĞDU
Prof. Dr. Fahri BAYRAM
Doç. Dr. Emre BOZKIRLI
Prof. Dr. Selçuk CAN
Prof. Dr. Mustafa Fazıl CESUR
Doç. Dr. Ayşe ÇARLIOĞLU
Dr. İbrahim DEMİRCİ
Doç. Dr. Aslı DOĞRUK ÜNAL
Doç. Dr. Mehmet Ali EREN
Prof. Dr. Canan ERSOY
Prof. Dr. Fatih Süheyl EZGÜ
Prof. Dr. Sibel GÜLDİKEN
Dr. Cem HAYMANA
Prof. Dr. Hülya ILIKSU GÖZÜ
Doç. Dr. Ayşenur İZOL TORUN
Doç. Dr. Sinem KIYICI
Doç. Dr. Gonca ÖRÜK
Doç. Dr. Demet ÖZGİL YETKİN
Prof. Dr. Mesut ÖZKAYA
Prof. Dr. Tevfik SABUNCU
Dr. Utku Erdem SOYALTIN
Prof. Dr. Alper SÖNMEZ
Dr. Ilgın Yıldırım ŞİMŞİR
Doç. Dr. Rıfkı ÜÇLER
ÖNSÖZ 7
Değerli Meslektaşlarımız,
Ateroskletoik Kardiyovasküler hastalıklar gelişmiş toplumlardaki en sık ölüm nedenidir. Son
yıllarda farkındalığın artması ve etkin tedavi yöntemlerinin uygulanması ile bu hastalıklara
bağlı mortalite oranlarında %40-60 civarında azalma sağlanabilmiş, yaşam süreleri uzamıştır.
Günümüzde, kardiyovasküler hastalıklara neden olan diyabet, hipertansiyon, sigara içimi
ve obezite gibi tüm risk faktörleriyle yaygın olarak mücadele edilmesi hususunda genel bir
fikir birliği vardır. Ancak, dislipideminin tedavisi, takip edilip edilmemesi, edilecekse hangi
seviyenin ideal olduğu hususunda tartışmalar ve kafa karışıklıkları halen devam etmektedir.
Bu husus yazılı ve görsel medyada da suistimal edilebilmekte, hastaların hatta hekimlerin
kafasının karışabilmesine ve tedavilerinde aksamalara ve ciddi olumsuz klinik neticelere yol
açabilmektedir. Bu nedenle Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD)’nin Obezite,
Dislipidemi, Hipertansiyon çalışma grubunun konuyla ilgili değerli hocalarının katkılarıyla Lipid
Metabolizması Bozukluklarının etyopatogenezi, sınıflandırılması, risk gruplarının belirlenmesi
ve tedavisine dair güncel yaklaşımların değerlendiği bir kılavuzun hazırlanmasına ihtiyaç
duyulmuştur. Bu vesileyle yeni kılavuzun hazırlanmasında ve basımında katkısı olan yazarlara
ve TEMD yönetim kuruluna teşekkür ederim. Kitapçığın düzenlenmesinde büyük rolü olan
Prof.Dr. Alper Sönmez hocamızın emekleri takdire şayandır. Ayrıca Doç.Dr. Aslı Doğruk Ünal’a
kılavuzun yazım sürecindeki katkıları nedeniyle teşekkür ederim. Hocalarımızın değerli bilgi
ve tecrübelerinin yansıtıldığı bu kılavuzun, hastalarımız ve hekimlerimiz için yararlı olmasını
dilerim.
Prof. Dr. Tevfik SABUNCU
TEMD Obezite, Dislipidemi, Hipertansiyon Çalışma Grubu Başkanı
8 TEMD DİSLİPİDEMİ TANI ve TEDAVİ KILAVUZU 2018
KISALTMALAR
ABL Abetalipoproteinemi
ACC Amerikan Kardiyologlar Birliği
ACCORD The Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes
AFCAPS/TexCAPS Air Force/Texas Coronary Atherosclerosis Prevention Study
AH Ailesel Hiperkolesterolemi
AHA Amerikan Kalp Cemiyeti
AIM-HIGH Atherothrombosis Intervention in Metabolic Syndrome with Low HDL/
High Triglycerides: Impact on Global Health Outcomes
AKB Arteriyel Kan Basıncı
AKS Akut Koroner Sendrom
AKH Ailesel Kombine Hiperlipidemi
ALT Alanin aminotrasnferaz
ALD Ailesel Lesitin kolesterol açiltransferaz Eksikliği
ALP Alkalen Fosfataz
Apo B Apolipoprotein B
ART Anti retroviral tedavi
ASCOT Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial
ASKVH Aterosklerotik Kardiyovasküler Hastalık
ASKVO Aterosklerotik Kardiyovasküler Olay
AST Aspartat aminotransferaz
AOYKH Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı
BÇ Bel çevresi
BKI Beden Kitle İndeksi
CETP Kolesterol Ester Transfer Protein
CK Kreatin Kinaz
CYP Sitokrom P
ÇDYA Çoklu Doymamış Yağ Asidi
DHA Dokasohekzanoik asit
DLCN Hollanda Lipid Kliniği Ağı (Dutch Lipid Clinic Network)
DM Diabetes Mellitus
eGFR Hesaplanmış Glomerül Filtrasyon Hızı
EMA Avrupa İlaç Ajansı (European Medicine Agency)
EPA Eikozopentanoik asit
FDA Amerikan İlaç ve Gıda enstitüsü (Food and Drug Administration)
FIELD Fenofibrate Intervention and Event Lowering in Diabetes
HDL-K HDL Kolesterol
HeAH Heterozigot Ailesel Hiperkolesterolemi
HeHBL Heterozigot Hipolipobetaproteinemi
HoHBL Homozigot Hipolipobetaproteinemi
HHS Helsinki Heart Study
HMG- CoA Hidroksimetil Glutaril koenzim A redüktaz
9
HoAH Homozigot Ailesel Hiperkolesterolemi
HRT Hormon Replasman Tedavisi
HPS2-THRIVE The Heart Protection Study 2-Treatment of HDL to Reduce the Incidence of
Vascular Events
HTG Hipertrigliseridemi
IDL Orta Yoğunluklu Lipoprotein
IMPROVE-IT Improved Reduction of Outcomes: Vytorin Efficacy International Trial
JUPITER Justification for the Use of Statins in Prevention: An Intervention Trial
Evaluating Rosuvastatin
KABG Koroner Arter Bypass Greft
KAH Koroner Arter Hastalığı
KBH Kronik Böbrek Hastalığı
KVH Kardiyovasküler Hastalık
KVO Kardiyovasküler Olay
LCAT Lesitin Kolesterol Açiltransferaz
LDL Düşük Yoğunluklu Lipoprotein
LDL-K LDL Kolesterol
LDLR LDL-Reseptör
Lp(a) Lipoprotein (a)
LPL Lipoprotein Lipaz
MI Miyokard İnfarktüsü
MS Metabolik Sendrom
MTTP Mikrozomal Trigliserid Transfer Protein
MRA Mutlak Risk Azalması
NHANES Amerikan Ulusal Sağlık ve Besleme izlemi (The National Health and Nutrition
Examination Survey)
NNH Bir zarar için tedavi edilmesi gerekli hasta sayısı (Number Needed to Harm)
NNT Bir fayda için tedavi edilmesi gerekli hasta sayısı (Number Needed to Treat)
Non-HDL-K HDL dışı Kolesterol
PCSK9 Protein konvertaz subtisilin/kesin tip 9
PPAR Peroksizom Proliferator Aktive Edici Reseptör
PROSPER Prospective Study of Pravastatin in the Elderly at Risk
RRA Relatif risk azalaması
SCORE Sistematik Koroner Risk Değerlendirmesi (Systematic Coronary Risk Evaluation)
SUT Sağlık Uygulama Tebliği
TDYA Tekli Doymamış Yağ Asidi
TEMD Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği
TG Trigliserid
Total-K Total Kolesterol
VA-HIT Veterans Affairs High-Density Lipoprotein Intervention Trial
VLDL Çok Düşük Yoğunluklu Lipoprotein
WOSCOPS West of Scotland Coronary Prevention Study