Table Of ContentDİKARNŞ IÇTAIÖ AKDIAMŞL AR
•
iZ
VE
VAN/2017
İLAHİYFAATK ÜLTELXEXRIKİIE LAKMO ORDİSNYOANT OPLANTISI
ULUSLARADRİASNKI A RŞIÇTAIG DAAŞK IMLAVRE
DEİZSME MPOUZMYU
BilMdeirtii nKlietraib ı
SempozyumK oordinatörü: D oçD.r .V ecSihÖiN MEZ
Editörler :D oçD.r .V eciShÖiN MEZ
YrdD.o çD.r B.u rhaneKdIdYiInC I
Yr dD.o çD.r M.e tYiInL DIZ
Dizgi : YrdD.o çD.r M.e tin YILDIZ
KapakT asarım : YrdD.o çD.r B.u rhaneKdIdYiInC I
SempozyuYme riv eT arihi : VaYnü zünYcıüÜl n iversitesi
İlahFiaykaütl tesi
12-1M4a yı2s0 17
TUŞBA/VAN
YazışmAad resi VaYnü zünYcıüÜl n iversitesi
İlahFiaykaütl tesi
ZevKeam püsTüU ŞBA/VAN
Tel0:4 3222 51 19 2
kelamkoosrydnoivanna2l70 @ gmial.com
ilahiyua.te@tdyruy .
ISBN 978-6 05-9 51-98 3- o
a
"'
Yaynıe vi en sar
neşriyat
BasımY eri :Ö n-OÖfn deOrf sMeatt abcalııLkt dŞ.t i.
VAN/2017
proVjaeYn Y Ü tarafıdnedsatne klenmiştir.
Bu BAP
DİKARNŞ IÇTAIÖ AKDIAMŞLAR
•
VE
D
1
VAN/ 2017
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
1.B ÖLÜM
1 DEİZM
3 Deiz:mÖ ncİüs imvleTe erm eDlo ktrin
ŞabaAnfD iÜ ZGÜN
15 Deizmİinnc ilTianndvreeıD iTna savvuru
MeryKeAmR DAŞ
29 DeizAmk;l Tıann rılaşYtaıDr aıS lomrausmıÖs zugzü rlük
HamdGiÜ NDOGAR
41 ModemÇ ağD eizmiNneidne nvleeSr oin uçları
İbrahCiOmŞ KUN
71 EğitFieml seAfçeıssiı nDdeainz mİimnk anıTnaırnt ışılması
CafeGrE NÇ
2.B ÖLÜM
93 DİNK ARŞIÇTAIÔ DAAŞK IMLAR
95 YunaSno fistlerindeUnz aGnüBaninüDr mi ünKz aer şıtlığı:
AgnostivseUi mzumr samazcılık
AbdufhSaNİmAiNtO GLU
107 KantA'gınno sAtnitki nomvieKl eelraim cıların AKrogzümmoalnoljairkı :
ModemB ilAiçmı sınBdiDaren ğ erlendirme
MehmBeUtL GEN
125 DinK arşBıitSrıö ylOelma rKaökt ülPürko blveemE il eştirisi
MetÖiZnD EMİR
3.B ÖLÜM
135 DEİZMYİANN SIMALARI
137 WasA buB akArl -RAanzA it heist?
MB.A ftaie
_rı:.-Jı )lı
147 ö � ö}':rJ>. .O w T
J,.lı .:.:--1) 4-
15 7 AdetuvlelSa ühn nettullahA çKıasvırnDademailnza irmı
ReceApR DOGAN
173Y etersiz BakiTyaen:Tr aıDs eaivzvymuad'r aiu n
SünnetYualslaalvhae Dr eıi zİml işkisi ÜTzeesrpiintel eBra zı
NamıKke maOlK UMUŞ
193D eizm-Bİilliişvmke İi ssliDa ümş üncesi
MahsuAmY TEPE
4.BÖLÜM
215 İSLMA DÜŞÜNCESİDNED EİMZ OKUMALARJ
217 TarihvseTe elo loAjçiıkdD aeni zvmeE leştirisi
EmrDeORMAN
243T eizvmeD eizAmç ısınVdaahnyO el aİnh tiyaç
ErsÖaZnTEN
267T eizmD eviez m AçıVsaıhnyOdela anİn h tiKyoançu sunun
Değerlendirilmesi
HanıÇnA ÖLAYAN
271 NübüvvYeatpeı İltainr azlar Bİabğnlüa'mrı-nRdiiav endi
veN übüvvİentkiDa ürş üncesi
VeciShÖNiM EZ
297N übüvvYeatpeı İltainr aBzalğalram ıİnbdnaü 'r-Riivendi
veN übüvvİentkiDa ürş ünceDseiğneirnl endirilmesi
MuzafBfAeRrL AK
301 EbuB ekEirr- RiizDie'idYseat k laAşkılmYı:en t kinliği
veN übüvEvleetş tirisi
MetiYInL DIBZu/r haneKIdYdIiCnI
313 EbuB ekEirr- RiizDie'idYseat k laAşkılmYı:en t kinliği
veN übüvEvleetş tirDiesğie'rnlienn dirilmesi
YunCuEsN GİZ
5.BÖLÜM
319 ANAB İLMİ DALIE GİTMİ,Ö GRETMİ VE
KOORDİNASYSOONR ULNARI
321 İmaHm atLiips eleİrnianSndoçer u(n)ları
FatmGaÜ NAYIDN
337İ HLM eslDeekr slÖeğrrie tmenlKeerliaDnmei rns Biankeı şı
İsmaBiUlL UT
355B atıdNaükbiü vKvaertş Gıötrıü şHluesru sunda
MustaSfaa bErfie n'dniiT na vrı
AhmeÖtZ VARİNLİ
369D EGERLEDNİRME
UluslarDairnK aasrışÇ ıatğıd Aakşı mlvaeDr e izSme mpozyumu
ZeynŞeEpK ER
ÇağdDaişKn a rşıAtık mılavreD eizm
O. . NS. .O Z
Kelamİ,s laDmi ni'inniann cvaed avranışdlaairiral kelenraisnlia rdhaanr eketle
belirlevyeae knl yiö ntemletrelmee llenddiersitpe klebyierin l ioml masyıö nüydlien i
konularadraa ştırvmeda ü şünmeöynic eleytiapk lbiads itliğiknudretnu lmaamyaıç
edinmişKteilra.İm s lama'nıani lekleribenlii rlteeymiepl liernedbni rd isipollidnu ğuna
göre diilniim learsilnı onlıu şturduirğ;e İrs lamiil imliesre b u asıvle t emele
dayanmaktaÇdüınrk.üA llahv'aırnl ıvğebı i rliği, peygagmebreerklliiağlhiiinğr ie,t in
gerçekliği, iybaandsıeı trldaei rğiednri nhiü kümlerin yiasppmıaaltdıa nd iğeIrs lami
esaslardan bahmsüemtkmüenkd eğildZiirr.Ka e lamkio nularKıunr 'avne!n ebevi
dayanakblualruı nmaktTaedvıhri.d aisnı llhaarkık ındsaökzKi u r'adna'na lınmıZşitrıar .
Alla"hE:ğ egrö ktvee y erdAel lah'btaaşnk ial ahloalrs ayedlıb,e titkei dseib ozulup
gider.d("iE nbiSyuar es2i2,a. y etb)u yurmaktaİdşıtbreu. ,A llahb'iıornl duğvueo rtağı
olmadıdğeıl ilbienlii rstöeznü önz üdür.
İsladmü şünctea rihiKnedlea iml minyionğ unlaşetnöı nğeım lmie seltee vhiinda ncı
olmuştBuurs .e bepblaeş langbıuçi tlam ikno nusAul lahz'aıtnbı i,r lieşğviie ,b enzerinin
olmamashıe,rt ürleük sikliukztaekvn e y üce( münezzebha)ş,t yae gantea pınıvlea n
yaratoılcmıa ükz erteü mk emavle y etkinilfaidkee dens ıfatlanriletal enmoilşm asıdır.
Kelami lmAil lahv'aırnl ığbıanzıe Knu r'an ayetlhearrienkdeetnbl aez,ed ne A llah'ın
ayetoil arkaakb ueld ilteanb iathtaarne ketle ispat etmeaynel açmadKlauı rş'ıar.n -Bıu
Kerlm'idnes aenvır ehna kkınddüaş ünmeyçea ğırbainr çoaky evta rdıKril..i natvtaar
oladnü zevne u yumd ay,a ratoılcaır Aalkl ahv'aırnl ığvıenb ıinr liğeinnb iüny üikş areti
olarkaakb ueld ilmiştir.
Kelam'iıkni ntceim eklo nusnuü büvvetAtlilra.hm ,e sajlarıinnıs anlara
peygamberlegröinndee rdviağhii yullea ştıBruınrag. ö ren übüvvepte;y gamberliğin
imkanıdniığ,e pre ygamberlerin risalkeuttisnkaiil,t apvlaHahzry.Mıi u,,h ammed'in
(s..vap.e)y gamberliiğsipnaitknıa npıs amaktaKdeılra.m 'bıindr iğeörn emlkio nusdua
ahirienta ncıKduırr'.ad nai 'n sanlabruıd nü nyadasköizv ed avrnaışlarısnodraunm lu
oldukldairlıge e tirAihliirrie.nt a niclıie l gdiellii lolretra kyoa naraakh irevtairnl vıeğ ı
aşamalairsıp atlanmçaaylaı şAılllıarnh.ü, b üvvveeta hireKte,l am'tıenm eklo nuları
olmakbliar libkutt ee meklo nulaarçıı klamada iyzollve eny eönn temledreiğni şmesi,
felsefİesnliil.ndm ü nyasıynadyaı lmdaösnıe,m isno syvaelk ültüdreeğli şimlebraiğnleı
olaroarkt açyıak an problemlerk oKneullaamr'dııangn ıe nn işmleesinsee beopl muştur.
Bundadno laGyaız zil.b1a1ş toal maükz erbea zkıe lamcıKlealra,m 'kıonn usunvuanr lık
(mevcud) oldsuöğyulneum işlFeerldsieri.fl eKe e lam'iıçni çeg eçtidğaih as onraki
dönemleridseKe e lam'kıonn usudniun eis aslaurzlaavk e yyaa kın ibliirş bkuilsuin mak
şartıbyillai nebhielrşe eny( malumo)l uşturmuştur.
Buç erçeveİdsel amİili mlieçre risiknadpes ambliıry eres ahiopl aKne lami lmi
konularıinnısnai nn ancıiyllgaib lüit üny önlekraip samaKseıl amA nabilDiaml ları
olarak bi1z2l-e1rM3ia y ı2s 01t7a rihlerVianndY eü züncYüı lÜ niversiİtleashii yat
Fakülteseivns aihni pliğgienrdçee kleştİilraihliFeyanak tü lteXXlIeIr.Kie laAmn abilim
DalKıo ordinasTyoopnl antıs"ıDnidnKa a rşıÇtaığ daş AkımlDaeri zmvk"eo nusunu
işlemesyeev ke tmiştSierm.p ozyumbdua k onug,e neoll aradke izmitna rihasrekla
plantıe,m eild dialdaeriız,md io ğurnaen denlveesr o nuçlaagrnıo,s itzimsitna,n rveıd in
tasavvudreui,z mipne ygamberklairkş ıstöıy lemlervienrei lteeno lojciekv aplar,
ateizmtienm ealr gümanlarıbnidraoinl aragkö rülkeönt ülü(ka gnopsr)o blevmei
ÇağdDaişKn a rAşkııtıml avreD eizm
eleştivreMi üssil ümadnü şünürlbeurk ionn uybaa kıvşaıh,i kya ynakdliın lekraer şoıl an
deizmitnu tarsıtzeliıfsğitıl ,o vzeod fü şünürlvearhiyne duyiuhltainy ialciaş kin olarak
ilesrüir düklgeerrie kçre,İl meamH atiLpi selerinde okuyan öğrednaciirl erin inanca
sorvue s orunleakrsıe ninedlaeel ınmıştır.
Tanrı'vnaırnl ığıinsıpna tlanimçaisvnıa hyep,e ygambevreem ucizeliehrtei yaç
olmadığsıanvıu nadne izmiiknti e mehla rekneotk tavsaır dıBri:r incTiasnir,ı 'vnaırnl ığı
akılblial inebiikliinrci;is seei,v reyna ratıldsıokntrakane ndyia salargıönraie ş leBru.
yüzden aTratnır'kın ın evvreei nnes anmaü dahaleet mesigneer eyko ktuErv.r enin ve
doğanmıünk emmellkiağriş ısıTnadnar,ı 'inlımni vneek udrethianyer andluıyka ank lın,
insandıu,a nıTna,n rı'şyüak ravne m innettadrulyımka nıanh,i retötdeü lv ec eza
verilmesgienrienk ollid uğuinnaa nmaysae vke ttiğdiünşiü nevne h attkae ndisini
Hıristoilyaarnta akn ımlayan doelidsutğgluie brbi u,n larhıinç birgienrie kglöir meyen,
dolayısdıayv laah ikya ynakdliın lerkiunt skailt aspe,v apg,ü nahi;b adedtu,a v,a hiy,
kadearh,i rceetn,n ecte,h ennemme,l ek, vecş ieny tagnib i tkeamverla mlartıünmıünn ü
reddeddeeni stdleev ra rdır.
Ötey andadne izmienn temeil tirnaozk tasınnüıbnü vveytöen eloilkd uğu
bilinmektNeedbierv.öi ğ retinniihna yetibnidrbe ,e şerTiann rı'daalnd ıvğaıh iyle
kurumsallaşıp dined üeşvürnidlüdğiüğmiünDzied iez,m inna sbıilTr a nrtıa savvuruna
sahiopl duğauy rbıi örn eme sahiBupk toinruD. e izmiiknai n af ormoul arkaakb ueld ilen
eskdie izmv em odernd eizma rasındaki farkltıelsıpkivlteaiİ r bırna hidmi!n lerin
mukayeseislbiei rlieklteae l ınariankc elenmseöszki o nusoul abiZliirrea.s kdie izm
inanışmıondıe,r fne lsveefb ei limblier leştikruelrleakn miaskt eymeond erdne istlerin,
Tanriıl iel etieşsikmiiky ıey asdlaah ad ai mkanskıazb uelt tikilfeardeied ilmektBeud ir.
bağlamTdaan riılş ea hsbii dri yalomğüum küng öreinl dke istlgeürnlüem,ü zdMeu tlak
Tanrı'gnöırne,cv ea rlıkollaairnn sanlkaırylaaks a buelt meyeceğviebn uen edenOl'en a
herhanbgiir t anımv ed eğear tfetmeiymik anskıazb ul eden myoadkelranş ım
arasındfaarkkil ılıokrltaarkyıoa y açna lışmailhatriayv aarçd ır.
Tarihpienk ç okd önemlerinvdaeh,i yduezna kk alainn satno plulukşliarrkıe
yönelmbieşn,c diuly gularvıens ıınn ırasrızzu lareısniıornli d uğiuç izna livmeg addarca
yönetimvlees ri stemkluerrm uştBuurt .ü rd urumlarodnal arşai,r kkea rştıe vhivdei
zulmkea rşaıd alettaiv sieydee nv et ümy apıept tikleraihnidregenüt n ündhee saba
çekilecekhlaetrıirnlipa etyagna mberrleehrb,e rlbiukltuen aryaakr dımoclım uştBuur .
bakımdavna hyivnep eygambermlüieks sesiinnisna ntlaırki ahçiı sınödnaenm iin kar
edilembeizrg erçekliYkitniiern .s anoğlutnaurni htseeclr übaeçsıik gçöas termikşit,i r
vahyiotno ritienssia,n oğludnüuşnü,n celedruiyngiu,l avreıs nıın ırasrızzu lakroınntır ol
etmedeo,n ub ird isipvleit ne rbiaylet ıanlam adaak lnai spetçloekd ahag üçlvüe
etkilidir
Kur'ans'aah,i shü nnetvee a klaa ykıorlıa ns öylevme u ygulamalfairklrae n
mücadeleet meb ilinkcaiz andırmvaesc ıi ddçia lışmalaorlduaşnm anseıd eniyblue
sempozyumsduan ulabni ldirkiilterahipa lingee tirmeanrianş tırmvaeck ıo nunun
meraklılaaçrııs ındfaany daollıa cğaıngıö rdü.kB u niyetSleem pozyumun
düzenlenmesibnud eesne rionr tayçaı kmasıknaad arg eçesnü redkea tkvıe
desteklegröirndiü ğümtüüzm a kademisyenkluerruemv, e k uruluşlbairra kdeazh a
teşekkeüdre rb,uç alışmahnaıynı rlvaersaio llem asıynüıc Ael lah'ntiaynae zd er.i z
SempozyuKmo ordinatörü
DoçD.r V.e ciShÖiN MEZ
VAN2 017
Deiz/m 1
1. B. O. LU. . M
•
DEIZM
Description:15 Pozitif Felsefe ( 1844) isimli eserinde Auguste Comte (1798-1857) sonsuza dek gizli kalacak bilgiye örnek olarak gök cisimlerinin .. 38 bk. lan Marshall - Danah Zohar, Who's Afraid of Schrödinger's Cat, s. 338-339. Aslında bunların hiçbiri sonradan ortaya çıkmamakta yalnızca madde içi