din eğitimi açısından 0–12 yaş arası çocuklarda cinsel tutum ve davranış eğitimi

139 Pages·2009·1.03 MB·Turkish

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
DİN EĞİTİMİ BİLİM DALI

DİN EĞİTİMİ AÇISINDAN
0–12 YAŞ ARASI ÇOCUKLARDA
CİNSEL TUTUM VE DAVRANIŞ EĞİTİMİ

Muammer BOZER

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman

Prof. Dr. Abdullah ÖZBEK

Konya–2009

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
DİN EĞİTİMİ BİLİM DALI

DİN EĞİTİMİ AÇISINDAN
0–12 YAŞ ARASI ÇOCUKLARDA
CİNSEL TUTUM VE DAVRANIŞ EĞİTİMİ

Muammer BOZER

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman

Prof. Dr. Abdullah ÖZBEK

Konya–2009
i

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

BİLİMSEL ETİK SAYFASI

Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel
etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik
davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez
yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden
yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm.

Muammer BOZER
ii

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

YÜKSEK LİSANS TEZİ KABUL FORMU

Muammer BOZER tarafından hazırlanan Din Eğitim Açısından (0-12) Yaş Arası
Çocuklarda Cinsel Tutum ve Davranış Eğitimi başlıklı bu çalışma 17 / 11 / 2009
tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunarak,
jürimiz tarafından yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir.

Ünvanı, Adı Soyadı İmza

Prof. Dr. Abdullah ÖZBEK Başkan ………………………

Prof. Dr. Mustafa TAVUKÇUOĞLU Üye .………………………

Doç. Dr. Adil YAVUZ Üye .………………………
iii

İÇİNDEKİLER

Sayfa No
BİLİMSEL ETİK SAYFASI ...................................................................................... i
TEZ KABUL FORMU ................................................................................................ ii
İÇİNDEKİLER ........................................................................................................... iii
ÖNSÖZ ....................................................................................................................... v
ÖZET .......................................................................................................................... vii
SUMMARY ................................................................................................................ viii

GİRİŞ ......................................................................................................................... 1
1.1. ARAŞTIRMANIN KONUSU VE PROBLEMİ .............................................. 5
1.2. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ ........................................................ 6
1.3. YÖNTEM ......................................................................................................... 9
1.4. TANIMLAR ..................................................................................................... 9
1.4.1. ÇOCUKLUK VE ERİNLİK .................................................................... 9
1.4.2. BÜYÜME VE GELİŞME ........................................................................ 12
1.4.3. ERGENLİK .............................................................................................. 15
1.4.4. CİNSELLİK ............................................................................................. 18
1.4.5. CİNSEL TUTUM ..................................................................................... 20
1.4.6. CİNSEL DAVRANIŞ .............................................................................. 22
1.4.7. CİNSEL YÖNELİM ................................................................................ 25
1.4.8. CİNSEL EĞİTİM ..................................................................................... 26
1.4.9. CİNSEL KİMLİK .................................................................................... 30
1.4.10. CİNSEL ROL ......................................................................................... 33
1.4.11. TOPLUMSAL CİNSİYET ..................................................................... 36

BİRİNCİ BÖLÜM – ÇOCUK VE CİNSEL GELİŞİM .......................................... 39
2.1. CİNSEL TUTUM VE DAVRANIŞ OLUŞUMUNU ETKİLEYEN
FAKTÖRLER…………………………………………………………………41
2.1.1. BİYOLOJİK FAKTÖRLER .................................................................... 41
2.1.2. PSİKOLOJİK FAKTÖRLER ................................................................... 43
iv

2.1.3. SOSYOLOJİK FAKTÖRLER ................................................................. 45
2.2. DÖNEMLERE GÖRE CİNSEL TUTUM VE DAVRANIŞLAR ................... 46
2.2.1. BEBEKLİK ÇAĞI (0-2) YAŞ ARASI .................................................... 46
2.2.2. İLK ÇOCUKLUK ÇAĞI (2-4) YAŞ ARASI .......................................... 48
2.2.3. ORTA ÇOCUKLUK ÇAĞI (4-6) YAŞ ARASI ...................................... 51
2.2.4. SON ÇOCUKLUK ÇAĞI (6-12) YAŞ ARASI ....................................... 53

İKİNCİ BÖLÜM – DİN EĞİTİMİ AÇISINDAN ÇOCUKLARDA CİNSEL
TUTUM VE DAVRANIŞ EĞİTİMİ ................................................................... 58
3.1. TEMİZLİK ALIŞKANLIĞI ............................................................................ 58
3.2. TUVALET ALIŞKANLIĞI ............................................................................. 60
3.3. CİNSEL OYUNLAR ....................................................................................... 63
3.4. CİNSEL UZUVLARIN İSİMLERİNİN DOĞRU ÖĞRETİLMESİ ............... 67
3.5. AİLE KAVRAMI VE ÖNEMİ ........................................................................ 69
3.6. GİYİNME ADABI VE KIYAFET .................................................................. 75
3.7. GEBELİK VE DOĞUM GİBİ KONULAR HAKKINDA BİLGİLER ........... 79
3.8. ERGENLİK DÖNEMİNE GİRİLİRKEN BEKLENEN DEĞİŞİKLİKLER .. 80
3.9. CİNSEL TEHLİKELER HAKKINDA TEMEL BİLGİLER .......................... 83
3.10. CİNSEL SAĞLIK .......................................................................................... 84
3.11. KIZ-ERKEK İLİŞKİLERİ ............................................................................. 86
3.12. CİNSEL İÇERİKLİ SÖZLER, YAYINLAR ................................................. 91
3.13. MASTÜRBASYON ....................................................................................... 93
3.14. CİNSEL İSTİSMAR ...................................................................................... 95
3.15. CİNSEL TACİZ ............................................................................................. 98
3.16. CİNSEL SAPKINLIKLAR ............................................................................ 101
3.17. CİNSEL BİLGİNİN KAYNAKLARI ........................................................... 105
3.18. ÇOCUKLARIN SORULARINA VERİLEBİLECEK CEVAPLAR ............. 110
SONUÇ ....................................................................................................................... 116
ÖNERİLER ................................................................................................................ 120
KAYNAKÇA .............................................................................................................. 121
v

ÖNSÖZ 

İslâm, insanın yaratılışına uygun bir şekilde dengeli ve uyumlu bir yapı
kazanmasına, büyüyüp gelişmesine büyük önem vermiştir. Bu yüzden aşırılığa
kaçmadan her şeyde ölçülü ve orta yollu davranmak, bu dinin en belirgin
özelliklerindendir. İslâm dini, insanların hayatında önemli bir yer tutan cinsel hayat
üzerinde bilinçli ve sistemli bir şekilde durmuştur. Cinsellik sosyal hayatta ciddi bir yer
tutar. Bunlar için de çocuğun cinsel eğitimi önemli bir yer işgal etmektedir. Hayâyı
(utanmayı) imanın bir parçası kabul ederek yücelten İslâm, cinsellikle ilgili konularda
utanma sebebiyle cehaleti onaylamayarak öğretmeyi ve öğrenmeyi ilke edinmiştir.
Bireyin cinsel bilgisi, inançlarını, tutumlarını, değerlerini ve davranışlarından
etkilenir. Başka bir deyişle cinselliğimizi şekillendiren yalnızca bedeniniz ve
duygularınız değildir. Kültürel temelimiz, aile öykümüz, eğitimimiz, deneyimlerimiz
ve dinimiz de cinselliğimizi şekillendirir.
Cinsel eğitimin amaçları içinde, çocuğun bazı gerekli sosyal kurallara
uymasını sağlamakla birlikte, çocuğun sevgi içinde serbestçe gelişimini ve kendinde
bulunan cinsel güçleri olabildiğince düzenlemesini, bunları bilinçli olarak elde
tutmasını, yetişkinliğinde kendisinin ve başkalarının (özellikle eşi ve çocuklarının)
mutluluğu için bunlardan yararlanmasını temin etmeyi de sayabiliriz. Cinsel eğitimin
amaçlarından bir diğeri, yetişkinleri ailevi hayata hazırlamak olmakla beraber, cinsel
eğitimin nihai amacı İslâm toplumunda cinsel yönden sağlıklı bireylere ve dolayısıyla
sağlıklı bir topluma ulaşmaktır.
Çalışmamız, çocuklarda cinsel gelişimle birlikte başlayan cinsel algı, cinsel rol,
cinsel tutum ve davranışın temel karakteristiklerini belirleyerek, din eğitimi açısından
cinsel eğitim ilke ve yöntemlerini anlamak ve ortaya koymaktır. Çünkü yeterli ve doğru
dini bilgi cinsel eğitim için şarttır. Aksi takdirde yanlış, yetersiz ve eksik cinsel eğitime
sebep olur.
Çalışmamız bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, çalışmanın
konusu, amacı, yöntemi ve problemi ortaya konularak kavramsal bir çerçeve çizilmiştir.
vi

Eğitim ile ilgili bazı kavramlar ve konumuz olan cinsel eğitimle ilgili temel kavramlar
açıklanılmaya çalışılmıştır.
Birinci bölümde, çocuk ve cinsel gelişim başlığı altında cinsel tutum ve
davranışların oluşumunu etkileyen biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörler ile (0-12)
yaş arası dönemdeki çocuklarda görülen cinsel tutum ve davranışlar ortaya konulmaya
çalışılmıştır.
İkinci ve son bölümde ise konumuzun özünü oluşturan din eğitimi açısından
çocuklarda cinsel tutum ve davranış eğitimi üzerinde durulmuştur. Temizlik ve tuvalet
alışkanlığından, giyim adabına; verilen cinsel bilgilerin içeriğinden, verilme yöntem ve
yaşına; cinsel bilginin kaynaklarından, cinsel tehlikeler ile cinsel sorulara verilebilecek
cevaplara varıncaya kadar birçok başlık açıklanmaya çalışılmıştır.
Çalışmamı hazırlamamda yol gösterici tavsiyeleriyle destekleyen danışman
hocam Prof. Dr. Abdullah ÖZBEK ’e, önerileriyle katkıda bulunan hocalarım Prof. Dr.
Mustafa TAVUKÇUOĞLU ve Doç. Dr. Adil YAVUZ ‘a teşekkürlerimi sunarım.
Çalışmamda yardım ve teşviklerini esirgemeyen eşime ve aileme teşekkür
ederim.

Muammer BOZER
Konya, 2009
vii

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

ÖZET
İnsan; aile, sokak ve toplumsal çevresi; geçmişteki ve şimdiki yaşantılarıyla;
beden, zihin, duygu ve ahlak gelişimiyle; bilgi, beceri ve tutumlarıyla; geçmişte yaptıkları
ve gelecekte yapacakları ile bir bütündür. İnsanın kişiliği böyle bir bütünlük içinde
anlamlıdır, değerlidir.
Toplumdaki en temel kategorilerden birisi kuşkusuz cinsiyettir. Cinsiyeti
belirleyen biyolojik yapı da olsa, kendini algılama, güdüler, davranışlar ve roller
açısından kadın ve erkek arasındaki farklılıkları yaratan sosyal normlardır.
Bu araştırmanın temel problemi (0–12) yaş aralığındaki çocuklarda cinsel
gelişimle birlikte başlayan cinsel algı, cinsel rol, cinsel tutum ve davranışın temel
karakteristiklerini belirleyerek, din eğitimi açısından cinsel eğitim ilke ve yöntemlerini
anlamak ve ortaya koymaktır. Çünkü yeterli ve doğru dini bilgi cinsel eğitim için şarttır.
Aksi takdirde yanlış ve eksik dini bilgi yanlış cinsel eğitime götürür.
Din eğitimi esnasında verilen bilgiler çocukta iman sevgisinin oluşması, kalbinde
yer etmesi için dini ve ahlaki değerlerle irtibatlandırılmalı, çocuk dini duygularla
donatılmalıdır. Allah inancı ve duygusu çocuğun gelişim ve ergenlik döneminde uygunsuz
durumlara düşmemesinde önemli rol oynar, motivasyon oluşturur.
Her eğitim anlayışının ortaya çıkışında dayandığı bir takım unsurlar vardır. Din
eğitiminin dayandığı ana unsurlar ise Kuran ve Sünnettir. Bunun içindir ki din eğitiminin
yapısını, yöntemlerini ve hedefini anlamak için de Kuran’a ve sünnete bakmak gerekir.
İslam dininde cinsellik doğal yaşamın bir gereği olarak kabul edilmiş, ancak
bireysel isteklerle toplumsal değerleri bir arada tutabilmek için, topluma ve bireylerin
kendilerine yararlı olan kurallar konmuştur.