Diksionariong Kastila = Tagalog = (diccionario Hispano-Tagalog)

1913·50.2 MB·Tagalog

by  Paglinawan, Mamerto

nAlululan sa AKLAT NA ITO:
ksionario tig Wikaug Kastila na isaisang ipinaliwanag at binigyai:g
kahulugan sa Wik.wg Tagalog. lto ang langtng Diksionariong Kas*
tlla-Tagalog na mayroong 20,000 pangungusap na kastilh at may
mahigit na 100,000 kahutugan sa tagalog, kaya't ito ang akiat im
siyang lalong ganap sa darni ng mga salitang kastila, siya'ng lalong
mar.mu sa inga bagong salitang tagaiog, at siyang lalong wasto an-j
%
kayarian sa tanang lumabas na may ganito ring uri. Anopa't sa isanu
sabi'y ito ang aklat \\\ totoong kailangan sa pagaaral ng wikang kastila
namapagsasanggunian 6 kakikitaan of> anomang salitangkastila naibi.y
hanapin nnrr knhuluga'n ~i wikang taga'oe. nt' \tr av Kinp; rn.:;?;ikf,-!^ Ui-
long sa tan;ing nauaarn; at sa n)C!u na^^aii.isang nuiUitfj n<: ^!kap<.< kastiia.

DIKSIONARIONG KASTILA-TAGALOG
(Dieeionario Hispano-Tagalog)

A
DIKSIONARIONG
KASTILA-TAGALOG
(DICCIONARIO HISPANO-TAGALOG)
SINULAT NI
Mamerto Paglinawan
May titulo 6 katibayan sa*"Perito Mereantil kumatha
,
ng < Gramatikang Tagalog", 'Aritmetikang Tagalog",
at "Heograplang Tagalog", sumulat ng Gramati-
kang Kastila-Tagalbg", yumayari ng Diksiona-
rio ng Wikang Tagalog' kaanib sa "Aklatang
,
Dunong-Bayan", kasangguni sa "Samahan ng
mga Mananagaldg", at kasapi sa "Akla-
tang Bayan".
UNANG PAGKAKALIMBAG
MAYNILA.—
S. P.
L IMBAGANG "ELPROG RESO'
Daang Trabajo, bilang uO, Sampalok.
1913
STOH
Pc
42.3
Ang aklit na ito'y aring tunay
ng Sumulat.
Paguusigm ang magpalimbag nito
ng wa1|rtgBpahintuIot ng Kumathd.
IpinagbibiH ang aklat na ito sa
mga Aklatari* (Libreria) sa Maynila.
Artg rnga taga Lalawigan ay ma-
kapagpapadald ng iiham sa Maykat-
ha, sakaling nagnanasang bumili.
Tingi at pakyawan: Sa bahay ng
Kumatha, daang Trabajo, blg. n6,
Sampalok, Maynila, S. P.
PAUNAWA
Sa pagnanasa kong makatulong ng kahit bahagya sa ma-
raming kababayang naghahangad matuto at makapagsalita ng
wikang kastila ay siyang nagudyok sa akin na sulatin itong
Diksionariong Kastil&-Tagalog 6 Dieeionario Hispano-
Tagalog.
Ang maraming nagaaral ng wikang kastila sa matataas at
mabababang paaralan at ang mga manggagawa at magsasa-
k£ng nagaadhikang matuto ng wdkang kastila ay paraparang na-
ngangailangan ng isang Diksionariong katututuhan ng mga sali-
tang kastila sa pamamagitan ng mga pagpapaliwanag at pag-
sasaysay sa wikang tagalog.
Ang sinulat kong aklat na Gram4tikang Kastil&-Tagalog
na iisang taon pa lamang na lumalabas ngayon at itong bagong
aklat na Diksionariong Kastild-Tagalog ay kapuwa maha
lagang patnugot para sa mga kababayang nagnanais makapag-
salita ng wikang kastila sa lodb ng madaling panahon. Ang
Gramatika'y upang katutuhan ng mga patakarang nauukol sa
mahusay na pagsasalita at maayos na pagsulat ng wikang kas-
tila, at ang Diksionario'y upang katutuhan at pagkakilanlan
ng mga pangungusap sa tinurang wika.
Ang pagkamalaganap ng wikang kastila sa Sangkapuluang
Pilipinas*at ang pangyayaring siya ang sinasalita sa kasaluku-
yan ng ating mga pantas at marurunong ay dalawang bagay ito
na ipinagkakaroon ng malaking kabuluhan sa puso at damda-
min ,ng mga pilipino ng matamis at mayamang wika ni Cervantes.
Bilang pangwakas, ay buong puso kong inihahandog ang
bagong aklat na itong Diksionariong KastilA-Tagalog sa
mga kababayan at kalahing nangaghahangad matuto ng wikang
kastila. Harinangang ito'y matutuhan ninyo at mapakinabangan,
kapakinabangan at pagkatutong kung inyong matamo at maganap
ay malabis na 'ikagagalak ng aking puso at kalooban.
Ang KumatM.
Sampalok, Maynila, I0IJ*
w
- "* , , '; ' •• -v <' ^- • * ' . ' -^ V'VJ^V4l
^&> t\,? .V"- '
"^IR^8^.^?^^'f^^-"-v^-v * -C- M-f '"< l '^
Paliwanag; sa mga salitang daglidabreviatura
na ginamit sa Diksionariong itp
a. . yerbo activo. For. Formse.
#adj. adjetivo. fr frase.
adj. y s. , . . adjetivo y substantivo. Geom. . , . . Geometria*
Adm, Adminisiraeim. Gram. .... Gramdtiea.
. . . . .
adv. ..... adverbio. impers. impersonal.
. . .
adv. af. . . . . adverbio de ailrmaeion. Impr Imprenta.
j adv: e, . . . . adverbio de eantidad. interj interjeccion.
adv. 1. .... adverbio de lugarl interrog. . . . interrogativo.
adv. m. ... adverbio de modo. Jur /urisprudeneia.
adv. n adverbio de negaeion. Liter. .... Literatura.
•
adv. t adverbio detiempo. loe loeueion.
Agr. ..... Agrieultura. L6g. Logiea.
Agrim Agrimensura. m. ...... substantivo maseulino.
amb ambiguo. m. y f. . . . . maseulino y femenino.
Anat Anatomia. m. adv. modo adverbial.
. . .
Arit. ^ . : . . Aritmetiea. Mar Marina.
Arq. ..... Arquitectura. Mat. . . . '. . Matemdtieas.
Art.y 0/. . . Artesy Oficios. Med. Mediema.
art. . . . . . . artieulo. Mii. ..... Milieia.
Astr Astronomia. Min. ..... Mineralogia.
Bot Botdniea. Mit Mitologia.
*
Cir. .... drugia. Mus Musiea.
.
Com Gomereio. n verbo neutro,
eom; eomun de dos. p partieipio.
conj conjuncion. p!. plural. ^
conj. advers. . conjuncion advers<itiva. Poit. Poetka.
conj. eomp, conjunci6ncomparativa. Pol. Politka.
.
conj. eond. conjunci6n eondieional. prep preposieion.
. .
conj. eop. conjuncidn copulativa. pron pronombre.
. . .
conj. disy. . . conjunci6n disyuntiva. pron dem. . pronombre demostrativo.
def. ...... verbo defectivo. pron pers. . . pronombre person^l.
Der. . . : . . Dereeho. pron poses. . pronombre posesivo.
f. substantivo femenino. pron. rel. . . pronombre re'ativo.
fam. ..... familiar. r verbo reflexivo yreeiproeo.
Farm. .... Farmacia. Rei Religion.
fig. figurado. s substantivo.
Fil. ...... Filosofia. s. y adj. . . . sobstantivo y adjetivo,
Fisiol\ .... Fisiotogia. ZooL . ,*. . . Zoologia.
Ilang paliwanag na dapat malaman
Una.—Ang ganitong tand& ay siy&ng nagpapakilala at naghihi-
|| .
wal&y ng iM't iMng kahulugan ng isaeig salita 6 pangungusap.
—
IKALAWA. Ang salita 6 mga salit&ng nasusulat sa titik na hilig 6
letra eursiim at nalalagay sa likod ng tandang ganito ay babasahing
|| ,
iiiuna muna ang salitang pinagaaralan, gaya sa halimbawa nito: Artna. f.
Sandata. de /uego. Sandatang apoy. Kung minsan nama'y hindi na
||
dapat iuna sa pagbasa ang tinurang sal.'ta, pagka't ito'y inilalag£y na
rnuli, gaya nit6 sa halimbawa: Gambio. m. Pagpapalit. Libre eambio.
||
Malayang pangangalakal.
Ilang tuntunin ng Gramatikang Kastila
—
Una. Ang alfabeto 6 abakad&ng kastila ay mayroong dalawampuo't
walong titik 6 letra, at itong mga sumusunod: a, b, e, eh, d, e, f, g,
h, i, j, k, 1, II, m, n, il, o, p, q, r, s, t, u, v, x, y, z.
Ikalawa.—Ang mga vocal 6 tingig ay lima lamang, at itong sumusu-
nod: a, e, i, o, u.
Ikatlo.—Ang mga eonsonante 6 katingig ay dalawampuo't tatlo: b,
e, eh, d, f, g, h, j, k, 1, H, m, n, fi, p, q, r, s, t, v, x, y, z.
Ikaapat.-—Ang mga salitang pabigla 6 palabra aguda ay nilalagydn
ng kudlit 6 aeento kailan ma't nagdudulo ng vocal 6 tingig, gaya ng
josc Peru, ca/e\ vendrd murid; nguni't hindi kinukudlitan kung nagtata-
t f
pos sa eonsonante 6 katingig, gaya ng bondad, reloj, arroz, laurel.
Ikalima.—Ang mga salitang pabanayad 6 palabra llana, ay hindi
kinukudlitan kailan ma't nagdudulo ng vocal 6 tingig, gaya ng easa,
mano, marino, eabesa,- datapuw&'t nilalagyan ng kudlit 6 aeento kung
nagtatapos sa eonsonante 6 katingig, gaya ng edreel, mdrmol, mdrtir,
alferez.
Ikaanim.—Ang mga salitang pabagsdk 6 palabra esdrujula ay lagi
nang kinukudlitan, gaya ng mdquina, hJroe, mdseara, eMebre, sdbado, mtisiea,
tortola, ejVrcito, itltimo.