Table Of ContentlletiYşaiymı nl2a9n4 0•A raştırma-İnDciezli4es7mi6e
ISBN-1937:8 -975-05-2994-8
© 2020l letiYşaiymı ncAı.lŞı/. k1 .B ASIM
1.B ask2ı0 20İ,s tanbul
EDlTOR Ahmetİ nsel
DlZI KAPAK TASARIMI ÜmitK ıvanç
KAPAK SuaAty su
UYGULAMA HüsnAüb bas
DÜZELTi RemzAib bas
DiZiN BerkaÜyz üm
BASKI SenOaf se• StE RTiFiKA Nü. 45030
LitrYoosl u2,.M atbaacSıiltaerBs Bil,o k6,.K atN,o :4 NB7 -9-11
Topkap3ı4,0 10İ,s tanbTuell2,:1 2.631834 6
ClLT GüveMnü cel.l SiERtTiFiKA Nü. 45003
MahmutbMeayh allDeesvie,k aldıCnamdıd esGie,l inScoikka k,
Güveİnş M erkezNio,:6 ,B ağcılİasrt,a nbTuell2,:1 2.404050 4
tletişim Yayınlan•
SERTiFiKA Nü. 40387
CumhuriyCeatd desNio,.3 6,D air3e,S eyhaAnp artmanı,
HarbiMyaeh allEelsmia,d aŞği,ş 3l4i3 6İ7s tanbul
Tel2:1 2.521266 0-61-• 6F2a ks2:1 2.511265 8
e-maiill:e tisim@ileti•sw iemb.w:cw owm..itlre tisim.com.tr
Derleyen
MURAD T1RYAK10GLU
Devletle
Kalkınma
FİKRET ŞENSES'E ARMAGAN
�\'''
- . ,
İletişim
Kalkınma ekonomisi ile ilgili yolumu bulmaya çalışırken,
tanışma imkanı bulduğum güne kadar eserleriyle
ve o günden sonra ise
hem yol gösterici ve zihin açıcı fikirleriyle,
hem de değerli yazılanyla akademik bakış açıma,
çabama; yol arayışlanma
çok önemli katkılar sunarak daima destekleyen,
güçlendiren ve her daim
varlığını büyük bir zarafetle hissettiren
Sevgili Fikret Şenses hocama
sevgi, saygı ve şükranla ithaf en. ..
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ
................................................................................................................................ 9
Devletle Kalkmmamn
Dinamikleri
Türkiye'de Sosyal Politika Alanının Dönüşümü ve
Devletin Yeniden Dağıtımda Değişen Rolü
VOLKAN YILMAZ - NURHAN YENTÜRK
......................................................................... 15
Küresel Ticarette Değişimler ve Devlet
AYÇA TEKİN-KORU
........................................................................................................... 55
Devlet Kaynaklı Teknolojik Gelişme:
Girişimci Devlet ve Doğurgan Devlet
İ. SEMİH AKÇOMAK -A. ULAŞ EMİROGLU
.................................................................. 73
Bölgesel Kalkınma Politikalarında Devletin Rolü
A. AYŞEN KAYA
.............................................................................................................. 103
Nüfus Politikaları, Toplumsal Refah
ve İktisadi Kalkınma Süreci
M. AYKUT ATTAR
........................................................................................................... 145
İktisadi Kalkınma Sürecinde
Merkez Bankacılığının Rolü
MUSTAFA YAGCI
............................................................................................................ 187
Gelişmekte Olan Ülkeler İçin
2008 Küresel Krizi Sonrasında Devletin Yeni Rolü
HÜSEYİN EMRAH KARAOGUZ
...................................................................................... 211
Zeytinle Kalkınma: Zeytin ve
Zeytinyağı Sektörü Üzerinden
Türkiye'deki Son Dönem Tarım Politikalarının
Eleştirel Değerlendirilmesi
ORKUN OOGAN -FİKRET ADAMAN
............................................................................ 247
Devletle Kalkmma
Deneyimleri
Kalkınmacı Devletten Finansallaşmaya:
Japonya Deneyimi
K. Ali AKKEMİK
············································································································· 279
Tek Nesilde Sefaletten Zenginliğe
Güney Kore'de Devletin Değişen Rolü
M. MUSTAFA ERDOGDU -MURAD TİRYAKİOGLU
................................................... 323
Çin Ekonomisinin "Yeni Normali"nde Devletin Rolü
ALTAY ATLl
...................................................................................................................... 349
Siyasi İktisat Perspektifinden
Yeni-Kalkınmacı Devlet:
Türkiye Üzerine Bir İnceleme
MUSTAFA KUTLAY -HÜSEYİN EMRAH KARAOGUZ
................................................ 379
YAZARLAR ...................................................................................................................... 403
DlZlN ............................................................................................................................... 411
SUNUŞ
Devletlerin iktisadi kalkınma sürecindeki rolü, tarih boyunca
çok yönlü ve çok boyutlu olarak tartışılagelmektedir. Özellik
le 2008 küresel krizi ile -yeniden-gündemde yer almaya baş
layan bu konu finansal piyasalardan teknolojik gelişmeye, yeşil
ekonomik kalkınmadan nüfus politikalarına kadar çok boyut
lu olarak tartışılmaktadır. Özellikle 1980'li yıllarda Japonya'mn
yakalama başarısından yola çıkanjohnson (1982) devletin rolü
nü "kalkınmacı" olarak tanımlamıştı. Devletin rolü çeşitli şekil
lerde yeniden tanımlanmaya devam ediyor. Bu konuda kaleme
alınmış çok değerli araştırmalar olmakla birlikte hem çok yön
lü olarak tartışan hem de derli toplu olarak bir arada okuyucu
için bir fırsat sunan Türkçe eserin eksikliği, bu derlemenin orta
ya çıkmasının en temel motivasyonunu oluşturdu. Çok değerli
akademisyenlerin görüş ve iddialarım bir araya getiren bu çalış
ma derleyenden, bendenizden kaynaklı çeşitli sorunlar sebebiy
le yazık ki-uzunca bir zamana yayılarak nihai hali verilebil
-ne
di. Bu sebeple yazarlarımıza verdikleri katkıyla birlikte göster
dikleri sabır ve duydukları güven için teşekkür ederim. Kitabın
yayınevine önerilmesinden rafa çıktığı güne kadar olan bu uzun
süreci büyük bir incelikle yöneten Taml Bora'ya, editörlük süre
cini titizlikle takip eden Ahmet Insel'e ve emeği geçen yayınevi
çalışanlarına da şükranlarımı sunuyorum.
9
Devletin kalkınmadaki rolünün çok yönlü olarak tartışılma
sını ve bunun da çeşitli görüşleri bir araya getiren derli top
lu bir çalışmada okuyucuya sunulmasına ilişkin fikrimin ol
gunlaşmaya başladığı dönemde kapısını çaldığım iki isim ol
du: Fikret Şenses ve Ziya Öniş. Devletin iktisadi kalkınma sü
recindeki rolüne ilişkin çok değerli katkılar sağlayan duayen
hocalarımın fikri destekleri ve yönlendirmeleriyle bu düşün
cem, yazarlarımızın katkılarıyla derleme bir kitap olarak vücut
buldu ve iki kısımda, on iki yazıdan müteşekkil bir eser orta
ya çıkmış oldu.
Devletle kalkınmanın dinamiklerini ele almak amacıyla oluş
turulan Birinci Kısım'da, on bir yazar tarafından kaleme alın
mış sekiz bölüm yer alıyor. Birinci Bölüm, Volkan Yılmaz ve
Nurhan Yentürk tarafından sosyal politika alanının dönüşü
münden yola çıkarak devletin yeniden dağıtımdaki değişen ro
lüne ilişkin kapsamlı ve zihin açıcı bir araştırma ile başlıyor.
Devamında Ayça Tekin-Koru, küresel ticaretin dönüşümünde
devletin rolünü tartışıyor. Teknolojik gelişme sürecinde dev
letin rolünü, girişimci ve doğurgan devlet tanımları üzerinden
ele alan 1. Semih Akçomak ve A. Ulaş Emiroğlu devletin rolü
ne ilişkin tanımlamaya analitik bir bakış sağlıyor. A. Ayşen Ka
ya'nın bölgesel kalkınmanın devlet tarafından nasıl şekillendi
rilebileceğine ilişkin tartışmasını, M. Aykut Attar'ın nüfus poli
tikaları, toplumsal refah ve iktisadi kalkınma bağlantılarını in
celediği kapsamlı bir analiz takip ediyor. Mustafa Yağcı, özgün
bir bakış açısıyla, kalkınma sürecinde öncelikli olarak ele alın
mayan aktörlerden biri olarak merkez bankasının ve merkez
bankacılığının rolünü tartışıyor. Devletin ekonomideki rolü
nün yeniden ve hararetle tartışılmasına yol açan gelişmelerden
biri olarak anılan 2008 Küresel Krizi'nin gelişmekte olan ül
keler açısından etkisini ve devletin bu süreçteki rolü ise Hüse
yin Emrah Karaoğuz tarafından kaleme alındı. Birinci Kısım'ın,
son yazısı ise, Orkun Doğan ve Fikret Adaman tarafından ka
lem alınan, zeytin ve zeytinyağı sektörü üzerinden Türkiye'de
ki son dönem tarım politikalarının eleştirel bir analizi, zeytinle
kalkınmaya ilişkin bir sıra dışı bir değerlendirme.
10
