Compendium dieetproducten en voedingssupplementen: Overzicht voor artsen, apothekers en diëtisten

205 Pages·2013·3.525 MB·Dutch

by  Pauline Vermeer-Bruist (auth.), Pauline Vermeer-Bruist (eds.)

1973-2013
40
e

Compendium

editie
dieetproducten
en voedings
supplementen
2013
40e EDITIE
onder redactie van
Pauline Vermeer
Voor artsen, apothekers,
diëtisten en geïnteresseerden in voeding.
Bohn
Stafleu Aangepast aan de nieuwste normen
van Loghum
van de gezondheidsraad.
Compendium
dieetproducten en
voedingssupplementen
© 2013 Bohn Stafl eu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt,
in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotoko-
pieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toe-
stemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van
artikel 16b Auteurswet het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd
bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men
de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting
Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofdorp). Voor het overnemen van (een)
gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewer-
ken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden.
Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een zo betrouw-
baar mogelijke uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijk-
heid aanvaarden voor onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen.
ISBN 978 90 313 9831 7
NUR 893
Ontwerp binnenwerk: Bookman, Leiden (www.bookman.nl)
Ontwerp omslag: TEFF.nl
Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions Pvt. Ltd., Pune, India
Advertenties: Bohn Stafl eu van Loghum
Afdeling advertentieacquisitie: Hafi ze Guven-Onder
Telefoon: 030-638 39 75
E-mail: hafi [email protected]
Klantenservice Bohn Stafl eu van Loghum: 030-638 37 36
Geachte lezer(es),
De inleidende teksten en productgegevens die u in deze uitgave aantreft, worden
jaarlijks bijgewerkt. In verband met de vele mutaties is het van belang steeds de
nieuwste editie te raadplegen.
Producten waarvan de voedingswaarde niet of nauwelijks afwijkt van de
gegevens in de Nederlandse Voedingsmiddelentabel (NEVO-tabel), worden in
principe niet opgenomen. Aan de opname van productgegevens zijn voor de
fabrikanten/importeurs geen kosten verbonden.
De verantwoordelijkheid voor de productgegevens zoals door de fabrikanten/
importeurs verstrekt, berust bij de inzenders.
Uitgever en fabrikanten/importeurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden
voor zetfouten en andere onjuistheden die - ondanks alle voorzorgen - in deze
uitgave kunnen voorkomen.
Advertenties vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
Fabrikanten zijn wij erkentelijk voor het verstrekken van de productgegevens.
November 2012
De uitgever
Bohn Stafl eu van Loghum
Het Spoor 2
Postbus 246
3990 GA Houten
www.bsl.nl
Compendium
dieetproducten en
voedingssupplementen
Overzicht voor artsen, apothekers
en diëtisten
40e editie 2013
Onder redactie van
Pauline Vermeer-Bruist
Houten 2013
INHOUD
Voorwoord 6 20. Nagerechten 62
30. Versnaperingen 62
A Inleiding 7
Het Compendium Dieetproducten 1.G. Producten arm aan verzadigde vetzuren 64
en Voedingssupplementen 7 10. Halvarine en margarine 64
Doelstelling 7 20. Bak- en braadvet en frituurvet 65
Criteria voor opname in het Compendium 7 30. Melkproducten 66
Toelichting per criterium aan de hand van voorbeelden 7 40. Overige producten 66
Welvaartsziekten 7
Dieet en dieetproducten 8 1.H. Natriumarme producten 66
10. Dieetzouten 66
B Aanduidingen op de verpakking 9 20. Kruiden en specerijen 67
Verplichte aanduidingen 9 30. Vleeswaren en kaas 67
Toepassing bijzondere technieken 10 40. Brood en broodvervangers 67
Aanvullende aanduidingen specifi eke producten 11 50. Soepen en sauzen 68
Toegestane aanduidingen 11 60. Versnaperingen 68
Producten voor bijzondere voeding 13
Toevoegingen 13 1.I. Cafeïne- en theïnevrije producten 68
C Eetgewoonten in Nederland en nieuwe
2 VERRIJKTE VOEDINGSMIDDELEN 70
voedingsnormen 15
Eetgewoonten 15
Voedingsnormen 15 2.A. Energie en/of eiwit 72
2.B. MCT-vet 79
2.C. Omega-3-vetzuren 80
D Verwijzing naar de diëtist 19
2.D. Voedingsvezels 81
Keten-dbc 19
10. Brood, broodvervangers en graanproducten 81
20. Melk en melkproducten 82
E Dieetkostenvergoeding 20
30. Dranken 82
Vergoeding 20
40. Versnaperingen 83
F Patiëntenverenigingen en organisaties 23 2.E. Vitaminen en/of mineralen 83
Patiëntenverenigingen websites 23 10. Brood, broodvervangers en graanproducten 83
Organisaties op het gebied van voeding 20. Melk en melkproducten 85
en gezondheid 24 30. Spijsvetten 86
40. Dranken 87
1 DIEETPRODUCTEN VOOR VOEDINGSSTOFVRIJE 50. Versnaperingen 90
60. Overige producten 90
OF -BEPERKTE DIËTEN 26
2.F. Plantensterolen en -stanolen 91
1.A. Energiearme producten 32 2.G. Probiotica 92
10. Maaltijdvervangers 32
20. Overige producten 34
3 SONDE- EN DRINKVOEDING EN VOEDING
1.B. Eiwitarme producten 42 BIJ KAUW- EN SLIKSTOORNISSEN 94
1.C. Producten voor aminozuurstofwisselings - 3.A. Sondevoeding polymeer 95
stoornissen 44 10. Zonder voedingsvezels isocalorisch 95
10. Fenylketonurie (PKU) 44 20. Met voedingsvezels isocalorisch 96
20. Tyrosinemie 50
30. Homocystinurie 50 3.B Sondevoeding polymeer specifi eke eisen 97
40. Maple-syrup urine disease 50 10. Energiearm 97
50. Propionacidemie en methylmalonacidemie 50 20. Energierijk en/of eiwitrijk 99
60. Lysinebeperking 50 30. Eiwitarm 102
70. Leucinebeperking 50 40. Vetrijk 102
80. Overige stofwisselingsstoornissen 50
3.C. Sondevoeding polymeer ziektespecifi ek 102
1.D. Glutenvrije producten 50 10. Respiratoire aandoeningen 102
10. Brood en broodvervangers 50 20. Decubitus en wonden 102
20. Graanproducten en bakmixen 52 30. Immunonutritie 103
30. Pasta’s 53 40. Morbus Crohn 103
40. Versnaperingen 53 50. Nierinsuffi ciëntie 103
50. Andere producten 54 60. Oncologie 104
1.E. Lactosevrije en -arme producten 55 3.D. Sondevoeding monomeer en oligomeer 104
10. Lactosearme melk en melkproducten 55
20. Melkproducten op basis van soja 56 3.E. Drinkvoeding volledig polymeer 105
30. Producten met lactase 61 10. Op melkbasis 105
40. Overige lactosevrije producten 61 20. Op yoghurtbasis 107
30. Met voedingsvezels 107
1.F. Suikervrije producten 61 40. Op poederbasis 109
10. Broodbeleg 61
3.F. Drinkvoeding volledig oligomeer 110
INHOUD 5
3.G. Drinkvoeding aanvullend polymeer 110 60. Kinderkoeken 151
10. Op melkbasis 110 A. Vanaf 4 maanden 151
20. Met voedingsvezels 112 B. Vanaf 6 maanden 151
30. Hartig 112 C. Vanaf 12 maanden 152
40. Op sapbasis 113 D. Vanaf 15 maanden 152
50. Op poederbasis 113 70. Bijvoeding op basis van fruit 152
A. Vanaf 4 maanden 152
3.H. Drinkvoeding ziektespecifi ek 114 B. Vanaf 6 maanden 153
10. Cystische fi brose 114 C. Vanaf 8 maanden 154
20. Respiratoire aandoeningen 114 D. Vanaf 12 maanden 154
30. Decubitus en wonden 114 80. Bijvoeding op basis van groente 154
40. Immunonutritie 115 A. Vanaf 4 maanden 154
50. Morbus Crohn 115 B. Vanaf 6 en 8 maanden 155
60. Nierinsuffi ciëntie 115 90. Bijvoeding en maaltijden met vlees of
70. Oncologie 116 vleesvervanging 155
80. Vetverterings- en vetresorptiestoornissen 117 A. Vanaf 6 maanden 155
90. Peri-operatief 117 B. Vanaf 8 maanden 156
C. Vanaf 12 maanden 157
3.I. Voeding bij kauw- en slikstoornissen 117 D. Vanaf 15 maanden 158
10. Voedingsmiddelen 117 100. Nagerechten 158
20. Verdikkingsmiddelen 119 110. Kinderdranken 158
120. Peutermelk 159
4 VOEDINGSSUPPLEMENTEN 120
5.C. Voeding voor zuigelingen en kinderen
specifi eke eisen 160
4.A. Micronutriënten 124
10. Zuigelingenvoeding met specifi eke eisen 160
10. Vitamine-B-complex 124
A. Laag geboortegewicht 160
20. Foliumzuur 125
B. Refl ux 161
30. Vitamine C 125
C. Allergie en intolerantie 162
40. Vitamine D en K (met en zonder vitamine A) 125
D. Stoornissen in vertering en resorptie 166
50. Multivitaminen (met en zonder mineralen) 126
E. Overige aandoeningen 167
60. Kindermultivitaminen (met en zonder
20. Sondevoeding 167
mineralen) 130
A. Zonder voedingsvezels 167
70. Antioxidanten 131
B. Met voedingsvezels 169
80. Calcium 131
30. Drink- en sondevoeding bij verterings- en
90. IJzer 132
resorptiestoornissen 170
100. Magnesium 132
40. Drinkvoeding polymeer 170
110. Chroom 132
50. Drinkvoeding monomeer en oligomeer 172
120. mineralen complex 132
130. kalium 133
6 SPORTVOEDINGSPREPARATEN 173
4.B. Macronutriënten 133
10. Energie- en eiwitmixtures 133 6.A. Repen 174
20. Eiwitmodules 133 6.B. Dranken 175
30. Koolhydraatmodules 134 6.C. Overige producten 176
40. Vetmodules 135
A. MCT-vet 135
7 VEGETARISCHE PRODUCTEN 178
B. Essentiële vetzuren 135
50. Koolhydraat- en vetmixtures 137
60. Vezelmodules 137 7.A. Vleesvervangers 178
70. Pro- en prebiotica 138 7.B. Vegetarisch broodbeleg 188
7.C. Overige vegetarische producten 189
5 VOEDING VOOR ZUIGELINGEN EN KINDEREN 140
Nieuw en vervallen in deze editie 191
5.A. Voeding voor zuigelingen 142 Register van fabrikanten en importeurs 193
10. Volledige voeding voor gezonde zuigelingen
van 0-6 maanden 142 Merknamenregister 198
20. Opvolgvoeding voor gezonde zuigelingen
vanaf 6 maanden 145
5.B. (Bij)voeding en preparaten voor zuigelingen en
kinderen 149
10. Moedermelksupplementen 149
20. Glucosewater en dextrinemaltose 149
30. Vetemulsie 149
40. Oraal rehydratiezout 149
50. Bindmiddelen en graanproducten 149
A. Vanaf 0 maanden 149
B. Vanaf 4 maanden 149
C. Vanaf 5 maanden 150
D. Vanaf 6 maanden 150
E. Vanaf 7 maanden 151
F. Vanaf 8 maanden 151
G. Vanaf 12 maanden 151
H. Vanaf 13 maanden 151
I. Vanaf 15 maanden 151
6
VOORWOORD
Deze 40 e editie van het Compendium Dieetproducten en Voe- importeurs. Deze hebben ook dit jaar weer volop meegewerkt
dingssupplementen is een onmisbaar naslagwerk voor het da- om de juiste productgegevens aan te leveren. In het register van
gelijks werk van diëtisten en andere professionals die voedings- fabrikanten en importeurs is terug te vinden wie medewerking
en dieetadviezen geven. In het Compendium zijn gegevens van heeft verleend.
dieetproducten en voedingssupplementen opgenomen die op In deze uitgave zijn de inleidende teksten aangepast aan de
dit moment in Nederland in de handel zijn. nieuwste inzichten.
De producten zijn in hoofdstukken verdeeld: dieetproducten Iedereen die aanvullingen of opmerkingen heeft gestuurd
voor voedingsstofvrije of -beperkte diëten, verrijkte voedings- wordt hierbij bedankt voor de bijdrage. Ook wordt een ieder
middelen, sonde- en drinkvoeding en voeding bij kauw- en slik- van harte uitnodigt om actief een bijdrage te leveren aan het
stoornissen, voedingssupplementen, voeding voor zuigelingen actualiseren van het Compendium vanuit het werkveld.
en kinderen, sportvoedingspreparaten en vegetarische produc-
ten. Door het Compendium te raadplegen kan snel een over- De redactie is dit jaar gevoerd door Pauline Vermeer, diëtist
zicht worden verkregen van het assortiment van een bepaalde met vele jaren ervaring. Zij heeft de bovengenoemde inleiden-
soort producten, of kan productinformatie van een specifi ek de teksten herschreven en de productinformatie geactualiseerd.
product worden opgezocht. De inleidende teksten worden jaar- Bij het tot stand komen van het nieuwe Compendium is zij
lijks geactualiseerd volgens de nieuwste ontwikkelingen. ondersteund door collega’s met deskundigheid op een specifi ek
terrein. Iedereen wordt hierbij hartelijk bedankt voor zijn of
haar bijdrage.
De productinformatie wordt zo actueel en zo compleet mo-
gelijk samengesteld in samenwerking met de fabrikanten en B
7
A INLEIDING

Het Compendium Dieetproducten en Voedingssupplementen tekst bij het glutenvrije dieet staan alle merken glutenvrije pro-
ducten vermeld met tips voor de verkrijgbaarheid.
Het C ompendium Dieetproducten en Voedingssupplementen
is een naslagwerk. Het biedt informatie over de voedings- Ad. 2
waarde, samenstelling, eigenschappen en toepassing in voe- Opgenomen zijn volledige zuigelingenvoeding en opvolgmelk
dings- en dieetadviezen van industrieel bereide dieetproducten en producten bedoeld als bijvoeding voor zuigelingen en kin-
en voedingssupplementen die in Nederland te koop zijn. Di- deren.
eetproducten zijn geschikt voor een bijzonder voedingsdoel,
bijvoorbeeld in een eiwitbeperkt of natriumbeperkt dieet. Het Ad. 3
Compendium wordt jaarlijks geactualiseerd. Opgenomen zijn sportdranken en -repen en vegetarische ver-
vangers van vlees en vleeswaren.
De producten in het Compendium zijn in de volgende hoofd-
Ad. 4
stukken verdeeld:
Opgenomen zijn vitaminen- en mineralensupplementen in een
1 d ieetproducten voor voedingsstofvrije of -beperkte diëten;
lage dosering. Een lage dosering houdt in:
2 v errijkte voedingsmiddelen;
• m aximaal 1 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
3 s onde- en drinkvoeding en voeding bij kauw- en slikstoor-
(ADH) voor vitamine A en D;
nissen;
• m aximaal 5 keer de ADH voor de overige vitamines;
4 v oedingssupplementen;
• n iet meer dan de maximale veilige dosis mineralen per dag.
5 v oeding voor zuigelingen en kinderen;
6 s portvoedingspreparaten;
Er zijn onvoldoende aanwijzingen dat hogere doseringen een
7 v egetarische producten.
gunstig effect op de gezondheid hebben. De kans op ongunsti-
ge neveneffecten wordt daarbij groter. Een uitzondering hierop
Elk hoofdstuk is verdeeld in rubrieken. De producten staan per
vormen mogelijk vitamine E en C. Deze kunnen wel in hogere
rubriek alfabetisch op merknaam gerangschikt.
doseringen worden gebruikt.
Ook worden voedingssupplementen opgenomen met bijvoor-
Doelstelling
beeld omega-3-vetzuren en probiotica.
Het Compendium biedt ondersteuning aan diëtisten, artsen,
Ad. 5
apothekers en consultatiebureaus bij de voorlichting over voe-
Voorbeelden van verrijkte producten die zijn opgenomen in het
ding en diëten.
Compendium zijn:
Criteria voor opname in het Compendium • m et vitaminen verrijkte koekjes;
• m et eiwit verrijkte vruchtenmoes;
In het Compendium worden opgenomen: • m et calcium verrijkt sinaasappelsap;
1 p roducten die speciaal geproduceerd zijn voor een dieet.1 • b rood met omega-3-vetzuren;
2 p roducten die voldoen aan de eisen voor zuigelingen en kin- • z uivelproducten met probiotica.
deren;
3 p roducten die geproduceerd zijn voor specifi eke doelgroe- Vruchtensappen die van nature rijk zijn aan vitamine C zijn
pen zoals sporters en vegetariërs; niet opgenomen. Vruchtensappen met toegevoegd vitamine C
4 v itamine- en mineralensupplementen met een lage dose- wel.
ring;
Welvaartsziekten
5 m et specifi eke voedingsstoffen verrijkte voedingsmiddelen.
De toename van de levensverwachting wordt voor een deel te-
Toelichting per criterium aan de hand van voorbeelden niet gedaan door ongezonde eet- en leefgewoontes. De gemid-
delde voeding bevat te veel energie, verzadigde en transvetzu-
ren en te weinig vis, groente en fruit.
Ad. 1 De combinatie van te veel eten en te weinig bewegen heeft er-
Voorbeelden van dieetproducten die zijn opgenomen in het voor gezorgd dat het aantal mensen met overgewicht de laatste
Compendium zijn: 25 jaar is verdubbeld: 50% van de volwassenen leidt aan over-
• p roducten voor het glutenvrije dieet die voedingsmiddelen gewicht en 10% aan ernstig overgewicht. De komende jaren
op basis van glutenhoudende granen vervangen, zoals glu- zal dit verder toenemen.
tenvrije broodsoorten, koekjes en pasta’s; Ook het aantal kinderen met overgewicht is sterk toegenomen.
• s ojamelk of melk met een verlaagd lactosegehalte voor het Te dikke kinderen vormen een groot probleem voor de volks-
lactosevrije dieet; gezondheid. Zij lopen een grote kans op het krijgen van hart-
• n atriumarme vleeswaren; en vaatziekten en diabetes. Diabetes mellitus type 2 wordt ook
• m odules voor het eiwitverrijkte dieet. al bij kinderen gediagnosticeerd. Als hierin geen verbetering
optreedt zal de levensverwachting met gemiddeld twee jaar af-
Gewone producten die inpasbaar zijn in een dieet zijn niet op- nemen.
genomen. Bijvoorbeeld: Jaarlijks leiden overgewicht en een ongunstige voedingssa-
• g ewone pindakaas die glutenvrij is; menstelling ieder tot circa 40.000 nieuwe gevallen van diabe-
• h alvarine die geen lactose bevat; tes mellitus type 2, hart- en vaatziekten en kanker. De mate
• p roducten die van nature geen natrium bevatten. van gezondheidsverlies door ongezonde voeding is vergelijk-
baar met het gezondheidsverlies door roken. Goede voeding
Het assortiment glutenvrije producten is de laatste jaren enorm met minder energie, verzadigd vet en transvet en met meer vis,
toegenomen. Er is voor gekozen om niet alle producten van groente en fruit kan de kans op welvaartsziekten verkleinen.
alle merken in het Compendium op te nemen. In de inleidende Ongeveer de helft van het aantal aan ongezonde voedingsge-
woontes toegeschreven gevallen van ziekte en sterfte kan wor-
1 Onder een dieet wordt verstaan: een voeding die om me- den teruggewonnen via voedingsinterventies.2
dische redenen moet voldoen aan specifi eke eisen ten behoeve
van een individu;
P. Vermeer-Bruist (Red.), Compendium dieetproducten en voedingssupplementen, DOI 10.1007/978-90-313-9832-4_1, © 2013 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
8 A INLEIDING
Als alle Nederlanders zouden eten volgens de Richtlijnen goe- Voeding. Het gebruik van dieetproducten is over het algemeen
de voeding, is dat niet alleen goed voor de gezondheid, maar niet nodig.
in grote lijnen ook ecologisch verantwoord. Vooral een lagere Bij bijvoorbeeld een glutenvrij dieet is het gebruik van gluten-
consumptie van vlees en zuivel leidt tot ecologische winst, vrije (dieet)producten essentieel. Dieetproducten kunnen bij-
doordat het de uitstoot van broeikasgassen en het landgebruik dragen aan de voorziening van essentiële voedingsstoffen. Zo
vermindert. De richtlijn om twee keer per week vis te eten is is sojamelk waaraan calcium en vitamine B2 zijn toegevoegd
daarentegen ecologisch belastend: dit bedreigt de biodiversiteit een goede vervanging van melk bij een lactosevrij dieet. Dieet-
in zeeën en oceanen. producten maken het mogelijk meer variatie in de voeding aan
te brengen en vergemakkelijken de uitvoering van het dieet.
Dieet en dieetproducten Een kant-en-klaar toetje op basis van sojamelk is bijvoorbeeld
een handige vervanger van gewone vla. Dit verhoogt de dieet-
Dieetbehandeling is bij vele aandoeningen een vast onderdeel trouw en de effectiviteit van het dieet.
van de totale behandeling. De basis voor een dieetbehande-

ling wordt gevormd door multi- of monodisciplinaire dieetbe-
handelingsrichtlijnen. Er wordt gestreefd naar evidence-based
Literatuur
handelen. Enkele voorbeelden van ziektebeelden waarbij dieet-
1. w ww.gezondebasis.nl
behandeling is geïndiceerd zijn:
2. K reijl CF, et al. Ons eten gemeten. Gezonde Voeding en veilig voedsel in
• c oeliakie (glutenvrij dieet);
Nederland. RIVM rapport 27055007, 2004.
• n ierinsuffi ciëntie (eiwitbeperkt dieet); 3. w ww.gezondheidsraad.nl
• k oemelkeiwitallergie (koemelkeiwitvrij dieet); 4. G ezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding ecologisch belicht. Den
• d iabetes mellitus (diabetesdieet). Haag: Gezondheidsraad, 2011; publicatienr. 2011/08.
5. A rtsenwijzer diëtetiek, Nederlandse Vereniging van Diëtisten,
Bij sommige diëten kan gebruik worden gemaakt van over- http://www.artsenwijzer.info/.
wegend normale voedingsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn
het diabetesdieet, het cholesterolbeperkte en het vezelverrijkte
dieet. Deze diëten komen overeen met de Richtlijnen Goede
99
B AANDUIDINGEN OP DE VERPAKKING

Op voorverpakte producten is een etiket verplicht. Het geeft productieketen van alle ingrediënten van het product. Ook
informatie die de consument kan helpen bij het inkopen en moet de producent het aan de VWA melden als hij onveilige
gebruiken van voedingsmiddelen. De consument wordt erdoor voedingsmiddelen op de markt heeft gebracht (Verordening
in staat gesteld producten te beoordelen en te vergelijken. Zo EG 178/2002).
kan hij een bewuste keuze maken voor het product dat het
beste voldoet aan zijn behoefte. Ingrediënten
Etiketteringsregels worden vastgesteld door de Europese Unie Alle bij de bereiding gebruikte ingrediënten moeten worden
en vervolgens opgenomen in de Nederlandse Warenwet (W a- vermeld in volgorde van afnemende hoeveelheid.
renwetbesluit Etikettering Levensmiddelen) . De controle op • B ij ingrediënten als olie, vet, kaas, kruiden, specerijen en
naleving van de regels is in handen van de Voedsel en Waren groentemengsels is het voldoende om de soortnaam te ver-
Autoriteit (VWA). Vastgesteld is welke aanduidingen verplicht melden. Bij ‘plantaardige oliën en vetten’ hoeft bijvoorbeeld
zijn en welke toegestaan en onder welke voorwaarden. niet te worden vermeld of het om soja-, maïs- of raapolie of
Op producten die in de winkel worden gesneden en verpakt, om palmpitvet gaat. Bij zetmeel en gemodifi ceerd zetmeel
zoals vleeswaren, brood, groente en fruit, hoeft geen etiket. moet de herkomst op de verpakking worden vermeld als het
gaat om tarwezetmeel. Voor andere soorten zetmeel geldt
Verplichte aanduidingen deze verplichting niet.
• S oms bestaan gebruikte grondstoffen uit verschillende in-
Naam van het product grediënten. De fabrikant moet ook deze ingrediënten ver-
De naam geeft informatie over aard en samenstelling van het melden. Als voor een pizza bijvoorbeeld tomatensaus wordt
product. Sommige productnamen zijn wettelijk beschermd. gebruikt, moeten ook de ingrediënten van de tomatensaus
Yoghurt moet bijvoorbeeld vervaardigd zijn met vastgestelde worden vermeld.
bacteriesoorten en van deze bacteriën minimaal 1.000.000 per • D e regeling Kwantitatieve Ingrediënten Declaratie (KWID)
ml bevatten. Biogarde is bereid met andere bacteriën en mag bepaalt dat van ingrediënten het gebruikte percentage moet
daarom geen yoghurt heten. worden vermeld als:
Soms worden fantasienamen gebruikt. Deze moeten op het – d e naam van het ingrediënt voorkomt in de verkoopbe-
etiket worden uitgelegd. Een voorbeeld hiervan is Evergreen. naming; bij roombotercake moet het percentage room-
Vermeld moet worden dat het biscuits met krenten zijn. boter worden vermeld;
De vorm of staat van het product moet duidelijk zijn. Zo nodig – d e naam van het ingrediënt in woord of beeld op de
wordt de productnaam aangevuld. Bijvoorbeeld drinkyoghurt, verpakking voorkomt; bij chocoladecracottes moet het
bouillonpoeder of gevriesdroogde doperwten. percentage chocolade worden vermeld;
– h et ingrediënt genoemd is om het product te kunnen on-
Fabrikant derscheiden van vergelijkbare waren.
Op het etiket moet de naam en adres of vestigingsplaats van de
fabrikant, importeur of verkopende instantie worden vermeld. Technische hulpstoffen en proceshulpstoffen worden bij de
Ook moet het land of de plaats van herkomst van het product productie toegevoegd om het productieproces te bevorderen.
worden vermeld als het weglaten ervan verwarring kan ver- Ze worden niet als ingrediënt beschouwd en hoeven niet te
oorzaken. worden vermeld op de verpakking. Voorbeelden hiervan zijn
oliën en vetten die als antischuimmiddel bij de productie van
Netto-inhoud in gewicht of inhoudsmaat jam en sap worden toegevoegd. Of enzymen die worden ge-
Soms staat achter het gewicht een ‘e’ (e stimate ). Dit geeft aan bruikt bij de productie van brood, kaas en bier. Sporen van
dat het om een gemiddelde hoeveelheid gaat. De hoeveelheid hulpstoffen kunnen in het product achterblijven en een aller-
in de verpakking mag 10% afwijken van de hoeveelheid die op gische reactie veroorzaken.
het etiket vermeld staat.
Additieven
Houdbaarheid en/of uiterste verkoopdatum Additieven zijn hulpstoffen die worden toegevoegd om eigen-
Hierbij wordt onderscheid gemaakt in: schappen van voedingsmiddelen zoals smaak, geur, uiterlijk of
• t e gebruiken tot (TGT). Deze aanduiding is verplicht op houdbaarheid te verbeteren. Ze moeten op het etiket met hun
zeer bederfelijke levensmiddelen. Het product is te gebrui- groepsnaam en E-nummer of chemische naam worden ver-
ken tot en met de vermelde datum. Daarna mag het product meld. Bijvoorbeeld: ‘kleurstof E162’ of ‘antioxidant: citroen-
redelijkerwijs niet meer worden verkocht. Dit is echter niet zuur’ (zie tabel 1).
vastgelegd in de wet.
• t en minste houdbaar tot (THT). Tot deze datum is de kwa- Allergenen
liteit van het product gegarandeerd. Daarna kan de kwali- Van twaalf allergene ingrediënten, die samen 90% van de al-
teit achteruitgaan, maar het product mag nog wel worden lergische reacties veroorzaken, is vastgesteld dat ze op de ver-
verkocht. pakking moeten worden vermeld als ze in het product voor-
komen:
Op sommige producten hoeft geen houdbaarheidsdatum te • g lutenbevattende granen en producten op basis van gluten-
worden vermeld, zoals azijn, zout, suiker en alcoholische dran- bevattende granen;
ken met ≥ 10% alcohol. • s chaaldieren en producten op basis van schaaldieren;
• e ieren en producten op basis van eieren;
Productie- of partijcode • v is en producten op basis van vis;
De traceerbaarheid van voedingsmiddelen is wettelijk vastge- • p inda’s en producten op basis van pinda’s;
legd in de A lgemene Beginselen Levensmiddelenverordening • s oja en producten op basis van soja;
(General Food Law, 2005). Deze wet geldt voor alle voedings- • m elk en producten op basis van melk;
middelen, diervoeders en voedselproducerende dieren. Het • n oten (amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten,
doel is de herkomst van levensmiddelen snel te kunnen ach- pecanoten, paranoten, pistachenoten, macadamianoten) en
terhalen zodat bij incidenten alle verdachte producten snel en producten op basis van noten;
effi ciënt uit de schappen van de winkels en de huishoudens • s elderij en producten op basis van selderij;
kunnen worden teruggehaald. Een producent moet aan de • m osterd en producten op basis van mosterd;
Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) kunnen aantonen waar hij • s esamzaad en producten op basis van sesamzaad;
een product en alle ingrediënten ervan vandaan heeft en aan • s ulfi eten en zwaveldioxide bij concentraties van meer dan
wie hij het heeft geleverd. Voor de precieze afkomst van een 10 mg per kilo of liter uitgedrukt als SO .
levensmiddel is gedetailleerde informatie nodig over de hele 2
P. Vermeer-Bruist (Red.), Compendium dieetproducten en voedingssupplementen, DOI 10.1007/978-90-313-9832-4_2, © 2013 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media