Table Of ContentpROTA
Colorants et tanins
amaierial
Ressourcesvégétalesdel'AMquetropicale
Colorantsettanins
PR()1Aestunefondationinternationaleàlaquelleparticipentlesinstitutionssui-
vantes
— Wag:eningenUniversity(WU),l'iaxilSciencesGroup(PSCj),llaarweg333,P.O.
Box341,6700AHWageningen,Pays-Bas
— ÂgropolisInternational(AGROPOLIS),AvenueAgropolis,F-34394Montpellier
Codex5.France
— RoyalBotanicGardonsKow(KH( KKW),CentreforEconomieBotany,Rich-
mond.SurreyT\\93AB.Royaume-Uni
— CentreNationaldeSemencesForestières(CNSF),01B.P.2682,Ouagadougou
01,BurkinaFaso
— CentreNationaldelaRechercheScientifiqueetTechnologique(CENAREST),
B.P.842.Libreville,Gabon
— ForostryResearchInstituteofGhana(FORIG),KNUST,UniversityP.O.Box
63.Kumasi,Ghana
— ParcBotaniqueetZoologiquedeTsimbazaza(PBZT),B.P.4096,Tsimbazaza,
Antananarivo101,Madagascar
— NationalHerbariumandBotanicGardensofMalawi(NHBGM),P.O.Box528,
Zomba,Malawi
— MakerereUniversity(MU),DepartmentofBotany,P.O,Box7062,Kampala,
Ouganda
— WorldAgi-oforestryCentre(ICR^VF),P.O.Box30677,Nairobi,Kenya
— ProseaFoundation(PROSEA),P.O.Box332,Bogor16122,Indonésie
—CettNeepluhbelrileaalndisonMainéitséIrréyaloifsAégerigcruâlcleuarue.sNoauttiuernefainn<alncFioeorddQeu:ality
— NelherlandsMinistryofForeignAtïairs,Directorate-GeneraltbrInternational
Coopération(DGIS)
— NetherlandsOrganizationforSdentificResearch(NWO)
— WageningenUniversity,Pays-Bas
RessourcesvégétalesdeTAiriquetropicale 3
Colorantsettanins
Editeurs: P.C.M.Jansen
D.Cardon
Editeursgénéraux: R.H.M.J.Lemmens
L.P.A.Oyen
Editeurs^traductionirançais^e: M.Chauvet
J.S.Siemonsma
Fondriiion l'KOTA/B.ukliiiysPublishers/CTA
VVagenmgen,Pays-Bas,2005
JCaitnasteino,nPc.oCrrMc.cto&(CUMa'rcdtotnc,puDl.)(lEudaittieounrs:),2005.Ressourcesvégétalesde1Aiiique
tropicale3.Colorantsettanins.(Traductionde:PlantResourcesofTropicalAfrica
3.Dyesandtannins.2005].FondationPROTA,Wageningen,Pays*Bas/Backhuys
Publishers,Leiden,Pays-Bas/CTA,Wageningen,Pays-Bas.238pp.
([Nitoamlido'nacuotreruerc,teinditeisalaerst,i(2rl0e0s5.deTictertteedpeubl'lairctiactlieo].nI:n:Jansen,P.C.M.&Cardon,D.
(Editeurs).Ressourcesvégétalesdel'Afiiquetropicale3.Colorantsettanins.[Tra-
ductionde:PlantResourcesofTropicalAMca3.Dyesandtannins.2005].Fonda-
tionPROTA,Wageningen.Pays-Bas/BackhuysPublishers,Leiden,Pays-Bas/
CTA,Wagenii^^en,Pays-Bas.pp.
ISHNî)()-.")7.S2-1G;5-X(livreseul)
ISBN90-5782-164-8(livre+CD-Rom)
©FondationPROTA,Wageningen,Pays-Bas,2005.
Aucunepartiedecettepublication,saufdesdonnéesbibliographiquesetdescita-
tionsbrèvesincorporées(l;nisdesrvvuc-^critiques,nepeut êtrereproduite repré-
sentéeoupubliée>ousiiuelqueiormequecesoitycomprisimprimée,photocopiée,
microfilmée,ouparunmoyenélectriqueouélectromagnétique,sansl'autorisation
écritedutitulaireducopyright:FondationPROTA,B.P.341,6700AHWageningen,
Pays-Bas.
TraductionparA('.l\<>(>lI <\\ww.agrooh l'r). l'rance;HélèneCorbière,34070Mont-
pellier,l'rance C^uyFerlin,83110Sanary,France.
ImpriméauxPa;ys-BasparPonsen&Looijenbv,Wageningen.
DistribuépourlaFondationPROTAparBackhuysPublishers,B.P.321,2300AH
Leiden,Pa\s-Bas(mondialement),etCTA,B.P.380,6700AJWageningen,Pays-
Bas(paysÀCP).
Tabledesmatières
ColUihoralnirs (>
r!nn54pi1H'aHminiatratinn PorannnolHnPROTA fl
TnfmHiipHnn 11
Lescolorantsettanins,traitésparordrealphabétiquedesnomsscientifiques 15
Colorantsettaninsayantunautreusageprimaire 191
Bibliographie 199
Indexdesnomsscientifiquesdesplantes 228
Indexdesnomsvernaculairesdesplantes 233
PROTAenbref23fi
Cartedel'AfriquetropicalepourPROTA 238
6 COLORANTSETTANINS
Collaborateurs
— C.Ândary,LaboratoiredeBotanique,PhytochimieetMycologie,UMR5175
(CEFE,CNRS),FacultédePharmacie,15AvenueCharlesFlahault,34093
Montpellier. France(Anogeissuslcioc<irp(i)
— GetachewAweke.P.(). Hox 1278.AddisAliaba, Klhiopia(Lausotiidiiicjtiiis)
— TA'. I^alolo, BotswanaCollègeofAgriculture,PrivateBag0027,Gaborone,Bot-
swana{Sorghunihicoior)
— S.O.Bandeira,DepartmentofBiologicalSciences,UniveraidadeËduardoMond-
lane,P.O.Box257,Maputo,Mozambique(CerU^stagal)
— D.Cardon.CNRS,CIHAM-UMK' 18. 18QuaiClaudeBernard,69365Lyon
Cedex07. Kranr(»(Haphianilidu.hidigoferaarrecfa,Indigofcrfiîiuclorid.
Morivfhihiculd,i^hilcnoptcvacvifiirsccns.Phiirtinptrralaxi/hra.éditeur)
— M.Chauvel,Bureaunationaldei'KOTApourla1lance,AgropolisInlernalio-
nal,AvenueAgropolis,F>34394MontpellierCedex5,France(éditeurdelatra-
ductionfrançaise)
— B.Doumhia,TTamdallaye507,Ségou,Mali{AnogeissusIciocarjxi)
— TîAV.Dunlop.InsiituteforromrnercialI'^)r('sti> Research,P.O.Box100281,
ScottsvilleVliVJ.SouthAfrica(Aai(kimcdiiisii)
— C.W.Fagg,DeparlamentodeEngenhariaFioreslal,FaculdadedeTecnologia,
CampusUnjyersitario,UniversidadedeBrasilia.71910BrasiliaDF,Brasil
(Acacianihtica)
— M.Garcia,Association'CouleurGarance',LeChâteau,84360Lauris,France
(Anogeissusleioear]Hi)
— A.(;uiil)-l'akiin. ('hcinisHA Départmeut, Uiiivei'ijityofMauritius,Réduit,Mau-
ritius(Jlainialuxylunicuinpeciiianu/n)
— P.C.M.Jansen,PROTANetworkOfBceEurope,WageningenUniversity,P.O.
Box341,6700AHWageningen,NetherlandsÇAcridocarpusexcelsus,Adenoran-
diakalbreyeri,AlecirasessiUPoro.Ahezebrina.Arncbiahispidissima,Baphia
tiilidd.Beiiierasj)i(<>t(t.Bixdorclldiid.Biidinenthispidd.(^drsalpinid<<uidHa,
(\H's<dpinidsdppiui.Coclilttspcinuiiiitnuloinnn.(innhreîimialultiiosmii.Cos-
mossulphuicus.Cidtcnspeimunihtiiriniitn (HiUiispeinmnischuein/uiilni,
Cremasporatriflora,CrocusscOivus,CiyploUpissanguinolenta,Curcumalonga,
Danaialigustrifolia,Diospyrosloureiriana,Elephcmiorrhizaeîephanlma.Ficus
gluniDsa,Flemingiagrohontiana,Griffoniaphysocdipa,Impatienstitu^ria,In-
digo/eidcneridea. ludignferalongiracrinosd Ldhoiirdonnaisiamadngascarien-
.
sis.IAigiinciddvidnictfnosd.Lanneafuirhii. I.auurdniicrocarpn.Ldiineave-
lulina,Luduiguileptocavpa,MucunaJlagellipes,Miuunapoggei,Mucuna
sloanei,Pauridiantharubens,Philenopteracyanescens,PhUenopteralaxiflora,
Phylkmthushojerianus,PhylUxnihusembUca,PsilanthusebraciiokUus,Psy-
chotriapsychotrioides,Pterocarpussoyaiixii.Plerohbiiimsfellahim,Pyranfhus
tidlearensis. Hluisfniiienlnsn.Rnfhnidiinidloiigiflora. l'ofhnianniauhilfieldii,
Seiniddiiiuiildid.Sirigdgcsnciioidis. Sy:yi^iiir>inuihindii,Temiinaliachebula,
Telniiiuiliascutifeia,Xyloeaipusgianaliini,éditeur^
— R.N.Kaume,P.O.Box583-90200,Kitui,Kenya(JBcu-ringtoniaracemosd)
COLLABORATEURS 7
— GM LciTuaila lioisw:inîjCollègeofÂghculture.PhvateBag0027,Gaboione,
Botswana{Soiiifiiinihicolor)
— R.Il.M.J.Lemniens,PRÛTANetworkOfficeEurope,Wa^tiungenUunersily,
P.O.Box341,6700AHWageningen,Netherlands(Indigoferaarrecta,éditeur
général)
— V.N.Mainga,WorldAgroforcstryCentre(ICRAF),P.O.Box30677,Nairobi,
Kenya(Bruguierags'nnwrhiza)
— M.Marquot,CIHMl-UMK5648. UnivcrsiicLumièro-Lyon2. 1<S(^uai( laudo
Bernard,69365LyonCedex07,France{Conibreluinglulinosum,Lanneamicro-
carpa)
— B.KMaundu,c/oJumaSimitu,WorldÂgroforestryCentre(ICRAF),P.O.Box
30677,Nairobi,Kenya(Ceriopslagaî)
— JamesZ.A Muscodo DépartmontofChemistry,MasenoUniversity,PrivateBag,
Maseno.Ken>a{Acacianilolica)
— P.M.Njuguna,P.O.Box1995,Tiiilia,Ivenya{Eucleadiiinoruni)
— AchmadSatîriNurhaman,SoutheastAsdanRégionalCentreforTropicalBio>
logy(SEâMEOBIOTROP),P.O.Box17,Bogor,Indonesia(illustrations)
— M.Olivier,SamaBioconsult,27RuedesneufSoleils,63000Clermont«Ferrand,
France(AnogcissiisIciovavpa)
— L.P.A.Oyen,PliOTANetworkOl'l'iceKurope.\\agenin*jenUniversily,i'.O.Box
341,6700AUWagenîngen,Netherlandt»(éditeurgénéral)
— N.Sauvan,LiaboratoireLVMH,ParfumsetCosmétiques,45804SaintJeande
Braye,France(Anogeisausleioccwpa)
— M.P.Setshogo,UniversilyofBofswanaTlerharium,DepartmentofBiological
S<i(>n(es UnixersityofBotswana,PrivateBagUB00704,Gaborone,Botswana
{Tagricscrccla)
— J.S.Siemonsma,PROTANetworkOfficeEurope,WageningenUniversity,P.O.
Box341,6700AHWageningen,Netherlands(éditeurdelatraductionfrançaise)
— 1skak.Syamsudin.HerbariumBogoriense.ResearchCentreforBiology—LIPI,
JalanIr.H.Juanda22.Bogor16122.Indonesia(illustrations)
— K.Takawira-Nyenya.National Ilr'rl>ariuniand Botanic^alCarrlon. I'(), l^nxA
889,Avondale.Harare.Zimhahwc(Iiidigo/craImclona,i'Icrocaipusangolcnsis)
— SuzanneTapapulLekoyiet,c/oWolfgangHeutzen,DistrictAgricultureOffice,
P.O.Box19,Kilifti,Kenya(Lawaoniainermis)
— C.Zimudzi.Universityof55imbabwe,BiologicalSciencesDepartment.P.O.Box
MP167,MountPleasant,Harare,Zimbabwe(J^orâuialucida,RubiacordifoUa)
Remerciements
— I.Brémaud,'WoodandTreeMechanic^Team,LaboratoiyofMechanicsand
CivilFn-ineering(LMGC),CNRS-UMR5508.UniversityofMontpellier2,Place
EugèneBataillon,84095MontpellierCedex5,France(Ptrrorarpiissnyaiixii)
— H.Corbière,26AvenuedeLodève,34070Montpellier,France(traductionfran-
çaise)
— A.-M.Etheve,TerreLaSari,B.P. 117,401Mahajanga,Madagascar(colorants
deMadagascar)
— G.Ferlin,Lescigales.ChemindeBellevue,83110Sanary<sur>Mer,France(tra>
ductionfrançaise)
8 COLORANTSETTANINS
- P Tldcnberg.Asn)()h 34AlléeduChampTortu,91190Gif-sur-Yvette,France
(tijidiutionfrançMisc)
— G.Michaloud,Tropicaliorestecology,Plant-insectrelationslups, UMli.VAIAP;
botAniqueetbioinforMatiquedel'ArchitecturedesFiantes,CNRS-CIRAD-
INRA-Unîv.Montpellier2,IRAD,TA40/PS2,BoulevarddelaLironde,34398
MontpellierCedex5.France(Ficusglumosa)
— S v;in'Mtciloo-IUitlor Hctwlcspark21,6701DRWageningen,Netherlauds(cor-
réelionde\i\lan<fU('anglaise)
- N.VVulijarni-Soetjipto,PKOSEANetworkOilice,P.O.Box332,Bogor1G122,
Indoneaia(coordinationdesillustrateurs)
Conseild'administrationetPersonneldePROTA
Conseild'administration
L.Speelman(WU,Pays-Bas),président
J.K.Cobbinah(FOKKl.(lhana),vice-président
H.Andriamialison(PB/T.Madatîasrar)
P.R.Crâne(KB(ÎKE\\, Ko.\aume-Uni)
D.Garrily(ICRAF,Kenya)
L.S.Luboobi(MU,Ouganda)
Z.L.E.Masombo(NHBGM,Malawi)
G.Matheron(AGROPOLIS. l'ranco)
S.Mhadinija (rKNAKKST,C.nlion)
M.UufMlrao<r(,(CNSF,BurkinaFaso)
E.Sukara(FKUSEA,Indonésie)
Personnel
Bureaurégionalpourl'AfriquecentixUe,GaJbon
S.Mbadinga,Chefduprogramme
B,Nziongui.Responsablerégional
P.M.NsoleBiteghe,Responsablerégionaladjoint
Bureaurégionalpourl'AfriquedelEsl,Ouganda
eT.S.Kaboggoza,(Miefduprogramme
R, Bukenya-Zir;ili;i l'cspnnsahloréorional
M.Atim.l\('sp()nsal)l('ié<i;ionaladjoint
A.Tsegaye,ContactEthiopie
BurecMrégnaipourlesSleadel'océanIndien,M<tdagascar
S.l\apanarivo,Cheiduprogramme
M.E.Rahelivololana,Responsablerégional
Â.Gurib-Fakim,ContactMaurice
S.Brillant,ContactRéunion
Bureaurégionalpourl'AfriqueauMrcUe,Malawi
Z.L.K.Magombo,Chefduprogramme
N.G.Nyirenda,Responsablerégional
Bureauir^ionalpourIAfriquedel'Ouest(anglophone),Ghana
J.R.Cobbinah.Chefduprogramme
E.A. I)an<(i Ivcsponsablerégional
A.Armooh,ivesponsablcrégionaladjoint