Table Of ContentCumhuriyet Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Antropoloji Ana Bilim Dalı
ÇOCUK OYUN VE OYUNCAKLARI BAĞLAMINDA
TOPLUMSAL CİNSİYET İNŞASI
Yüksek Lisans Yeterlilik Tezi
Sezgi Aytekin
Sivas
Temmuz - 2015
Cumhuriyet Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Antropoloji Ana Bilim Dalı
ÇOCUK OYUN VE OYUNCAKLARI BAĞLAMINDA
TOPLUMSAL CİNSİYET İNŞASI
Yüksek Lisans Yeterlilik Tezi
Sezgi Aytekin
Danışman
Yrd. Doç. Dr. Çağdaş DEMREN
Sivas
Temmuz-2015
TEŞEKKÜR
Çalışma boyunca, danışmanım Yrd. Doç. Dr. Çağdaş Demren’in soru, eleştiri
ve yönlendirmeleriyle sağladığı katkı, Ankara’daki alan araştırmam sürecinde,
telefon ve e-mail ile çalışmamı takip edip ve tüm çalışmam süresince de gösterdiği
sabır ve hoşgörü için teşekkürlerimi sunarım. Bu süreçte yanımda olan ve fikirleriyle
katkı sağlayan bütün değerli hocalarıma da yürekten teşekkür ederim. Ayrıca bu
çalışmayı yapmaya dair farkında olmadan bana fikir sağlamış olan canım yeğenim
Batu’ya, her anımda, maddi manevi yanımda olan, sabır ve desteklerini benden
esirgemeyen canım aileme ve dostlarıma da teşekkürü borç bilirim.
i
ii
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR .................................................................................................................. i
İÇİNDEKİLER ............................................................................................................ iii
KISALTMALAR DİZİNİ .......................................................................................... vii
ÖZET ........................................................................................................................... ix
ABSTRACT ................................................................................................................ xi
GİRİŞ ........................................................................................................................... 1
BÖLÜM I
KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVE
1.1.Antropolojik Açıdan Çocukluk Kavramı .......................................................... 5
1.2.Çocukluğa Kuramsal Yaklaşımlar ................................................................... 10
1.2.1. Tarihsel Bakış Açısı ............................................................................. 10
1.2.2. Deterministik Model ............................................................................. 12
1.2.3. Ahlaksal Gelişim Kuramları ................................................................. 13
1.2.3.1. Piaget’in Ahlaksal Gelişim Kuramı .................................... 14
1.2.3.2. Lawrence Kohlberg’ in Ahlaksal Gelişim Kuramı .............. 14
1.2.4. Sosyokültürel Teori .............................................................................. 15
1.2.4.1. Vygotsky’in Sosyokültürel Görüşü ...................................... 15
1.2.4.2. Rogoff’ un Çıraklık Kuramı ................................................. 15
1.2.5. Toplumsal Gelişim Kuramları .............................................................. 16
1.2.5.1. Arnett: Dar ve Geniş Toplumsallaşma ................................ 16
1.2.5.2. Bronfenbrenner: Ekolojik Model ........................................ 16
1.2.5.3. Harkneess: Toplumsal Çevre Modeli .................................. 17
1.2.5.4. Super ve Harkness Gelişim Yuva Modeli ............................ 17
iii
1.2.6. Yorumlayıcı Perspektif ........................................................................ 17
1.2.6.1. Corsaro ve Yorumlayıcı Yeniden Üretim Modeli ................ 17
1.2.7. Psikanalitik Kuramlar ........................................................................... 18
1.2.7.1. Freud ve Psikanalitik Kuram .............................................. 18
1.2.7.2. Erikson ve Psikososyal Gelişimi ......................................... 18
BÖLÜM II
TOPLUMSAL DEĞİŞİM SÜRECİNDE OYUN VE OYUNCAK KÜLTÜRÜ
2.1. Oyun ve Oyuncakların Antropolojik Analizi ................................................. 21
2.1.1. Oyun Kavramı ...................................................................................... 21
2.1.2. Oyun Kuramları Ve Çocuk Oyunları Sınıflandırması .......................... 25
2.1.2.1. Klasik Kuramlar .................................................................. 25
2.1.2.1.1. Yetişkin Hayatına Hazırlık-Alıştırma Kuramı ................ 25
2.1.2.1.2. Tekrarlama Kuramı (Rekopitülasyon) ........................... 26
2.1.2.1.3. Rahatlama ve Eğlenme Kuramı ...................................... 26
2.1.2.1.4. Fazla Enerji Kuramı ....................................................... 27
2.1.2.2. Modern Kuramlar ............................................................... 27
2.1.2.2.1. Uyarımsal Geçiş Kuramları ........................................... 27
2.1.2.2.2. Psiko-dinamik Oyun Kuramları ..................................... 27
2.1.2.2.3. Bilişsel Gelişime Dayalı Oyun Kuramları ..................... 28
2.1.2.2.4. Sosyo-Kültürel Oyun Kuramları .................................... 28
2.1.3. Oyuncak Kavramı ................................................................................ 28
2.1.4 Toplumsallaşma/Kültürleme ve Kültürleşme Kapsamında Oyun
ve Oyuncak .................................................................................. 32
2.1.5. Sanayileşme, Kentleşme, Gecekondulaşma, Kapitalizm ve
Küreselleşme Kapsamında Oyun ve Oyuncak ............................ 35
iv
Description:Merleau-Ponty için beden teorisi aynı zamanda bir algı teorisidir. Bu teoride, bir nesnenin, bir şeyin anlamı; izleyen kişinin yorumunda gizlidir. geliyor, ona erişmek için araçlara hesaplara gerek yok çünkü” (Merleau-Ponty ŞİRİN R. Mustafa, “Çocuk Edebiyatı Ders Notları”,
