ceza hukukunda af

238 Pages·2012·1.52 MB·Turkish

T.C.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
KAMU HUKUKU
(CEZA VE CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU)
ANABİLİM DALI

CEZA HUKUKUNDA AF

Yüksek Lisans Tezi

Duygu Çağlar DOĞAN

ANKARA, 2012
i
T.C.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
KAMU HUKUKU
(CEZA VE CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU)
ANABİLİM DALI

CEZA HUKUKUNDA AF

Yüksek Lisans Tezi

Duygu Çağlar DOĞAN

TEZ DANIŞMANI
Prof. Dr. Muharrem ÖZEN

ANKARA, 2012
ii

İÇİNDEKİLER 

İÇİNDEKİLER...........................................................................................................i
KISALTMALAR LİSTESİ.....................................................................................vii
GİRİŞ..........................................................................................................................1
BİRİNCİ BÖLÜM
AFFIN TÜRLERİ, KURUMUN LEH VE ALEYHİNDEKİ GÖRÜŞLER,
ŞEKLİ KAYNAKLAR VE AFFIN TAKDİRİNDEKİ SINIRLAR
I. GENEL OLARAK................................................................................................6
A. AFFIN TÜRLERİ...............................................................................................8
1. Sonuca dayalı ayrım: Genel Af – Özel Af.......................................................9
2. Sebep ve Amaca Dayalı Ayrım: Kutlama Afları – Çağrı Afları – Politik
Aflar...............................................................................................................11
B. TARİHSEL GELİŞİM......................................................................................15
1. Hitit Uygarlığı, Eski Yunan ve Roma............................................................15
2. Batı Avrupa....................................................................................................17
3. İslam Hukuku.................................................................................................18
a) Genel Olarak...............................................................................................18
b) Osmanlı İmparatorluğu...............................................................................19
4. Çağdaş Türk Hukuku.....................................................................................20
C. AFFA İLİŞKİN GÖRÜŞLER...........................................................................21
i
1. Cezalandırmanın Amacı Üzerine Geliştirilen Görüşlerin Affa Yaklaşımı....21
2. Cezalandırmanın Hak veya Yetki Olmasına Göre Affın Değerlendirilmesi.24
3. Affın Meşruiyeti Hakkındaki Bağımsız Görüşler..........................................26
a) Affı Destekleyen Görüşler..........................................................................26
b) Karma Görüş...............................................................................................28
c) Aleyhte Görüşler.........................................................................................29
4. Değerlendirme................................................................................................34
II. AFFIN ŞEKLİ KAYNAKLARI.......................................................................37
A. Genel Olarak.....................................................................................................37
1. Parlamento Tarafından Yapılan Affın Şekli Kaynağı....................................40
a) Kanun..........................................................................................................40
b) Kabulünde Nitelikli Çoğunluk Aranan Kanun............................................45
c) Af Kanununun Anayasa Yargısındaki Yeri................................................48
2. Cumhurbaşkanı tarafından yapılan affın şekli kaynağı..................................50
III. AFTA TAKDİR YETKİSİNİN SINIRLARI...................................................62
A. Farklı Hukuk Düzenlerinde...............................................................................63
B. Uluslararası Hukukta.........................................................................................67

ii
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL AF
I. GENEL OLARAK................................................................................................74
IV. ALT AYRIMLAR..............................................................................................80
A. Tam Genel Af – Eksik Genel Af.......................................................................80
B. Mutlak Genel Af – Kısmi (Sınırlı) Genel Af.....................................................82
A. Bireysel Genel Af - Toplu Genel Af.................................................................86
B. Şarta Bağlı Genel Af – Şartsız Genel Af..........................................................89
IV. SONUÇLAR.......................................................................................................92
A. Ceza Hukukunda...............................................................................................92
1. Ceza Muhakemesinin Evrelerinde.................................................................92
a) Soruşturma Evresi.......................................................................................93
b) Kovuşturma Evresi......................................................................................95
(1) Duruşma Hazırlığı Devresi...................................................................95
(2) Duruşma Devresi...................................................................................95
(3) Temyiz ..................................................................................................96
2. İnfaz Döneminde............................................................................................96
3. İnfazın Tamamlanmasından Sonra.................................................................98
4. Adli Para Cezaları Bakımından......................................................................99
5. Ceza Dışındaki Diğer Cezai Sonuçlar Üzerindeki Etkiler...........................101
iii
a) Hak Yoksunlukları ve Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi Kurumu....101
(1) Genel Olarak Hak Yoksunlukları ve Yasaklanmış Hakların Geri
Verilmesi Kurumu.....................................................................................102
(2) 765 sayılı TCK Döneminde Yaşanan Sorunlar...................................102
(3) 5237 sayılı TCK ile Yaratılan Sistem.................................................112
b) Güvenlik Tedbirleri...................................................................................117
(1) Güvenlik Tedbirlerinin Hukuki Niteliği..............................................117
(2) Genel Affın Güvenlik Tedbirlerine Etkisi...........................................119
c) Adli Sicil Kaydı........................................................................................126
d) Tekerrür.....................................................................................................132
e) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Hapis Cezasının İnfazının ve
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi İçin Gereken “Daha Önce Kasıtlı
Bir Suçtan Mahkum Olmamak” Koşulu.......................................................133
6. İçtima Üzerindeki Etkisi..............................................................................137
a) Cezaların içtimaı.......................................................................................137
b) Suçların içtimaı.........................................................................................138
(1) Bileşik suç...........................................................................................138
(2) Fikri içtima..........................................................................................139
(3) Zincirleme suç.....................................................................................141
7. Kesintisiz Suç ve Genel Af..........................................................................144
8. Yargılama Giderlerine Etkisi.......................................................................145
iv
C. Özel Hukukta..................................................................................................146
1. Kişisel hakkın varlığını koruması................................................................146
2. Görevli mahkeme.........................................................................................148
3. Zamanaşımı..................................................................................................150
D. İdare Hukukunda.............................................................................................154
V. AKLANMA HAKKI KARŞISINDA GENEL AFFIN MECBURİLİĞİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ.....................................................................................159
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖZEL AF
I. GENEL OLARAK...........................................................................................168
A. Yasama Organının Özel Affı..........................................................................169
1. Hukuki Nitelik ve Yasal Dayanak................................................................169
2. Türleri...........................................................................................................171
a) Cezayı Kaldıran Özel Af - Cezayı Dönüştüren Özel Af - Cezayı Azaltan
Özel Af..........................................................................................................172
b) Mutlak Özel Af – Kısmi (Sınırlı) Özel Af...............................................175
c) Bireysel Özel Af – Toplu Özel Af............................................................177
d) Şarta Bağlı Özel Af – Şartsız Özel Af......................................................178
3. Sonuçları......................................................................................................178
B. Cumhurbaşkanının Bireysel Bağışlama Yetkisi..............................................187
v
1. Genel Olarak................................................................................................187
2. İşlemin Yapılma Usulü ve Cumhurbaşkanının Takdir Yetkisi....................194
SONUÇ....................................................................................................................208
KAYNAKÇA..........................................................................................................213
ÖZET.......................................................................................................................226
ABSTRACT............................................................................................................227

vi
KISALTMALAR LİSTESİ
AÜHFD : Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
AY : Anayasa
AYİM : Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
AYM : Anayasa Mahkemesi
Bkz. : Bakınız
C. : Cilt
CD : Ceza Dairesi
CMK : Ceza Muhakemesi Kanunu
Çev. : Çeviren
ÇKK : Çocuk Koruma Kanunu
DEÜHFD : Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
DMK : Devlet Memurları Kanunu
E. : Esas
EÜHFD : Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
HD : Hukuk Dairesi
İBD : İstanbul Barosu Dergisi
İCK : İtalyan Ceza Kanunu
İDDGK : İdari Dava Daireleri Genel Kurulu
İÜHFM : İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası
K. : Karar
m. : madde
RG : Resmi Gazete
s. : sayfa
S. : Sayı
TBB : Türkiye Barolar Birliği
vii