Table Of ContentWO..JENNE numer specjalny 44
OKRĘTY
Drodzy Czytelnicy
Po krótkiej jak sądzę przerwie, oddaję w Wasze ręce drugą część monogra
fii brytyjskich niszczycieli od "Amazon" do ",vanhoe" Jest ona znacznie ob
szerniejsza od pierwszej części, gdyż pragnąłem 'IN)Ikorzystać wszystkie foto
grafie otrzymane od Richarda Osbome a. W tym miejscu pragnę mu za nie
serdecznie podziękować, gdyż w zdecydowanej większości są bardzo dobrej
jakości a ponadto nieznane w naszym kraju. Pragnę również podziękować
Hartmutowi Ehlersowi i Mariuszowi Borowiakowi za również ciekawe fo
tografie oraz Oskarowi Myszarowi za pomoc przy uzupełnieniu losów jedno
stek tureckich. Osobno chcę podziękować Waldemarowi Kaczmarczykowi za
jego ogromy wkład pracy nad rysunkami i planszami kolorO'IN)I, które powin
ny zadowolić każdego czytelnika czy modelarza.
Życzę miłej lektury
Okładka: ORP Garland w czasie obrony kon
woju PQ 18 w dniu 27 maja 1942 r. Jarosław Malinowski
Mal. Seweryn Fleischer
Strona tytułowa: Niszczyciel /lex w ciekawym
ujęciu z 1942 roku.
Fot. zbiory Richarda Osborne'a Polecamy magazyn "Okręty Wojenne" !
Brytyjskie niszczyciele
od ,,Amazon" do "lthuriel"
CZ. 11
Maciej S. Sobański
Redaktor serii: Jarosław Malinowski
Rysunki: Waldemar Kacvnarczyk
Plansze kolorowe: Waldemar Kaczmarczyk
Opracowanie graficzne: Jarosław Malinowski
Skład, druk i oprawa: Drukpol, Tarnowskie Góry
Źródła fotografii/Photo credit:
Polecamy numery specjalne!
Mariusz Borowiak
Joseph Caruana
Andrzej Daniletvicz
Hartmut Ehlers Krążowniki typu Brytyjskie niszczyciele
Pierre Hetvieux "New Orleans" od "Amazon"
Jarosław Malinowski . =• do "lthuriel"
Richard Osbome cz.l
Centralne Archiwum Wojskovw
"Ships of the World"
ISBN 978-83-61069-23-2
ISSN 1231-014X
Nakład 1000 egz.
Copyright© Wydawnictwo ..O kręty W:ljenne" 2013
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki
nie może być kopiowana w żadnej fonnie, ani żadny
mi metodami mechanicznymi ani elektronicznymi,
łącznie z wykorzystaniem systemów przechowywa Wydawca
nia i odtwarzania informacji bez pisemnej zgody wła
ściciela praw autorskich. Wydawnictwo "Okręty Wojenne"
Ali right reserved. No part of this book may be repro Krzywoustego 16, 42-605 Tarnowskie Góry
duced or transmitted in any form or by any means,
teJ. (32) 384-48-61
electronic or mechanical, includiong photocopying,
recording or any information storage and retreival e-rnail: [email protected] \WVW.okretywojenne.pl
system without written from copyright owner. ING Bank Śląski 94 1050 1386 10 00 0002 0086 6507
U '
Niniejsza monografia zawiera trzy rozkładówki z 6 planami okrętów w skali l :200.
waga.
Stanowią one jej integralną część i nie mogą być sprzedawane oddzielnie.
Przyroda nie znosi próżni, czego naj Układ napędowy nowych niszczycie Obronę plot. jednostek zapewnia
lepszym potwierdzeniem może być fakt li stanowiła dwuwałowa siłownia obej ły 2 zestawy poczwórnie sprzężonych
iż mimo panującego kryzysu ekonomicz mująca 2 zestawy turbin parowych sys wkm-ów plot. kal. 12,7 mm Vickers
nego przełomu lat dwudziestych i trzy temu Parsons z zębatymi przekładniami Mk I o kącie podniesienia lufy + 80°
dziestych brytyjska Admiralicja w każ redukcyjnymi. Na Fortune i Foxhoun Zestawy rozmieszczono pierwotnie na
dym kolejnym Programie lokowała dzie zastosowano turbiny parowe syste skrzydłach mostka dziobowej nadbu
zlecenia na budowę flotylli niszczycieli mu Brown-Curtis. Łączna moc siłowni dówki. Zapas amunicji po 2500 poci
wraz z liderem. Nie inaczej było również 36 000 KM. Parę do turbin o ciśnieniu sków na lufę.
w roku 1932, gdy w ramach Programu roboczym 21 atm. i temperaturze 327°C Pomocnicze uzbrojenie strzelec
1932 postanowiono zlecić budowę peł dostarczał zespół 3 trójwalczakowych kie obejmowało, podobnie jak na nisz
nej, liczącej 8 jednostek, flotylli oraz lide wodnorurkowych kotłów parowych sys czycielach wcześniejszych typów, 4 po
ra, które oznaczono jako nowy typ "F" temu Admiralicji opalanych paliwem jedyncze karabiny maszynowe kal.
Zgodnie z założeniami miało być to płynnym. 7 7 mm (0,303) Lewis z zapasem po
proste powtórzenie zakończonej wła Przy niepełnym obciążeniu prędkość 2000 pocisków na lufę oraz l karabin
śnie serii okrętów typu "E" przy czym wynosiła około 35,5 węzła, choć w cza maszynowy kal. 7 7 mm (0,303) Vickers
nie zakładano przystosowania tych jed sie próby 6-godzinnej Fearless i Foresight z zapasem 5000 pocisków.
nostek do funkcji stawiania min. uzyskały nawet 3 7 l, a wszystkie prze Do kierowania ogniem dział główne
W dniu 15 listopada 1932 r. Admira kroczyły 35,58 węzła2• Przy pełnym ob go kalibru służył dalmierz MS.20 o ba
licja skierowała do 14 stoczni pisemne ciążeniu oraz w warunkach złego stanu zie 3-metrowej oraz dalocelownik DCT
zaproszenie do wzięcia udziału w prze morza rzeczywista prędkość spadała do Mk I (dla niszczycieli).
targu na budowę niszczycieli. W wyni 31,5-32,0 węzła. Uzbrojenie torpedowe obejmowało
ku dokonanej oceny wybrano 4 stocznie. Pełny zapas paliwa wynoszący 4 77 t 8 wyrzutni torpedowych kal. 533 mm
Kontakty na budowę, w każdej z nich po zapewniał zasięg 6350 Mm przy pręd w 2 poczwórnych, obrotowych apara
2 jednostki, zawarto 17 marca 1933, zaś kości ekonomicznej 15 węzłów bądź tach QR VI* przystosowanych do uży
dodatkowa stocznia miała prowadzić 4290 Mm przy 20 węzłach oraz 1285 cia ciężkich torped Mk IX. Wyrzutnie
prace nad liderem flotylli. Mm przy prędkości maksymalnej. zostały rozmieszczone tradycyjnie na
Wyporność standardowa niszczy Uzbrojenie artyleryjskie niszczy śródokręciu za rufowym kominem. Wy
cieli typu "F" miała zgodnie z projek cieli typu "F" składało się z 4 szyb rzutnie nie dysponowały zapasowymi
tem wynosić 1427 t, a pełna odpo kostrzelnych dział kal. 120 mm L/45 torpedami.
wiednio 1931 t1 Ich długość całkowita QQF Mk IX* na pojedynczych lawe Wszystkie niszczyciele serii zostały
sięgała 100,30 m (wg niektórych źró tach Mk XVII, umożliwiających pod wyposażone w ASDIC, a do zwalcza
deł- 100,28 m), długość w linii wodnej niesie lufy do +40° rozmieszczonych nia okrętów podwodnych służyły 2 jed
- 99,3 m, a między pionami- 97,0 m. na pokładzie w sposób tradycyjny, to nogniazdowe miotacze burtowe oraz
Maksymalna szerokość kadłuba to znaczy po 2 w superpozycji na dzio
10,13 m, zaś zanurzenie wynosiło 3,5 m bie ("K i "B") oraz rufie okrętu (,,x'' 1. Wg Lentona HT British and Commomvelth
przy wyporności standardowej oraz i "Y''). Zapas amunicji po 200 poci Warships oft he Second World War, Annapolis 1998.
2. Wg Marcha EJ British destroyers. A histrory of
3,8 m przy wyporności pełnej. sków na lufę. development1892-1953, London 1966.
3
Niszczyciele typu "F"
Numer Data
Nazwa Stocznia
budowy Położenie stępki Wodowania Wejścia do służby
Faulknor Yarrow & Co. Ltd., Glasgow 31.07 1933 12.06.1934 24.05.1935
Fam e Parsans M.S.T Co., * Wallsend-on-Tyne 691 5.071933 28.06.1934 26.04.1935
Fearless Gammell Laird & Co., Birkenhead 992 17.071933 12.05.1934 19.12.1934
Firedrake Parsans M.S.T Co., * Wallsend-on-Tyne 692 05.071933 28.06.1934 30.05.1935
Forester White & Co., Cowes 15.05.1933 28.06.1934 19.04.1935
Foresight Gammell Laird & Co., Birkenhead 993 31.071933 29.06.1934 15.05.1935
Fortun e J. Brown & Co., Clydebank 538 28.07 1933 29.08.1934 27.04.1935
Foxhound J. Brown & Co., Clydebank 539 15.08.1933 12.10.1934 21.06.1935
Fury White & Co., Cowes 19.05.1933 10.09.1934 18.05.1935
Wg. English J. AMAZON to IVANHOE Kendal1993
*kadłub wykonano w stoczni Vickers-Armstrong Ltd. (Tyne)
zrzutnia rufowa. Pierwotny zapas bomb Napęd składał się z 2 zestawów tur Obronę plot. podobnie jak w poprzed
głębinowych na pokładzie liczył 30 szt. bin parowych systemu Parsans z prze nim typie, zapewniały 2 zestawy po
Jednostki typu "F" (poza liderem) kładniami redukcyjnymi o łącznej czwórnie sprzężonych wkm-ów plot.
były wyposażone w trał dla niszczy mocy 38 000 KM. Parę o ciśnieniu 21 kal. 12,7 mm Vickers Mk I z zapasem
cieli o dwóch zakresach prędkości atm. i temperaturze 327°C zapełniały 2500 pocisków na lufę.
TSDS. Dodatkowo Farne, Fury, Forester 3 trójwalczakowe wodnorurkowe ko Uzupełnienie stanowiły 4 pojedyncze
i Foresight dysponowały pokładowymi tły systemu Admiralicji opalane pali karabiny maszynowe kal. 7 7 mm Lewis
urządzeniami do wytwarzania zasłony wem płynnym. Maksymalna prędkość oraz l karabin maszynowy kal. 7 7 mm
dymnej. przy niepełnym obciążeniu mieściła Vickers.
Fearless i Fortune były wyposażone się w przedziale 35,5-36,0 węzła, choć Do kierowania ogniem artylerii głów
i przystosowane do pełnienia funkcji li w czasie prób sięgnęła nawet 36,5 wę nego kalibru służył dalmierz MS.20
derów dywizjonów niszczycieli. zła. Przy pełnym obciążeniu i złym sta o bazie 3-metrowej oraz dalocelownik
Etatowa załoga okrętów typu "F" li nie morza prędkość rzeczywista spadała DCT Mk I (dla niszczycieli).
czyła 145 marynarzy i oficerów. do około 31,5 węzła. Uzbrojenie torpedowe jednostki skła
Liderem flotylli niszczycieli typu "F" Maksymalny zapas paliwa wynoszą dało się z 2 poczwórnych obrotowych
został Faulknor, zbudowany przez stocz cy 490 t zapewniał zasięg 6500 Mm przy aparatów torpedowych kal. 533 mm QR
nię Yarrow and Co. w Glasgow. Stano prędkości ekonomicznej 15 węzłów VII* przystosowanych do użycia torped
wił on proste powtórzenie wcześniejsze bądź 1500 Mm przy pełnej prędkości4 Mk IX Okręt nie dysponował zapasowy
go projektu Exmouth. Uzbrojenie artyleryjskie Faulknora mi torpedami do ponownego przełado
Wyporność standardowa lidera wy składało się z 5 pojedynczych szybko wania wyrzutni.
nosiła 1519 t, a pełna 2082 t3 Całkowi strzelnych dział kal. 120 mm U45 QQF Okręt był wyposażony w ASDIC,
ta długość kadłuba sięgała 104,5 m, dłu Mk IX* na łożach Mk XVII o maksymal a do zwalczania zagrożenia podwod
gość w linii wodnej - 103,6 m, a między nym kącie podniesienia lufy +40° Za nego służyły 2 jednogniazdowe mio-
pionami- 101,0 m. Maksymalna szero pas amunicji po 200 pocisków na lufę.
kość jednostki 10,3 m, zaś zanurzenie Rozmieszczenie dział klasyczne, po 2 na 3. Wg Whitley'a MJ Zerst6rer im Zweiten Welt
krieg, Stuttgart 1991.
przy wyporności standardowej - 3,5 m, dziobie i rufie, a działo dodatkowe na 4. Wg Daszjana A, w Morazowa ME Britanskije
a przy pełnej odpowiednio-3,8 m. platformie między kominami. esmincy w boju cz. 2, Moskwa 1997
Rys. Waldemar Kaczmarczyk
Miotacz bomb głębinowych Thornycroft Mk 11 Miotacz bomb głębinowych Thornycroft Mk IV
skala 1 .50 skala 1.50
4
Lider Faulknor w ciekawym ujęciu ukazującym jego wieże dział kal. 120 mm, 15 lipca 1935 r. Fot. zbiory Richarda Osborne'a
tacze burtowe oraz zrzutnia rufowa. stawał do 21 września w Portsmouth, po lipiec - październik remont w Ports
Pierwotny zapas bomb głębinowych czym podjął normalną służbę. Jednost mouth. W roku 1937 okręt uczestniczył
wynosił 20 szt. ka wzięła między innymi udział w mor w ramach tzw. "patroli nieinterwencji"
Załoga lidera Faulknor liczyła wraz skiej paradzie w Spithead w związku ze w 2 trzymiesięcznych turach operacyj
z zaokrętowanym sztabem flotylli, 175 srebrnym jubileuszem panowania kró nych u wybrzeży Hiszpanii w związku
marynarzy i oficerów. la Jerzego V, a po jej zakończeniu prze z toczącą się w tym kraju wojną do
transportował księcia Walii na Wyspy mową. Za pierwszym razem działał
FAULKNOR (H 62) Normandzkie (ang. Channel Islands, u wybrzeży śródziemnomorskich, a za
Lider flotylli niszczycieli typu okre franc. Iles Normandes lub Iles de la drugim na wodach Biskajów. W mię
ślonego jako "F" budowanej w ramach Manche). dzyczasie Faulknor wziął udział w wiel
realizacji Programu 1932 r. - Faulknor, W związku z kryzysem abisyń kiej paradzie morskiej w Spithead
zbudowany w stoczni Yarrow w Glas skim Faulknor został czasowo prze w związku z koronacją króla Jerzego VI.
gow, wszedł do służby w dniu 27 maja rzucony do składu Floty Śródziemno W dniu 4 sierpnia 1937 r. w pobli
1935, obejmując funkcję przodowni morskiej w Aleksandrii. Na wodach żu wyspy Ushant (franc. Ouessant) do
ka 6 Flotylli Niszczycieli Home Fleet Morza Śródziemnego niszczyciel pozo szło do kolizji ze statkiem Clan Ma
(wg innych źródeł 4 Flotylli). Z powo stawał do lipca 1936 r., a po powrocie ceadyen, w wyniku czego niszczyciel
du drobnych usterek technicznych pozo- do Home Fleet przeszedł w miesiącach został poważnie uszkodzony. Remont
jeszcze jedno ujęcie Faulknora, tym razem dziobowe z 1936 r. Fot. zbiory Richarda Osborne'a
Nienajlepsza jakościowo, lecz interesująca fotografia Faulknera wykonana w środkowym okresie wojny. Fot. zbiory Richarda Osborne'a
przeprowadzono w Portsmouth mię na północ od Szkocji U 27 (KL Johan W okresie między styczniem a mar
dzy 5 sierpnia a 26 grudnia 1937 r.5 Po nes Franz), choć w tej operacji pierwsze cem 1941 r. jednostka prowadziła dzia
zakończeniu prac naprawczych okręt skrzypce grały niszczyciele Fortune i Fo łania eskortowe w oparciu o port Fre
przeszedł do Gibraltaru, gdzie w I kwar rester. Dla odmiany 12 lutego 1940 jed etown, by następnie powrócić do
tale 1938 operował wspólnie z jednost nostka uratowała rozbitków ze szwedz Gibraltaru, który znów stał jej bazą do
kami francuskiej Marine Nationale. kiego statku Orania, zatopionego na sierpnia 1941 r. W maju 1941 r. Faulk
Później Faulknor pozostawał już prak północny wschód od Szetlandów. nor uczestniczył w wielkim polowaniu
tycznie na wodach ojczystych nieprze W miesiącach kwietniu i maju 1940 r. na niemiecki okręt liniowy Bismarck
rwanie aż do chwili wybuchu światowe Faulknor uczestniczył w kampanii nor prowadzonym na Atlantyku. W dniu
go konfliktu. weskiej. 15 ostrzeliwał statki w porcie 16 czerwca 1941 r. wraz z Foresterem,
We wrześniu 1938 r. jednostka wraz Narwik, a 16 wrak niszczyciela w Her Foresightem i Fearlessem zatopił U 138
z całą Royal Navy została postawio jangfiordzie. W dniu 8 maja 1940 r. jed (OL Franz Gramitzky) na wodach Cie
na w stan gotowości mobilizacyjnej nostka weszła na wrak w Rombakfior śniny Gibraltarskiej w punkcie o współ
w związku z zaostrzeniem się sytuacji dzie w wyniku czego utracił ASDIC. rzędnych 36°04'N i 07°29'W, podnosząc
międzynarodowej, spowodowanej tzw. Okręt natychmiast skierowano do por z wody 28 rozbitków. Jednostka uczest
kryzysem monachijskim. W kwietniu tów brytyjskich, gdzie w Grimsby prze niczyła także w dniu 22 czerwca, koło
1939 zmieniono dotychczasową nume prowadzono niezbędny remont, zakoń przylądka Finisterre, po wypatrzeniu
rację flotylli z 6 na 8 Flotyllę Niszczycie czony 13 czerwca 1940 r. przez samolot rozpoznawczy z lotni
li, która w sierpniu przeszła do swej no Nowym przydziałem okazał się Gibral skowca Furious, który towarzyszył ww.
wej, wojennej już bazy w Scapa Flow. tar, który osiągnięto 21 czerwca 1940, grupie poszukiwawczej w próbie prze
W początkowym okresie wojny mię po czym jednostkę włączono do Force chwycenia niemieckiej jednostki zaopa
dzy wrześniem 1939 a kwietniem 1940 r. "H" W ramach tego zespołu niszczyciel trzeniowej AZstertor (3039 BRT), któ
jednostka wraz z całą flotyllą wykony uczestniczył w lipcu 1940 r. w operacji ra zakończyła się jej samo zatopieniem
wała zadania w zakresie eskortowania przeciwko flocie francuskiej w Mers el (uratowano całą załogę wraz z 38 jeńca
dużych okrętów Home Fleet oraz za -Kebir. Po krótkim remoncie w Liverpo mi z Admirala Scheera).
grożenia ze strony niemieckich sił pod olu jednostka powróciła do Gibraltaru W sierpniu 1941 r. doszło, najprawdo
wodnych. To ostatnie zadanie było re w sierpniu 1940 r. by wziąć udział w nie podobniej w skutek sabotażu, do awa
alizowane szczególnie aktywnie. Już udanej akcji pod kryptonimem "Menace" rii turbin parowych Faulknora. W tym
w dni u 14 września 19 3 9 r. Faulk przeciwko siłom francuskim wiemym Vi czasie przebywał w Gibraltarze. Usu
nor wraz z niszczycielami Foxhound chy w Dakarze. Później niszczyciel wraz wanie awarii prowadzone w porcie So
oraz Firedrake, eskortując lotniskowiec z 8 Flotyllą operował na trasie konwojów uthampton zakończyło się 13 listopada
Ark Royal zatopił bombami głębino z zaopatrzeniem na Maltę, między inny 1941 r., po czym 22 okręt dotarł do Sca
wymi i ogniem artyleryjskim U 39 (KL mi eskortując w listopadzie lotniskowiec pa Flow. W grudniu niszczyciel wcho
Gerhard Glattes) na północ od Irlan Argus z transportem samolotów. Brał dził w skład eskorty okrętu liniowego
dii w punkcie o współrzędnych 58°29'N także udział w akcji przeciwko włoskim Duke o{ York, którym premier Churchill
i 11 °50'W. Brytyjczycy podjęli z morza lotniskom na Sardynii. wybrał się na spotkanie z prezydentem
43 rozbitków, zaś sam U 39 otworzył dłu 22 listopada 1940 r. Faulknor wraz
gą listę strat niemieckiej U-Bootwaffe6 z niszczycielem Forester zatrzymał fran 5. Wg Englisha J. AMAZON w IVANHOE. Bri
Wkrótce, bo już 20 września 1939 r. cuski statek Charles Plumier który na tish standard destroyers oft he 1930s, Kendal 1993.
6. Wg Blaira C. Hitlera wojna U-Bootów. Myśliwi
Faulknor uczestniczył w zniszczeniu stępnie doprowadził do Gibraltaru. 1939-1942, Warszawa 1998.
6
USA Rooseveltem w ramach tzw. Kon waniu w kontynentalnych Włoszech formowanej 8 Flotylli Niszczycieli
ferencji Atlantyckiej. (operacja "Baytown") oraz pod Salemo w Plymouth, gdzie pozostawał aż do
W ramach sił Home Fleet - Faulknor (operacja "Avalanche"). końca wojny.
trafił od stycznia 1942 na trasę konwo Wraz z innymi niszczycielami 4, 8 W dniu 8 maja 1945 okręt przyjmo
jów arktycznych. W lutym eskortował i 24 Flotylli uczestniczył w przeprowa wał kapitulację sił niemieckich w Sa
PQ 9 i PQ 10, w marcu PQ 12 i PQ 13, dzeniu do Aleksandrii, trasą via Malta, int Peter Port na Guemsey (Wyspy Nor
w kwietniu PQ 14 i PQ 15, w maju PQ okrętów włoskiej floty, które poddały się mandzkie), 12 ubezpieczał przejście do
16, a w czerwcu PQ 17 W międzyczasie aliantom. Wielkiej Brytanii stacjonujących tam
wziął także udział w dniach 1-4 kwiet Nowa sytuacja, jaka powstała po ka niemieckich jednostek pływających,
nia 1942 r. w nietypowej operacji "Per pitulacji Włoch we wschodniej części zaś 6 czerwca 1945 r. stanowił eskortę
forance" czyli przerzutu 10 norweskich Morza Śródziemnego, spowodowała, że krążownika Jarnaica na którego pokła
statków ze szwedzkiego Gothenburga do Faulknor został zaangażowany do obro dzie król Jerzy VI te jedyne okupowane
Wielkiej Brytanii. Operację trudno było ny Wysp Dodekanezu na Morzu Egej przez Trzecią Rzeszę terytorium Zjed
uznać a udaną, bowiem cel osiągnęły je skim przed niemiecką inwazją. Między noczonego Królestwa, o czym już była
dynie 2 statki (B.P Newton i Lind), ko innymi transportował wsparcie na Le mowa powyżej.
lejne 2 zawróciły, a 6 zatopiono. Jeden ros, a także ostrzeliwał nieprzyjaciel Stan techniczny i stopień zużycia
z nich - uszkodzony Rigmor został po skie pozycje lądowe na wyspie przed jej zdecydował, że Faulknora już w lipcu
słany na dno ogniem artyleryjskim i tor opuszczeniem w listopadzie 1943 r. 1945 r. przeniesiono do rezerwy "B"
pedami właśnie przez Faulknora 7 W grudniu niszczyciel operował u za i skierowano do Dartmouth. W grud
W okresie między 13 lipca a 23 sierp chodnich wybrzeży Włoch w czasie lą niu niszczyciel przesunięto do rezer
nia 1942 r. okręt przeszedł przezbroje dowania sił specjalnych pod Ganglia wy "C" a 21 stycznia 1946 r. sprzeda
nie w stoczni Amos & Smith w Hull. no (operacja "Patridge"), a w styczniu no na złom firmie British Iron & Steel
W toku prac usunięto rufową wyrzut 1944 r. w rejonie Anzio w czasie opera Corporation (BISCO). Po zdemontowa
nię torpedową, którą zastąpiono dzia cji pod kryptonimem "Shingle" Na Mo niu w Plymouth elementów wyposaże
łem plot. kal. 7 6 mm, usunięto też działo rzu Śródziemnym Faulknor działał do nia stocznia T. W. Ward Ltd w Milford
kal. 120 mm ze stanowiska"/\.' Niszczy marca 1944 r., by w kwietniu powrócić Haven w dniu 4 kwietnia 1946 r. rozpo
ciel wyposażono również w radary-Typ na wody brytyjskie, co wiązało się z in częła rozbiórkę okrętu.
285 kierowania ogniem artyleryjskim tensyfikacją przygotowań do lądowania
oraz Typ 286PQ dozoru nawodnego. na kontynencie. Jednostka została przy FAME (H 78)
Po powrocie do służby jednostka kon dzielona do Force "J" która miała dzia Po wejściu do służby w kwietniu
tynuowała działania eskortowe na szla łać na zachód od La Riviere-Saint Sau 1935 r. jednostka trafiła do składu 6 Flo
ku konwojów arktycznych. W dniu veur (Normandia). tylli Niszczycieli Home Fleet, jednak
12 września 1942 r. ochraniając konwój W "D-Day" jednostka eskortowała już wkrótce została poddana w Devon
PQ 18 Faulknor zatopił bombami głębi konwój J l ku brzegom Normandii, a na port remontowi niesprawnych podajni
nowymi wraz z całą liczącą 46 osób za stępnie ostrzeliwała cele brzegowe na ków amunicji, który zakończono w dniu
łogą U 88 (KL Heino Bohmann) na po odcinku plaży "Juno" Jeszcze 6 czerw 28 sierpnia.
łudnie od Spitzbergenu8 ca 1944 r. Faulknor powrócił do Ports Rozwój sytuacji międzynarodowej
W październiku okręt uczestni mouth w celu uzupełnienia amunicji, związany z konfliktem w Abisynii spra
czył w eskortowaniu konwoju QP 15, by już nazajutrz 7 znaleźć się ponownie wił, że okręt został czasowo skierowa
a w grudniu JW. 51 A. Działania eskorto u brzegów Normandii. Tym razem na ny na Morze Śródziemne by wzmoc
we kontynuowano również w I kwartale pokładzie niszczyciela na zdobyty przy nić operujące tam siły Royal Navy. Na
1943 r. W styczniu był to konwój JW. 52, czółek przybył gen. Montgomery - d-ca akwenie tym Farne pozostawał do lipca
w lutym JW. 53, a w marcu RA 53. alianckich sił lądowych. Okręt pełnił 1936 r. by następnie powrócić na brytyj
Na przełomie marca i kwietnia funkcję jednostki wsparcia ogniowego, skiewody.
niszczyciel poddano w Hull kolejne obrony plot., a także wykonywał zada Między 20 lipca a 10 listopada 1936 r.
mu remontO\vi, a po jego ukończeniu nia transportowe w przybrzeżnej strefie okręt przeszedł remont w Devonport
skierowano znów wraz z 8 Flotyllą Nisz przyczółka. W dniu 24 czerwca 1944 r. przed kolejnym "zagranicznym" przy
czycieli do operacji eskortowych na Pół Faulknor stał się "środkiem transpor działem. Tym razem była to Hiszpa
nocnym Atlantyku (wody islandzkie) tu" dla Lorda Admiralicji adm. A. Cun nia w związku toczącą się w tym kraju
jako 4th Escort Group. W jej składzie nighama, który wraz ze swymi zastęp wojną domową. Na wodach hiszpań
Faulknor eskortował konwoje HX 234, cami (adm. A. Willis i adm. C. Harcourt) skich jednostka pozostawała do stycz
SC 127 ONS 6, ONS 182 i HX239. wizytował rejon lądowania. W dniach nia 1937 r. by powrócić ponownie,
Planowane działania na Morzu Śród 8-21 lipca 1944 r. okręt przeszedł re tym razem na wody Biskajów w sierp
ziemnym sprawiły, że właśnie tam zo mont w Grimsby, by następnie konty niu i wrześniu. Natomiast w paździer
stała przerzucona 8 Flotylla Niszczycie nuować patrolowanie wód Kanału La niku Farne patrolował wody śródziem
li. W dniu 17 czerwca Faulknor opuścił Manche, w którego trakcie 26 lipca ze nomorskie we współpracy z Marine
Scapa Flow by 5 lipca osiągnąć Alek strzelił jeden z atakujących niemieckich Nationale, korzystając z portów w Gi
sandrię. W trakcie lądowania na Sycy bombowców Ju 88. braltarze i Oranie.
lii - operacja "Husky" okręt wchodził W październiku l 944 r. Faulknor W dniach 12-18 lipca 1937 r. niszczy
w skład zespołu zabezpieczającego siły dołączył do sił 14 Escort Group, bazu ciel złożył wizytę w duńskim Arhus, po
alianckie na Morzu Jońskim, a następ jącej w Milford Haven, w której skła czym aż do wybuchu światowego kon-
nie w dniach 28-29lipca ostrzeliwał La dzie operował do grudnia na wodach
cri na wschód od przylądka Spartivento. Morza Irlandzkiego i Kanału La Man 7 Wg Englisha J. AMAZON to ..
8. Wg Hrbek I. Hrbek J. Lod'stva sttitu ucasl
Później jednostka wzięła także w lądo- che. W grudniu 1944 dołączył do zre- n{c(ch se druhe svetove vtilky, Praha 1994.
7
1-
Fame w późnym okresie wojny. Na dziobie zamontowany miotacz "Hedgheog" zamiast wieży "N kal. 120 mm. Fot. zbiory Richarda Osborne'a
fliktu kontynuował służbę w składzie nowisk "!\' i ,;'f" Na miejscu pierwsze Graf), który poszedł na dno wraz z całą
Home Fleet. go ustawiono miotacz zop "Hedgehog" załogą.
Swą wojenną karierę jednostka roz zaś stanowisko drugiego przeznaczo W lutym 1943 jednostkę przeniesio
poczęła w ramach 8 Flotylli Niszczy no na zmagazynowanie dodatkowych no do 15 Escort Group w której składzie
cieli z którą wykonywała zadania pa bomb głębinowych. Zamiast rufowej pozostałajuż aż do końca wojny. W cza
trolowe i eskortowe. W roku 1940 wyrzutni torpedowej zamontowano sie jesiennej ofensywy U-bootów roku
Fame wziął udział w kampanii norwe działo plot. kał. 76 mm oraz 2 (?)działa 1943 Fame ochraniał konwój ON 206.
skiej. W trakcie operacji na wodach nor plot. kał. 20 mm Oerlikon na pokładzie Wiosną 1944 r. w związku z plano
weskich okręt został 13 kwietnial940 rufówki. Niszczyciel otrzymał radar do wanym lądowaniem a kontynencie 14
uszkodzony w czasie ostrzału Narwiku, zoru nawodnego Typ 271 oraz radiona Escort Group została przesunięta na
by następnie uczestniczyć w ewakuacji miernik HF/DFIO wody europejskie wchodzą w skład So
alianckiego przyczółka Bod0. Po zakończeniu przebudowy Fame uth Western Approaches.W toku lądo
W dniu 6 lipca 1940 r. u wschod został przydzielony do Escort Group B6 wania w Normandii (operacja "Over
nich wybrzeży Szkocji niszczyciel zo Western Approaches Command i skiero lord") w czerwcu 1944 niszczyciel pełnił
stał zaatakowany przez niemiecki samo wany na trasy atlantyckich konwojów. funkcjęjednostki kierującej (senior ship)
lot, w wyniku którego został poważnie Już w trakcie swego debiutu- ochronie 14 Escort Group. W dniu 18 czerwca
uszkodzony odłamkami bomb. Usu konwoju SC 104 doszło do starcia z ata 1944 r. Fame wraz z niszczycielami In
wanie uszkodzeń prowadzone było po kującymi U-bootami. W dniu 16 paź constant i Havelock zatopił na wodach
czątkowo przez stocznię Robbs w Leith, dziernika 1942 r. Fame staranował na Kanału La Manche na południowy-za
a następne kontynuowane w Rosyth aż środkowym Atlantyku U 353 (OL Wol chód od wyspy Guernsey U 767 (OL
do l Op aździernika 1940 r. fgang Romer), który poszedł na dno Walter Dankleff), z którego załogi zdoła
W dniu l 7 października 1940 r. z 6 członkami załogi na pokładzie, po no uratować tylko l osobę. Następnie aż
eskortując okręt liniowy King George V zostałych ocalałych 39 rozbitków pod do końca wojny jednostka pełniła służ
do Rosyth Fame wraz z niszczycielem niósł z morza niszczyciel. Ubocznym bę eskortową, zrazu na Atlantyku, a na
Ashanti9 wszedł na mieliznę u wybrze skutkiem, by nie powiedzieć dosadniej stępnie u zachodnich wybrzeży Szkocji.
ży hrabstwa Sunderland (Northumber ceną sukcesu, była konieczność napra Po zakończeniu wojny Fame po re
land) w wyniku czego został bardzo po wy uszkodzonego przy taranowaniu moncie w Leith (czerwiec- sierpień)
ważnie uszkodzony. Dość powiedzieć, dziobu. Spowodowało to, że jednostka trafił do Rosyth Escort Force, następ
że unieruchomioną jednostkę udało się powróciła do akcji dopiero w grudniu nie od października 1945 r. do London
ściągnąć z z mielizny dopiero l grud 1942 r. eskortując konwoje ON 155 i HX derry Training Flotilla. W listopadzie
nia 1940 r. Początkowo Fame'a prze 217 oraz wspierając ON 154, który stał przeszedł do 3 Flotylli w Londonderry;
holowano do Sunderlandu, gdzie do się celem szczególnie zażartych ataków a później do kwietnia 194 7 w Portland.
konano wstępnych prowizorycznych U-bootów. W maju 1947 r. niszczyciel przeniesio-
napraw. W dniu 5 lutego 1941 r. okręt Na Atlantyku Fame operował do
ha holu dotarł do Chatham, gdzie doko kwietnia 1944 r. W dniu 17 lutego 9. Niektóre publikacje wspominają, że doszło do
nano jego gruntownego remontu i prze 1943 r. osłaniając konwój ONS 155 nisz kolizji niszczycieli Farne i Ashanti. co nie znajduje
potwierdzenia w materiałach źródłowych.
budowy na niszczyciel eskortowy. Pra czyciel staranował kolejny niemiecki 10. Wg Rubanowa OA Eskadriennyje minonoscy
ce zakończyły się bagatela dopiero we okręt podwodny. Tym razem na północ Anglii u-o wtoroj mirowoj u.ojnie cz. I (1928-1945),
wrześniu 1942 r. W toku przebudo ny wschód od Nowej Fundlandii został Sankt Petersburg 2004 oraz Friedman N, British de
stroyers from earliest days to the Second World War,
wy usunięto działa kał. 120 mm ze sta- w ten sposób zatopiony U 69 (KL Ulrich Bamsley 2009.
8
