Biz Rakı İçeriz - Vefa Zat

238 Pages·2011·2.45 MB·Turkish

by  Vefa Zat

OVERTEAM YAYINLARI
Bu kitapta yer alan seçilmiş ve gözden geçirilmiş
makaleler 2005-2007
tarihleri arasında Vefa Zat tarafından
BüyükKeyif.com için kaleme alınmıştır.
Kitap 2000 adet basılmış ve numaralanmıştır.
Biz Rakı İçeriz
Rakının Geçmişi ve Bugünü

Vefa Zat
Biz Rakı İçeriz / Vefa Zat
Birinci Baskı Mayıs 2008
Yayın Hakkı / ©Overteam Yayınları
ISBN 978-994-40-443
Yayın Yönetmeni / Metin Solmaz
Editör / Ufuk Selçuk, Burcu Galiba
Düzelti / Yusuf Al
Tasarım ve Uygulama / Vecdi Özkan
Koordinasyon / Didem Türköz
Baskı / Acar Basım ve Cilt San. Tic. A.Ş.
Overteam Yayınları
Abide-i Hürriyet Caddesi 113/3 Şişli 34381 İstanbul
Tel: [phone] Faks: 0212 219 7740
e-posta: [email protected] www.overteam.com
Rakı Kültürümüze Açılan Kapı...
Biz rakı içeriz, öteki bütün içkilere rağmen. Belki de
hepsine inat, “asıl” içkimiz rakıdır. Ama rakının tadını
çıkarmak kolay değil. Her şeyden önce sofrada “âdâbını” ister
rakı. Mezesine, sohbetine, karafına, bardağına özen ister. Biri
eksik olduğunda tadı kaçabilir, sofraya küsebilir. Bütün
arzusu kendinden keyif alınmasıdır. Ondan keyif aldıkça
buyurgan dünyasına daha çok girersiniz. Kimilerine göre
tehlikeli, kimilerine göre vazgeçilmezdir bu dünya. Rakı, bu
topraklarda yaşamış, yaşayan birçok kültürün sentezi gibidir.
Bütün bu nedenlerden dolayı zaman içinde İngiltere Kralı
Edward’ın da vurgulamış olduğu gibi “itiyadımız” haline
gelmiştir.
Evet itiyadımız rakı. Diğer bütün içkilere rağmen favori
içkimiz!..
Rakı ile ilgili toplumsal davranışlarımız zaman içinde
kültürümüzün önemli bir parçası olmuştur. İçki içme
terbiyesi, “âdâbı işret”e paralel olarak rakı (içme) âdâbı
oluşmuş, içki içme terbiyesi rakıyı rakı yapan faktörlerin
başını çekmiştir. Halen de çekiyor. Âdâbıyla içebiliyoruz onu
ancak!
Özen istiyor rakı, sofrasıyla, sohbetiyle. Özen istiyor,
mezesiyle, karafıyla, bardağıyla. Veya da özenli sofraların,
sohbetlerin içkisi rakı. Ve, ülkemizde en çok içilen içkilerin
başında geliyor. Hem de açık ara... Görenekleri,
gelenekleriyle bizim içkimiz!
Rakı, “erişkin erkek içkisi” kabul ediliyordu yakın bir
zamana kadar. En azından benim gençlik yıllarıma kadar.
Kadınların ve gençlerin rakı içmesi yadırganırdı.
Meyhanelerde kadınlara, gençlere pek rastlanmazdı.
Rastlandığı zaman da onlara pek iyi gözle bakılmazdı. Hele
rakı sofrasında yalnız başına oturan, rakı yudumlayan bir
kadına rastlamak imkansızdı. Dahası, rakı sofrasında kadının
bulunması, o masanın muteber bir masa olarak kabul
edilmemesine sebep olurdu. Sofrada bulunan kadın,
sofradakilerden birinin karısı olsa bile...
Yetişkin oğlunun rakı sofrasına oturması, rakı yudumlaması
kimi babanın “gurur” kaynağıydı. Oğlu adam olmuştu, çünkü
rakı içiyordu, rakı içebiliyordu artık! Rüştünü ispat, adamlığa
ilk adımlar, yudumcuklarla... Ama rakının âdâbı buydu.
Kuralı vardı rakının, kuralları vardı içmenin.
Sevgili Hocam Murat Belge, “Rakı kişilikli bir içkidir” diye
başlık atmış rakı ile ilgili bir yazısına. Acaba bu kurallar,
Murat Hocamın tabiriyle rakının kişilikli bir içki olmasından
mı kaynaklanıyordu, yoksa erişkin erkek içkisi kabul
edilmesinden mi? Yoksa da erişkin erkekler mi koymuştu bu
kuralları. Hiç sanmıyorum. Bize göre toplumsal bir yargının
sonucunda oluşmuş bu kurallar. Görenekler gelenek haline
gelmiş. Bu kurallar doğrultusunda içilmiş rakı. Değişen ve
gelişen içki kültürümüze rağmen, halen âdâbıyla içilebiliyor
ancak. Meyhane gelenekleri korunamıyor belki, ama rakı
âdâbı çağın gelişimine ayak uydurabiliyor. Evren değişiyor,
yeniliyor kendini an be an, gün be gün. Yaşam ve koşulları da
değişiyor. Tüm bu değişim ve gelişimlere rağmen, gelenek ve
göreneklerimiz dünlerde kaldı diyebilir miyiz hiç? Pek tabii
hayır, varlığımızı onlarla sürdürebiliriz ancak.
...
Gözlemlerimize göre biraz bohem, biraz salaştı geleneksel
meyhanelerimiz. Hatta böyle meyhanelerin birinde, kısa bir
süre olsa bile çalışma şansına sahip oldum. Samatya’da
Bülent’in esnaf meyhanesinde, yıl 1953. Pek tabii ki
yetişebildiğimiz, görebildiğimiz meyhaneleri Osmanlı
dönemindeki meyhanelerle kıyaslamak pek doğru olmaz.
Ancak, o dönemlerde kaleme alınmış olan metinlerden
benzerlikler olduğu anlaşılıyor.
Aslında, 20. yüzyılın başlarında, hatta Tanzimat Dönemi’yle
birlikte modern içkili mekânlar geleneksel meyhanelerimizin
yerlerini almaya başlamıştı yavaş yavaş. Bizim
görebildiklerimiz ise, meyhanelerin ahir döneminde ayakta
kalabilmiş olanlardı. Kısaca, geleneksel meyhanelerimiz biraz
bohemdi, biraz salaştı ama güzeldi, hem de çok özeldi her
yönleriyle. Günümüz modern içkili yerlerine baktığımız
zaman, otantik meyhaneyi göremeyiz bu mûtena mekânlarda.
Çoğu değişime ve gelişime ayak uydurmuş, belirli bir plan ve
projeyle düzenlenmiştir. Günümüzün içkili mekânları bohem
değildir, salaş değildir. Derme çatma değildir. Bu mekânlarda
hazırlanan sofraların olmazsa olmazı da, acizâne tabirimle
“Alameti farika”sı Yeni Rakı’dır.
Rakınız kaymak, sofranız bereketli, sohbetiniz daim olsun.