Bîrkarî. Seretayî 6

142 Pages·4.524 MB·Kurdish

by  coll.

2
AMADEKAR

Ev pirtûk ji aliyê Komîteya

Bîrkariyê ve hatiye amadekirin.

LÊVEGER

- Komîteya Şopandinê

- Komîteya Fotoşopê

- Komîteya Redekteyê

Ev pirtûk ji aliyê Saziya Minhacan ve, wek

pirtûka wanedayînê, ji bo dibistanan hatiye
pejirandin.

3
4
NAVEROK
BEŞA YEKEM: HEJMARÊN XWEZAYÎ ............. 7

WANEYA YEKEM: KOMIKA HEJMARÊN
XWEZAYÎ ............................................................................ 8
WANEYA DUYEM: BIKARANÎNÊN LI SER
HEJMARÊN XWEZAYÎ .................................................. 13
BEŞA DUYEM: KERT ........................................... 27

WANEYA YEKEM: CUREYÊN KERTAN ................... 28
WANEYA DUYEM: BIKARANÎNÊN LI SER
HEJMARÊN DEHÎ ............................................................ 34
WANEYA SÊYEM: CUREYÊN PARVEKIRINA DEHÎ
.............................................................................................. 39
WANEYA ÇAREM: GIROVERKIRIN Û DÎTINA
PARÇE Û TEVAHIYÊ ...................................................... 49
BEŞA SÊYEM: RÊJE Û RÊJEDARÎ .................... 61

WANE: RÊJE Û RÊJEDARÎ ........................................... 62
BEŞA ÇAREM: GEOMETRÎ ................................ 73

WANEYA YEKEM: YEKSANEYÎ, WEKHEVÎ Û
SÎMERTÎKÎ ........................................................................ 74
WANEYA DUYEM: GUHERTINÊN GEOMETRIYÎ . 81
WANEYA SÊYEM: BAZIN Û GIROVER ..................... 91
WANEYA ÇAREM: GEWDEYÊN GEOMETRÎ ........ 100
BEŞA PÊNCEM: AMAR (STATÎSTÎK) Û DIBETÎ
.................................................................................. 115

WANEYA YEKEM: CUREYÊN DANEYÊN AMARÊ
(STATÎSTÎK).................................................................... 116

5
WANEYA DUYEM: PÎVANÊN NÊZÎKBÛNA
NAVENDÎ ........................................................................ 126
WANEYA SÊYEM: DIBETÎ ......................................... 133
BELAVKIRINA WANEYAN LI SER SALA
XWENDINÊ ............................................................ 141

6
1. KOMIKA HEJMARÊN XWEZAYÎ.
2. BIKARANÎNÊN LI SER HEJMARÊN
XWEZAYÎ.

7
WANEYA YEKEM: KOMIKA HEJMARÊN
XWEZAYÎ

Hejmar: Ew sembol e ku qaseyên tiştan nîşan
dike. Heger tiştek tune be, em bi 0'ê nîşan
dikin, lê ku tiştek tenê hebe, em bi 1'ê nîşan

dikin û hwd.

Bi vî awayî em komikekê bi dest dixin, bi navê
komika hejmarên xwezayî "ℕ" tê naskirin, ew
komikeke bêdawî ye û bi vî awayî tê nivîsîn:

ℕ = {0, 1, 2, 3, 4, ………………………….}

Nîşankirina wê li ser rasteka hejmaran:

Ronîkirin:
Mihemed bin Mûsa Elxewarizmî
(781 - 847. Z)
Ji bajarê Xewarizmê ye.
"Elcebir" girîngtirîn pirtûka wî ye. Kesê yekem e ku
hejmarên xwezayî nivîsandine.
Her wiha nexşeyên erdnîgariyê nîgar kiriye.

8
Mînak: Em valahiyên li jêr bi van hêmayan ∈, ∉, ⊂,
⊄ dagirin; ta ku raveyên rast bên bidestxistin:
 0 ∈ ℕ
 222 ………………... ℕ
 2.5 ………………… ℕ
 {0, 1, 2, 3} ………… ℕ
𝟑
 {0, } ……………… ℕ
𝟓
Hin binkomikên ℕ:
1. Komika hejmarên cot (C):
C = {0, 2, 4, 6, ……………………………}

2. Komika hejmarên kit (K):
K = {1, 3, 5, 7, ……………………………}

3. Komika hejmarên tekane (T):
T = {2, 3, 5, 7, ……………………………}

Mînak: Em bikaranînên li jêr bibînin:
C ∩ T = ……………………………………..
ℕ ∩ T = ……………………………………..
C ∪ K = ……………………………………..
C ∩ K = ……………………………………..

9