Table Of ContentBİLİVMEB İLGELİK
Artbur Scbopenbauer
(d1.7 88D,a nz-iög.1 860Fr,an kfurta m Mai)n
ÜnlAül mafinl ozo1f8u1..3 'Jteen a'Üdbaer d ievi erfacheW urzel
des Satzesv om ZureichendOerru nde( YeteSrelbbiei nD örtlü
Köküa)d lıb irt esazv undvue 1 818'bdüey ük eDiseeW riel ta lsW il
leu ndV orstellung('uİ stveenT ça sanOınl araDkü nyyaa)y ımlandı.
Berlin Ünivedsoiçteeonsltid '(un1 d8e2 01)8;.3 l'öğdree tiümy e
liğinadyernı lFarraankk fumrtü'ntzae bviihr a yayta şadaıl;a yvceı
nükteelsie rlaerrais ınÜdbear,d e n Willen ind erN atur( Tabiatta
İradÜes tüne) (Üb1e8rd.3 i6ef'r) e,i heidte sM enschlicheWnil lens
(İnsİarna desHiünrriiyne ti Üs(t1ü8n.3e9D))i e,b eidenO rund
problemed erB thik( Ahlakınİ kTie meMle seesli(1) 8 4)1,P arerga
undP aralipomena(1 85l1y eral ırİ.ki e seirsiöe l ümündseonn ra
yayımlanYdaışam: Bilgeliği Üzerine AforizmDaülşaürn;c elevre
Fragmanlar.
Schopenhfaeulesre hfeemsK ia,n itd ealizmined eH hienmfit l o
zoflarındaa yanBıürt.ü dno ktrinöiznnie,dyi e n esnedyiek apsa
yant asavvu(rV orlsltue)nv gei radgeü cüka vramüıs tünkeu rar.
Dünybai tra savvurydaunroi,,a kıldtaa savevduirl diğbianşdkean
bişre kilddeü şülneüme(zid ealizm)S.c hopenhabuufe ern,o men
ledrü nyasdıanyıanna ğı0niar,a (dies"t eandçıv)ne ır vierh ekru v
vetbiii rr aodlear agkö rü(irr adeciliBku)i. r avdaer lıklayraşdaam,a
istevğie yyao ke tmes ebeplekrairnşeı divreeo nnmlearh aa kim
olmeaği liomliar akb eliZrierk.ba i lyeaş amai steğhiinzimne tinde
dirb;u nunla birlihketrye a,ş anitnvısedça aan b,a da kövteü lük
acınbıunl unduğunu anylaaşyaımniacs at,e ğiknednedni gnein e
zekay oluykluartar abileceBktui,hr a.y aşta rtlarıknarıamns arb ir
analizivdeSi crh openhakueenrd,i süinns ea ğlakyeasnki zne ka
sınvıea cbıe lgaatibnuki onuda okrtaoyyaum ştuSrc.h oepnhau
er'aihnl akıi,n sanlöarıznd eşliğiinldegerien l eanc ımdau ygusuna
dayanır.
ArthurSchopenhauer
BİLİVME B İLGELİK
Çeviren:
AhmeAty doğan
SayY ayınlan
Schopenha/uT eorp lEus erl1e3r i
Bilivme B ilgelik
Özgüna dıD:i eW elatl sW illeu ndV orstel/uBndg.i, l K,a p.6 :Z urL ehre
vond era bstrakotdeen,Vr emuntf-Ernkntenij)P.a rerga
undP aralipomBedn.aL , K ap.V I:Z urP hilosopuhnide
Wissensacfhdt erN atur.
Yayıhna kla©n SayY ayınlan
Bu eseritnü mh aklan sakYlaıydıınre.v inydaeznıi lzıi anl ınmaksızın
kısmevne yat amameanl ınytaıp ılamhaizç,b şierk ilkdoep yalanamaz,
çoğaltılvaemy aazy ımlanamaz.
ISBN9 78-605-0l28 --093
Sertifinkoa:1 0962
ÇevireAnh:m etA ydoğan
Sayfdaü zenTiü:l aMya lkoç
Baskı:GülmMaatt baacılık
Topkapı/İstanbul
Tel(:0 2125)7 77 97 7
Matbaasseırt ifiknao :l 8 005
1.b askıS:a yY ayınl2a0n1,4
SayY ayınlan
AnkarCaa d.22 /l2 T•R -3l4 lS iOr keci-İstanbul
Telefo(n0:2 125)1 22 15 8 •Faks(:0 2125)1 25 08 0
www .sayyayincil•ie k-.pcoosmts aa:y @sayyayincilik.com
www .facebook.com/sayy•a yiwwnwl.atrwiit ter.com/sayyayinlari
GeneDla ğıtıSma:yD ağıtLıtmd Ş.t i.
AnkarCaa d.2 2/4• TR-3l4 lS iOr keci-İstanbul
Telefo(n0:2 125)2 81 75 4 •F aks(:0 2125)1 25 08 0
İntersnaettı wwşw: .saykitap•. ec-opmo stdaa:g [email protected]
İÇİNDEKİLER
Hazırılk
ModemB iliİmnidin rgemeciPlrioğik:r oustes'in
Demir Yatağı 7
....................................................................
BİLİM VE BİLGELİK
Doğaiblimivl eeF relsee f . 19
................................... ......
BilviemB iellgi.k . ... . .. ..23
.. .... ................. .. .. ............ . ... . .
ŞuurH,a fıvzeaH atırl.am.a. ..........2.9. .........................
Kavravme K avrayış . 3 7
.......... ............ ..... ................... ..
KavramB ilg-iKsaivr aSyeışz gi.s.i . . 49
.............. .............
GeneOll araMka ntıÜkz enrei . . 81
........... .......... .............
MantvıekM uhakmee KabiiyleÜtziei rne . . . 89
..... ... .... .....
KıyasÜlzarei rne . . 95
................. .......... ... .......................
Felseenfiİnş i .1 1 1
....................................................... .
Metfiaziİkh tiy.a.c.. ı. ... . . ... . .. .. .. .. ... . .... .... .. .... ... 1. . . 1 . . 9 .
..
Hazırlık
ModeBilrni min
İndirgemeciliği:
Prokroustes'iYna tağı·
Demir
Bilimvienire lrid oğrtuulsundGaa,l ileNoe,w tonve
onlraınt aikpçilerhianrdkeeent loel utşurlumuşm evcut
dünyag öürşümükze,n diAsydiı lnanmıannç ocuğouln a,
modernd ünyevtiop lumutne meltienşiikle de.rA slında
çağdabşa kıaşçm ıız ignedmiercivdeib rü tüfnen omen
leirnn hiayentdiet emepla rçacıkklaarırnş ıeltıkkillıe şim
leira çısdıanni zha edilmeösnignöir .üİ rndgiermeciliğin
belikd ee ny alıtarifin ond okuzunycüuz lyııbna şında
SimonP ierrLaep lacae i'zafeed iblielOinru.n ş us özü
* StuaArt. K auffmaRne,l nvenUthneg sacread :n ew view ofs elence,
reasoann,d r eligl(onB asBloco ks 2010)i simkiltia ptans eçildiepr len
miştir.
(Birh azlıırmke tnoil arakko nulmuşo lany azık itaptSac hopenhaiune r'
vaktibyilöern görvüe yak estirisma ddeindseö yledşieğlyie riyünz elli
yılıa şkıbni srü rseo nriaş iinç inodlea nbi riisndegne leint irmaafh i
yetnideik teiydidNier v.a rk ig elidğimniozk tadiaş laertrı kö ylesine
şirasziendeçnı kmısşı,rfi şimigzeeli dğiiç iyna nlısşeıç ip ggöörzeg öre
doğruya ayakd iremetakb itaımıözyıl esiçnaer pıtmıkşibt iıryr a nlışın
itiranfeıka ,d ars amimoil ursao lsundo,ğ ruybuul mamızyae tmiyor,
tıpıkb işra klug ibis,a decbei ru çtan birb aşkua ca savruimamaı zve
böylechea tt-şıa kludenb irk ezd ahau zaklaşmamıza ovlueysoirl.e
Nitekiuml aştısğoın m erhlaeleirt ibariayrtlıekb izzamto dem bilim
problme olargaökr düğşüe yleçriö zmedyee terskiazl dnıığt ıeslim edip
reductionissmıerteç evirirkveenb ua şamadhai ço lmazsaart ık önü
müzde muamomlaa rdaukr aşne ybii tevkieysei bpi çmeykeri neu,f ku
muzub ütnüünt alepet tivğüis aktuıc aklayadcaekr ecegdeen işletmeye
çalışmamakta, vbaikrçt öizyülmeta rzıo laratke laffeudzi lmoilşa n
şey, ySicnheo penhauerh'adreenk etollueş turulmuoşl ane volutlon
creatriceı slıtıyıpen idetne davüslüerül mekdtie.r./ . .
7
Bilim veB llgellk
bunudne lirl:"i Edvinrdeeikb ütüpna rcçaılkarıkno num
veh ızlvaenir lsdeiyy,e tebrilzrie keav rneinb ütüng ele
ceiğnvie g eçminşihi esapyalbaliridiN"o.b eöld ülfliüz ik
çiS tephenW einbrge'ihne reksibni ldbiiğidr e mecinde
söyledgiiğib" iB:ü tüanç ıklyaıcoıkl arımıtzop,l ulmardan
insnalaruaz,vu lardhanü,c relere, biyokkimiymayadan,
ya:n iahyetinfidzei gğöis tie.rr"V eW einebrgi lvaee der:
NEvrehna kkından ek adaçro kş eyb iilyorsoa kka dar
anlmasıgzö ürnyüor".
İndgiermelciidkü nyaybıu gün steökzs ahibdiu ru
mundao lna çokg üçlbüi rb iligmöet rüdüB.u nuni çin
yirmincyiü zly fıiziğiikntiie n medli reğiEninits,ei n'ın
geneilz afinyaezta ersiiyvneik uantufmii ziğndiey kaygın
standmaortd eldiü şünmyeekt leirdMiorl.eü klebri yoloji
inidrgmeeciğlni ibiürrü nüdüİrsn,a nG enomeP rosjied e
onunç ocğuudur.
Ne var ki Laplace'hıanr ekhealti ndepkia rçacıkları
sadectee saedünvf ukub ulanh adiseliemrekan tanır.
Burada anlamklıaryaem,t lerfiei,l leerylee,m leyreer
yoktuArç.ı klaasmınhdaad iselebradşekanb işre ye yer
vermeyne idnirmgeecid ünyag örüşyiürm inciy üzyılın
ortalarında varolulşaçrıuns açmaan,l amsıbzi re vren
ieçrinsdiey apğıtmıızi nsani teracnilhamlv eerd leeğ er
bulmyaaç alışmalayrıonlaa çt ıN.e ki inrgdeimecilieçirn
varoluşçuillaesrrüıirn d lüekrid elvielt emelliernmdeler
Yerig elmişkşeunn ud ab elirtmegke rekiisrm, i zbaimra nlbaurk avramla
birliakntıel aBne rgson'ubnü tükni tabpo yuncbai rk ezb ilzei kredilmeme
sig ayemta nidardır. giBbiüizl ikme lervdaek ayaıd iyedseany ılvaena rtık
yadırganmhaza leg elmioşl anb u durum herş eyer ağmenb atıdhaa la
dikkaetd iletni,t izglöiskt erileennaz ,ı ndana hlakpil andviati um-cidbdiir
kusutre lakkie dilebni rz ayıflıktıFra.k adte ğimli ki adaleetrg eçy erini
bulacaketlıarvin:t ale,v oluticorena tricgei bkia vramlayrilrmai ncyiü zyılda
ruhçuluğuyne nbia yraktoalna ratka kdiemd ileBne rgsodna b aşkaşe yle
rin yanıs ırbai radza lingfruaan canrıünz gananrık asıanlaa ravka ktiyle
aynış eySic hopenhaucyra'pcmı ş,b ütünf elsefestienmienlfi kirlerinin
neredeytsaem amınoın ab orçloul c1ughua ldyei rmincyiü zyılıbna şlannda
baştkaar aA vrupasoıl mak üzeret iimc 1iinyabyuan lakne ndiis miyylaey
maktaçne kinmemiNşetci lly.c llnı,k lımıcnlcnt ltgly anınak almıyor.)
8
Modem Biİlnidmiirgne mecPriolkrioğiu:s tes'lnY atDaegmıi r
parçacıklhananrıenk eettt iuğiz ya-zamank adabro şv e
manasızdOın.l annn azanndsao rulmulsuahki bkiim seler
sıfatyıaypltaı ğiınmsıaztn eirh cliebri,l ariamc ığlııyyleat eri
kadatrah leidli lebniilhysaeeit,n dfezi itka rafıançdıank la
nacakb ierrt esadhüafid isebdaeşnka bird eşiğelyd ir.
Aşağıdbau i nrgdeimecilyieğrisni nzivl eiy ğeitseirzliğini
göstermçeayleı şacAasğılmı.n bdüyaük f ziikçiblielarert ık
onuntam meşruiyetkiunşdkedunu yuyorlBairy.o lvoej i
onune vriimnisna decfiez iğien dgiernmeeyecenğifi akat
kendinaiet b imre şruisyaehtas ıınnb ulduunğunguö ste
receğHiamy.a vte o nunlbai rtleif akailyeetv1er nded oğal
olarak ovlamrya ab aşlaFdaıa.l iybeitrltleedi ekğearn,l am
vee ylemo rtayçaı ktvıe b unlannh espie verndeh areket
halindpeakir çacıkakdlaarrg erçekBtuiarrd.a" gerçek"in
özebli arn lamvıa rdhıary:a fata,l iykeıty,em tv efi ilmiunh
temelehne rhabnigöirz eolr gainzmdaafi ziakiç ıklamalan
olmkalab erabbeunrl anenvri m souncu ortyaaç ıkıtşeık
başıfinziakt enç ıkanlavmeyaatz e k başıniadn irfigzieğe
nemezD.ol yaısıhyalyaa fatal,i yedte,ğ evre e yelm evren
deg erçekBtuinr(a.e vrim gveleiyşams eüe rcinbiaznıs af
haladnanö ncedbein liynemney enib rtakıim özellleirkin)
ortayçaı kışdıe2n iWre.i nbge'rer ağemne vrendaeş ağıyı
göstermeayçeınk laoyklıarc vıa rdır.
(:a gencyi:n organik düntyaamdb ai rd etrmeinizmi çerisisnebdeep
sonuçi lişkissoin ucundvau kub ulan" hadilseer"nd efarkollı arak
organidkü nyadcaa nlılavrıen h ususiyilnes anıonrt ayaç ıkmasıyla
onları"ng üyak"e ndinmea hsuss aikleirl eg erçkeleştirdaiyknlb eirir
kategooril aragkö rülmekvtee b öylecien dirgemecbileilğiirnl enimci
liğine karşı kzoannunledduiğlum ektBeud siari.k leariunt arkhiasvıe
dolayısoınyllarıan s evkiygleer çekleştirimlaedndild eürniyna danne
kadabra ğımsoılzd uklansnoırng ulancaebğihliie ça klgae lmemektedir.
Redüksiyonizbmaişnt hau manitoasl makü zerhee men hers ahada
yola çtıbğuın cat ahribavted oğurdubğöuy lesiynaey gıhno şnutsuzluk
neticesivneda er adagneç end örty üzyı lıa şkıbni rz amand iliminden
sonrgae linyeenrn ey azıkik b urasıd.ı)r
2 (:e mergencez:u hurM.u htemleeno,n d okuzuncyuü zyılb ilifmel sfee
cisGie orgHee nryLe wes'ibni limsiebne ps onuçi lişkibsaiğnloeıl arak
yaptıkğesıt irimlreersduel taknatrışnı sıynerda al aenm ergenaty nmına
bağloıl arak.)
9
