Baron W.Wratislaw'ın Anıları

179 Pages·2014·1.7 MB·Turkish

BaronW rWa tislaw
BaroW.nW ratislaw'ın
Anıları
"16Y.ü zyOıslm anlı
İmparatorluÇğiuzngdialne r"
ÇeviMrSeünr:eD yiyLaME N

BaroWn. W ratislaAwn'ıılna rı
"16Y.ü zyOıslm anİlmıp aratorluÇğiuzngdialne r"
TariDhi zisi
© 199T6 ürkiYyaey ıHna kları:
AD YayıncAı.lŞı.k
1.B ası1m9:8 (1 KaracYaany ınları)
2.B asım
Eylüll996
ISB9N7 5-325-203-x
Yazan:
BaroWn. W RATTSLAW
Çeviren:
M. SüreyDyIaL MEN
GeneYla yıYnö netmeni:
YalvaUçR AL
YayıKno ordinatörü:
GülgüAn. Ç ARKOCL U
SorumMlüud ür:
NecaGtÜiN GÖR
GörsTeals arvıemİ llüstrasyon:
AlSii nÖaZ ÜSTÜN
Düzelti:
TekiEnRGUN
SayfDaü zeni:
ZuhaDlÜ LGER
BasılYdeırğB:ıo yuMta tbaacı/ık A.Ş.
AD YayıncAı.lŞıD.ko ğanM edyaC enteBra,ğ cıl3a4r5 54-ISTANBUL
Tel0..:2 12.6510l 5l ,F ax.0:. 212.65!0 351

Ö Ö
N ZS
15y9ıl7ıLni dnazL 'daet ionlcaeyr aaykı mlaBnaarnWeo,nn c eslaw
Wratisalnaıwl1'aıyr6.nüı z ysıolnıunOn sdmaa İnmlpıa ratorlu­
ğu'dnedav dlüeztet noip,ly ua;ma mTıür,k -Alimlai;nkü islteyüranize ı lmı;
çoikl gtianrçi'b heslgeelleb ridreind ir.
15yı9lıA1nldam an-AviumsptaourrryIaulat R udoTlf,ü rkblearrlıe; ı
8 yıdalh au zatvmeay kü küomldluüğy uı lvleırkög dieymiüe zke re Viya­
na'daİns tanoblualğ'aa bniürs tehüle çygieölitnkid Aenrıilr.ya arzıanr ı
Wratisblauew l,ç ilik eh.geynee üntyçie nsiTinud nNiaer. h rib'a;nladeyna n,
sonra dkeavreaademdan un z ubniy ro lculsuokntİrasant anvbaurlı'ar lar,
Çembe'tralEkilitç aKi;ol ni'aknğ yaıe rle;irler.
GenWçr atiçsoiylakibw i grö zleamycriıdnidtr,iı klaekrdeaar.Bt i örze l­
lideğ,ii lebra;deı gneale bcüetkfoü ldnk etklearre;k ıenn,dd iunyig usallığa
kaptırdmeağydaeanrr gılarını çavrekp iı;tnimeleasrdanine lo laoylalarraık
anlatmasıdır.
İstangbeuçli'dair lydkıis lğü ir esiyna;caem ıynpadaezamnkr.e mnundur.
En;k engtöirnü ldmeeyfyeee rr laenrıitnlaziri,ıy enadeırr elestr,a r ayyedam ek
yerGlear,l atrae'nHnkıılrniis tdiüynaynak seı;nfeıdeb rulreagr,dae çirdikleri
biir; greectye üsziü nkdıderenkğn yeekr dseke ey fib ozul1may6.zü,zy İ ısl­
tanbult'auytlna;ıua nm sıünrıd Püardüir.; aathla'rıısnno daknah katlak ın
beslkeeddiiğkleiör pee,ka ltemraec,Aa vlarrPaaat,za 'rnısda a tıilanns anlar­
dan,T ürklke'!_rrf.iın_ i'f!_l-ie;rkkeievlekler ntimönere e,n dleeğiirnlgi inlee nme­
dikğoin yuo ktTuür.rg ke nçlAetMr eiyndi'tt,nnn dıca ikoriyi utn labriınniı­,
ciylairkı ;möavlagrüaıynnlelaı tB ıuoyr. u nlkaern·ıdü il keesğilenndceeklie r­
le; ökyaler ;ıla;tırır:
"üTrklebruyi inğ eiğtleçnec ebleirzeiyiğlmle e.n c;eölybeliröeril mçzmzeyie
kalkıo;laucraaslkae ky hbiümyibüzikfaer r okr tçaıykaÇa ür.n bkiüdz o stla­
rımıkzalra; ıla;vtaıkğbiıitmr ıbzi riiçvmkeoii bz ulreyl aurkı ;gimrais;ı­na
mektbeinr,b irbiomğiazzzoiırnnyla aiy evceei kç etcıekkm aikçtiamni,z den
birkiasfaity aıp yamdaeyraectcaüektde s üdleyemip e rdivea;nalğyeıur -den
7
varlaonnıunnacllaaaey t mebkatşebkniaş r ey ya pmaByiaırrz k.a daşımız
bardağöıtneık biilrelrdilokelt deu rçmeakkitbnaiinzr lseer,o nhuenmlean
kavgtauytauz şourr,kla ar,b adeadyeıyrlaiıd zkaTa, n ryıa saklarına aykırı
davranıbşullaurnmdaaa rahkk emdeülşe.e.r.r..Yei ü zcTa!en rıb izleri kurtu­
luyşo lyuönnae ltsin!"
Elçisnaitanıld nıg ğüıza etll aor lbdaau t, üe rğ lenkcaetlbıeilyrrıee r,m e­
ğiTnüer kaltyea rrlieş tırırlar.
Buh areykaeştgaleminW çr atiösyllaeswsa'irkınai İer,s tanbauylr'dıaln­
maiks teAmneızl.ab riyıren rıişnniJy ddelere :
"Bguü zkeolş uilçliaynrad şea bmiazke keynudrid uamanudaez tua
unuttoulrmuuvrşeo t rua dyöan maerkz ulagriıdmeırYazmşıia şmtıim.ı zın
hebpö yzleevv eks eifaç ignedçee ucmeağriöanlkiü, n dceebkyu er akdaal ma­
ygıö nlümgüezçdeoinlr miur"ş tuk.
Anciakki,yn ıbcluiz evykaşlia mlaalrtoıül suStr.ı nbıory larıynedankii
çatışymüazlaürnT deünr k-Ablamrtaıenşh ılg iikrTeeeyr.Hlle asi a Pna şa'nın
Hırvatiiçlesrtaiaknnıee nd iopr aları yağmaViylaanmaya ıslıl ıükz erine
vergiyi Bgugö ünndleberürmydHeüeızk r. i sdtüiyşamnoa lanKnıo cSai nan
Paşay eniSdeand raozalmHu ir.çç e kemTeedHlliaiğs iPa anş bau'yk ıeK zu l­
paç ayıŞni kdaşak, a saba40s0.ı0 0nk dai şbiilAril km oarnd kuasruş ısında
yapaybaılrnaBıkozıs Br.ney al erTeblleyHiia sPaanş ak'unvıvne1 tO0l.0 0e ri
kiş2i0dH iar.z i1r5a93ng ünbüü ybüokz gu70n0da0T üraks kşeerhoii­ t
luTr,e Hllais Paaşnia l bei rlİişyktaşteSle iı.n Paanşb aö ybliaerd ambdiırr,
evm eseylüezsüink didenun y duğu Telli hHaarscaainmç abiPkuna ja'yı
bozgguönyzau mmuKşıtsbuair.s r ü sroen dra2a5 y ıldbaensr üir Teünr k­
Almbaanr tıeşmıe lbionzduelnu r.
Türkyleerbniiinsr a vhaşa zıirçliıonğlddıue k lgaörrEıelnnVoçı ni K reg­
witrzü,şk vaertş ıslaırğaıyynüdadakn rs,üe tkdeb vellmeiet m urlarbıinlda­n
gislıezrd bıurnılkr,ae rniıdm ip arautlaşotrıurnçmaaa lyOıarş dıur.gn üu­n
cüs,a vpalşa nillahkre ıd,eflg eirdeb vile stı rlEalrçuıiylaşnetı ı raanrlaa­rın
sınldallM ehmeatn'niSefinasy iSe u ltdaa nv arBdiızr.ti amr ihbleur imiz
ihanyeatzimy ıayzomr, a dao laynoçaküğ nık ü Siannaınla orPkdauaşy aa,­
cağıbniıçzib mubde e lgeellege erçii rsdoinkortlaeaö,nyr ıte bdaeSsfir.a y e
Sulvtesa anr kaayrıJ aılsmıankkaot radakn oa nrd an.
Anılabrubı önl ümlOesrmianİndmlepı,a ratobrültuhüğanus 'tnaulnı k­
larıneılltneu tulbuirç iymüdzeçe ıyket gıöğrıünyAıos rkueezgr,:e mseınn ıf
larçıınk airçlsiaanrv ısa üşraü lamyeknkiıtş ei,el kke arzcaueğn,rç u dnüaj,­
mansaa tılmHaiksçtö hazad kıokr.lı m ayan, khöallieksPle eaş dtişiar­ilmiJ
hıknı vankcııvyrDlaiyana ıKrr,üı ffa rfeıtnhd iü şlueyruiytlHueel luVer.i ­
yafenat hedhielşrset iyan m amBdutı ar.l saanv aşlkaarzaınnççdaılnkı a n
8
yalSniınzPa a;nag isboiy guvnesc aurlçaaeyrv reBsekişed Szia rd.r azamlığa
gelmbeesciendriöe krnetd z ea zieSdiinlPaeannşu az uyna; ambıo yunca
akıllarab issreı ryğmvıaeğzta r.
işbtöeyb liaerda mıdnü şmanklaızağnıEanlnıç h ielyiöeknt kcieo nakla­
rınedan teerdniEell içr.ki alhiyka dsiıdennği ışnt iersefeiknpid, i sSiinnia n
Paşa'ygaa mmazlialeEm lçais'gıni ihznal iba elrmç aa lışomratlaçarıyıka a r.
Heptseir zsianndaen aıtnıal ır/ar.
Wrativseala rwk adaşülaçry ııknlaı dasnrü roelacaenck gı ülnıble raiş la­
mıştır.
Bisrü treer zsianndaen kıanlddıaks toannra ofolarrsbaaikT r ü rkka dır­
gasıknüdarç eekk er. bBeasrşüitr adnü dridkükğaüt li gözlemcifiğiyle forsa
yaşaamyırnıın itlaıenla lartSııi r.nP aanşE alç,voi n K regwAiltmzas'neiy­ a
feribneer abgeörtiünrdmEeül oşçrtiaü hdar.a pöilsütr.e
SinPaa;na 'ynıılnbd iıprza ır ibaiysrıö pn er, sbaavşaaşrtıaskıiz lıkları
üzeraiznieea dmillall iMru rayte'rıginen çleel lMn e hmevdea' nenS eas­i
fiySeu ltbaüny'aaü rkm ağgaönnldaerbr eeşrikenekScz,ai d razgaemll­ığa
meybie ceBruai rr.a Wdar ativseal rakwa daşlarını' nRSdaua mreılciah isarı
PaşKau leshia'pnsee Ttuttuikrliburula.rrKa a ryaaK uldeer lTeerr.s aznien ­
danındabkeitbneidyrrea nşb aa;mla Wr.r atigsölazwl embluerradaid nai
sürdküernüdr,i löenrbciuenr dayedaan t Raunmk onsaçnolazkre ıknti ac­e
sarlanmbıişpr,la nkclauü lreendetlanisk ıalç tıaknlalartkııenrnı.d i içleirni
böybliuerm uyto kBtöuyr.bl igeri rioşlainmaikk ıslımzia çbkiü nt öünn­
lemalleırn mıştır.
TutuklKualrKaaur l ei'dkyeiı ldafanz lkaa lıSrilanr.a n Paşa'nın ölü­
mündseonn Sraad raozalma n DamaPta şiaha'rrnaaıhcnivı melll ılğ ı
Mehmed'inö zigrüardelsküiakyvlluee;r uirnlaer.
Tutsaklabrikdrıa snam dıla,r zıinnıda dnuıvna rıbnitdara;k kaia zımış­
tıBr.u nlaarrıasnı Wnedan ceWsrlaawt ivseElalç wih lieky eetcizancSiıensi ı­
del'aidnla rdaı gnöır üyWorrautzi.sa lnaıwly'auırrnıddö unndaü kçtoekn
kıbsiasr ü sroen yraay ımlaAnsLmlaııt; itonılacr.ane n ı1la9r.y üzsyoınlu n­
da ingilçiezvcryeia'ylyeipı nla(nWrmaıt;i*s.al rakwaE'da;cıızan Sec iıd deel
anılayraıznm1ı7ı 1ş'd1. eK er'ltyieaç y ımlanmış.)
MSÜREYYAD iLMEN
AdvemuorfeB sa roWne nceslaw Wrarislaw.
*
9

BiriBnöcliü m
ElçiHleiyekt iKnaet ılışım
us atıyralzaabrneı n M,it rowliWitE zN'CESIAW WRATILSAW,
BViya'ndaRao maİ mapratortlaucğıtuna ış ıHyaaşnm eIt.ll iR u­
dolfç'oukzn e ngairnm ağanİlsatruallna'b,Od sam anPlaıd işIaIIh.Mıu ­
rakta tıönzaee ll oçlia rak gönderdKrieğgiw iiFtnrmz ea'dieyreivtcei rniel ­
miş, aEillçeiıe'nmycaeen eedti lmiAşitlbieüm y.ü ekrlimbiugn e zikyae­
tılmaamrzıeu t melebraişnlinınec dae dnoiğ,üu l kelgeörrimneibm i,l gi­
leriamrit ırıp gevneti eşcirekütabmzneeam ma mdı.
1951y ılıbnüyıünkb ölümüVniüy adnaaE,'l çimiziOns mgaenrleık
Hakanıg'enrae oknseup na şalavrebı anşak a büyük kaicşaiğlıe rine sun
mücevheerrislna,a tiveebr iunnb aen zeçreş italrim ağlaanrAıung s­
burg'btainzu el aştırbıelklmeamseıgklneeıç irdik
Bub eklesmüer eisçii nEdleçc ie napbloadşr uır mambıişz,i Osmanlı
sınbıarşıdı ankKio morkne ntçigğöitnüer eocleagkne mileriy ıhpa zırla
denetlveernb euk yolcguelruekktekacu emka nvyeaa raçslaağrlıka lmaa
vatkidneiğr elendirmişti.
İsatnbuls'odneaar ecneek\"ı vierk aryao lculuğubmüutzüaunrn av çe ·
gereçhlazeırriBd eıkl.e naernm ağanhleamreıhnne psigneilnm eülzeerrii ­
neH ervro nK regwHiatşzm, eİdmiap ratHoarz retvleAre şriid üEkr nest
tarıafndsaon n kbaibrtu ölr enoinyulrel andırıldı.
YOLCULUK
159y1ı Elyıül l'üniüknin gcüin Müa jesİtmpear art'ouenl iönpiü p,
ailveed ostlaruılTmuaı nzryııa 'e maneedte rbeikz,ii mç ihna zırlanan
gemilbeirnedV iiky.a nad'ödrAatln m amni luiz aktWaiksaism unkde n­
tinveeb üyüTkun aN ehria'kntiıdnğo ığ udyoağ ryuo lculuuzğbau amş­
ladık.
ll
Wissamunudl'aaş tığUınmvıezrdzaaad gıtn bdiaAr v ustursyoayllıu ­
nunb ibzeik lemoelkdtueğ guönrud üBkuz. a bti zdio ğru kşeantdois una
götüriekrgieü kng üzealğcıer lKaodnıu.k luğuimkuiz usngü ürnm esi, ki­
mim ektuplOasrmlaand,li ıy arsıunncdaaamğ ıızi kivnecü iç ündceür ece­
dekair mağanlarbıinzu elh aeşnmüaozml ımşa sıinldegarenil iyordu.
Bunldaaer l imgiezçei nEycleü,l 'döürnd ügnücnüü K,o mordno'ğar u
Tuna'daakkıiş ıdmeıvzaaem t tKiokm.o rng'eal iOnscmea nslıırn lıarı
içinbduel unGarna nB*e yM'eih met eBb eikyzo'ir umüazke yroeU ayaca­
ğıa skemrümik üno ldukğaud çaarb uukl aştırdmialsebıyineyrına zgıö n­
derivleEd liç ilik Khoemyoe'tr inuanl iaşntb ıiğlıd iBruia lrdEali ç.i lik gö­
revlKiolmeorriBn ee ldiByaeş kEarnaıs mBursa unk'ounnu oğlu mşulardı.
Yemektseonan k rasabgaönrıünl mdeeyğeye err levreki anlie gseizndii k.
Buardyae dgiü nk adlıvke s ognü nT ürklbeirziin, ötkeadreşnı lbae­ri
mayaıd eetd indiykelre-drkebii u arsgıe rçeikçat çeınbc iıor v ia di- bekle­
diklerini vheaK boernra 'mdaalandy ırkı lBdiıyrkü b zaşıknaımnu tasın­
dab ikzoir umagkölraev veyl ail nyıazns ilahlyaarnıin ık,ı ltıaçşlıayarnı nı
üçyüpzi yaidlebe i or k adasrü vakraİr adyaünr üyTounra,ü zeridned e
hebri riünçdeetr o pu,z utnü fevkelu eçrl arfılnadmaald aarl galhaanra­n
belesrihllleaa ndıyriırlmmiı şMb aecşaaersr k ebruil unoannb geeşm yie l­
kena çmbışul unyuordİuş.tb eib zö yleTucnea,' naıknt yıöğnıd sea actel er
yoalld ıktsaonan T rürgke milegröridnübiku ,n loanpr ar çaıy.d
Osmannleıh fiırl otiblilbraö slıünomılüna b nug emibliezrgi emm ile­
ribni çimeiyndGdiö.z çea rpan abyirzıilmıkkiü,lç eetrroi pnlo un,l arın
birer otlomparllıduay.ı K araddaayn ü kza dgaern vçey akışTıükralktı l ı­
sıbz ied oğrgue liyoBridzuiy.ma ktlıağşıgmöırzüın acdea rmıanhım zula­
yarak nkeıhyrıiisnnı dniaBl uenru.ün z erEilnçeeif endgiemmiizl deer­in
miart malarıv eermdrii.n i
Gemildeerm ideybiidnzec k ea raçyıak vteıT kü rdko stlatraırmaıfzı n­
dans ıcvaeki çtdeuny gulkaadraş ıl;ba inardzsı okand rah epb irtlegi ek­
mildeeyr emeyke dik.
Şurasöızneoılal rabke rltieykii,mT ürekrlignü zaedla ruıçnlıa rında
flamaulçaurşm aınz raıklnaaırl,t kıanmk alvıed eğetralşil baerzlean miş
kıllıaçrımnaıv,ki ı,r mrıeznıkg löiz agliıiyclsıe raitnlia,ra ılntyııannl dızlı
binetkam klıargıönrım edka,h öan celbeöryilb eig re zibduel unmamış,
görgübsiül gaz ibsiikr i şşiayşik dıönnad ürüyBoarndkaua .l ıTrüsrak,l e­
ribnö ydloe natıollmmıaşlb airzkıea rbşiır gösterair zyuaspumnadka n
ilegreil iyordu.
* Gran:E srergKoanl esi.
12