Table Of ContentLUIGSO NZAALNETZO N
JaiIm ee yla lumbrdaeml iae nto
concineancciaiorana aglo nesa
SEPARADTEALL IBRO "HOMAE ANNATJOEN DIOOM INGUOERZT IZ"
MINISTEDREIE OD UCACIYO CNI ENCIA
JAIMIE EYL A LUMBRAMIDEENL TACO O NCIENCIA
NACIONAARLA GONESA
LUIGSO NZALEAZN TON( *)
Els igXlIoIe Ise nt odolso rse inoocsc idenutnat lieesm dpeop ruebas
yb albucteaonset,one lo rdednel arse lacionesy dpeol laífstó irmcualsa s
jurídyid ceag so biecronmooe ne ld el arse lacisoonceisao l aecst ividades
económiLcaac su.l tulraais,d eacso,n octeanm biuénnar enovapcrioón
fundya e ncaupzoarsn í l ocsa mbieonsl oost raossp ectos señalados. Du
ranmtáes d es esenañtoaes l t rondoel ap eculCioarro ndaeA ragóens tá
ocupapdoorJ aimIee l" Conquistuand omro"n,ae rxccae sivagmleonrtie
ficacdoom oc audielslpoe,c ialpmoerln ath ei storiocgartaaflíaan ista del
últismiog pleor,co u yoasb undaentrersop reerss onyae lsecsat saal cloam o
gobernmaunytp eo codsi scuhtoeyn.
Auna síl,as uyeas u nae tapdaed esorienyt daect iróann sformaciones
profunqduaels o psr otagonnoip sotdaísaa sni miCloanrJ .a imIe,A ragón
termiunnaaf ashei stóer iinciaco itarm au yd iferelnateses ;t rucdteu ras
raífze udo-sesñuofrrdie apnlr imeemrb atsee ridoem, a nerqau el acsl á-
(•)D octeonHr i st,oC raitaedrdáetli cIon NsatciitodunetBa oal c hil"lJeerato
róniZmuor iZtaar"a,g Moizae;m bdrelo a I nternaCtoimomniasflsa itroh nHe i s
toroyfR epreseanntdPa atrilviea mlennsttairtyPu utbiloincsaa.pd aorastr,et ículos
LasU nionaersa gonelsaCasos r tdeesRl e in1o2.8 3-1301,
yc olaboravcairoinaess: y
LasC ortaersa goneense lasr einaded o
C.S .l .C .Z,a rag1o9z7a25, v, o ls.; ]<li
me1 1, LaCso rtdeeAs r agón,
A.H .D .E .1,9 7p7á,g 5s2.3 -682; Zarag1o9z7aH8,a.
HistodreEi sap aria,
colaboernla ard eod acdceitlóo nmX oI IdIel a R.M .P id(ae!n
prensa).
573
LUISG ONZALEZA NTON
sícraesl acpieornseosn daell oessse ctoproedse rcoosnoe slg obernante
tíenqeuníe r d ejapnadsoao l amsá s prodfeue nsgdeoa bse rncaonlnta es
gentdees"l r eion,oc "o meos n uesctarsodo e,l odsi stirnetionqsou se
rigEenr. a zdóent odeol lseov ana lumbreanne dsott ei emlpóog isceons
timiednitfoesr enlcací oanlceisde;enl coqí uaee s c omúant odlooshs o m
bredseu nt erripteorrqoiu oel, ed sí ferdeenl coidsae v le ciEnnod .e fi
nitisvepa a,l lpala e nbtúas qudeeld aap ropiidae ntniadcaido nal.
LOSR EINODESL AC ORONDAE A RAGOENN 1200.
MINORDIEAJ AIMIE
Haci1a2 0e0lr edye A ragócno nydd eeB arcegloobniae armnpal ios
terridteonlro irodsep setneí nyst uileaenrlde o minsiooba rleg uznoansa s
ultrapírpeonlraa qisuc esa uss ,í tuaecsli aód env asaol sluob vasdael lo
podeerxetsr anjePreordsoe jaanpdaor etsetú ol tilmaoo r,g anización
(l).
polídteil caCa o ronnoap ermhiatbeld aeur n aC atalyuu ñnAa r agdóen
límictleasur noisd eonls ap ersdoenrlae ym;u chmoe noesx iusntade i vi
soreinal az ondae c ontancist eoh ,a ns eñaluandarose specztoinvaass
dei nfluye fnuctiauc roan queinst tear ribtaojrdoio om inmiuos ulmán.
Laé poncoah ap ermiatúined noc onftórramrua ldaesc udaedo arsg aniza-·
ciópno lítico-adqmuiesn iirsvdtaearn ap toiyavloea j ercdielc aai uot ori
dadr eaLlaC. o rodneaA ragsóing suiee nedleo s tapdlou rya elx traño
heredpaodArol foInIsy qo u el leagpar oximadeanlm ame instmesa i tua
cióanP edreol" Católyi Jcaoí"lm .eN oe ss íneolc onjudnett ioe rras
gobernpaoderalr s ey yc ondqeu,se u elseecnro ntempdleasdedalees x te
riocro muon au nidpaedr,qo u ep odre ntcroon stiutnuc yoenng lomerado
dep erfciolnefsu Lsaoe sv.o luecnitó1rn1e 3 y7 1 21p3e,r íeonde olq ue
seh an mejpoorsaidcoei noe nlMe isd i fyr eannl caPé esn ínnsouh laa ,
aportnaidnog culnaar ificación.
Enb uenlaó gpiocdaeí sap erqaurels oems o nardceal saC asdae B ar
celosneia n clipnoalrra oa pnc ióinn tdeeíg nrtairm aaml eondsti es tintos
territlooqr uieco osm,p orctiaebgrart aodd eou niformiSziaencm ibóanr.-
(1)PedIrIoa capbao dre splaas zuea srp oMsaar yí af igucroamt oi tular del
señodreíM oo ntlpleideerp,e nddieeolnb tiesd peMo a guelyo dnenP ea rís. (Véase
LACARRA-GAONNTZÓÁ"NLL:Ee tZse stamdeel nart esi Mnaer dieeM ontpelleine r",
AnnaldeuMs i d1i,9 7S8u.ts)í tuyl aoust orsiodbaordte r noúsc leeroasan ú nm ás
confusos.
574
JAIMEI YE L ALUMBRAMIENTDOE LA CONCIENCINAA CIONAL...
go,n oe sé see lp roceqsuoes es iguye s ep uedesne ñaltarreó sr denes
distidnetr oasz onpeoslr a qsu ee lb loqnuoel leag sao lidifEincp arrisne.
cipjiuoe geancn o ntlraams i smeasst rucstoucriaosp ollíatt íipciacsa:m ente
feudsaolb rleaq ues eh al evantado eld eB Caorncdealdlooin maid tea
raílzaa utoriddeas dut itusloabrrl eo spe queñcoosn dadyo sse ñoríos
des usva saldleom so,d oq uen is iquipeureada ep lilcaacsro nstituciones
dep azf uerdaes usd ominipoesr sonaElne lsa.sz onaasr agonleassa s
jurisdicdceil oonsg ersa ndbeasr onseosnd em omentmoá sb orroys as
másd ébilpeesr,to a mbiaéqnu cía dáar e(ap rimiAtriavgoó Zna,r agoza,
RibagoErxztar,e madiubréarsie ctacts.i,)e unnea l igapzaórnt icyu dleasr
igucaoln e lm onarcsai,nq uee lt érmiAnroa gólnl egau een glodbea r
verdaa dt odaesl lacso,m op ors impcloem oditdeandd emao hsa ceern
nuesttrioe mpo.
Alm ismtoi emlpaoM onarqhuaíd ae e ntendércsoenll oarsse ducidos
grupdoesp ode-rl aa ristocernap cairat,i cmuulcahrmo,á sq uel aI gle
sia-y,e sogsr updoesp odesrec onforsmeagnús nu isn terpeesrenosu ,n ca
enf uncidóesn u n aturadleea zraa gonoe dseec sa talannoecsiq,óu ne i n
evitablesmele enests ec aLpaac .o mposidceli oóbsna ndqouse l ucheannt re
síc asdiec ontidnuuroa nltame i nordíeaCl o nquistdaedjeoanr c laersot a
notEan.t asli tualcaid óenf endsela o isn terdeesl eaCs o ronoa d el os
"reinsoess "a criaf liocosab jetdiev osp ubraan deriínac,l ucsuoan deon
121e7l r egenitnef anStaen chroe aluinzaac ampacñoan tTroau louys e
Narboqnuae f renlaop sl andeesS imódne M ontfoyr rte fueerlpz aap el
del aC asRae adle A ragóenne lM idiC.u andeolm onarqcuai erreea lizar
unac ampamñial ictoanrv oac lao nso blseism plemeennr taez ódne " las
honorqeuset enípaonrN os( 2)S.o nm uchmoá sm isn oblleosns,o bldees
mir einqou,ee le jércsietñoo rial deo dCeAa rtaaglóunñ"a .
CuandJoa imIes ubaelt ronaol ae dadde c incaoñ oys e,n u nacso n
diciopnaerst iculairnmqeuniteetp aanretalef su tudreol aC orondaeA ra
góne,s l aS antSae dlea q uei ntervpiaerneaev ituanra s ituacdieó n
absolauntaar qEulíL ae.g apdaop aolb tieennee l t ranscdueru snoaa sam
blecae lebreanLd éar iedna1 21e4l r econocimdieerlne tyno i ñ-oc uyos
derecehsotsa beandn i scusiyó nno-mbruan a uténtCiocnoso e djer e
gencpirae,s idpiodreo li nfadnotneS anchyo u,n g obernapdaorCraa ta
luñya d osp arAar agó(n3 )E.ss ensipbuleeas, l, a d istinecnitóranem bos
(2)LlibdreeFl e itpsá,r2 r5..
Elpsr imteermsp dse/ aumle,c apV., Barc1e9l6o8n.a,
(3)S OLDEVILA:
575
LUISG ONZALEAZN TON
núclpeeorsto.o dlaaa rmadduerg ao bierrensoud letmaa sidaédbpoia lr a
enfrenptraercsies aaml eabnsat ned earl íaap sr,es dieóg nr updoeps o de
roseonsc uanttaol es.
Ens egunlduogj aure cgoarn arl au nificianctielórannn oat adbilfee
rencdieca o ndicgieoonpeosl yí,pt oitrca anstd oee, x pectdaete ivvoalsu
ciósno ciya dlep rogreso dmeCa attearliyua Añlra a góEnle. f ecdteo
estas disfeae cruemsnuacc ihamosá sp recisadmeesnldtoeies n icdieols
reindaedJ oa iIm en yo asy udaaa c ercaarl noposos r qdueéslsu rgir de
losse ntimniaecnitoonsena e lsetesat apLaan. e cesdiedt aedr micnoanr
els istdeeml ao calpioslmíotsyid ecr oesl accioounnn eosgs r upsoosc iales
muyc aracteermipzuaajd laoa Ms o narqau bíuas coa raa p roveeclh ar
apoyqou el epsu edvae ndiero trsoesc toLraedssi .f ereennctCiraaets a lu
ñay A ragóanpe,n ianss inuaandtdaeess1 20s0e,v ana clarraánpdiod a
mentEen.e lC ondaddeBo a rcelmoenrac,a dye mraersi neomsp ieaz an
constuintn uuiervg or udpeop odqeurea brber ecehnla a pso sicdieo nes
lan oblyeh zaac peons iqbuleve a ytao mancduoe rypc oo ncileanc ocmia
yu ns istdeemr ae lacmiáosnc eosmp lqeujeeo l ldaeds e l
munitraesg ni
recyo lno gsr updoevs a sanlolbolse s.
EnA ragtóine,ir nrtae yrr iuorrla olgs,r upoolsi gárdqeul iapcsro isn
cipaclieusd aedsetdsáe nc ididaalmiennetcaeod lnoa as r istoncroha acyi a;
condicsiuofniecsip eanretalde ess ardreoslle lcotb ourr gyu élsavs i llas
mási mportsaengtuerísea pna rtieén"n hdoonsoe(r 4eA)su."n c uanedno
ocasiloonCseo sn cesjedo esc iada aunt odefecnodnetlrrasavse i olencias
noblqeusee, l r erye conqoucene o p uedceo ntr(o5le)an,rg enenroa l
estrelcahzaconos n Muonnaa rqdueírar otealrd eayJ:,a imIee n e stos
añossi,g suiee ncdoom,eo x plicábamuonss i mapynl tdeée bssi,el ñ or de
vasafluleorspt eersdo,en ingmúond eol s oberdaeun nor eiQnuoi.z láa
muesmtársal lamadteli ava al iadnezf ao nddeol apsr incicpiauldeasd es
aragonceosnla obssa rosneeeasl a cuefridrom paodZroa ragJoazcaya,
Huesecna1 22c6o nu ng rupdoer icoshodmebrlre eiysn c oo no trdoe
catal"acnoenstt ordalo oshs o mbrielsu,s mterdeisyo, bs a jqouseq, u ieran
disminuirf uneuryeo bssut ernocasos s tumb(r6e).s "
(4)AGUSTUÍBNI EATROT lfLfoAs" :l enenetneA sr"a góyn N avarernal ossi
gloXsI y XIIV,a len1c,79i3a.,
(5)"Quibnuosso pponneornve a lemeussc"r,ei nbu en aa utorieznat cailón
sentdiidroi agJ iadc(aaA rchMiuvnoi cdiepJ aalcL ai,br doel aC adenfao,l 4i4ov s. -
45v .V ídA.N TONUIBOI ETfOa:caD :o cumenmtuonsi cip9a7l1e-s,1d 2o6c9u,m en
ton úme5rlo) .
(6)A.C .A .p,e rgam3i0ny9o3 s0 8V.í de.le stumdáisro e ciseonbtlreae as l te-
576
JAIMIE YE L ALUMBRAMIENDTEO L A CONCIENCNIAAC IONAL...
No muchomse sedse spuléosss e ctourrebsa ndoesl ac ostoaf recían
ayuddae cispiavralaa c onquidseMt aal lorLcada i.s tirnetsap ueas ltoas
granddeess afdíeomlso mentjou egeanf avdoerq uel aM onarquía man
tengcai erdtiafse reyn dceiq ause s ea dviecritearf tiol ocatadlealn ismo
reyd esdlea vsí spemriassm adsee mprenldaegsrr andceosn quidsetla s
reinacdoonl, a c onsigurieeanctcedi eóm na lesetnatrrl eo sa ragoneses.
En tercleurg apre,r coo nu nai mportamnucyis ae cundahraiyqa u,e
valolraadr i ferencdieao criiógyne, ns obrteo doe,le nfrentaym ilean to
competepnocrei lda o mindieou nomsi smotse rritcoorrnioho asb,ío ac u
rridcoo nR ibagoraza.
En definiMtoinvaar,q nuolís aai enltane e cesiddeao db tenleasr u
ficieunntieói nn terpneare,os q uea lm ismtoi emtpaom poecropa o sible,
niq uizoáp ortuancoe,n teulae rn frentaym ilean tdoi ferenncosi ea ción;
buscuanna dse finiciones ntise ert rriatzfoarrnoi natlieenrsta esr icolraes
rasq,u en oh ubiehreacnh soi naou mentlaadr e bilipdoaldí tdielc aaC o
rondae A ragón.
Todoe llnooq uiedreec qiure n oe xisetnaa nb solaultgou nmaasr cas
diferencidaedl oarqsau sel, am ásc laersas eguramleanl teen guLao.s
nombrdeesa mbotse rritsoers iuoesl eemnp leeanrl ad ocumentación,
aunqusei nqu ee xisctoan ciednecl ioals í mitqeuses, ó leor arne gular
mentcel areonsl az onian mediaalPt iar inDeeos.dc eo miendzeolss i
XII
glo laa mpliatceirórni thoarcieialaSl u rs eh ah echdoem anerian dis
criminaacdtau,a lnodmsoo narccaosm or eyeys c ondaelsm ismtoi empo.
Seh ani dod efiniuesnodyso c ostumbdreme ast icpeesc ulipaerredose ,
carácltoecroa lp ersonnaols ;e rvípaonrt, a nto speañraald aórnd tee r
minalboaa ragoyne émsp ezalboca a talLáamn o.n edeast ambidéins tinta
(jaqubeasrac,e lopneerscoao )n, c siur culoaccuiróorntí rato a ntToo.d avía,
puese,nl ad écaddeal o2s0 l osse ntimineanctioosn naole exsi steenn
ningudnela a dso sg randceosm unidaLdaeses t.a psaisg uiednetrlee si nado
deJ aimIev ana aportnaorv edaddeei sn teernée ss tpel ano.
racidoene essta oñsoe sn "Lrae vudeell tana o blaerzaag onesa
GoNZÁLEZA NTÓN:
contJraaiI me en 1 224-1e2nH2 o7m"e,n aaL iaec avrorIlaI.,p, á g1s4.3 -1Z6a3r,a
goz1a9,7 7.
577
LUISG ONZALEAZN TON
LASC ONQUISTLAASC :O RONAD EA RAGONA,M PLIADA
Elc arádcetJ eari Im,yes obtroed loa pso sibilqiudeva aod ferse cien
dol aé pocpae,r miatheonar lar edye A ragón-Caaptuanlhtuaañcrali aa
conqudiesr teai nmouss ulmdaenc eise erntat ideanld u,g daerl imitarse
als impyll ee nrteod onddele aofs r ontqeureha asb ísaindl oae sm presas
exterciaosrdiee ss dlaem uerdteeA lfoIn.sL oai ncorpodreaM caión
lloryc daeV alenhcaibadí eas uponuenraa uténptriuceadb eaf uego
parealc onfaugsloo meraedrola aC qoureod neaA ragyóf no rzianreívai
tablemleabn útseq udeedu an af ormcal adreao rganiiznatceibróinnea n,
ens entuindiof icbaideeonner l,d el ay uxtapodseri eciinópone srm,oá s
claramdeinfteer enciados.
Lacso nquiyls ati ansn egbarbillel caonqntu eseze t ermiansacíno ,m o
lac olaboernae clildóaencs a talyaa nreasg onesemsu,ye nre esltaácni ón
coenl r itdmeoc ambsiooc einac la dtae rrictoomrhoie om,oa sd elantado.
Dejanadlmo a rgheenc heoxsc epcicoonmalola ae cst,i vmiedracda dnet il
una ristóccormaHout gado e A mpuriqauesn ,e gocpioasrbu ac uenetna
Alejanadnrtdíeeas1 220 la(r 7e)a,l miádsap da lpaebs leqe unle o psu er
tocsa talhaanyee nse staoñso usn oisn cipigernutpbeoussr gureisceoss
ya mbicidoissopsu,ae i srtrousme pnli avr i dpaú blail cama e noorc asión.
En1 22y51 22l6on so blheasnb oicotleopasrd iom eirnotse dnetT oasi Im e
contmruas ulm(aanteasqa u Peesñ ísyc Voallae nclioajs)e ;fn east urales
deelj érfceiutdoha alnd ejaddeom asiaaldd eos cubsiueisr nttoe nciones
y hanp recipqiutela aMd oon arqsueaí pao yeenc ualqsuoileurcd ieó n
recamqbuiepo u edoaf recéMresseedlsee s.p ueélas r,m adPoerd rMaor te!
ofrencaívaye d si neprroo pyi doesg entceosm éol p arcao nquiMsatar
llorDcera e.p elnotisen ,t erdeeos tersgo rsu psoosc isaalletsa pnr iamle r
plapnool íyta imceon aczoanfn o rzcaarm biaocse lerEalmd iossm.do a to
dea lteerloa rrd leóng diecl oa esm pre(sMaasl laonrtcqeaus ee lL evante
peninsruelfauree)rle z fae cto.
En1 22s8ec eleebnrB aa rceulnoafn aam oassaa mbdlece oar (t8ee) n
Víd. L'ExpadneCs aitóa leznml yaMa e diterOrriiineina
(7) N1cOLAU o'OLWER:
taBla, rcel19o 2n6a.,
(8)Nos et raptrao piadmeeu nntraee undieóC no rtceosm,so e v iepnree sen
tanhdaob itudVmiedns.to ebe.rl ep artimciuc loamru nicaalXc iCóonn grdees o
Histdoerl iaCa o rodneAa r agóNno:ta s lsaoe bvroel upcrieópna rlameenen lt aria
einaddeJo a imI(e pendtioednatdveepí uab licaavcainódcneue) n ,t rabdaemj áos
1
empeyñe ol,l ibLraosC ortdeesA ragóZna,r ag1o9z7a8,.
578
JAIMEI YE l ALUMBRAMIENDTEO LA CONCIENCNIAAC ION.A.L.
laq uael onso blyce lsé rsieug noesvn a rciiousd addaeln aco asp ital que
habímaann tepnriedvoi acmoennttaceco tlnoo dsse o trlaosc alicdoasdes
teras,T ocrotmyoo Ts aar ragEonntaon.sc ece osn crleact aam padñea
Malloylr acasay udcaosln a qsu peo dcíoan tealmr o narLcoabs.a rones,
atenetsotvsae a zl onsu evvoise nlteojdsoe,rs e siysb toiirc osteae parre,
suraac no nceedlae bro dneou ns egu-nydp oo tra nvtool untsaerrio-
vicdiebo o va(j9Ae)s .íp ,u ecsu,a ntdood alvaií nac ipbiuerngtueees stíáa
lejdoets e nuenpr e spoo lítico ermepcioaena zolact iecdrooasn,ru m era
entreanld iaez lsa i stdeerm eal acionreeysye setnatmrepeno tdoesr osos.
Posru p aretlme o,n asrech aa bmíoas trmaedsoae nst seesn sail boql uee
podsíiag nieflai pcoabyruo r gaulés su scruinbaci arrp taarT aa rrya,s a
sobtroed uon,a intaecrtedasen a anvteeg accliaórna mpernottee ccionis
ta( 10).
Lacso nqudiese tsatasoñ son sos ervsiórlpáoan r qau lea a ristocracia
seb enefdielc ocisle á sriecpoasdr ett oise rsrianmsou, c hmoá sp ardao tar
al ogsr upuorsb amnáosas c ti-vloosds e l ac osctaat aldaenb aa-ses
mercandteci alreaas u nd esplmieedgiutee rarlqá unee oa spiraban. El
simpliinsdmiov idduela alrsie sltaacf ieoundetasel nedsqr uáie r d ejando
pasaolc omunitcarreicsiqmeuonve te ie m ponileaén pdoocs ai,e mcporne
unaa cusdaidfae reenntcArireaa gyóC na taluña.
Perhoa oyt raos pemcátsoo b vyiq ou neo asc ermcáasa úanl o bjeto
quneo isn tearqeuslíaa:d imendseil óornse incoosn quistcaodnos les
vieerntá er edaese xpanessipóenc iaalpmeetnetcpeia brclaae tsa lya nes
aragonLeacs oeysu.n stourrpar meánsdd ees prevmeenniopdsro e,p arado,
alA ragiónnt eargiroayrrt ,ir oa diciqounaeaC laitsatlMaua,ñl al.os recraá
lap rimbearsnaea tudrela olms e rcadcearteaslq aunheea sb,ía anni mado
suo cupacMiaólnl;os recc aat alcaanisinizs at antáyne esathmeee cnhtoe
anilmaac ompetfeuntcuiraa .
Logsr updoosm inaanrtaegso rneeascecsyi p orneatne ennds eeng uida
reserpvaarsraíls aec onqudiels attsaa rivfaalse ncNioao nbasst.al nat e,
emprheasbadí ear esudletmaars liaardygoc a o stonsina o;b lneibs u r
guesdeeCs a taliubñaaanr enunacs iupa arr dteeb enefniicA iroasg,ó n
tenlíapa o tehnucmiaayn f ai nanncili oepsru ae rytl oosbs a rcos necesa
riopsa rcau breilfr r emnatreí tEilma poo.dy eoa ristóyc criautdaasd es
enl acsa mpaiñnaisc pioatrli eesr dreCa ass teelsel nótnu spiearsaotl a ,
(9)"Yq uereqmuoteso meeilbs o vasjoeb nruee sthroomsb rmeasn·i·f,e staron
ens eguliodbsaa rosneegslú,an C róndiecrlae in(aLdloi 5b0r)e,.
Hu1cC1o:l ección DdiepJ laoimmIáe,It ,ni úcam er5o9ys 5 4.
(10)
579
LUIS GONZALEAZN TOÑ
comprqoubneao rs ep odmíaan teenlpe rre temnodniodpoao rlaigoo nés,
algurniocso sholmlebagrp aeensd ailrr e Jya iqmuele e vaenlst ietd ieo
Burriyaa nbaa nd(o1n1Ae)u .nt raess tneu eevror qourie,m presailo nó
monarecn1a 2,3 a5l gunnootsa dbelrlee si tnroa teanAn l cacñoidnzo n
Jaidmeeq ulea c onqudieVs atlae nscehi aagd ae sAdrea gyóp no arr a
gone(s1e2ps)e ,rf ou erloocnsa tallaoqnseu sec oncedaipeorymooánss
ampl(iaossa mdbelM eoan zdóen1 23y6 l)a c onqusiehs itzaao lc abo
Midi.
cofnu ervzeansid deta osd loosrs i nconese,l incluido
Aragón efnrs auic natseadn ete ox tensduie nrf lupeonrtc iiear ras
quel ea segurlaas raalnai ldm aa ry Valenncosi ears áup rolongación
natuprearlto,a mpoCcaot altueñnagí aan aldapa a rtciodmapo a recía
habgearn aldado eM allorca.
Ciertatmaennlttaoeis ,s lcaosm Voa lenecriacano ln omsu sulmanes
pieziamsp orteanln ata ecst iveicdoandó mmeidciat erSruiá nnceoar.p o
racipóoJnra iImn eo d ejadbepa r eocyup pearrj uadl iacrsae rp úblicas
italipaonlrao qs u,ee s taes pedcetl oac uestjuigóaneb nba e nefdiec io
lab urguceastíaayl h aancatí aam bcioénnv enciieengrtrteao dd eo unifi
cacipóonl ídteit coadl aaC orodneaA ragEónnt .a nsteol leag uan a
soludceifóinn liotvsii veagj,ro usp doosm inapnltaenst deuarraolnnot se
primaeñroosssua ss piraecnoi torntoeessr rceonnocsr,e tianmteennttea ndo
juglaabr a zdaes udse recpheorss onlaael xepsa:na sl ianósun e vtaise rras
des ufsu erreossp ecDtepi ovsroíe s s.tc au estali aóq nu,ve o lvereenm os
segupirdoab,a blheumbeisneetrreav y iapd aora ac enetlue anrf rentamiento
entcraet alyaa nreasg onPeesraeoús mn.e doitar foa cdteoe rf ecmtáoss
determinantes.
LOSR EPARTDOESL OSR EINOYS L ASC UESTIONES
FRONTERIPZRAISM.E RRAESV UELT"AASR AGONEASSI"S T
Tafla cntooe rso trqoue eld el aa gitvaiddfaaa midleiJ aaril mF.er a
casasdupo r imype rre cmoazt rimcoonLnie oo ndoeCr a stainlullapa,od ro
Romean 1 22y9c ,a sacdooYn o ladnedH au ng(rlíVaai oldaenl tacesr ó
nicpaoss tereilmo orneasrv)cu,ae lavu env icciaosd ie stedrerO acncoi
denptoeer n tonlcoersse :p aprattorsi modneli orasel iepnsao rsda a urn a
(11L)libdreeiF se i1ts6,8 .
(12I)bíd1em2,7 -131.
580
JAIMEI YE L ALUMBRAMIEDNET OL A CONCIENCNIAAC ION.A.L.
coroan tao dossu sv ástavgiocsqi,uo e s ec ompleince as tcea spoo re l
desafqeucteso i nteilró e y poúrn iechloi jAol,f onhsaob,i ednos up ri
mereas poEssat.de e tatlalnpe a rticauclaabpróe sanmduoyn egativamente
sobrAer agón.
Alfonhsaob ísai droe conoecni1 d2o2 e8n D aroccoa moh eredpeorro
noblcelsé,r iyg voesc indoehs a stuan at reindteel nuag areenst,re el los
Léripduae,s qtuoef uerlolna maad loasa samb"lteoad looscs o ncedjeo s
lacsi udaydv eisl dleassd eelS eghrea sta Aprriezcai"ds,ei g órna inn terés
pareal t emaqu en oso cup(a1 3A) .p artdiera qulía a ctitdeuJ da ime
haceilai nfarnetseu mlutyac ontradiecnt1 o2r3il1aei : g noarlfa i rmealr
pactdoe r ecíprporcooh ijamcioenSn atnoc heolF uerdteeN avardrea ,
formqau et aalc uerrdeos ultaba yi flueerg eícthiamzopa odrdo i versos
grupaorsa goneasuensq,us eer atifmiecsóed se spu(é1s4 P)e.r too davía
env iddae mlo narncaav arerlpo r,i mteers tamdeend toonJ aimree cono
cíaa s uh ijcoo moh ereduenriov e(rmsaayldo e 1 232).
Lac uesteimópni eaza ag ravacrosnle af irmdael acsa pitulamcaiones
trimonicaolnYe osl anddeaH ungrsíeag,ú lna csu aleelsC onquistador
ser eserevlda e recdheos egreugnaarp artdees use stadpoasrd aa rla
a lofsu turhoisj o"sl,oq uec ausaól gumnáas d iviseinótnra er agoneses
y catalatnreast,a enldr oe ye nd iviadqiure lelsotsa ddoels a C orondae
Aragónc"o,m o escribe LZaua rmietnaa z(ac1 o5sn)ec. r entaac,iy dao
elq ue sPeerdáre olG randeene, l t estamdeen1 t2o4 2:h iejdloeV iolante
tendVraá'l encMiaal,l oyr lcao tse rritpoirrieonsa (iRcoosse lCloónnf,l et,
CerdayñV aa llesepnti arn}tq,ou eA lfonqsuoe dcao nA ragóyn C ataluña,
másR ibagoPrazlal,a Arrsá,ny Urge(l1 6L)a.s impmleen cidóins tinta
det odoess totse rrityo sruiu obsi cacdiaói nd eaap roximdaedh aa sta
quép untsoe gusíiae ncdoon fulsaoa r ganizianctieórdnne la a C orona;
perdoe m omentload iviseiscó ans cio rreacldt ias poJnaeirm Ie l ibre
mentdee p ocmoá sq uel atsi ercroansq uisptoaréd alms i smo.
Algdoe spueélns a,c imideeniltn of aJnatiem ye e ls ubsigurieepnatret o
dejrae ducliadh ae renpcriian cipale sl-,ae d setA ol fonsao A-ragón,
(13A).M .L érisdealc,,.n úme3r0o8 E.ld ocumeqnutero e,s udleet xat raor
dinairnitoe hraés si,de os tudyi paudbol ipcoaerdl no o rteameTrHiocMaNAnS.o
Brsso"NAG: e neCroaulor ftA rag(oDna rofceab,r u1a2r2y8e )n"E ,.H caRle.v .,
197X7C,I pIá,g 1s0.7 -124.
(14) VídZU.R ITAA:n alIeIs1I,1,y 5 1;Mo RET:A nnadleeRlse yndoeN ava
rrXaX,,V IIyIL ,A CARHRiAs:t Poorliíadt eirlce aid neNo a varvroalI,.I .
(15Z)URITAA:na leIsI,3I. ,
(16H)UICI-CADBoAcNuEmSe:dn etJ oasi Im,eI ,n úme3r4o0 .
581
Description:(9) "Y queremos que tomeis el bovaje sobre nuestros hombres··, manifestaron en seguida los barones, según la Crónica del reinado (Llibre, 50).