Avrupa Birliği Ansiklopedisi (cilt 1, A-G)

501 Pages·2005·6.842 MB·Turkish

by  Desmond Dinan (ed.)

ı
KitapvAYINEvi
Birinci
Cilt
· ..
A G
KiTAP YAYINEVI -81
BAŞVURU KITAPueı DİZİSİ -1
AVRUPA BİALl�i ANSİKLOPEDİSİ/DESMOND DINAN (EDİTÖR)
ÖZGÜN ADI
ENCYCLOPEOIA OF THE EUROPEAN UNION
© 1998, 2000 LYNNE RIENNER PUBLISHERS, INC.
THIS EDITION IS PUBLISHED BY ARRANGEMENTS WITH THE PUBLISHER
() 2005, KİTAP YAYINEVI LTD.
ÇEVİREN
HALE AKAY
GÜNCELLEME
HALE AKAY, ECE ÖZTAN
YAYINA HAZIRLAYANLAA
ZUHAL BİLGİN, NİHAL BOZTEKİN
BU ANSİKLOPEDİ AVRUPA BİALiei'NiN MALİ VAADiMi İLE YAYINLANMIŞTIR.
İÇERieiNİN TÜM SORUMLULU�U BİTAV BİLİMSEL VE TEKNİK AAAŞTIRMA VAKFl1NINDIR VE
HİÇBİR ŞEKİLDE AVRUPA BİRtiei1NİN GÖRÜŞLERİNİ YANSITMAMAKTADIR.
THIS DOCUMENT HAS BEEN PRODUCED WITH THE FINANCIAL ASSISTANCE OF THE EUROPEAN UNION.
THE CONTENT OF THIS DOCUMENT ARE THE SOLE RESPONSIBILITY OF BİTAV BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA VAKFI AND
CAN UNOER NO CIRCUMSTANCES BE REGARDED AS REFLECTING THE POSITION OF THE EUROPEAN UNION.
BU ANSİKLOPEDİYE SA�LADl�I DESTEK NEDENiYLE AÇIK TOPLUM ENSTIT0S01NE TEŞEKKÜR EDERİZ.
WE AAE GRATEFULL TO 0PEN SOCIETY INSTITUTE FOA THEIA FINANCIAL SUPPORT.
KiTAP TASAAIMI
YETKi N BAŞAA l R, BE.K
GRAFiK UYCiULAMA VE BASKI
MAS MATBAACILIK A.Ş.
DEREBOYU CAD. ZAGRA ltMRK.
B BLOK NO:l 34398 MASLAK·İSTANBUL
T: (0212) 285 11 96
E: [email protected]
1. BASIM
NİSAN 2005, ISTANBUL
ISBN TAKIM 975 8704-65-6 / 1. clLT 975 8704-88·5
YAYlN YÖNETMENİ
ÇAGATAY ANADOL
ICİrAP YAYlNEVİ LTD.
CİHANGİR CADDESİ, özoGuı soıtAGı 20/I-B
BEYO�LU 34343 İSTANBUL
T: (0212) 292 62 86 F: (0212) 292 62 87
E: [email protected]
w: ww.wkitapyayinevi.com
Avrupa Birliği
Ansiklopedisi
EDİTÖR
DESMOND DINAN
ÇEVİREN
HALE AKAY
KitapvAYINEVİ
DANIŞMA KURULU
ROY H. GINSBERG
Skidmore College (ABD)
)ANNE HAALAND MATLARY
Oslo Üniversitesi (Norveç)
ANDREW MORAVCSIK
University of Harvard (ABD)
jOHN REDMOND
University of Birmingham (Birleşi'k Krallık)
� . , .
• 1 : � \ t .
GLEND� G. RÔSENTHALı
University of Colı.İmbia (ABD)
ALBERTA SBRAGIA:
University of Pittsburgh (ABD)
PAUL j.J. WELFENS
Potsdam Üniversitesi (Almanya)
İÇİNDEKİLER
BİRİNCCİİ LT
SUNUŞ6
ÔNSÖZ7
HARİTA 10
AVRUPA BİRALNİSGİİK LOPEDAİ-SGİ 13,-5 00
iKİNCCİİ LT-
AVRUPBAi RLİAGNİS İKLOPEDHİ-ZS İ7,-4 61
KISALTMALAR 463
KRONOLOJ47İ0
TABLOLAR 487
YAZARLAR 488
BAŞLILKİ STE4S9İ1
EKLER50 4
SUNUŞ
Avrupa Birliği Ansiklopedisi, AB politikaları, kurumlan, programlan,
AB'nin tarihsel gelişimi, bütünleşme sürecindeki önemli olaylar ve
kişiler ile AB açısından önem taşıyan diğer uluslararası aktörler ve
kurumlar baklanda ayrıntılı bilgiler içeriyor. Ansiklopedinin en önemli
özelliği, birçok maddenin konu üzerinde çalışan akademisyenler ve AB ku­
rumlarında görev yapmış uzmanlar tarafından kaleme alınmış olmasıdır.
Bu sayede hem ilgili konu hakkında ilk elden kapsamlı bilgiye ulaşılmak­
ta, hem de birbiri ile alakalı maddeleri hazırlayan farklı kişilerin konuyu ele
alış biçimleri ve değerlendirmeleri sayesinde AB içindeki farklı görüşler ve
gelecek perspektifleri de açıkça takip edilebilmektedir.
2000 yılında İngilizce olarak yayınlanan bu eserin Türkçe'si hazır­
lanırken 17 Aralık 2004 tarihine kadar meydana gelen değişiklikler ilgili
maddelere işlenmiş ve gereken durumlarda madde sonlarına farklı harf ka­
rakteri ile göreceğiniz güncellemeler yapılmıştır. Nice Antlaşması, Lizbon
Süreci ve Avrupa Anayasası Antlaşması gibi büyük önem taşıyan gelişme­
lere ilişkin olarak ise yeni maddeler yazılmış ve ansiklopedi bünyesine ka­
tılmıştır. Ansiklopedinin özgün metninden farklı olarak, güncellemelerde
Avrupa Birliği Antlaşması'nın Amsterdam Antlaşması ile değiştirilen mad­
de numaralan kullanılmıştır. Yine, aksi belirtilmediği sürece, güncelleme­
lerde temel kaynak olarak AB resmi sitesindeki bilgilerden yararlanılmış­
tır. Türkçe'ye yerleşmiş olan yabancı dillerdeki kısaltmalar dışında tüm
kısaltmalarda ilgili kurumun veya kavramın Türkçe yazılışına uyulmuştur.
Okur, ya alfabetik sıralanışı izleyerek ya da ikinci cildin sonundaki başlık
listesinde yer alan sayfa numaralarından yararlanarak ilgilendiği konuya
kolayca ulaşabilecektir.
Avrupa Birliği Ansiklopedisi'nin, geniş kapsamı, ayrıntılı bilgileri
ve her madde ile ilgili referansları sayesinde konu ile ilgili herkes için fay­
dalı bir kaynak olacağına inanıyoruz.
6 SUNUŞ
ÖN SÖZ
Bu kitabın yazılması filai, AB Washington D.C. Temsilciliği Basın ve
Enformasyon Sorumlusu Peter Doyle ve Lyrıne Rienner ile yapılan
bir konuşma sırasında ortaya çıktı. Hepimiz AB hakkındaki yetkin ve
kapsamlı bir referans çalışmasının, akademisyenler, öğrenciler, sahadaki­
ler ve konuyla doğrudan ilgili olmayan okur için eşsiz bir değer taşıyacağı
konusunda hemfikirdik. Peter ve Lynne proje hakkında oldukça heyecan­
lıydılar; benim heyecanımı bastıran ise karşımızdaki iş yüküydü ki, bu kor­
kumun haklılığı da ortaya çıktı. Neyse ki Peter ve temsilcilikte onun göre­
vini devralan Sruen Soodergaard bana çok destek oldular. Onların sayesin­
de araştırma ve idari maliyetleri karşılamak için temsilcilikten oldukça cö­
mert bir yardım aldım.
Peter ve Lyrıne ile kitap fikrini olgunlaştırdıktan sonra, Avrupa ve
ABD'nin, farklı alanlarda çalışan saygın akademisyenlerinden oluşan bir
danışma kurulu oluşturdum. Kurul olarak resmen sadece bir kez, Avrupa
Topluluğu Çalışmaları Demeği'nin 1995 Mayıs'ında South Carolina Char­
leston'da düzenlendiği konferansta bir araya gelmiş olsak da, geri kalan sü­
re içinde e-posta ile iletişim kuran ve tıpkı AB'li bakanlar ve bürokratlar gi­
bi başka toplantılar esnasında görüşen sanal bir komite halinde çalıştık.
Bu kurulun yardımıyla önde gelen uzmanlar tarafından kaleme alı­
nacak yaklaşık yüz kilit maddeden oluşan bir listeyle benim ve George Ma­
son Üniversitesi'ndeki asistanlarımın yazacağı daha da uzun bir ikinci lis­
te oluşturdum. İmzalı ve imzasız maddeler arasındaki farkın nedeni, kul­
lanılan bu yöntemdir. Kuşkusuz, okurların bir kısmı seçilen maddeleri ve
yazarları eleştireceklerdir. Elbette farklı bir komite farklı bir liste ile çıkara­
bilirdi, ama ben yine de ansiklopedinin bir bütün olarak konuyu oldukça
kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde ele aldığına inanmaktayım. Ansiklopedi
Avrupa bütünleşmesiyle ilgili kavramlar, konular, gelişmeler, kurumlar,
politikalar, olaylar, müzakereler, antlaşmalar, ulusal çıkarlar ve kişiler hak­
kında derinlemesine ve yetkin tartışmalar içermektedir.
Katkıda bulunanların kendi maddelerini teslim etmelerinin ardın­
dan, aylar boyunca bu maddelerin yayına hazırlanması, güncellenmesi
(hem imzalı, hem de imzasız maddeler için bu hakmkı ı kullandım), ilk ba­
sılan metnin gözden geçirilmesi ve en sonunda da tashih ile uğraştım. Bu
işler, AB'nin benim açımdan yerinde durmayı reddetmesi (ilk aklıma gelen
Amsterdam Antlaşması; Amsterdam Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi
AVRUPA BİRLİ�İ ANSİKLOPEDİSİ 7
sonrası birçok antlaşma maddesinin yeniden numaralandırılmasına rağ­
men, ansiklopedide -pek çoğu yeni maddelerin yürürlüğe girmesi sonra­
sında bile hala gayrıresmi olarak kullanılan- orijinal madde numaralan
kullanılmaktadır) ve 1997 yazında, daha önceki bir Brüksel görevi sırasında
dünyaya gelmiş ilci Avrupalı çocuğumuz ve henüz doğmuş Amerikalı yeni
bebeğimizle birlikte Hollanda'ya taşınmamız nedeniyle oldukça karmaşık
bir hal aldı. Eşim Wendy Moore özel bir teşekkürü kesinlikle hak ediyor.
Bu güncellenmiş baskının yayınlanması bana, yeni seçilen Avrupa
Parlamentosu'ndaki parti gruplarından Romano Prodi'nin komisyon üye­
lerine kadar, çeşitli konulardaki tablo ve eklerdeki bilgileri yenileme imka­
nı sağladı. İlk ansiklopedinin basılmasından bu yana geçen süre içinde AB
açısından gerçekleşen en önemli gelişmelerden biri, Prodi'nin önemli ku­
rumsal reformlar gerçekleştirmekte ve komisyonun AB siyasi sisteminde­
ki rolünü yeniden tanımlamakta oluşu. Bu gelişmeyi komisyon hakkında­
ki gözden geçirilmiş maddede inceliyorum.
AB'nin diğer kurumlarında ve politika alanlarında sürmekte olan
değişimlere karşın, orijinal maddelerin öğrenciler, akademisyenler ve ko­
nu hakkında uzman olmayan okurlar için Avrupa bütünleşmesi hakkında
eşsiz bir bilgi ve haber kaynağı olacağından eminim.
Ansiklopedideki bilgilere erişim konusunda da birkaç söz söylemek
gerekiyor: Alışıldığı gibi maddeler alfabetik sırayla düzenlendi. Kullanıcı­
nın aradığı kelime veya kavramın alternatif yazılış şekillerini ve eşanlamlı­
lannı gösteren "gönderi maddelerinin" bulunmasına özen gösterildi. Ayrı­
ca maddelerin birçoğunda diğer maddelere, eklere ve tablolara çapraz gön­
dermeler vardır. Kaynakça daha kapsamlı araşhrmalar için kullanılabilecek
kaynaklan kapsamakta, geniş dizin, en ayrınhlı bilgilere dahi ulaşılabilme­
sini sağlamaktadır.
Özenli çalışmalarından dolayı ansiklopediye katkıda bulunan her­
kese çok teşekkürler. George Mason'daki asistanlarım Dale Houser ile
Kristin Gaschen'e, baskı editörüm Libby Barstow'a, Lynne Rienner yayın­
cılıkta temas halinde olduğum başlıca isim olan Shena Redmond'a, Lynne
Reiner'in kendisine ve AB temsilciliğinden Jonathan Davidson ile S0ren
S0ndergaard'a da teşekkür ederim.
Katkıda bulunan yazarlardan bir bölümünün bazı uyarılan var.
Komisyonun rekabetten sorumlu genel müdürlüğünde yönetici olan Jonat­
han Faul, kendi yazdığı maddede ifade edilen tüm görüşlerin şahsi görüşü
olduğunu belirtmekte ve V. Moussis'e yardımları için teşekkür etmektedir.
Alan Forrest kültür ve görsel-işitsel politikalar maddelerinde ifade ettiği
8 ÔNSÖZ
görüşlerin kendi şahsi görüşü olduğunun ve çalıştığı Avrupa Birliği Kon­
seyi'ni bağlamayacağının belirtilmesini istemektedir. Joaquim Muns, Bar­
celona Üniversitesi'nde ders veren Montserrat Millet'e İspanya mad­
desinin hazırlanmasına yaptığı eşsiz katkılar için teşekkür etmektedir. Son
olarak, Philip Myers ve Wolfgang Wessels tarafından kaleme alınan Av­
rupa Konseyi maddesi, Wolfgand Wessels'in "Europaischer Rat", Wemer
Weidenfeld ve Wolfgang Wessels ed., Europa von A-Z: Taschenbuch der
Europaischen Integration (Bonn: Institut für Europaische Politik and
European Union Verlag, 1995) s. 183-187'deki çalışmasının gözden geçiril­
miş ve güncellenmiş versiyonudur.
ÜESMOND ÜINAN
AVRUPA 8İRLİ�İ ANSİKLOPEDİSİ 9
İspanya