Table Of Content1. Ölüm
Baz.
Kevok.
Birine Baz, öbürüne Kevok diyeceğiz.
Baz ile Kevok. İki ad, iki insan; orta yaşlı bir adam ve genç
bir kadın, iki ad, romanımızın iki asıl kahramanı. Romanımız,
Baz ve Kevok'un başından geçenler hakkındadır.
Baz ile Kevok. Baz, kırk bir kırk iki yaşlarında bir subay.
Kevok, yenilgi ve umutsuzluk günlerinde Baz'ın yoluna çıkan
aşktır ki, yirmi bir yirmi iki yaşlarındadır. Baz ile Kevok;
ilginç bir ilişki -belki de aşk, ki zorunluluktan meydana
gelmiş, zorunlu-
lukla yaşamış ve zorunlulukla ölüyor. Baz ile Kevok; iki
yolcu, yolunu kaybetmiş iki insan, iki tutsak, iki kurban. Baz
ile Kevok ölecekler. Ölümle, ölümleriyle başlayacağız
maceralarını anlatmaya. Öldürülecekler. Şimdi ölüm yoluna
girmiş haldeler.
Baz biliyor bunu, tecrübelerinden biliyor ki, ölüme doğru
git-mekteler. Kevok bilmiyor daha. Kevok, başka birçok şey
gibi bunu da bilmiyor, başka birçok şey gibi bunu da bilmek
istemiyor.
Birkaç küçük bölgeden oluşan büyük bir ülkedeyiz; bir
tarafı mavi yeşil bir denizle kaplı, bir tarafı kayalar, başı
gökte dağlarla, bir tarafı ise ucu bucağı olmayan kızgın
çöllerle. Her an dört mevsimin yaşanabildiği bir ülkedeyiz.
Şimdi, romanımızın başında ülkenin büyük başkentinde, Baz
ve Kevok'la birlikte siyah bir minibüsteyiz, gidiyoruz.
Minibüsün her tarafı kapalı, yalnız sağda ve solda, iki tane
küçük pencere var. Pencereler kalın demir parmaklıklarla
örülmüş. Baz ve Kevok dışında, minibüste yedi kişi daha var;
şoför ve yanındaki iki kişi ile Baz ve Ke-vok'un her iki
yanında ikişer ikişer oturmuş dört kişi. Üstlerinde sivil
elbiseler olan bu kişilerden üçü bıyıklı. Bu yedi kişi, Baz'ı ve
Kevok'u ölüme doğru götürüyorlar.
Kevok; boynu bükük bir kuş, boynu bükük bir kız. Yorgun
ve hasta. Sessizce önüne bakıyor. Gözleri çukura kaçmış,
boynu bükülmüş, yüzü sararmış. Bir beliği omuzlarında
aşağıya sarkmış. Uzun siyah belikleri, karanlık gecede akan
iki yıldızın bıraktığı izler gibi. Kevok sessiz, sessiz hep, kara
toprak gibi, parıldayan ay ve yıldızlar gibi, soğuk mezar gibi,
mezar taşları gibi sessiz.
Baz ve Kevok bir hafta önce ülkenin deniz tarafında
yakalandılar, bir haftadır gözlerine uyku girmedi. Baz'm başı
ağrıyor, korkunç bir acı esir almış onu. Kafası tokmaklarla
dövülmüş gibi sızlıyor acıdan. Baz tutsak. Ama tutsak
düşmesi değil, migren ağrısı yıkmış onu. Yakalanmaları da şu
migren ağrısından değil miydi sanki?
Tam bir hafta önce yakalandılar. Deniz kenarındaki küçük
bir balıkçı köyünde yakalandılar. Oradan da, karanlık bir
gecede, elleri bağlı halde bir askeri ciple başkente, her şeyin
merkezine getirildiler. Tam bir haftayı birbirlerinden ayrı, iki
karanlık hücrede, bir cevap, bir belirti umuduyla geçirdiler.
Ama bir haftalık belirsizlikle dolu bekleyiş ve tutsaklık bitti.
Yola koyuldular, son yola.Böyle olacağını kim bilebilirdi,
dolambaçlı yollarının böyle bir sona çıkacağını kim
bilebilirdi!
"Kevok, Kevok." Baz'ın seslenmesi; yumuşak, melül,
yorgun, kırgın. Alçak, zayıf bir sesle. Kevok başını kaldırıp
Baz'a bakıyor; yavaşça, yumuşacık.
"Kevok'um!"
Kevok kurumuş dudaklarını kımıldatıyor yavaşça -yağmur
bekleyen kıraç bir toprak gibi, su isteyen toprak gibi. Kevok
her şeye rağmen gülmek istiyor, sevgiyle, sıcacık gülmek,
sevgi dolu bir gülümseme göstermek istiyor. Baz ona bakıyor;
sonsuz derecede yumuşak, sonsuz derecede sıcak, sonsuz
derecede çaresiz. Kevok'un gözlerine, gözbebeklerine,
gözlerinin derinliklerine bakıyor. Bakmasından da belli ki
Kevok'u gözleriyle alıp yüreğinin derinliklerine indirmek
istiyor. Baz'ın hayatında hiç bu kadar içli, hiç bu kadar derin
ve hiç bu kadar ince duygulan olmadı, içi hiç böyle
dalgalanmadı. Hiç böyle bir şey yaşamadı. Hiç bu kadar
güçlü dalgalara tutsak düşmedi ve onlar karşısında bu kadar
çaresiz kalmadı. Kevok, bunun nedeni Kevok. Kevok;
karmaşık, kötü ve coşkun bir kader, hayatın pınarı, ölümün
pınarı. Ve Kevok, sabır taşı. Hep sabretmiş, her zaman, her
yerde ve her durumda sabretmiş Kevok. Okulun ışıltılı
günlerinde ayrılık gözyaşları içine akarken, sabretti o. Başı
göklere değen dağlarda kar ve tipi içinde ölüm korkusu
üstüne üstüne geldiğinde, sabretti o. Kayalar, kara taşlar
arasında yakıcı güneşin altında, ateşten oklara benzeyen
güneş ışıklan altında kaldığında, sabretti o. Bedeninden sıcak,
tuzlu kan sızdığında, yaralandığında, sabretti o. Karanlık,
soğuk, nemli zindanlarda zaman ve hayatın anlamını
kaybettiği anlarda, sabretti o. Akşamlan, günbatımının kızıl
rengi altında arkadaşları öldürülürken, sabretti o. Ölü
arkadaşlarının sesi gölgesi gibi peşine düştüğünde, sabretti o.
Kaçmada, gizlenmede, yakalanma ve öldürülme korkusunda,
sabretti o. Şimdi de ölüm yolu üzerinde yine sessiz,
sabrediyor o. Kevok; ölümle örülmüş bir sabır pınarı ki,
yalnızca ölümle kuruyabilir.
Baz'ın bakışları, şimdi, son yol üzerinde; Baz tutamıyor
kendini, gözleri yaşarıyor, gözlerine yaş doluyor. Gözlerinden
birkaç damla süzülüyor. Yaşlı gözlerle Kevok'a bakıp
gülümsüyor. Hayır gülmüyor, bir gülüşün işaretleri dolaşıyor
yüzünde.
Gülmek ve ağlamak. Keder dolu bir gülüş. Hayat, hayatın
ettikleri. Hayatın tuzakları. Hayatın zorunlulukları.
Utanç? Hayır, Baz artık neden utansın ki? Gittiği yolun
dönüşünün olmadığını biliyor. Yol ölüme doğru, ölümün
derin vadisine doğru. Hayatın, yaşamanın bütün ilişkileri
arkasında kaldı; okulun o şatafatlı günleri, hayatın o mutlu
mesut demleri, sevgi dolu o geceler, çıplak bedenlere
yaklaşmanın o coşkusu, heyecanı, ölüm ve öldürmenin
şehveti, kin ve nefret dalgaları, o hırs, o öfke, o sonsuz
düşmanlık, o bitmek bilmeyen geceler, o kanlı gecelerin
karanlık hayatı, o insanca ağlamalar, çığlıklar, ölüme giden o
sayısız korkulu gözler, mermilerle eleğe dönüp yerlerde
tepinen bedenler, o yakma yıkma arzusu, o yapma ve
birleştirme arzusu, korumanın o kutsal sorumluluğu, o
yangın,
o yakıcı duygular... Artık bütün bunlar iki kimsesiz, çaresiz
hayatın ince, belli belirsiz izleri sadece. Evet, onlar sadece
arkasız ve zavallı iki ömürdeki solgun anılara dönüştüler.
Artık her şey geride kaldı. Neden utanç olsun ki?
Baz kıpırdayamıyor. Ne kımıldayabilir, ne gözyaşlarını
silebilir, ne de elini uzatıp Kevok'un beliklerini arkaya
atabilir. Baz'ın her iki eli arkadan bağlanmış. Aynı şekilde
Kevok'unkiler de. Eller, minibüsün demir oturaklarının
ayaklarına kelepçelenmiş. İkisi karşı karşıya oturtulmuş,
elleri bağlı halde birbirlerine bakıyorlar -sevgili bakışları,
yaralı bakışlarıyla.
Ama Kevok çok yorgun. Canı yanıyor. Günlerce süren
uykusuzluk, sersemlik bitkin düşürmüş onu. Bileklerindeki
kelepçeler de canını yakıyor. Yol alan minibüs de canını
yakıyor. Baz'ın içine düştüğü durum da canını yakıyor. Bu
durumun nedeni Kevok. Kevok böyle düşünüyor. Eğer Kevok
olmasaydı, eğer Kevok yük olmasaydı, eğer Kevok için
düzenlenen sahte belgeleri beklemeselerdi ve Baz, Kevok için
bir sahte pasaport bulabilseydi yakalanmayabilirlerdi, Baz'ın
başına bütün bu iğrenç şeyler gelmemiş olacaktı. Ve başı.
Kevok'un gözleri aşağı iniyor yine.-
Minibüs yol alıyor. Hızlı değil, ağır ağır. Cenaze arabası
gibi, yavaş. Baz, seslerden büyük şehirden, ülkenin
başkentinden geçtiklerini anlıyor. Hayır, geçmiyorlar,
şehirden yavaş yavaş çıkıyorlar. Otomobil sesleri, araç sesleri
duyuluyor. Bir kamyon sesi. Bir şoför bağırıyor. Başka bir
şoför, taksi şoförü müşterisine sesleniyor. Bir pazarcı,
kalabalığa meyvelerinin ucuz olduğunu duyuruyor bağırarak.
Biri ucuz ipek kravat satıyor. Bir otomobil duruyor ansızın,
ince bir fren sesi duyuluyor. Yürüyen insanların ayak sesleri
geliyor. Radyolardan, hoparlörlerden askeri marş sesleri
yükseliyor. Büyük şehrin türlü sesleri duyuluyor. Sesler
arasından sessizce geçiyorlar.
Gidiyorlar, kadim şehrin gündelik sesleri içinden ölümün
sessizliğine doğru gidiyorlar.
Baz, şimdi, bağırsa mı diye düşünüyor. Bir faydası olur mu?
Sesini kim duyacak? Sesi duyulsa bile kim yardım edebilir
onlara? Kendi macerasından, eski tecrübelerinden biliyor ki
kimse, artık hiç kimse gelip yardım edemez onlara. Bir
yandan boyuna rüzgarlı, fırtınalı, bir yandan boyuna günlük
güneşlik olan bu kocaman ülkede onları kimse kurtaramaz
artık. Yakalanmaya-caklardı, şimdi böyle yakalandıktan sonra
kimse onlara yardım edemez. Fermanları yazılmış bir kere,
artık bir çaresi yok. Ama Kevok? Bari Kevok kurtulsaydı.
Nasıl? Bir yol bulmak lazım, bir çare lazım. Ama nasıl?
Akşam öğünü. Dışarıda, şehrin batısında, şehri boylu
boyunca geçen ırmağın üstünden güneş batıyor. Akşam
güneşinin ışıkları minibüsün demir parmaklıklarından içeriye
ulaşıyor. Bir avuç ışık Kevok'un saçları, alnı ve yüzünden
şavkıyor. Kevok'un yüzü ışıl ışıl, "melek gibi", Baz ise sessiz,
düşünceli. Sıcak, güneşin batışına rağmen sıcak. Araba,
arabanın içi sıcak. Kevok terliyor, koltuk altlan, kasıkları,
boynu terliyor. Teri akıyor. Elbisesi üstüne yapışmış.
Alnından birkaç ter damlası süzülüyor.
Şehir, başkent, tarihi ve kadim şehir. Altın ırmağın şehri.
Baz'ın, Baz'ın çocukluğunun şehri. Baz bu şehirde büyüdü,
okudu, evlendi. Bu şehirde koşturdu topun arkasından,
kahramanlık hikayeleri dinledi, kavga ve hırgürlerde kafası
birkaç yerden kırıldı, ırmağın kıyısında dolaştı, piyasa yaptı
ve ondan biraz uzun olan bir kLzın dudaklarının tadını,
sıcaklığını hissedip ilk kez burada şehvetin ateşiyle sarsıldı
bedeni. Geleceğin büyük hayallerini bu şehirde, ırmak
kıyısındaki lokantalarda, meyhanelerde ördü. Bu şehrin geniş
caddeleri ve bulvarlarında, dar sokaklarında Baz, bazen
sarhoş, bazen mutlu,, bazen sıkıntılı dolaştı. Baz, bu şehrin
dış mahallelerinde genç kızların peşine takıldı, kerhanelere
gitti. Bu şehrin büyük kerhanesinde ahret dostu, yürekli
sevgilisi Mader'in koynuna girdi. Bu şehirde sıkı bir
disiplinle eğitildi, kendini tanıdı ve yüreğini, beynini, ruhunu
bu disipline göre eğitti. Bu şehirde her sabahın köründe, her
gece yarısında askeri marşlar söyledi yüksek sesle ve Allaha,
ülkeye, devlete, millete, orduya ve devlet başkanına şükredip
durdu. Gece aşkı, ay aşkı, yıldız aşkı bu şehirde düştü
yüreğine, gece insanı oldu. Apoletli askeri üniformayı ilk kez
bu şehirde giyindi, subay şapkasını taktı. Çoktandır
görmediği evi, çocukları hâlâ bu şehirdeydi.
Nazlı ırmağın, gün ışığının, ay ışığının sahibi şehir. Mezar
ve mezarlık sahibi şehir.
Bu şehir, Baz'ın kaderi oldu, evet, kaderinin rengi oldu;
mutluluğu, sıkıntısı, dert ve kederi. Uzun yıllar boyunca bu
şehir karda kışta, rüzgarda, fırtınada, sıcakta adım adım
yarattı onu, Baz'ı Haz yaptı, Baz'ı avcı bir şahin yaptı. Şimdi
ölüm yolunda onu Baz yapan şehir, gidişine tanıklık ediyor
sessizce. Bu şehirdeki o uzun geçmişi, Baz'ın beyni ve
yüreğinde hafif, içli ve incecik duygulara dönüşüyor, ömrü bir
an kadarcık olan bir duyguya.
Kevok? Kevok'la bu şehrin ilişkisi? Kevok da gençliğinin
beş yılını, okul yıllarını bu karmakarışık ve ilginç şehirde
geçirdi. Sonradan kaybolan sevgilisiyle bu şehirde karşılaştı,
müthiş bir coşku, bir haz sardı bedenini burada. İlk kez bu
şehirde ruhunu, canını, bedenini açtı sevginin ve sevmenin
soluğuna, seven eller, parmaklar ilk kez bu şehirde dolaştı
teninin üzerinde. Bu şehirde kendini tanıdı, köklerine döndü.
İlk kez bu şehirde sonsuz bir korku düştü yüreğine, o koca
kalabalık içinde yalnızlığını hissetti ilk kez, korkunun soğuk
soluğu defalarca titretti bedenini. Geceleri,'bu şehrin
bulvarları ve caddelerinde lambaların ışıkları altında
parıldayan yağmur damlaları gibi yeni düşünceler, sezgiler
sardı yüreğini. Bu şehirdeki okulun küçük yurt odasında,
lambanın ölgün ışığı altında sayfa üstüne sayfa, dergi, üstüne
dergi, kitap üstüne kitap okudu ve yeni düşünceler, görüşler
öğrendi. Bu şehirde yeni insanlar, yeni bir toplum, yeni bir
dil, yeni bir kültürle tanıştı. Bu şehirde ona çizilen yolu,
varlığını, birikimini yenilerle karşılaştırdı ve şimdi sona
yaklaşan yolu seçerek orada yürümeye başladı.
Yol bitiyor, yolun sonu yaklaşıyor. Birbirine hiç
benzemeyen, birbirinden gece ve gündüz gibi farklı olan, ama
artık sonuna yaklaşılan bu yolda karşılaşmış iki ayrı hayatın
yolu, bitiyor.
Neredeler şimdi, büyük şehrin neresindeler? Baz seslere
kulak kabartıyor. Akşamları yükselen askeri marşların sesi
bütün sesleri bastırıyor şimdi. Gelen seslerden büyük bir
kalabalığın gidip geldiği anlaşılıyor. Minibüsün dışında
insanlar gündelik işleri güçlerini bitirmiş evlerine dönüyor
olmalılar. Şehir geceye hazırlanıyor. Akşam bitiyor. Güneş
kızıl ışıklar saça saça batıyor. Sessizce. Güneş, pencerelerden
sızarak son selamlarını gönderiyor minibüsün içine. Güneş,
günün aydınlığı vedalaşıyor onlarla. Baz, gecenin koynuna
girdiklerini biliyor, bir daha güneşi, günün aydınlığını
göremeyeceklerini biliyor.
Subay Lokali'nin civarında olabilirler mi? Baz başını
yavaşça kaldırarak karşısındaki pencerenin dar
parmaklıklarından dışarıya bakıyor. Şüphesiz gördüğü şey,
güneş ışıklarından geriye kalanlardan başka bir şey değil.
Pencere çok yüksekte. Marş sesleri geliyor. Subay Lokali...
Şehrin en büyük meydanının hemen yanında, şehrin
merkezinde, dört yanı yüksek ve kalın duvarlarla çevrili. Dört
bir yanında askerler, nöbetçiler. Şehrin büyük meydanında
muhkem bir kale. Meydanda da, şüphesiz, devlet başkanının
heykeli. Yüzü lokale dönük, dört metre kadar yüksek, siyah,
granit bir heykel; başkan, askeri giysiler içinde sağ elinin
işaret parmağını şehre çevirmiş, halkına yol gösteriyor.
Heybetli bir bakış. Pala bıyıklarla. Sağ omzunda vahşi bir
kartal. Önder... Baz o büyük heykele defalarca gülerek,
gururla, saygıyla bakmıştı. Defalarca o Subay Lokali'nde
oturmuş, yiyip içmişti! Burada de-lalarca subay
arkadaşlarıyla görüşmüş, silahlar, hayat, ölüm, aşk ve
kadınlar hakkında sohbet etmişti. Defalarca, ama defalarca
söz kahramanlığa, dostluk ve kardeşliğe, vatan ve millet
