Table Of ContentAr tlalı
llll1l
lmak PartiTsair ibi-
2
·-
U)
·-
..
..
l.
�
Q)
E
w
�
:s
-
..
:s
�
c
c(..
ARNAVUTLUK
EMEKP ARTISTIA RIHI
2.
KapaktRaeksii riı:
«Bi.rE·l inKdaez ma·
BirE lindTüef ek»
Arnavuhtelyul<ke ltraşı
HektoDru le'neisn eri
., .
Çeviren:
SELAHATTSIöNN MEZ
BORA
PJ*I.
3/11
YöNETIYME RI:
CağaloYğolkuu şu
CemaNla diSro k.
AkşaHma nı1,8
Istanbul
YAZlŞMAAD RESI:
P.K7.8 T ophane
Istanbul
DIZGI�
DoğuşM atbaası
BASKI:
DayurMaant baası
BASKTIA RIHI:
Ağust1o9s7 5
Arnavutluk
EmekP artTiasrii hi
Cilt ll
üÇüNCüB ÖLÜM
üLKENiNY ENiDENI NŞASVIE SOSYALiSDTE VRIMIN
iLERLEMEMSüiC ADLEESINDAER NAVUTLUK
KOMüNISPTA RTISI
(Aral1ı9k4 4- 1948)
*
DöRDüNCOB öLüM
PARTINIGNE RIB IRT ARIMü LKESIO LAN
ARNAVUTLUGBUI RT ARIM- SANAYiü LKESI
HALINEG ETIRMEM üCADELESI
(1948- 1955)
*
BEŞINCBiö LüM
ARNAVUTLUEKM EKP ARTISVIE SOSYALiZMIN
IKTiSATDEIM ELINiiNN ŞASITNAIM AMLAMAK
iÇiVNE RDiöMlü CADELE
(195-61 960)
BORA
yyamlan
Ç NDEKILER
üÇüNCüB ölüM
üLKENiN YENiiNDSEANVS EI- SOSYALDiESVTR iMIN
ILEALETILM·MEüSCiAD ELESiNADREN AVUTLKUOK-
MüNISPTA RTI(SAIr ıak1l 94-41 948) 9
1. DEMOKRATIK HALK IKTIDARININ SAVUNULMASI
VE SACLAMLAŞTJRILMA.S . .I. . . . .. . . .• . . . . . . . . . . . . .. . .9 . . . . . • .
DünyadaGküiç DengesinSions yaliLzemh inKeö klüB irŞ ekilde
Değişmesi .. . . . . . . . . . . . . . . •. .. . .. . . . . . . . .10 . . . . . . . . . . . . . . . . .
ülkenin YönetilmKeasrişnıdlea şıGlüaçnlü kl.e.r ... .. . .1 3. . . . . .
EsasM ese!eH:a lkI ktidarKıonrıunn'm asvıe S ağlamlaştır1ı6l ması
ArnavutlDuekm okratCiekp hesi 19
DışS iayset 22
2. KITLELERiN ü.L KENiNY ENIDENi NŞASII ÇIN SEFERBER
EDILMESII.L KI KTISADVTE SOSYALD EGIŞIKLKILER 24
KendiG ücüneD ayanmka ..• .. .. .. . .. .... • ... .. ... . .. .. .. .2.5 ..
Sosyalits EkonomiS ektörünüKnu rulmas.ı. . • ... . . . .2 8. . . .. ..
Tarım AlanındaEksik iI lişkilOertraidna nK aldırılması 31
3. PROLETARYAD iKTATöRLÜGÜNÜNB IR BIÇIMIO LARAK
HALK DEMOKRASISDIE VLETINGIÜNÇ LENDIRILMESI 33
HalkıPna rtiniYno lunui zlemedeKkair arlılığı 34
ArnavutlHuakl kC umhuriyetiInliann ı 37
4. PARTiMIZDiENV RIMIDNE GIŞTIRILMVEES IS OSYALiZMiN
iNŞASlNDAI ZLEDIGYIO L. OPORTONISTE GILiMLERiN
YOK EDILM.SEI .............................................•.. 39
ArnavutlKuokm ünisPta riiMseir kezK omitesiBneişni ncGie nel
Toplatnısı .. .. .. .. . ... .•. . .• . . ... .. .. .. . .... .... . .. .. .. .. . .. .4 0
Iktisavdei S osyaDlö nüşümlerDienr inleştir.i . l..m . .e .s .i. .• • 43
BeratG enelT oplantısÇıanlıınş mafarGıönzıdne nG eçirilmesi
üzerinTee zler. . . . . . .. .. ... .. .. .. .. .. . .. .. ... . .. .. . .. .• .•.•. . .49
PartiniinçH ayatıNnoır malleştÇiabramlea rı 52
SınıfM ücadelesiYnoiğnu nlarşıtlımas. .ı ... .. ... . .. ... .5. 4 . . .. . .
iktisavdei S osyalY apıdakDie ğişiklivkel eErk onomimizin
SosyaliGsetl işmesiInlikSn o nuçlrıa 59
5. YUGOSLAV REVIZYONISTLERIDNüIŞNM ANCA MüDAHA
LESiNIBNO ZGUNA UGRAMASIK.O ÇI ÇOÇE GRUBUNUN
PARTID üŞMANIF AALIYETiMNAiHKNU M EDILMESI 65
AKP'nYiung oslMaüvd ahaleKsairnşeDıi re nnıesi . ... . . 66. . . . . .
YugoslYaövn etımMianrikns iDzümş mavneıA rnavutAllueky h-
tarTıe rtipleArçığianÇ iınk almraısı. . .. .. . • •. . . . . . 7.3 . . . . . . . . . . .
AKP MerkezK omitesOinnbiinr iGnecnie Tlo plantYıusgıo.s -
lavM üdahalesvien Kionçi Ç oçe'nlDnü şmancFaa aliyetinin
YenilgUiğyreaa msı 76
DöRDüNCüB öLüM
PARTiNGIENR IB IRT ARIüML KESOI LAN ARNAVUT
LUGUB iRT ARI-MSANAYüIL KESHIA LINGEE TIRME
MüCADELE(S1I9 4189-55) 85
1. ARNAVUTLUKK OMüNIST PARTISBiINRIINN CKIO NGRESI:
PARTINiVNE üLKENiHANY ATINDAT ARIHTB IR DöNüM
NOKTASI ................................................... 85
SosyalTiesmte liinnş asıInzdlae necAenk aY önler 66
HalkI ktidarDıanhıaDn a Güçlendriilmesiv e
Demokratlaştırı.l. m.•a •.s . ı.. • . ••. ... . . . . . . .. ... .• •.. • •• .... .. 89
ArnavutlEumke kP artiTsüiz üğü 91
2. IŞÇIS lNlFII EL KöYLÜLÜKA RASINDAKI BAGLARlN
GÜÇLÜKLEREK ARŞIM üCADELE IÇiNDE
SAGLAMLAŞTIRILMAf·l.. ...............•,. . .........•. , • .. 95
Partiinaişnev e ikmalM eselesiyIlleg Siliiy as.e . t. i. . . ... . • . 96
Yenila şev e lkmaSli stemUiyngiunl anmasKıanrdşaı laşılan
GüçlüklerMlüec adel.e. ........................................1 00
Içv eD ış DüşmanlarPılna nlarYeırnel ıBni rEd ilsmie 105
iDEOLOJiVKE öRGüTSELB IRLiGINK ORUNMASIV E
GüÇLENDIRI-LMIEKSIYI IL.L KI PLANlTNA MAMLANMASI1 09
PartiÇ izgisiYnadpeı lTaanh rivfeaI th laliOertraidna n
Kaldırılması.. ........................................... 109
PartiniIknin ciM illKion feran..s..ı.. ...........................1 11
1949 1950Yı llarını KapsayIakniY ıllık
PlanıGne rçeklteişrilmes.i.. ................................. 114
SınıDfü şmanıyla UzlaşmaE ğilimlerine
KarşıM -ücadlee ......................................... .... 115
TarımIıç indBeu lunduğGue riilkKtuer-tna rmaÇ abaları 120
4. AE.P'NIiKNI NCKIO NGRESiA.R NAVUTLUGUNB IR TARIM
SANAYIü LKESIH ALINED öNOŞTOROLMESIINLEI ŞKIN
GöREVLER ································'·······. ....... 122
BirinBceiş YıllPılka nK ararla..r..ı.. ........................ 123
Partinin SöinydaesrilY iökn teimniGne ltiişfilmesi 126
BirE ldeK azmaB irE ldeT üfek 128
5. PARTINiN SANAYIV E TARIM ARASINDA.KOiR ANSIZLIGIN
AZALTlLMASlVNEA HAYATŞ ARTLARINIDNü ZELTILMESINE
ILiŞKiFNA ALIYETI• . . .. .• . .. .. . ... . ...... .. ..... . . . .... .. ... 1 30
Sanayii leTa rımA rasındaOkria nsızlıNğeıdne nle.r..i.. .... 130
TarımıGne liştirivlem eEsmie kçiH alkıHna yatŞ artlarının
DüzeltilmIeçsiinA lınaTne dbirler 133
6. IDEOLOJiK ÇALIŞMANGIüNÇ LENDIRILMVEE SPIA RTININ
MARKSiST LENINiSÇTI ZGISRIENVII ZYÖNAT ABIT UTMA
ÇABALARINIBNO ZGUNA UGRATILMAS.I.. .................. 138
Ideolovjei kS iyasEiğ itimDianh aY üksekB irD üzeye
Çıkarılması 139
.........•.••.......•...........................
RevizyonizSmıiznm asınKaa rşıP artinUiyna nıklığı 141
BirinBceiş YıllPılka nıGne rçekleştirilmesi 149
BEŞılıBöNLCüiM
ARNAVUTLEUMKE KP ARTIVSEIS OSYALiZiMKIN
TISADTiE MENLIINi NŞASITNAIM AMLAMAKi ÇiN
VERDIGI MüCADELE1 9(6109)5"6 153
1. AEP'NIüNÇ üNCüK ONGRESITA.R IMIN KOLLEKTIFLEŞTI-
RILMESINIHNI ZLANDIRILMATSAIL IMATI.. ................ 153
SovyetlBeirr liKğoim ünisPta rtis2i0 .K ongresinin
Revizyotn V.io slu. ..•.•, ... , . . . . . •. . . . . . . . . . . . . . .. .•. .. .. • • . 1.5 3. . . .
AEP'niÇni zgisini ReTvaibziTy uotnmaa Ç abalarıYneınni lgiye
Uğratılması. .................... ,. ................1.5.8". ......
PartiniMna rksi-sLte niniYsotl unuS ürdürmedeKkair arlll1i6ğ1ı
Ikicni Beş YıllPılka nıTna limıaarıt ........................... 1.63
2. AEP'NINU LUSLARARASKIO MüNIST HAREKET IÇINDEKI
ESAS TEHLiOKLEA N MODERNR EVIZYONIZKMAREŞ I
MüCADELESI 166
UlusrlaarasKıo münisHta rekeItç inde
RevizyonlzYmeinni deCna nlanması ...................... .1.6.6. ..
AEP'niDne vrimcEin ternasyonTaultiusmtu 169
3. PARTINIKNö YlüKB OLGELERDSEO SYALISITIL ŞKILERIN
KURULMAVSEI I KINBCEIŞ Y ILLIPKLAN lNT AMAMLANMASI
UGRUNAY üROTTOGMüü CADELE. .......................... 179
TarımBıüny ükÇ aptKao lleekşttiifrlilÇmaelsıiş m•a••s••ı••• • 179
IçK aynaklaDreığne rlendirIiçliKmnie tslie lSeerfienr ber
Edilmesi . • . •. .. •• •. .• . . • . • . . • ... .. .. .. .. •• • • •• •.• .• •• •. • 1• 82• .
TarımKıont ıektifleştGiernielOlml easriaTnkai mna malnması1 85
IkinBceiş Y ıllPılkan ıZna manındöannc eT ammalanması1 90
4. REVIlYONlGSÖTR ÜŞLERIVNE SOVYETY öNETICILERININ
BöLOCO FAAUYETL!;RIENLIENŞ TIRISI 193
UluslaraRreavsiız yonlDzamhiaDn a Yayılm•a•.s.•ı• .••••• ••• 193
ModerRne vizyonTiezşmhiiE rt mekv e YıkmaIkç iVne rilen
TavizMsüicza dele ........................., . ........1.95. .....
AEP'niBnü kr·eTş o plantısTıankdıan dıIğlık eMlair ksist -
LeninTiusttu m ............................................. 197
SovyeYtö netimSianlidnı rıKlaarrşıAınE aP 'nln KTaurtaurm1lu99ı
IkinMcois kovTao plantıAsEıPn'dnaKi rnu şçReevv izyonistlerini
Eleştirmes.i.. . . ... • . .. .. ... .• . .. .. ....• . .. ... . ... .• • •• • .. • 202
OÇONCO Böl.OM
üLKENIYNE NIDEiNN ŞAVS'E.� SOSYALiST
DEVRIMIiLNE ALETILMMOECSAID ELESINDE
ARNAVUTLKUOKM uNiSPTA RTISI
(Ara1lı9k4 41 948)
1. DEMOKRATiKH ALKI KTIDARINSIANV UNULMASI
VE SAGLAMLAŞTIRILMASI
Arnavutlu;kkur'utlaan hal•ikı ktkviaerd ıe vlet üzerin
deıköin derliinğ KomüniPsatr tisoilnmdaeas nı-t,ei mperya
Hsdte rnokrathia:lkkd evrimini sioısktiyvsaeal .d kiü,l türel
alanlarsdoan una• kadasrü rdürmengienre kli· siyasşia rt
larıynarıa tıt.B u,de vrmiin kesintgiesliızi şmevsei snois ya
lisdte vrimdee rhagle çileke rsosyıalinsitt elik'i.tetkiksa·dii
ves osyald eğişi•klgie:rkçleekrlienş tirimlümmeküsni kniı ldı.
MiiH' KurtuSlauv•aşş ında kazıanılzaan· ferl:ekroinr una
bil.mseasvia,ş yıonla çtığı y�kımıvne geçmişten miras
·�alagenr il.iğin bertaredaifl ebilmişeçiseilri,n s ·ömürü ve
sefaetften ebeclıieyn ·kurtulabimlesi vee konomi ve kültü
-rümüzühnı zlgae limşesi şartlarıynaı.nr atılabainlcmaeks i
bu yo�diale rlememkülmekü no labi!:lrdi.
Hal•dke vmriinind aha da geliştiriilçimens iP art'iyi
bekleyen görevlelr,,k iDnüoniy aS avaşıizrılıey ·einvç e dış
şartltaarr afınbdealni rlenmekteydi.
9
Dünyadaki GDüeçn gesinSions yalizm
LehineK öklüB irŞ ekildDee ğişmesi
Arnavutlyuakb anciıs ti'alclıarı· -kovduğu sırada, J�inci
Dünya Savaşhıa :dleav ame tmekteySdaiv.şa ,a ncak Hit
lerA lmanyasnıın 9 Mayıs1 945'tmeH,it arist Japonya'nın
ıad 2 Eylül 1945'ktaey ıtszı şartstıezsm l iolmaısylsao na
erdi.
Dünyada büyüdke ğişiıkHklero lmuşS-otvueyt.le r Bir
liğiinnisnave n malzemıek aıybd iğeürl ekelre orançolka
dahab üyük olduğhual dsei,y avsei a sıkebtaik ımlardan
savaştçaonk d ahagü çlçüt tkı. Otoritevsei u luslararası
·iitbarbıü üy·k öçlüdey üksledi.
Kapita·lisstit sem temelniden sarıslmıvşe zayıfmlışa
tıi.k' incDiü nyaS avaşının patlak vermesiyel başlayan ka
pital·izmin genelb uhraınnıtnik cnia şamasıd ahdaa b üyük
boyutlraa ulaşmıştı.B u buıhrabnaışnlı<: a gösterAgversui,
pav eA sya'daik emperyalciepshted ey eni gediklera çan
bird izdie vrizmaifenre u lşamas�ı.
Bu devrimiseorniunco ul arAavkru,pa ve Asya'daki
birçüolk- keyedneih al·dkem okra sis·ir ej-imlrei kuruldu. Ye
nik urulan demokr·hüküamteiıtkle r, sosyalis·t gelişm e yo
lunag irilmestienmienl leraitnainb ird izsii: aysii,. ktisad;i
.vseo syadleğ işi:kHği gerkçleeştirdi. Ç·inh'ad·kle devrimi
yenibi r hız; kaz·anBduı .m.k elerinp itaklisats itsemden
kopmalaır,l ,kinDcüin yaS avaşıınn çok önemlsoin uçlarnı
danb iriyBdi-.du urumd,ü nyadgaükç<ii e nges'inde sosay
l·izm lehine d.ekğiöşikıkllikü y abriarttı v es avaştasonn raik
yeniu luslararası durumub elirleye n temeölze ll·iği oluş
turdu.
Anti-faşhiaJs.tsk a vaışnı•nk uur.ultşçu nietliğSio,v yetler
Birliği'ninb u savaştkait' yained icir olü ev birçok ül·kenin
kapiatl·ist sisterndekno prn as,ım illıkiu rtuluş haerkeiten ve
sömürgec iliğkea rşhıa reketbeü yükb irh zı 'akzandıdrı.
Ernpery aJi.std evltelreinsö mürgev e bağımlı ülıkeülezer
·ir;dneki.h ailçmityies asri·lmayab alşdaı.E mpery almiizns ö-
10
