Table Of ContentΔρ ΜΑΘΙΟΥ ΧΙΟΥΖ & Δρ ΚΡΙΣ MAN ew o
I Τ Ε Θ Ω Ρ Α Κ Ι Σ Μ Ε Ν Ο
Ο
<c
Q=
LU
l^sj
♦ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
♦ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗΣ
ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΦΙΛ
♦ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΤΟ
PANTHER ΣΕ ΔΡΑΣΗ
♦ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ
ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ
Τ Ε Θ Ω Ρ Α Κ Ι Σ Μ Ε Ν Ο
P A N T H E R
Δρ ΜΑθΙΟΥ ΧΙΟΥΖ
&
Δρ ΚΡΙΣ MAN
Τ Ε Θ Ω Ρ Α Κ Ι Σ Μ Ε Ν Ο
P A N T H E R
ΔΡ ΜΑθΙΟΥ ΧΙΟΥΖ
& ΔΡ ΚΡΙΣ MAN
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Οι καταβολές τοα Panther..................................................................8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Σχεδιασμος και διαρρύθμιση του Panther..................................18
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η παραγωγή του Panther................................................................42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Επιδόσεις στη μάχη: Β' Παγκόσμιος Πόλεμος,
ανατολικό μέτωπο, 1943-45........................................................... 50
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Επιδόσεις στη μάχη: Β' Παγκόσμιος Πόλεμος,
ιταλική εκστρατεία, 1943-45 .........................................................68
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Επιδόσεις στη μάχη: Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, από τη
Νορμανδία στη Γερμανία, 1944-45...............................................74
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Παραλλαγές του Panther................................................................ 88
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1
Προδιαγραφές του Panther.............................................................94
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2
Οι αντίπαλοι του Panther.................................................................96
Ευρετήριο..............................................................................................97
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Οι καταβολές
του Panther
Το άρμα Panzerkampfwagen (PzKpfw) V "Panther" ήταν
ένα εξαιρετικό οπλικό σύστημα και σίγουρα η καλύτερη
γερμανική σχεδίαση άρματος του Β' Παγκοσμίου
Πολέμου. Ξεκάθαρα ανώτερο των Sherman, Churchil και
Cromwell των δυτικών Συμμάχων, υπερείχε ελαφρώς του
ανταγωνιστή του για τον τίτλο του καλύτερου άρματος
του πολέμου, του σοβιετικού Τ-34/85.
Εφόσον το Panther ήταν μηχανικά άρτιο, είχε αρκετά καύσιμα
για να επιτρέψει στο πλήρωμα να το μανουβράρει με κάποια
ελευθερία (κάτι που δεν ήταν απαραίτητα η ασφαλε'στερη επι
λογή, με δεδομένη τη συμμαχική υπεροχή στον αέρα) και διέθε
τε επαρκή πυρομαχικά (τα αποθέματα των διατρητικών βλημά
των με πυρήνα τουγκστενίου καρβιδίου είχαν τελειώσει τους τε
λευταίους μήνες του πολέμου) και, τέλος, ένα στοιχειωδώς εκ
παιδευμένο πλήρωμα. Το εξαιρετικό πυροβόλο KwK 42 των 7,5
εκατοστών και τα οπτικά του, η στιβαρή πρόσθια θωράκιση και
το ότι το πλήρωμα σχεδόν σίγουρα πολεμούσε ευρισκόμενο σε
άμυνα, καθιστούσε το χρήστη του νικητή ενάντια σε σχεδόν
οποιοδήποτε αντίπαλο από την πλευρά των Συμμάχων. Αν αυτός
ο νικητής θα μπορούσε να επικρατήσει και ενάντια στα τέταρτο
ή πέμπτο εχθρικό άρμα που σχεδόν σίγουρα θα αντιμετώπιζε
στην ίδια μάχη, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα.
To Panther είχε σχεδιαστεί για να αποσπάσει την κυριαρχία
στα πεδία μάχης του ανατολικού μετώπου από το σοβιετικό Τ-
34. Σκοπός ήταν η δημιουργία ενός άρματος τέτοιας ποιοτικής
υπεροχής, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει το Τ-34 και να συ
γκροτήσει την επιθετική ορμή των Σοβιετικών. To Panther κα-
τάφερε το πρώτο, ωστόσο, ο δεύτερος στόχος ήταν πέραν των
δυνατοτήτων του.
Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μετρούσε κυρίως η ποσότητα, ιδι
αίτερα δε στην κολοσσιαία σύγκρουση στην Ανατολή, και παρά
την υπεροχή του Panther, η ποιοτική διαφορά μεταξύ αυτού και
του Τ-34/85 ήταν μικρή. Καίτοι ήταν ένα εξαιρετικό άρμα, το
Panther ήταν περίπλοκο και μπήκε σε παραγωγή βιαστικά, γι’
αυτό αρχικά αντιμετώπισε πολλά μηχανικά προβλήματα. Δύ-
Η αιτία για τη δημιουργία του Panther: το σοβιετικό μέσο άρμα Τ-34 προωθείται
ηρος τη μάχη στο ανατολικό μέτωπο. Το Τ-34 ανάγκασε τους Γερμανούς να
αντικαταστήσουν τη γενιά των αρμάτων που βρισκόταν τότε εν υπηρεσία.
9
PANTHER
σκολο στην παραγωγή, ουδέποτε ήταν διαθέσιμο σε επαρκείς είχαν προσπαθήσει να πετύχουν μηχανολογικά επιτεύγματα πέρα
αριθμούς. Μπορούσε να προσφέρει τακτική υπεροχή, αλλά, από τη γερμανική παραγωγική δυνατότητα και τεχνολογική
αντίθετα με το Τ-34, το γερμανικό άρμα δεν μπορούσε να κερ εμπειρία. Το αποτε'λεσμα - κατά βάση ε'να μεγάλο, θωρακισμένο
δίσει τον πόλεμο. κουτί, με πλήρωμα 18 ανδρών, χτισμένο πάνω σε ένα διαφορο
Παρότι το Panther ήταν η κορυφή του σχεδιασμού αρμάτων ποιημένο σασί ενός ελκυστήρα Holt - ήταν απογοητευτικό. Αργο
του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, για ένα έθνος που βρισκόταν τόσο κίνητο, με λιγότερη ισχΰ απ’ ό,τι χρειαζόταν, αργό και ευάλωτο,
συχνά στην αιχμή της στρατιωτικής τεχνολογίας, η Γερμανία ήταν δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τα σύγχρονα του βρετανικά άρ
ασυνήθιστα καθυστερημένη στην αναγνώριση της επαναστατικής ματα. Ακόμη χειρότερα, το A7V μπήκε στην παραγωγή σε μία πε
φύσης του ερπυστριοφόρου θωρακισμένου πολεμικού οχήματος. ρίοδο που η γερμανική βιομηχανία ήταν τρομακτικά επιβαρημέ-
Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί ουδέποτε σκέφτη- νη με την παραγωγή υποβρυχίων, πυροβόλων και πιο συμβατικών
καν σοβαρά τη δυνατότητα του μηχανοκίνητου πολέμου τεθωρα όπλων. Μόνο 20 A7V κατασκευάστηκαν κι απ’ αυτά μόνο τα 15
κισμένων, μέχρι την εμφάνιση των βρετανικών αρμάτων, στη μά είδαν μάχη. Οπως και στην περίπτωση του μακρινού "απογόνου"
χη του Σομ, το 1916. Αρχικά, πίστευαν ότι τα άρματα, που μέχρι του, του Panther, παρήχθη σε πολύ μικρούς αριθμούς. Ο γερμανι
τότε χρησιμοποιούνταν σε ανεπαρκείς αριθμούς και σε ακατάλλη κός στρατός αναγκάστηκε να εξοπλιστεί με βρετανικά άρματα:
λο έδαφος, είχαν ελάχιστη πρακτική αξία. Ωστόσο, η συνεχιζόμε μόλις τρεις γερμανικές μονάδες αρμάτων εξοπλίστηκαν με τα
νη και όλο και πιο επιτυχής χρήση τους από τους Βρετανούς και A7V, σε αντίθεση με τις έξι που χρησιμοποίησαν αιχμαλωτισμένα
εν συνεχεία τους Γάλλους στο δυτικό μέτωπο, έπεισε έστω και κα βρετανικά οχήματα.
θυστερημένα τη γερμανική ανώτατη διοίκηση ότι απαιτούνταν να Οι Γερμανοί δημιούργησαν επίσης έναν αριθμό από βελτιω
αποκτήσουν δικά τους άρματα ως αντίμετρα για το νέο όπλο. μένα σχέδια, κανένα εκ των οποίων όμως δεν προχώρησε πέρα
από το στάδιο του πρωτοτύπου πριν από τη λήξη του πολέμου,
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΑΡΜΑΤΑ τον Νοέμβριο του 1918. Ωστόσο, μεγάλο μέρος από το γερμανι
Η γερμανική απάντηση, το A7V Sturmpanzerwagen, ήταν πρωτό κό δυναμικό στη σχεδίαση και στην κατασκευή διαμοιράστηκε
τυπο τόσο στη σχεδίασή του όσο και στη μηχανολογική σύλληψή σε έναν μεγάλο αριθμό από σχέδια, κάποια εκ των οποίων δεν
του. Δεν ήταν, ωστόσο, ένα ιδιαίτερα καλό άρμα. Οι σχεδιαστές ήταν πρακτικά εφαρμόσιμα. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο μεταξύ
αυτών ήταν το K-Wagen (Grosskampfwagen) των 150 τόνων.
Αυτό το μηχανικό "τέρας", με πλήρωμα 22 ανδρών, ήταν αδύνα
τον να μεταφερθεί στις σιδηροδρομικές τροχιές της εποχής, εί
χε σημαντικές και προφανείς δυσκολίες κίνησης και ευκινη
σίας, που επιτρέπουν τη σύγκριση με ορισμένα από τα πλέον
ευφάνταστα γερμανικά σχέδια αρμάτων ένα τέταρτο του αιώνα
αργότερα. Οπως αναφέρεται στο Βρετανικό Μουσείο του Βασι
λικού Τεθωρακισμένου Σώματος, αυτά τα προβλήματα "δεν
ελήφθησαν υπόψη ή παρακάμφθηκαν με τον ίδιο τρόπο που οι
δυσκολίες αγνοήθηκαν στην περίπτωση του Maus και του El00
κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο".
Ο ΧΑΙΝΤΣ ΓΚΟΥΝΤΕΡΙΑΝ ΚΑΙ Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΑ ΑΡΜΑΤΑ
Οι νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις επέβαλαν σημαντικούς περιο
ρισμούς στη στρατιωτική δύναμη της Γερμανίας, ως μέρος της
συνθήκης ειρήνης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που υπογράφηκε
στις Βερσαλλίες, τον Ιούνιο του 1919. Η συνθήκη των Βερσαλλιών
απαγόρευσε στη Γερμανία την κατοχή όπλων, όπως τα αεροσκά
φη, τα υποβρύχια και το βαρύ πυροβολικό. Περιόριζε τη
Reichswehr, όπως ονομάζονταν οι νέες, περιορισμένες ένοπλες
δυνάμεις της Γερμανίας, σε ένα σύνολο 100.000 ανδρών. Η κατο
χή, ανάπτυξη ή προμήθεια αρμάτων - και των περισσότερων άλ
λων τεθωρακισμένων οχημάτων - απαγορευόταν. Ο γερμανικός
στρατός απέμεινε μόνο με μία χούφτα ηλικιωμένα θωρακισμένα
αυτοκίνητα και εφοδιοφόρους.
Το μικρό μέγεθος του, δύναμης 100.000 ανδρών, γερμανικού
Το πλήρωμα ενός γερμανικού άρματος μ£ το κοντόκαννο Panzer IV, ένα άρμα
που δεν είχε επαρκή ισχύ πυράς για να αντιηαρατεΒεί οτα νέα σοβιετικά άρματα,
όπως τα KV και Τ-34. Προσέξτε τους δύο δακτυλίους στην κάννπ, που
δείχνουν ισάριθμες επιτυχίες.
10
ΟΙ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ TOY PANTHER
στρατού, παρότι παρεμπόδιζε τις ευκαιρίες προβιβασμού, επέτρε Μία φάλαγγα από άρματα Τ-34/76 στο ανατολικό μέτωπο. Τα σοβιετικά σχέδια
πε συγκέντρωση ποιότητας τόσο στην εκπαίδευση όσο και στη με αρμάτων ήταν πιο προηγμένα απ' ό,τι περίμεναν οι Γερμανοί και το Τ-34
θοδολογία. Ο επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου, στρατηγός σύντομα διέλυσε το μύ8ο της σοβιετικής κατωτερότητας.
Χανς φον Ζέεκτ, ήταν αποφασισμένος να καταστήσει τη
Reichswehr έναν, στο μέτρο του δυνατού, ισχυρό και αξιόμαχο περισσότεροι από τους προϊσταμένους του ήταν ευμενώς διακεί-
μάχιμο οργανισμό, με δεδομένο το μικρό μέγεθος της. ΙΥ αυτό, μενοι προς τις ιδέες του και ένας πυρήνας Γερμανών επιτελικών
κατά την περίοδο αυτή, παρείχε σημαντική υποστήριξη στις ιδέες αξιωματικών άρχισε να μελετά σοβαρά την ιδέα της δυνατότη
του σημαντικότερου υποστηρικτή των αρμάτων, Χάιντς Γκουντέ- τας διεξαγωγής ενός πολέμου κινήσεων, βασισμένου σε τεθωρα
ριαν. Το 1922, ο Γκουντέριαν, κατά τη διάρκεια μίας ανεπιθύμη κισμένες μονάδες. Ενα περιορισμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης
της τοποθέτησής του στην Επιθεώρηση Μηχανοκίνητων Μονά και στενής συνεργασίας ξεκίνησε περί τα 1925. Την επόμενη
δων, ξεκίνησε να μελετά το έργο των Βρετανών θεωρητικών του χρονιά, πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ασκήσεις μεγάλης κλί
πολέμου τεθίορακισμένων, Τζ. Φ. Σ. Φούλερ, Μπάζιλ Λίντελ Χαρτ μακας με τη συμμετοχή μηχανοκίνητων δυνάμεων. Ωστόσο, οι
και Γκ. ΛεΚιου Μαρτέλ. Ο Φούλερ και ο Λίντελ Χαρτ, που πρότει- θεωρίες του Γκουντέριαν και οι φιλόδοξες προτάσεις του για το
ναν ότι σι πόλεμοι του μέλλοντος θα διεξάγονταν μεταξύ μηχανο σχηματισμό τεθωρακισμένων μονάδων, μάλλον δεν εξυπηρετή-
κίνητων δυνάμεων, βασισμένων στο άρμα μάχης, επέδρασαν ιδι θηκαν από την παντελή έλλειψη οποιουδήποτε τεθωρακισμένου
αίτερα πάνω του. Υποστήριζαν τη συγκέντρωση των επιτιθέμενων οχήματος, διότι η Συνθήκη των Βερσαλλιών συνέχιζε να απαγο
δυνάμεων (το Schwerpunkt στα Γερμανικά) στο αδύναμο του ρεύει στη Reichswehr να διαθέτει τέτοια. Κατά τις ασκήσεις του
αντιπάλου, κατορθώνοντας να πετύχουν τη διάσπαση. Αυτή η διά 1926, στη θέση των αρμάτων, στρατιώτες κρατούσαν χαρτονέ-
σπαση θα μπορούσε να τύχει εκμετάλλευσης με την ταχύτατη συ νιες φιγούρες αρμάτων. Μέχρι το 1928, είχαν φθάσει στο σημείο
γκέντρωση όλων των δυνάμεων σε αυτό που ήταν γνωστό ως "διευ- να χρησιμοποιούν "μεταλλικά ψεύτικα μηχανοκίνητα". Οπως
ρυνόμενος χείμαρρος", που θα διαπερνούσε το εχθρικό μέτωπο σε έλεγε αργότερα ο ίδιος ο Γκουντέριαν, παρά την ολοκληρωτική
βάθος έως τα μετόπισθέν του, παρεμποδίζοντας τις επικοινωνίες αφιέρωσή του, του έλειπε "παντελώς οποιαδήποτε πρακτική
και τις γραμμές ανεφοδιασμού. Στην ουσία, οι μηχανοκίνητες δυ εμπειρία με άρματα... Δεν είχα δει ποτέ ούτε καν το εσωτερικό
νάμεις χτυπούσαν τους μηχανισμούς ελέγχου και λογιστικής υπο ενός άρματος".
στήριξης του αντιπάλου - τον εγκέφαλο του εχθρού - αντί για τις Αυτή η έλλειψη οχημάτων δεν σήμαινε ότι η Γερμανία είχε
αντιπαρατιθε'μενες μονάδες της πρώτης γραμμής. εγκαταλείψει ολοκληρωτικά την έρευνα για το σχεδιασμό και την
Ο ίδιος ο Γκουντέριαν λέει ότι "εντυπωσιάστηκα βαθιά από παραγωγή αρμάτων. Γερμανοί μηχανικοί διεξήγαγαν μυστικές
αυτές τις ιδέες". Εγραψε: "Προσπάθησα να τις αναπτύξω με τρό έρευνες από το 1920, παρά τους περιορισμούς που έθετε η Συνθή
πο πρακτικό για το δικό μας στρατό". Οπως οι περισσότεροι κη των Βερσαλλιών. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, μία μικρή
υποστηρικτές των τεθωρακισμένων στη δεκαετία του 1920, ο ομάδα απ’ αυτούς εργάστηκαν στη Σουηδία για την παραγωγή
Γκουντέριαν αντιμετώπισε κάποια αντίσταση από το εσωτερικό του άρματος LK II. Επρόκειτο για ένα γερμανικό σχέδιο του Α’
του στρατού. Το 1924, όταν εξέφρασε την πρόθεσή του για με Π.Π., βάρους περίπου 10 τόνων, που κινούνταν από μία μηχανή
τατροπή των μηχανοκίνητων μονάδων εφοδιασμού σε μάχιμους ισχύος 50 ίππων, η οποία προσέδιδε στο όχημα ταχύτητα 19.3
σχηματισμούς, ο διοικητής του του είπε: "Στο διάβολο οι μάχες, χλμ./ώρα, ενώ διέθετε ένα πυροβόλο των 37 χιλιοστών σε σταθερή
υποτίθεται ότι πρέπει να μεταφέρουν αλεύρι." Γενικά, πάντως, οι υπερκατασκευή (πυργίσκο). Οι Γερμανοί είχαν ολοκ\ηρ(όσει το
11
