Antropologia filosofica e teoria dell'azione

445 Pages·1990·11.766 MB·Italian

by  Arnold Gehlen

ArnoGledh len
prefadziiK oanrel -SiReeghbbeerrtg
ediziiotnaelai c aunrdaai E ugenMiaoz zarella
GuiEddai tori
Lar ealizzdaziqi uoensveto ol usmiae v vadliue nc ontrdiebMlu. tPo. I.
(Fonpdeilr a r icesrcciae ntifica).
ArnoGledh len
Antropofliolgoisao fica
et eordieal l'azione
prefadziiK oanrel -SiReeghbbeerrtg
ediziiotnaela ic aunrdaai E ugeMnaizoz arella
Titoolroi giPnhaille:o sAonpthhisrcouhpneoH dla ongdileu ngslehre
TraduzdiiGo ennen aAruol etta
Delsltoe asustoo re:
Quaddr'ie poca
Copyr1i9g8Vh3it t tKolroisot eGrmmbaHFn,rn a nkafmMu aritn
Copyr1i9g9Gh0ut i eddai Ntaoproil i
GrafdiiSc ear Pgrioozz illo
Presentazione
Is agqgupiir esedniAt rantoGile dh lceons tituuni'sicnotnroo du­
ziopnree zailoslsuaa«a a ntropeolleomgeinData au rnle a»t.o ,
infaptrtois,p eetftfaincoa cleacm oemnptleed semsioi ttiàev i
del'lceo mpestceineznept'ai rftiiccchhoeiel n anreir qvuaensot a
antropdoallolg'imaaol;st trraopa ineoln aco l asfsoirscziaan te­
tidceal slutaae dsifi o nddoov,ie pl o tenrziifalldeees lstlirava o­
dizifoinleo ssoisf ail-cdcaao msec rKiavrel -SRieehgbbeerrgt
nelsluala i mppirdeaf aazqi uoentese ts-iat iri i su«letmaptii­
ricdie»ls lcei ebnizoel oegd ieclshlceei ednezlcelu al tura.
L'articdoiql uaeztsietoèsann i eo tLa'.u ovmaio n taep saor ­
tidraes es tesdsaol,l 'osseemrpviarziicocanomene tnrtoel labi­
led emlo dionc u«it ieinsle u»«o p osnteoml»o ndÈo e.s cluso
inl indeipa r incqiupailoas pipaoscriot noc etoet supalliec ativo
del«lpae culiuamrainctahà te»r asciec nodnafd ienlsilu aa
fenomenmoolnodgaiCnaoa s.aì p procicli« afteon,o meno»
uomvoa i ntceosmo«e u np rogceotmtpol edseslnilavato u ra»,
maq ues«tpor og-eetq tuosi»t i alp arad«ipgomsai dteilv­o»
l'antrogpeohlloegnciiaaap napace,erd òir isoilnsv éle tarr ea di­
ziondailceo tnoamtiuar a-asnpiimrai-t-coèo,s r tprou ttural­
mentien cludseilvlo' «acpuelrttuudrriaqa lu ee»s t«'dean te
naturcah»èel, ' uoQmuoe.s t'insctlruustidtviuisrtcaàel ned e
daldleat ermidnealzli'ocunooem«m elo ' anniomdnae lfei nito»,
dovleaf ormnuileat zsèca hsesaucnnoatmv aee rifdiarciia stual ­
tadteil slcei eannzter opobi(oBloPologkri,tc mhcaein rnlc)aa
«non-specicaolsitzizdtaeuzltilio'vnauaeno »im mdoae,qll ue a le
l'enopromtee ndziif aolrem azei doian pep rendèi imle nto
«compeenssios»t einnztiieanslnoea t,nu ztcito om ceo mpensa­
ziobnieo losgeindczicaa u, ei s ssaor edbalb uen tgeom sppoa rito
Presentazione
6
dalflaac dceilatl ear drica u,ii n vseèici en signLeo'sr piet­o.
riecnuzlat fuapr aarlcteie do eè«l c orgreendeotd ieclol»' uomo,
sep elr' espldiiqc uaezgsietonono enm oacn is l ii maidta as su­
merlesa o matizuzmaaznmiaaoc, nsi aei t taideu nne' impregiu­
diccaotnas idedrealtzloiato a«nlfeie tnào mendoiql uoegsitcoa »
esplciocmanera stieus rtao nraitacu,hr èeas toPreidrai .rc loan
HerdceurGi,e hleesnp licistriai mcehnilta'emu aoè,«m lo' es­
semraen chemvaoc loemt»ea, l« en,op nim ùa cchiinndae fetti­
binleelm laend ie lnlaat uergdali,iv isecnoaeps oem edesei mo
metdae lplrao perliaab orazione».
Inc oncqrueetssoit gon cihflei' cuaèo« mlo' ecshsaeeg ries ce»,
comGee hlsecnrn iecvlae p itteordlzeools luoaap emraag giore,
L'uoLmaos .un aa tueir slau poo sntemolo nd«oN:o 'nd efinito'
egèlc ii aonèc coormap ais temo e desèic,mo oms;epi u aòn che
dirle',e cshspeerr eenp does izGilaoitn dteeis.l u por enpdoesri ­
ziovneerl s'oe sctheiranmoai zaimoeon,p i r,o ppreiroec ghèlé i
ancchoem pais tmeoe despirmeonp,do es ivzeirossnseoet ees so
'fdais es teqsusaol cLousnadg'ai.l l'uenls ussessruoep erfluo,
ques'tian compaipuptaerzatzliasle'u�n ce eo ndifziisoincih e,
alsluana a tuesr oat,qt uoep srtoolf 'iulèoou m neo s sceuirine e ­
rislcaed iscipaluitnoad:i secdiupclaizn'iado,in sec,i plina­
mentnoed'lu, p lsiecndesia o c quisedi izm iaonntee nidmie nto
unfao rmsao,nt orl aec ondidziei soinsidt iue nne zsasn eorne
defiEni inqt uoa.nl t'ou ocmhnoeo, hn a a ltfroon damcehnet o
sset epsusaòon ,c mhaen caat raecl oem ptiatnnote oc esaslalrai o
vitnaev, i ecnheeeg èll i' epsrseecr'aesr oigoag,rle i tstccoho ino ',
unpao ssicboisltiittàdu ifz ailolLni'aruleoeè.mi on fli'nees sere
chaen tievp erdoev vCeodmePe.r omeèto ebob,la id giartiog ersi
suc icòh èel ontsaucn iocò,h n eo ènp resneenlstlpeoa e zn ieol
tempvoi-;va ed iffedreelnlz'aa- pneiirmfl au lteeun roopn e r
iplr esQeunetsdete.at ermiènp arzoipdorenilcealo an didzii one
un'esicsatreantztdaea rlilz'zeaaq gtuiaar nnete,ol l'èu,io nm o
senasuot enutmiacncoao, n sapevvaco olmepzrazep asa or tire
daq ui».
Quesdteat ermiunnaiztidaoernliela 'c uoom«meeo s sd�erle­
l'azèil oapn ree»s tsapzeicodinefeli lc'aa ntdriGo epholleong:i a
insilesam useao luazl«i moinset deerlol»'- guioamcoènc ehlé-
1a'z icohnceesi pi o naeld iq udae ll'opipnotseirznioo-nees terno
nell'cuoonmsoo als icdiastnsaei loslnuaaea u tocomprensione
spirit-u,eai lqliu satddirecsolau p or oblDeemlal.' edfif icacia
quessotlau zdieolsnlupeaao, t eenszpal ipceuarnt 'iavnat ropolo­
gicah veo grleisata alrle'p ueosrmp oi elg'au!onemo omn,e tte
Presentazione 7
condtior nee:è b uontae stimoln'ioapncezorama p ledsis iva
il
GehlPeinu.t tionstteor persosbal cehmieanq uesatnat ropolo­
girae satpae ratq ou:ac loin dilz'iesosnmiea rnec hecvhsoeèil e
determcionmaPetr oo meptueiòon d efinniotmnia vnac aasr ee
il
stescseos,sd aarcleo nsesrevs atreesc shèoe , c ompeistios ten­
ziaclhece o ndi-vsiipdaue r pee culiaarsmseo-nlcttoeoon g ni
altfroar vmiav eanctcee saslilb'ielsep erienza.
Lar ispdoiGs ethal seuno innla i nceoaln ag rantdrea dizione
'antropoilnotgceioscmarae i' d,u zdieoplnr eo bldeemlal 'uomo
all'usotmedose sloml,oa d ernità.
Determifnaautsat ianla'miennttedege rlall'iutcmàoa mneo
spiraitttoia vzoi,o ln'ee,sm saenrceh edviod leet erminazioni,
ciodèic onsolciodrarties po«nndaetnuzrtear liail «» s uo»
il
inteeri n«los ueos»t etrrnsaoée , sumoe divuimt aalbeb,i so­
gntau ttcaovmioeag nvii ve-ncthene o pnu ròe ggneervlsu io to
dis es te-sdsido e termicnhalezo' i toennig noenlsolu'ada e ter­
minateeszizsat eAnlzli'aalqzeui.eo sdnteeet ermi-ncaozmieo ni
gisàa peKvaan nte ll'asaslelsgopn iarsrivete ola as teso t esso
comveo locnatpàa caiuttào normeaq tuievseatr,ola ' umano
dell'u-mpaonsos voennoi sroeld oas es tesEs pae.rq òu esta
capacaiuttào nordmealtilv'èaap zoisodtnaaGe e hleemni nen­
temennetslees teosgsgoe ttpiovsafttuooo d,ris i é «,a lienato»,
dell'luaco umlot:lu eir sat,i tLuazs ioolnuizg.ie ohnlee npiearn a
sottarlalr'saiu todeevrlii dsecinhmzimaoa neanltle' afzaiuo­ne
il il
sti-ansao lipdseilslm'oca ozmieeos niezp ieartl een esrtseis so
il
dell'adzeiloln'ueaol,mm oon,de on emlo nd-oè vincolare
aldliaf deesla«l ies titiuplzr iionncimi»ep zazploeef r a fru nzio­
naroeg gnie,tl e chnZisecihtealslac t aepra,ca iuttào normativa
riconodsaKc ainuattls a o ggmeotrtao-lu en sao rdti«aa utocon­
tenimienntteodr anlol 'edsetlelr'naocz»hir eoi nceh,ic aommae,
ès tantoot alt'oh,e ggerlainadndeaez lz«lapa o sidzeidloi nrei tto:
spirfiatcoe nrteeaslLieas » o.l uzèii onndeu bbidaembeinttrei ce
diu nad iagndoesl«ilc au ltduimr aas scao»m ceo mpressione
fordsiue n « tipdois» o ggetqtuievldiletolàc l,oa m pipuetras o­
nalimtanà o,cn e rdteosl o ggetctoimvleiu ssmsou rengogni are,
esendtare i spcehlria t enu'tsao cdieallvleia'tu am andae,l la
soggetdteilvslioetg àg,e t(tLi'vuinotemàlo l d'eelrtlaea c nica,
capI.X )E. t uttasveqi uae,ss tcoh eampap agraer an-taildr ie
làd ie quiveoscthrea poildaezoiloonngoiien cs hterp aenarel et ro
aG ehl-eunn« 'e coldoeglila'»'a szoicodineaell le''èu s oumfof,i ­
cieang taer anqtuierseetc ao lqougainaqd uoe st'saozciièoa nlee
8 Presentazione
intceosmiaecl o mpldeeslslo' daez«gli r oanuneod meoc h»èe « i l
monddeolt leac nica»?
Unrai sppoosstiaatq iuveads otmaa nsdeam bprraif maaé ie
interpdreotpdtrauai n co a posdaelldlo' argocmoecnnu tia zione
Gehliennd ivli«ads upecai fbiicoiltuoàmg»ai rnciaas paeltlt'oa ­
nimaqluee:cl ildooinè o pno sseadmbeiree(n Utmew evlatal) e,
diurnei nsideicm oen dinzeicoenseins eacreise's riittaangtlii ate'
all'idniut nem rinlio(e Uum gebcuonmgle)' indseigeelmliee ­
mendtiui n sop avziitoca ollel terglaao tsrieo c olneld eogd gii
natumrasa o,ml oon dion tceosmdoei menisnli iondnepiear in'ci­
piiol limdietlsalutaaaa p eretsuirsat eNnezlila'«luoeog.mn oi
costelplearzcideoipcn ioetn ad i-zeqi uoenssiot ngeoi a àr bitra­
ri-ev iesnpee zczoalnt' ai mmagienq auzeiisnotd noie r,e zioni
impreveen duiobvialmaier nbtiete rl a'ruisomeimu ,oo avp ea r­
tidraqe u efsatitimt mia gesiantattaimc eonmdteaqe u erlilniv e­
nutuine; s speerirqel u, a sltaeap elr'tianr tiecrcdahe elzslzpoaa ­
zieod etle mppoo,s sdiuendqmeuo en deno o anm bie(nWetlet
unndi cUhmtw e»l( tq)pu .1i 1 e7c fLr'.u ocmaop9,.) È .q uesta
illimicthfaepat r eozbzlease umsaic;sli o tsapc ehtet.foai nlnelela -
1a'n tropogbeiholleosngriiie aain naus nisonp uiir itdueall­ismo
l'inconcdhipezu ireoesn vsaoatl ote evnaae lbr aen dsori,i pro­
poncgiauo nèsa u perfiedteaozlidooegnll«siea ic mab aoultiocaat ­
ti»vd ae ll'uunotame on;d e'nrziimaoldzeai p oanrdete'el, l '«im­
maginapzrioodnuetd teilvla'd»ue olsmluocaa,o ndizionatezza
dalla dteolp lhayi sgnie sn eerd aelllseat, ep shsycash iceso mpes i­
chiscoiog g eitlntu icivic:aòh P ea rcehtioa meurn«e rbebsei duo»,
irli pronpeol«rltsaei o driui napa»r opennsoino-nldeoe glilcaa
volounmtaànl asa,u t ae nsailoln'ei ncoOnvdseici zo inocnea­to.
desqsuee osbtiae znioopnna er,r ienbubiterli i lceoa rdus noa
ricomprneecnlos nicoaenntett roo podbieolllo'pgurioocmpoor io
delUlmaw eeln tos no dleolW leall t':u èoc meorl t'oe cshsheea r e
mondmoal, h oa s oalc oo ndiczoimounndequi un ae m biednit e,
unaU mweclhtse e n olno ' speciimfmiecdai'a tcaommeen te
uomtou,t tla'ovg ieanc eorm'aea' n iemr aelnqedu'ei mneddii ata­
menptoes slisabu uiaml aen' as peciCaozmsieio -nveste'ird. ae t,t a
ine ffdeiet sttie n-odgegqriue a nmtaooi p portu-nlaam ente
preoccup«aizsitointeud ziiG oenhallaeel«n»li 's tituzione»
natuirnatc eosmiaes titpurzii(moiann es dieelcmloeen diez ioni
depia ramveatrriiiaun bn imali is cuhrpeaee rs sienrdee fnionni ta
èp eqru emsetnofo i ncihtreae) n pdoes sli'buiollme'oi ,s tituirsi
stedseslol 'naeczlio osnmeo .
EugeMnaizoz arella
Prefazione
Ivlo ludmeelO lpeeC roem plcehtqeeu ,sit i r adruaccec,io glie
sagpgiiiù m pordtiGa enhtlise unl« laan trofpiolloosgoifai ca»
cheeg ilnit ceosmese c iednisz ian eta elsslito e tsesmofp oon ­
danctoem,pe r esupdpeondssieto so p erdiite untlzt«esee c ienze
dell'uloaqm uoa»sl,ce i esnezbab,se vniel uepmppaitrai ca­
mentneoè,ne sednapt ree tneosrem aNteilpvlaeeg. si engeu enti
ssic hiaznzzeirntàeu ltlltieong eeen eir«lam loid aenltlroo polo­
gicdoiG» e hl(eIpn)o s,iii l lustircleo rnacdneiant zoti o(o Inle)
eda ltcraet egcoer11itdere alslluia«a a ntropeolleomgeinat a­
re(»I tIeIn)e cnodndote colo mpldeessius sooci r Liats teiz.i one
IVi ntroadgsulccihe di iGz zeih lpeeunrn «at eodreilal 'azione»
concreetc ilzazsasnitfei catoria.
I
Gehlveonls lfer uitplto atreen rziifalldeees lstlirava od izione
filospoelfrai s cuiaam postaiznpi aorntei,pc eoqrlu aergel i
aspcehtpeto is seosnsroei rnev seon«lueotm ip iricoasmseinat e»,
am ezdzbe ll'atcrrcaio srudbloit oalteodi ge ilsclciai ednezlaJ �
C
cµl_tqmi1i1e.s1tò-·Haiieel-UiaJ!nn�edJaaitivJJaat9 ii.J.nm9Jie.t-�fi­
§!.9q.i�cò,h .Ge e eh lheaen f fetctoumcaeat mob iadmipe onstio­
ziofniel orsiomfatinuceta t saevmipaarl el 'idniut noe rrineon ta­
menstuco i còhè e« oggetituni npv roi»mm,oo m ecntoomt ee n­
-
tatiimvpor,.0 ntato_<t�le�s tu�lb11l�za�i .a�l-idsitpi;rc_aQmçe_net�e»
-'-·····.··.--. .·-. -.·.-.-· ·-.·-.·- --,------------···---'- ··-
diII1fee.1111toimegnioçdliia, p ruinrv sair« cvoe lrceso os peo»i,
()
nelfloard miua ns istfeimlao soficeio n ficidonempeaer l oi­stico
cedimpernotsosa lislmceoi edniuz ne«a f ilosofia empirica».
10
Prefazione
CoGseìh lpeontc eovmap reinmldu etraem deensitu opo uin dtii
visftiaan lol '«antfriolpoosclooofmguieinc saoav »i l«unpeplo
sendseoll leagd giCe o mtdeu»n,qc uoemu en sov iltuepasplool a
fondaezmipoindreei slca ap eNreleia. v qourpiir esevniteantei
beinl lulsnate rcaetdsaes lilt'àe )idmioi g:pmn�eiit �limf.i�in _ �f�{l,
partiactotlraalrvvaee i rssicoohG neee h lheadn e lflial odsio fia
Schopenedh ealule'ra ntdriMo apxSo clhoegCliiecaòrh .he a
condizqiuoendsaittsoot'd a aclmcleoat afèis stiaactnaocl h'ei n­
diriazdzu anmr osddioic onceimploi nrcdeho se ri i fearlils'cae­
zio�cn heèe asltleots esmocp oog niotsisavil«oale, as perienza»,
laq uaolre-a s imilamle«lncato en osnceelntlzraaa »d izione
delflial otsroafsicae n-pdoetneotvfaaflu reni p ruend tipo a r­
tenazlal 'urlitfelreiGsoesrhielno eonvnneo .l sevvial uupnpaa re
ulteproisoirfzeii loonsefo ifaidncecalao ll aetm rape i ututno sto
nuopvroo gdeetflti ol osioqlfu aairlneeo, lt tarnbeti,oo grafica­
menqtuea nnteols lvoi ldueptipe omd iiq uesstteops rsoog etto,
lhoa c ondaod.t utdnoi stdaacl«cfl oia l osscoofliaas tica».
Is agagnit ropdoiGl eohglsieficnai n lneog gceormveea ria­
ziosnutile meao ffrcoonusonì ia n trodaulsz uipooe nnes iero
maa ncuhnce o mmeanlst uopo r incliapvaaolnreto r opologico,
L'uolmaco u,ei d izciroinatepi pcaacr oemv eo luImIdeIe lle
OpeCroem plIenqt uee.ls itbour soc,ni et1lo9 4G0e,h laevne va
espocsootnro g aniislcu mioot dàe alnltor oponlecolugc iie cn­o,
trsot laac ategdoi«r aizai oUnnep »a.sa slovl oal Gteah len
veneilvaab onrealsnludaaoan tropcoiclòho iegnu i naa brevità
daf orm-uesl pae ssesnocz iati anlro emd ee ll'-aèdu itvoerne­
taatmop iamceonntoes icclio umtceoi,:o« èl,' anniomdnae lfei ­
nit(oc»oi snuì nf ao rmduiNl iae tzasccqhueli)acs atpaa dcii tà
vivIenraed.an tostnpo e,c iaecl airzaztattdeoarp irzizmaittoi vi­
smnie lsludaao tazoirognaenl i'cuaoè,r m ion vcioasttoi tuzio­
nalmaenlstu ep eradmeelsnlutceeoo ndinzaitouenrd iae lvliea
suvai atdau nsav iluppcaatpiasdcsicii'otmmàap e�n?s'.D,La�az·
� _
tepsrie asp ar esdtaJoi htaoGn ont tfHreir--:;;;e--dd- elr'cuoommeo
«essere m-adnicvheiennvt oaql mueoe»dsu otnp o u ndtipo a r­
tenaznat ropologpiecircol o- sbtiiodtleuolcigloriassc tiora i zione
subliem paarr oed cuurlrtesu orlaa;mi enqn uteems otdouo n
essmeirnea cecf iraatcgooi mlee lp'uucòoa mpoo volgere le con­
diziroinniv einn«u qtuea ldciuo tsiaall evl iat -ap»ed rip iù
graazlisleua« a a peratmluo rnad( oc»oc soìmG ee hlfeonr mula
lac ossau lslcao driSt cah ellaeq ru)ap,le ern òa scoasn udae