Table Of ContentEnglish-Polish chess terms dictionary; angielsko-polski słownik szachowy
Marcin Maciąga: [email protected]; http://d-artagnan.x10.mx/
advantage przewaga
advantage in development przewaga w rozwoju
big (clear) advantage duŜa (wyraźna) przewaga
decisive advantage decydująca przewaga
first-move advantage przywilej rozpoczęcia partii
lasting advantage stabilna przewaga
material advantage przewaga materialna
opening advantage przewaga debiutowa
positional advantage przewaga pozycyjna
slight (small) advantage niewielka (nieduŜa; mała) przewaga
space (spatial) advantage przewaga przestrzeni
analysis analiza
retrograde analysis (retroanalysis) analiza retrospektywna (wsteczna) (retroanaliza)
post-mortem analysis analiza partii po jej zakończeniu
(chess) arbiter sędzia (szachowy)
chief (main) arbiter sędzia główny
round-arbiter sędzia rundowy
attack atak
counterattack kontratak
discovered attack atak z odsłony
double attack podwójne uderzenie
flank attack atak na skrzydle
irresistible attack atak nie do odparcia
kingside/queenside attack atak na skrzydle królewskim/hetmańskim
mating attack atak matowy
minority attack atak mniejszościowy
pawn/piece attack atak pionowy/figurowy
backwardness opóźnienie w rozwoju
battery bateria
QRR (queen-rook-rook)/RQR/RRQ/QR/RQ/QB/BQ bateria HWW (hetman-wieŜa-
battery wieŜa)/WHW/WWH/HG/GH
Maróczy Bind formacja Maróczego
bishop goniec
bishop pair para gońców
catalan/spanish bishop goniec kataloński/hiszpański
good/bad bishop dobry/zły goniec
light-/dark-squared bishop jasno-/ciemno-polowy goniec
opposite-coloured bishops gońce róŜnopolowe
blunder (mistake) błąd
board (chessboard) deska (szachownica)
demonstration (demo) board szachownica demonstracyjna
first (top) board pierwsza szachownica (deska)/lider druŜyny
brilliancy (most beautiful game) miniaturka
brilliancy award nagroda za miniaturkę
bughouse (exchange chess) kloc
bye pauza
camp obóz
white/black camp obóz białych/czarnych
capture en passant (capturing in passing) bicie w przelocie
castling roszada
artificial castling (castling by hand) sztuczna roszada
castling right prawo do wykonania roszady
kingside (short)/queenside (long) castling krótka/długa roszada
(chess) category kategoria (szachowa)
male/female category kategoria męska/kobieca
centre centrum
central break (pawn break in the centre) przełom (pionowy) w centrum
closed/open centre zamknięte/otwarte centrum
expanded centre rozszerzone centrum
(pawn) chain łańcuch pionów
pawn chain base podstawa łańcucha pionów
cheapo prymitywna pułapka
cheapo potential zdolność komplikowania gry
check szach
body check (shouldering) odpychanie plecami (barkami)
double check podwójny szach
discovered check odkryty szach (szach z odsłony)
perpetual check wieczny szach
spite check wtrącony szach
checkmate (check and mate) mat (szach i mat; szach z matem)
chess szachy
blindfold chess szachy „na ślepo”
chessbase baza szachowa
chess blindness ślepota szachowa
chess club klub szachowy
chess column (corner) kącik szachowy
chess competition zawody szachowe
chess composition (problem) kompozycja (problem) szachowa
chess computer komputer szachowy
chess diagram diagram szachowy
chess federation związek szachowy
chess font czcionka szachowa
chess goddess Caissa bogini szachowa Caissa
chess illusion złuda szachowa (przywidzenie)
chess informant informator szachowy
Chess Olympiad Olimpiada Szachowa
chess programme program szachowy
chess software oprogramowanie szachowe
chess strategy strategia szachowa
chess team druŜyna szachowa
chess technique technika szachowa
chess title tytuł szachowy
chess trainer (instructor) trener (instruktor) szachowy
chess960 (fisher random) szachy Fishera (szachy 960)
classical/rapid chess szachy klasyczne/grane tempem przyspieszonym
correspondence (postal) chess szachy korespondencyjne
fairy chess szachy bajkowe
living chess Ŝywe szachy
magnetic chess magnetyczne szachy
ornament chess szachy ozdobne
romantic chess szachy romantyczne
World Chess Champion Mistrz Świata w szachach
World Chess Championship Mistrzostwa Świata w szachach
chessplayer (player) szachista
chessplayer reflex refleks szachisty
(chess) clock zegar (szachowy)
analog/digital chess clock mechaniczny/elektroniczny zegar szachowy
clock hand rule reguła wg której naleŜy tą samą ręką wykonać
posunięcie i przełączyć dźwignię zegara
clock button przycisk na zegarze (dźwignia zegara)
combination kombinacja
sound/unsound combination poprawna/niepoprawna kombinacja
continuation kontynuacja
forced continuation forsowny wariant
sharp continuation ostra kontynuacja
decoying zaciągnięcie
defence obrona
active/passive defence aktywna/pasywna obrona
stubborn defence uporczywa obrona
deflection (distraction) odciągnięcie
diagonal przekątna (diagonala)
long diagonal długa przekątna
draw remis
book draw teoretyczny (nieunikniony) remis
draw by agreement remis za obopólną zgodą
draw offer (proposal) propozycja remisu
grandmaster draw (szybki) remis arcymistrzowski
duo (hanging pawns) wiszące piony
edge/edge (rim) przewaga/banda
risk-free edge stabilna przewaga
endgame (ending) gra końcowa (końcówka)
engame study (study) studium (etiuda)
pawn/rook/queen ending końcówka pionowa (pionówka)/wieŜowa
(wieŜówka)/hetmańska
exchange jakość
exchange chess (bughouse) kloc
fianchetto fianczetto
double fianchetto podwójne fianczetto
file linia pionowa (kolumna)
closed/half-open/open file zamknięta/półotwarta/otwarta linia
flag chorągiewka (sygnalizacyjna) w zegarze
szachowym/przegranie partii na czas
flag fall (flagging) opadnięta chorągiewka (partia przegrana na czas)
hanging flag wisząca chorągiewka (niedoczas)
fork widły (widełki)
family fork (family check) potrójne i więcej widły
knight/pawn fork widły (widełki) skoczkiem/pionem
royal fork widły królewskie
formation formacja
closed/open formation zamknięta/otwarta formacja
Hedgehog formation formacja jeŜa (jeŜ)
Hippopotamus formation formacja hipopotama (hipopotam)
pawn formation formacja (struktura) pionów
fortress forteca
gambit gambit
countergambit kontrgambit
game partia
adjourned game partia odłoŜona
annotated game partia skomentowana
Armagedon game Armagedon (partia 6 na 5 min i białe muszą
wygrać)
blitz (5 min)/bullet (<3 min) game partia błyskawiczna (blitz) (5 min)/(<3 min)
classical (standard) game partia grana tempem klasycznym
closed/semi-open/open game debiut zamknięty/półotwarty/otwarty
consulting game partia konsultacyjna
correspondence game partia korespondencyjna
exhibition game partia pokazowa
friendly (casual) game partia towarzyska
immortal game nieśmiertelna partia
rapid game partia grana tempem przyspieszonym
thematic game partia tematyczna
tournament game partia turniejowa
training (sparring) game partia treningowa (sparingowa)
handicap handicap (obciąŜenie; wyrównywanie szans)
hole dziura
idea idea (pomysł)
deep idea głęboka idea
increment dodawany czas
initiative inicjatywa
interference (interpose) przesłona
king król
castled king zroszowany król (król po roszadzie)
king cenralisation centralizacja króla
kingside skrzydło królewskie
king safety bezpieczeństwo króla
naked king goły król
knight skoczek
dark horse czarny koń (zawodów)
knight`s tour problem skoczka
line (continuation, variation) wariant (kontynuacja, linia)
drawing line wariant remisowy
frontier line linia demarkacyjna
main line wariant główny
sharp line ostry wariant
sideline boczny wariant
winning/loosing line wygrywająca/przegrywająca kontynuacja
majority przewaga pionowa
crippled majority przewaga pionowa nie dająca moŜliwości
wyrobienia wolnego piona (wolniaka)
master mistrz
Candidate Master (CM) kandydat na mistrza (km)
FIDE Master (FM) mistrz FIDE (mf)
Grandmaster (GM) arcymistrz (am)
International Master (IM) mistrz międzynarodowy (mm)
national master mistrz krajowy (m)
mate mat
announced mate zapowiedziany mat
back-rank mate mat na pierwszej/ostatniej linii
deliver checkmate dać mata (zamatować)
fool`s mate mat głupca
helpmate mat pomocniczy
Legall`s mate mat Legala
major (heavy)/minor (light) pieces mate mat cięŜkimi/lekkimi figurami
mating net siatka matowa
one-(two-, three-, multi-)move(s) mate jedno-(dwu-, trzy-, wielo-)chodówka
scholar`s mate mat szewski
selfmate samomat
smothered mate mat Beniowskiego (mat przez uduszenie)
stalemate pat
material materiał
insufficient material brak materiału matującego
material balance (equality) równowaga materialna
middlegame gra środkowa
mistake (blunder) błąd
positional mistake (blunder) błąd pozycyjny
motif motyw
tactical motif motyw taktyczny
move ruch (posunięcie)
accurate move dokładny (precyzyjny) ruch
active/passive move aktywne/pasywne posunięcie
antipositional move antypozycyjny ruch
bad move (?) słaby ruch/posunięcie (błąd) (?)
book move teoretyczny ruch
brillant move (!!) wyśmienity (doskonały) ruch (!!)
candidate move ruch kandydat
control move posunięcie kontrolne
critical move krytyczne posunięcie
dubious move (?!) wątpliwy ruch (?!)
flexible move elastyczny ruch
freeing move oswabadzający ruch
good move dobry ruch
half-move (ply) pojedynczy ruch jednego gracza
illegal move nieprawidłowy ruch
interesting move (!?) interesujący ruch (!?)
intermediate move wtrącony ruch
key move kluczowy ruch
loosing/winning move przegrywający/wygrywający ruch
mating move ruch/posunięcie matujący
mechanical move posunięcie wykonane mechanicznie (bez
zastanowienia się)
move order kolejność posunięć
only move jedyne posunięcie
prophylactic move profilaktyczny ruch
quiet (calm) move cichy ruch
sealed move zapisany ruch (tajny ruch)
solid move solidny ruch
sophisticated move sprytne (wyrafinowane) posunięcie
strong move (!) silny ruch (!)
subtle move subtelny ruch
surprise move zaskakujący ruch (niespodzianka)
waiting move wyczekujący ruch
very bad move (??) bardzo słaby ruch (gruby błąd) (??)
norm norma
grandmaster norm arcymistrzowska norma
category/title norm norma na kategorię/tytuł
notation zapis partii (notacja)
algebraic notation algebraiczny zapis partii
figurine notation zapis partii za pomocą symboli szachowych
long/short notation pełna/skrócona notacja
portable game notation (.pgn) elektroniczny sposób zapisywania partii w postaci
pliku tekstowego z rozszerzeniem .pgn
novelty nowinka
theoretical novelty nowinka teoretyczna
obstruction (obstructive sacrifice) ofiara opóźniająca rozwój figur przeciwnika
opening debiut (otwarcie)
Encyclopaedia of Chess Openings (ECO) encyklopedia otwarć (debiutów) szachowych
opening preparation przygotowanie debiutowe
opening repertoire repertuar debiutowy
openings book ksiąŜka otwarć
opening theory teoria debiutu
opponent przeciwnik
opposition opozycja
diagonal opposition ukośna opozycja
direct opposition bliska opozycja
distant opposition daleka opozycja
outpost przyczółek
overprotection obrona z nadmiarem
pairing kojarzenie
pairing system metoda (sposób) kojarzenia
pawn pion (pionek)
advanced pawn zaawansowany (dochodzący) pion
(healthy) extra pawn (zdrowy) pion więcej
backward pawn (straggler) przyodstały (cofnięty) pion
blocked (fixed)/free pawn zablokowany/wolny pion
capped pawn pion wybrany przed rozpoczęciem partii, którym
naleŜy zamatować (fr. pion coiffé)
captured pawn zbity pion
center (central)/wing/rook (rimpawn) pawn centralny/skrzydłowy/bandowy (skrajny) pion
connected/united pawns połączone piony
doubled (friendly) pawns (twins) zdwojone piony
hanging pawn (duo) wiszące piony
isolated pawn (isolani) izolowany pion (izolak)
(outside) passed pawn (free pawn; passer) (oddalony) wolny (przechodzący) pion (wolniak)
pawn breakthrough przełom pionów
pawn centre centrum pionowe
pawn grabbing (snatching) pionkoŜerstwo
pawn island wysepka pionów
pawn kingside/queenside majority przewaga pionów na skrzydle
królewskim/hetmańskim
pawn storm (roller) szturm/falanga pionów
pawn structure (formation) formacja pionów
protected pawn broniony (podparty) pion
poisoned pawn zatruty pion
rook/knight/bishop/central pawn pion stojący przed wieŜą/skoczkiem/gońcem/na
liniach centralnych d lub e przed hetmanem lub
królem
separated pawns rozdzielone piony
piece figura
active/passive piece aktywna/pasywna figura
black/white pieces czarne/białe figury (bierki)
buried piece złapana figura
capped piece figura wybrana przed rozpoczęciem partii, którą
naleŜy zamatować
captured piece zbita figura
chess piece relative value względna wartość figur
doubled pieces zdwojone figury
exposed (hanging)/protected piece figura niebroniona (wisząca; naraŜona na
atak)/broniona
major (heavy)/minor (light) pieces cięŜkie/lekkie figury
overloaded (overworked) piece przeciąŜona figura
overprotected piece figura broniona z nadmiarem
pieces activity aktywność figur
pieces coordination (cooperation) koordynacja (współdziałanie) figur
pieces mobilisation mobilizacja figur
piece placement rozmieszczenie figur
pinned piece związana figura
pinning piece wiąŜąca figura
pin związanie
absolute/relative pin absolutne/względne związanie
reverse pin (skewer; thrust) roŜen (szpila)
plan plan
play gra
active/passive play aktywna/pasywna gra
blindfold play gra “na ślepo”
over-the-board/correspondence play gra bezpośrednia (przy
szachownicy)/korespondencyjna
playing stage faza gry
straightforward play prostolinijna gra
player (chessplayer) zawodnik (szachista; gracz)
active/inactive player aktywny/nieaktywny zawodnik
club player zawodnik klubowy
positional/tactical (tactician) player gracz o stylu pozycyjnym/kombinacyjnym
unrated player zawodnik bez rankingu
point punkt
game points małe punkty
match points duŜe punkty (punkty meczowe)
rating points punkty rankingowe
position pozycja
closed/open position zamknięta/otwarta pozycja
complicated (unclear) position skomplikowana (niejasna) pozycja
cramped position ścieśniona pozycja
critical position krytyczna pozycja
dead position martwa (drętwa) pozycja (pozycja kompletnie
remisowa)
double-edge position pozycja z obustronnymi szansami
(roughly) equal position (z grubsza) równa pozycja
even position równa pozycja
lost/winning position przegrana/wygrana pozycja
Lucena position pozycja Luceny
sharp position ostra pozycja
slighty worse position nieznacznie gorsza pozycja
starting position pozycja wyjściowa
symmetrical/unsymmetrical position pozycja symetryczna/niesymetryczna
theoretical position pozycja teoretyczna
unbalanced position pozycja z nierównym materiałem
weakened position osłabiona pozycja
(pawn) promotion przemiana piona na figurę (promowanie;
awansowanie piona)
underpromotion słaba promocja (przemiana piona na figurę inną niŜ
hetman)
prophylaxis profilaktyka
queen hetman
queenside skrzydło hetmańskie
queenside attack atak na skrzydle hetmańskim
queening square pole przemiany
queen sortie wypad hetmanem
rank linia pozioma (rząd)
first/back rank pierwszy/ostatni rząd
2nd/7th rank drugi/siódmy rząd
rating ranking
average rating średni ranking
Elo rating ranking Elo
player rating ranking zawodnika
perfomance rating uzyskany ranking
rating list lista rankingowa
refutation (bust) obalenie (np. kombinacji/wariantu)
resignation poddanie się (rezygnacja z dalszej gry)
rim (edge) banda
rimpawn (rook pawn) bandowy (skrajny) pion
roller (pawn storm) szturm/falanga pionów
rook wieŜa
Budapest rook (Ra8-a6-h6 maneuvre) budapesztańska wieŜa (manewr Wa8-a6-h6)
connected rooks połączone ze sobą wieŜe
double rooks zdwojone wieŜe
desperado (furious; mad) rook wściekła wieŜa
rook lift wprowadzenie wieŜy przed własne piony
round runda
rule reguła (zasada)
chess rules zasady gry w szachy
square rule kwadrat przemiany (piona)
touched-piece/touch-move rule reguła dotkniętej figury
50-move rule reguła 50 posunięć (bez bicia i ruszania się pionem)
sacrifice poświęcenie (ofiara)
classical bishop sacrifice (Greek gift sacrifice) klasyczna ofiara gońca na h7 (h2)
correct (pawn/piece) sacrifice poprawna ofiara (piona/figury)
double bishop sacrifice podwójna ofiara gońca
exchange sacrifice ofiara jakości
positional sacrifice pozycyjna ofiara
pseudo-sacrifice niepoprawna ofiara (pseudoofiara)
obstructive sacrifice (obstruction) ofiara opóźniająca rozwój figur przeciwnika
sacrifice refutation obalenie ofiary
score wynik (rezultat)
expected score oczekiwany wynik
gamescore wynik partii
scorebook zeszyt do zapisywania partii
score sheet blankiet do zapisywania partii (zapis partii)
scorekeeping obowiązek prowadzenia zapisu partii
shouldering (body check) odpychanie plecami (barkami)
side skrzydło (strona)
kingside/queenside skrzydło królewskie/hetmańskie
simultaneous exhibition seans gry jednoczesnej (symultana)
