Ama-Hangi-Ataturk-Taha-Akyol

578 Pages·2010·27.32 MB·Tagalog

I
Ama Hangi Atatürk
I
I
DOÓAN KITAP TARAFINDAN ŸAYlMLANAN
TAHA AKYOL KiTAPLARl
Bilim ve Yanilgi
Hayat Yolunda Gençler \çinAnilar ve Öneriler
Mezhep ve Devlet, Osmanli'da ve iran'da
Hariciler ve Hizbullah, islamToplumlarinda Terärün Käkieri
Kitaplar Arasinda
Medine'den Lozan'a
AMA HANGi ATATÛRK
Yazan: TahaAkyol
Yaym haklari: ©DoganEgmontYayincilikveYapimalikTic.A.§.
Bu eserin bütun haklan saklidir. Yayinevinden yaziliizin almmadan kismen veya
camamen almtiyapidamaz, hiçbir gekilde kopyaedilemer, çogaltilamaz veyayimlanamar
I.baski/ocak 2008
3.baski /marc 2008/ISBN978-975-991-586-5
Kapak tasanmi: YavuxKorkut
Baski: Akan BasimLEd. /YüzyilMahallesi
Marbaaalar Sitest222/A 34200Bagalar- ISTANBUL
Dogan Egmont Yaymc:lik ve Yapimcilik Tic.A.S.
19MagisCad.GoldenPlazaNo, 1Kat10,34360SigtiI-STANBUL
Tel.[phone]|542Faks(212)2464444
www.dogankitap.com.tr /[email protected] [email protected]
Ama Hangi Atatürk
Taha Akyol
i
I

Attilâ llhan'maziz ruhuna sayg1 ile...

1çindekiler
IÖnsöz ...---......---11
......... ... .. .....
Istanbul'danAnadolu'ya.. 13
............ ...... . . .. ....
Erzurum'da Bolgevizm ve utanda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Sivas'tamandaveiçpolitika .............71
.............
Kongre'den lhtilalMeclisi'ne 103
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
[slanarnücahich ...............137
....... ... . ...
Bolgevizm'lekolkola............ .................214
Garp Cephesi'ndezafervar .................299
...........
Lozan'daBatihlagma .................348
............ .
Musul...BirKaybmHikâyesi .........437
............. ....
Bat1'yayönelmiçTürkiye ..............494
.......... .
Sonsöz/AmahangiAtatürk?!............ ..............541
.
Bibliyograba.............. ..............553
....
Dizha .....................565
.............. ..........
|
\
i
Önsöz
Elinizdeki kitap bir Atatürk biyografisi, onun hayatt üzerine yap11mig
bir aragtirma dešildir Bugekildeyap11migaragtirmalar çoktur zaten.
Elinizdeki kitap onun görügleri üzerine yap11mig bir aragttrma da de-
ildir. Onun degigik dönemlerde uyguladigi politikalar ve bu politikalan
izah ettnek için geligtirdigi görügler üzerine yap11migbir aragtirmad1r.
Politikaci ve diplomat yönü, bu kitabm temel konusudur.
Agirhgi, digpolitikadir. Yerigeldikçe ve digpolitikayla iligkisi nispe-
tinde içpolitikast da ele almruptir.
Milli Mücadele'de "Dogu ideali"ni Mazlum Milletler'in kurtulugunu,
Bolgevik ve Islamiterimleriesas alan antiemperyalist bir digpolitika...
Lozan'da baglayan Batihlagma sürecinden itibaren "Bati ideali"ni
esas alan, Türkiye'nin dünyadaki yerini Batill dengeler içinde inga et-
meyi amaçlayan bir digpolitika...
Buna göre geligtirdigi söylem, ideoloji, diplomasi ve taktikler...
Atatürk'ün iç politikasi, politika anlay1;1, taktikleri, siyasi prensiple-
ri, iktidar ve yönetim felsefesi, uygulamalari ayri bir çahqmamizm ko-
nusunu teykil ediyor.
Elinizdeki kitap Mondros Mütarekesi ile yola ç11ayor.Mustafa Ke-
mal Paga'nm Mütareke kargismdaki tavn, Îstanbul'daki siyasi çahyma-
lari ve Anadolu'ya geçig:.
Erzurum Kongresi'nde Bolgevizm ve manda konulan...
Sivas Kongresi'nde manda tartigmalan...
Mustafa Kemal'in manda tartigmalan sürecindeki siyasi taktikleri...
1stanbulhükümetiyle iligkiler... Türkiye Büyük MilletMeclisi...
VeMilliMücadele sirasmda Bolgevizm ve Îslamsiyasetleri...
Zaferle baglayan Batihlaÿma'nm Lozan'da kurumlagmas1...
Günümüz için de hayati derecede önemli olan Kürt ve Kuzey Irak
sorunlan, Musul-Kerkük meselesi...
Kitabm sonuncu ve onuncu bölümü 1930'larm ortasmdan itibaren
Atatürk'ün ingiltereile ittifak yapma çabalanm anlattyor.
Aragtirma sirasmda kaynak eserlerin temini konusunda yardimlarim
gördügüm TBMM Bagkanlan Bülent Armç ve Köksal Toptan'a, Türk
12
Tarih Kurumu Bagkam Prof. Yusuf Halaçoglu'na, Milli Kütüphane Bag-
kam Tuncer Acar'a, görüg ve yorumlanndan yararlandigim akademis-
yen tarihçiler Mete Tunçay, OemilKoçak, Hakla Uyar, Metin Hülagü ve
Necip Günaydm'a tegekkür ederim.
Asistanuit Nuray Kurtuldu'nun da gözlerinekan otururcasma, losa
sürede bütün metni okuyarak kitabm redaksiyonuna yardun ettigini te-
gekkürle belirtmeliyim.
Aragttrmanm kitap olarak yaymlanmasma beni tegvik eden ve özen
gösteren Dogan Kitap Genel Müdürü Saym Gülgün Çarkoglu'nategek-
kürlerimi ifade etmeyi borç biliyorum.
ÖzellikleMerhum Attilâ llhan agabeyime gükran borçluyum. Milli
Mücadele'mn unutulmaya yüz tutmug "Dogu ideali"ne dikkatleri ve be-
nim dikkatimi çektigi için... Ama Atatürk'ün zaferden sonra yöneldigi
"Bati ideali"ni görmezlikten geldigini dügünmegn beni aragtirmaya yö-
neltti ve bu kitap meydana geldi... Büyük gair,gerçek bir dügünür olan
Attilâ Îlhan'isayg1 ve rahmetle bir kere daha amyorum.
Taha Akyol
Kasim2007,
Mecidiyekäy
Üçüncübasklya önsöz
Onbin adet basilan kitabimm bir ayda ikinci basleya geçmesi, üçüncü
ayda üçüncü baslayla toplam baski adedinin 22 000'i bulmasi hem Ata-
türk'e eksilmeden devam eden ilgiyihem yeni balog aç11arma hissedilen
ihtiyac1 yansittyor. Kitabi kamuoyuna tamtan yazarlarm, benimle müla-
kat yapan gazetelerin ve TVkanallarmm elbette katlosi çok büyüktür,
mütegekkirim.
Basildiktan sonra kitab1 tekrar okudugumda gözüme çarpan, ayrica
IlberOrtayli, Alev Cogkun, Ahmet YagarOcak, Mete Tunçay, Yavuz -
demir, Turgut Ermumcu ve Hasip Sayg111gibi degerli akademisyen
.
aragtirmac11arm uyarilanyla kitabm özünü ve temeltezlerini etkilemeye-
cek Iñtelikteki dizgiyanhglarlyla kigive yer adi tarih-gün gibi az sayidaki
maddi hatalan düzelttim. Bunlar kitaptaki ana fikir ve olaylarm alagmi
etkilemeyen baglantismi etkilemeyen 'teknik' düzeltmelerdir.
Okurlanma ve katlasmi esirgemeyen herkesetegekkür ediyorum.
TahaAkyol
Mart 2008