Ali Fuat Cebesoy BİLİNMEYEN HATIRALAR

443 Pages·2017·18.73 MB·Turkish

Ali Fuat Cebesoy
BİLİNMEYEN HATIRALAR
Kuva-yı Milliye ve Cumhuriyet Devrimleri
Hazırlayan: Osman Selim Kocahanoğlu
BİLİNMEYEN HATIRALAR
Ali Fuat Cebesoy
Ali Fuat Cebesoy
BİLİNMEYEN HATIRALAR
Kuva-yı Milliye ve Cumhuriyet Devrimleri
Hazırlayan: Osman Selim Kocahanoğlu
t .
't
□BEtU l
TEMEL YAYINLARI
YAYIN NO: 122
Tarih/Kültür Dizisi: 22
ISBN: 975-410-056-X
© AF.Cebesoy* un bütün eserlerinin yayın hakkı
Temel Yayınlarına aittir
Editör
Osman Selim Kocahanoğlu
Dizgi
Ayhan Özcan
Tashih
İzzet Ancan
Kapak
Ebru Grafik
Baskı
Özener Matbaası
2001 - İSTANBUL
TEMEL YAYINLARI
Piyerloti Cad. Dostlukyurdu Sok.
Hacıbey Ap. No. 10 Daire 5
Tel:[phone] 73 20
Fax: [phone]
Çemberlitaş - İSTANBUL
temely ay inlari@ hotmail.com
General
Ali Fuat CEBESOY
b i l i n m e y e n
HATIRALAR
Kuva-yı Milliyeden
Cumhuriyet Devrimlerine
Yayına Hazırlayan
Osman Selim KOCAHANOĞLU

İÇİNDEKİLER
Önsöz - Ali Fuat Cebesoy Üzerine Bir Biyografi Denemesi XI
Birinci Bölüm
KUVÂ-YI MİLLİYE BAŞLARKEN
Dahilî düşmanlar nasıl mağlup ve
haricî düşmanlara karşı nasıl cephe teşkil
ve bunların idaresi nasıl durdurulmuştu?
1. 23 Nisan 1336’da (1920) Ankara’da içtima edebilmiş olan
birinci Büyük Millet Meclisini, İstanbul Meclis-i Mebusa-
m gibi dağıtmak ve Türk azmini kırmak maksadıyle yeni
Millî İdare düşmanları nasıl harekete geçebilmişlerdi?........ 5
2. Yeni Millî İdare düşmanlarının, bu idare aleyhinde o tarih­
lerde tesbit edebilmiş olduğum teşebbüs ve fiilî hareketleri
nelerdi? Bunlara karşı alabildiğim tedbirler.............................. 9
3. Anzavurun ikinci isyanı .................................................................. 12
4. Düzce ve Hendek İsyanları: (15 Nisan - 1 Haziran 1336)
(1920) ..................................................................................................... 13
5. Millî Müfrezelerimiz tarafından Düzce ve Hendek asileriy­
le İstanbul Hükümeti Kolordusu nasıl mağlup edilebilmiş­
ti? (Çerkeş Efem’in Vahdettin, Damat Ferit ve İngilizlere
gizlice verdiği mektuplar)................................................................ 22
6. İzmit Harekâtı ve sebepleri: 11-20 Haziran 1336 (1920).... 4g
VI İçindekiler
7. Yunan ordusunun taarruzu; Umum Garbî Anadolu Kuman­
danlığının ihdası ve bu vazife-i mühimmeye acizlerinin ta­
yini; Şarkî Anadolu’da yeni Millî İdarenin ilk ordusunun
teşkili ile takviyesi............................................................................. 52
8. Ankara’da Yeni Millî İdare teessüs ederken Başkumandan­
lık vazife ve mes’uliyeti Büyük Millet Meclisi’nin şahsiye­
ti maneviyesinde farzedilmeyip de sonraları yapıldığı gibi
bu vazife ehil ve muktedir olanına tevdî edilebilmiş olsay­
dı ne 14 Ağustos 1336 (1920) tarihli celseye ve ne de buna
mümasil celselere ihtiyaç kalırdı.................. 72
9. Uşak’ın ziyaı ....................................................................................... 77
10. Uşak’ın ziyamdan sonra garbî Anadolu’da vaziyet-i aske­
riye .......................................................................................................... 79
11. Birinci Büyük Millet Meclisinin içtimaından sonra takip
olunan dahilî ve haricî siyasetimizin ana hatları. Millî vah­
det ve istiklâl namına birleşilmiş iken sonraları Heyet-i İc-
raiyenin idaresizliği yüzünden kuvvetli, millî bir siyaset ta­
kip edilememiş ve bunun neticesinde hasıl olan müteaddid
fikir cereyanları ve bazı tereddütler yeni idareyi zaafa sü­
rüklemişti................................................................................................ 84
12. Teşrinievvel 1336’da Garp cephesinin vaziyeti Gediz taar­
ruzu (24, 25 Teşrinievvel).............................................................. 99
13. Gediz taaruzundan birkaç gün evvel Dahiliye Vekâleti Em-
niyet-i Umumiye Şubesinin 18 Ekim 1920 tarihli resmî il­
mühaberi ile Üçüncü Entemasyonele merbut olarak faaliye­
tine müsaade edilmiş olan Türk Komünist Fırkasının teşek­
kül ve faaliyetini icap ettiren sebep ve zihniyet neydi? ......... 110
14. Neden ve nasıl Garp Cephesi Kumandanlığından alınarak
Rus Sovyet hükümeti nezdine Türkiye Büyük Millet Mec­
lisi Hükümetinin Büyükelçisi olarak tayin olunmuştum? ... 114
İçindekiler vn
-II-
Harici düşmanlarla muharebe neden senelerce
devam etmişti? Hakikatte olduğundan daha evvel
onları mağlup edebilmek imkânı var mıydı?
1. Misak-ı Millî’nin esasları Erzurum ve Sivas Kongrelerinde
muvaffakiyetle hazırlandığı ve İstanbul Meclis-i Mebu-
san’mda tasdik edildiği zamana tesadüf eden tarihlerde va­
ziyeti nasıl görmüştüm? Misak-ı Millî’nin nihayetünnihaye
harben istihsal edilebileceği keyfıyyeti selâhiyattar hey’et
ve zevat tarafından düşünülebilmiş miydi?.............................. 127
2. 1336 senesinin Kanunusanisinde (Ocak) inkişaf etmeye
başlamış olan vaziyet-i hariciye ve dâhiliyede teyit etmişti
ki; muhasımlanmız tarafından işgal edilip inhidamına çalı­
şılmakta olan memleketimizde hattâ milletle anlaşmış olan
hükümetler mevkî-i iktidara gelebilmiş ve bunlan muraka­
be edecek olan Meclis-i Mebusan da içtima edebilmiş olsa,
bu Hükümetler ecnebî işgal-i askerîsi altında her nevi tazyi-
ka kalmış olan İstanbul’da, yalnız muhasımlanmızm adalet
ve siyasetinden istimdat etmekle vakitlerini geçirecek olur­
larsa Türklerin kendi hudutları içerisinde tam bir istiklâl el­
de edebilmeleri mümkün olamayacaktı....................................... 135
3. 23 Nisan 1336 (1920)’da Ankara’da yeni idare teessüs eder
etmez bir taraftan dağınık bulunan kuvvetlerimizi garpta
Yunan ordusu aleyhine tahşid ederken diğer taraftan şarkta
Türk unsurunu imhaya başlamış olan Ermenistan’a karşı üç
muntazam fırka ve gönüllü kıtaattan mürekkep Onbeşinci
Kolordu ile Erzurum mıntıkasında atıl kalınamayıp derhal
Ermeni ordusu üzerine derhal taarruz edilemez miydi? .... 147
4. Garp cephesi kumandanlığından infisalim tarihi olan 23
Teşrinisani 1336 (1920)’dan sonra garbî Anadolu’daki as­
kerî vaziyet hakkındaki görüşlerim.............................................. 152
5. Birinci İnönü Muharebesi hakkında bazı görüşlerim.............. 154
6. İkinci İnönü Muharebesi hakkında bazı görüşlerim............... 156
7. Kütahya-Eskişehir muharebeleri başlamadan önce garp
cephesi hakkında bazı görüşlerim............................................... 162
VIII İçindekiler
8. Hakikatte olduğu gibi Erkân-ı Harbiye-i Umumiye-i Vekâle­
tinin garp cephesinden Yunan ordusuna karşı taarruzî değil te­
dafüi bir surette hareket ettiğini kabul ediyorum. ... hakikati
halde olduğundan daha başka türlü tertibat ve vaziyet almak
mümkün değil midir?......................................................................... 168
9. Kütahya-Eskişehir Muharebeleri başladıktan sonra ............ 170
a) 10 Temmuz 1337 (1921) akşamı Türk kumandanlığı va­
ziyeti nasıl mütalaa etmeli ve ne karar vermeli idi?......... 170
b) 13 Temmuz 1337 (1921) akşamı her iki tarafın vaziyeti
Türk karargahında nasıl mütalaa edilmeli idi?.................. 173
c) Farzedelim ki tasavvur olunan tecemmüü (yığmak) ya­
pılabilmiş olsun. 13 Temmuz akşamı Türk Kumandanlı­
ğı nasıl bir karar vermeli idi? .................................................. 174
d) 14 Temmuz akşamı Yunanan Kumandanlığı vaziyetin
alacağı ehemmiyet ve ciddiyet üzerine ne yapabilirdi?.. 175
e) 15 Temmuz akşamı Türk Kumandanlığı vaziyeti nasıl
mütalaa etmeli ve ne karar vermeli idi? .............................. 176
f) Tasavvur olunan Türk geri çekilmesi üzerine Yunan Ku­
mandanlığı ne düşünmeli ve ne karar vermeli idi?.......... 180
g) Tasavvur olunan Türk geri çekilmesi ve Yunan takibine
göre sonraki hareketler ne suretle inkişaf edebilirdi?..... 182
h) Hakikatte neler olmuştu?........................................................... 186
10. 5 ilâ 9 numaralı maddelerdeki mütaalalarm neticesi ne ola­
bilir? ....................................................................................................... 189
İkinci Bölüm
MİSAK-I MİLLÎ VE MAKALELER
1 - Misak-ı Millî ................................................................... 195
2 - Mustafa Kemal - Millî Lider......................................................... 217
3 - Atatürk’ün yüksek kumandanlık kudreti ve meziyetleri .... 225
4 - Osmanlı İmparatorluğu ve Birinci Cihan Harbi .................... 237
5 - Millî Mücadeleyi Hazırlayan Sebepler ve ATATÜRK ........ 247
6 - İlk Muhalefet Partisini ben kurdum............................................ 257
7 - Atatürk ile arkadaşları Sulhten sonra neden anlaşamadılar? 265
8 - Millî Mücadeleye dair...................................................................... 281