Каляндарна-тэматычнае планаванне - Беларуская мова. 9 клас

34 Pages·0.539 MB·Belarusian

9 клас

70 гадзін на год, 2 гадзіны на тыдзень,
з іх 14 гадзін — на пісьмовыя работы

Размеркаванне вучэбнага матэрыялу прыводзіцца ў адпаведнасці са зместам і структурай падручніка:
Протчанка, В. У. Беларуская мова : вучэб. дапам. для 10-га класа ўстаноў, якія забяспечваюць атрыманне агул. сярэд.
адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання з 12-гадовым тэрмінам навучання (базавы і павышаны ўзроўні) / В. У.
Протчанка, В. П. Протчанка ; навук. рэд. А. Я. Міхневіч. — Мінск : НІА, 2006. — 256 с.

Матэрыял вучэбнага
Нумар урока і
Тэма раздзела, дапаможніка,
дата Мэты і задачы ўрока
урока дамашняе заданне
правядзення

I чвэрць — 16 урокаў
1 Беларуская мова ў Фарміраваць у вучняў паняцце пра беларускую Эпіграф да тэмы ўрока,
сям’і славянскіх літаратурную мову як самабытную нацыянальна- выказваннi, змешчаныя на
моў і моў народаў культурную з'яву, дапамагчы ім асэнсаваць месца форзацы вучэбнага
свету беларускай мовы сярод славянскіх нацыянальных дапаможніка, тэксты пра
літаратурных моў і іншых моў свету, моўныя сувязі беларускую мову; (§ 1,
славянскіх народаў; расказаць пра агульнаславянскую практ. 1, 3).
мову як непасрэднага продка сучасных славянскіх Д/з: § 1, практ. 2
моў, пазнаѐміць з моўнымі падгрупамі; дапамагчы
ўсвядоміць працэс развіцця сучаснай беларускай
літаратурнай мовы, яе фанетычную, лексічную і
граматычную адметнасць у параўнанні з іншымі
славянскімі мовамі; выхоўваць у школьнікаў пачуццѐ
гонару і адказнасці за нацыянальную культуру, яе
гісторыю і мову
Паўтарэнне вывучанага ў V—VIII класах (4 гадзіны)
2 Паўтарэнне Абагульніць, развіць і паглыбіць веды вучняў пра Праца ў групах, па
вывучанага пра тэкст, працягваць выпрацоўваць уменне ўспрымаць варыянтах, калектыўна,
тэкст, стылі і тыпы тэкст як цэласнае выказванне, аб’яднанае тэмай, індывідуальна: § 2, практ.
маўлення сэнсам і граматычна. Дапамагчы ўзнавіць уяўленне 4—10, 12.
пра асноўныя характэрныя адзнакі тэксту як адзінкі Д/з: § 2, практ. 11, 13 (на
маўлення. Развіваць здольнасць вызначаць яго выбар)
асноўную думку, дзяліць на сэнсава-лагічныя
часткі, знаходзіць сродкі сувязі сказаў і частак;
выяўляць сказы, якія выражаюць асноўны сэнс
паведамлення і якія гэты сэнс развіваюць;
знаходзіць апорныя (ключавыя) словы і
словазлучэнні. Удасканальваць уменне вучняў
складаць план тэксту, адказваць на пытанні плана,
узнаўляць змест тэксту на аснове папярэдне
складзенага плана; пашыраць тэкст шляхам
увядзення ў яго новых, самастойна пабудаваных
сказаў або частак; развіваць уменне падбіраць
загаловак да тэксту; ствараць невялікія звязныя
вусныя/пісьмовыя паведамленні ў адпаведнасці з
моўнымі і маўленчымі нормамі (стыль — мастацкі,
тып маўлення — апісанне/апавяданне).
Удасканальваць уменне вызначаць граматычную
аснову, рабіць сінтаксічны разбор простых сказаў
3 Слова, Сістэматызаваць, развіваць і паглыбляць веды, уменні і Чытанне, асэнсаванне і
словазлучэнне, сказ навыкі вучняў пра асноўныя моўныя адзінкі — слова, аналіз тэкстаў у
як асноўныя словазлучэнне, сказ; удасканальваць уменне знаходзіць адпаведнасці з заданнямі да
моўныя адзінкі. і адрозніваць словы, іх формы, словазлучэнні, іх: § 3—6, практ. 14—17, 22,
Тыпы простых спалучэнні слоў, сказы, вызначаць іх лексічнае і 24, 26, 27, 29—34(на выбар).
сказаў па мэце граматычнае значэнне, спосабы сувязі слоў і сэнсава- Д/з: § 3—6, практ. 20, 25, 28
выказвання, граматычныя (сінтаксічныя) адносіны ў (вусна)
інтанацыйным словазлучэннях; выяўляць у іх галоўнае і залежнае
афармленні словы; утвараць разнастайныя словазлучэнні, развіваць
і ўводзіць іх у сказы і тэксты, высвятляць агульнае і
адметнае паміж словазлучэннем і сказам.
Удасканальваць уменне знаходзіць граматычную
аснову ў сказе, выяўляць, чым яна выражана;
паглыбляць веды вучняў пра тыпы простых сказаў па
мэце выказвання, па адносінах да выказвання і будове.
Замацаваць уменне вучняў адрозніваць двухсастаўныя
сказы ад аднасастаўных, перабудоўваць двухсастаўныя
сказы ў аднасастаўныя, развітыя ў неразвітыя і
наадварот. Адпрацоўваць уменне школьнікаў выяўляць
простыя сказы розных тыпаў, афармляць іх на пісьме і
ўжываць у сваіх вусных выказваннях; садзейнічаць
выхаванню маўленчай культуры школьнікаў
4 Тыпы простых Узнавіць звесткі пра ўскладненыя сказы, Чытанне тэкстаў з мэтай іх
сказаў па будове аналізу, асэнсавання і
удасканальваць уменне знаходзіць іх у тэкстах, рабіць
выканання: § 7—9, практ.
параўнальна-супастаўляльны аналіз простых
38, 43—45 (сказы № 1—7,
няўскладненых сказаў і сказаў ускладненай будовы з
9), 48—49.
мэтай выяўлення іх адметнасці. Замацоўваць і
паглыбляць звесткі пра паняцці «аднародныя члены Д/з: § 7—9, практ. 37, 47
сказа», «адасобленыя члены сказа». Актуалізаваць
апорныя веды вучняў пра злучальныя злучнікі
(спалучальныя, супраціўныя і размеркавальныя), якія
ўжываюцца ва ўскладненых сказах для аб'яднання
аднародных членаў. Нагадаць, з якой мэтай
выкарыстоўваюцца сінтаксічныя канструкцыі з
аднароднымі і адасобленымі членамі сказа, паказаць іх
сэнсава-стылістычныя магчымасці ў сказе і тэксце.
Удасканальваць навыкі вучняў вызначаць сказы са
звароткамі, пабочнымі словамі і сказамі, правільна іх
інтанаваць, расстаўляць знакі прыпынку, адрозніваць
пабочныя словы ад аманімічных членаў сказа.
Выхоўваць у вучняў культуру вуснага і пісьмовага
маўлення
5 Знакі прыпынку ў Развіваць навык расстаўляць і тлумачыць знакі § 7—9, практ. 35, 39.
сказах ускладненай прыпынку ў сказах з аднароднымі і адасобленымі Для тлумачальнага дыктанта
будовы членамі, а таксама ў сказах са звароткамі, пабочнымі можна выкарыстаць
словамі і сказамі, удасканальваць уменне рабіць практ. 41
сінтаксічны разбор простых і ўскладненых сказаў.
Выявіць, прааналізаваць, сістэматызаваць
арфаграфічныя, пунктуацыйныя і граматычныя навыкі
школьнікаў па вывучаным матэрыяле, ствараць
спрыяльныя ўмовы для замацавання, паглыблення і
практычнага прымянення набытых ведаў і ўменняў;
фарміраваць уменне ўспрымаць тэкст на слых, рабіць
сама- і ўзаемаправерку.
Дадатковыя заданні:
1. Падзяліце тэкст на сэнсава-лагічныя часткі.
2. Зрабіце разбор простага сказа (на выбар з тэксту
дыктанта)
Складаны сказ: будова, значэнне, ужыванне (4 гадзіны, з іх на пісьмовыя работы — 2 гадзіны)
6 Паняцце пра Спрыяць узнаўленню і паглыбленню паняцця пра Праца з тэарэтычным і
складаны сказ. складаны сказ, яго будову, значэнне і ўжыванне; практычным матэрыялам:
Сродкі сувязі частак выпрацоўваць навыкі распазнавання і параўнання § 10, 11, практ. (на выбар у
у складаных сказах простых і складаных сказаў на аснове вылучэння адпаведнасці з заданнямі)
граматычных асноў і ў адпаведнасці з імі — сэнсава- 50—52, 54, 57—60, 65—66.
граматычных частак, вучыць абазначаць межы частак, Д/з: § 10, 11, практ. 53, 63
аналізаваць і складаць схемы сказаў і сказы ў
адпаведнасці са схемамі. Засяродзіць увагу на паняцці
«сінтаксічная сувязь», на відах і сродках сувязі частак у
складаным сказе як адной з галоўных прымет, што
ўлічваецца пры падзеле складаных сказаў на тыпы і
падтыпы.
Фарміраваць навыкі пабудовы складаных сказаў,
выяўляць іх на аснове адрознення сродкаў сувязі
частак, абазначаць графічна сродкі сувязі частак.
Звярнуць увагу на тэксты публіцыстычнага стылю, тып
маўлення — разважанне, удасканальваць уменне
пераказваць тэксты такога стылю і тыпу.
Удасканальваць навыкі ставіць і тлумачыць знакі
прыпынку на мяжы частак, правільна ўжываць
складаныя сказы рознай будовы і значэння ва ўласным
вусным і пісьмовым маўленні
7 Тыпы складаных Стварыць умовы для засваення складаных сказаў Чытанне і асэнсаванне
сказаў розных тыпаў і падтыпаў. Развіваць навык тэкстаў тэарэтычнага i
распазнавання злучнікавых і бяззлучнікавых складаных практычнага характару, у
сказаў, вылучэння ў іх сэнсава-граматычных частак, якіх прадугледжваюцца
вызначэння сродкаў сувязі частак (асноўных і пэўныя заданні па тэме
дадатковых), пастаноўкі знакаў прыпынку ў складаных ўрока, у тым ліку
сказах розных тыпаў і падтыпаў, фарміраваць уменне падрыхтоўка пераказу
будаваць складаныя сказы розных тыпаў, складаць іх тэксту: § 12, практ. 67, 72,
схемы, уключаць самастойна пабудаваныя складаныя 74, 75.
сказы ў свае вусныя і пісьмовыя выказванні; паглыбіць Д/з: § 12, практ. 73
звесткі пра публіцыстычны стыль і сферу яго
ўжывання; развіваць навык складаць план тэкстаў
публіцыстычнага стылю, рабіць іх пераказ; аналізаваць
і параўноўваць тэксты мастацкага, публіцыстычнага і
навуковага стыляў з мэтай выяўлення асаблівасцей іх
мовы. Пазнаѐміць з планам (парадкам) і ўзорам
першапачатковага сінтаксічнага вуснага і пісьмовага
разбору складаных сказаў розных тыпаў, афармленнем
іх схем. Удасканальваць маўленчую культуру вучняў
8, Кантрольны Удасканальваць уменне перадаваць інфармацыю Практ. 71, 76 (на выбар)
9 падрабязны пераказ падрабязна, выпрацоўваць уменне складаць план,
тэксту тлумачыць сэнс загалоўка, вызначаць асноўную думку
і сэнсава-лагічныя часткі тэксту, будаваць
публіцыстычны тэкст, выбіраць моўныя сродкі,
характэрныя для гэтага стылю. Напісаць падрабязны
пераказ тэксту. Фарміраваць нацыянальную
самасвядомасць, любоў да Радзімы, цікавасць да яе
гісторыі, культуры, этыкі і маралі, гонар за яе
знакамітых прадстаўнікоў; выхоўваць культуру
пісьмовага маўлення
Складаназлучаныя сказы: будова, значэнне, ужыванне (7 гадзін, з іх на пісьмовыя работы — 3 гадзіны)
10 Паняцце пра Фарміраваць паняцце пра складаназлучаны сказ, яго § 13, практ. 77—82, 84, 86, у
складаназлучаны будову, значэнне, ужыванне; выпрацоўваць уменне якіх прадугледжваюцца
сказ распазнаваць па сродках сувязі такія моўныя адзінкі ў заданні на асэнсаванне
тэксце, адрозніваць ад простых сказаў з аднароднымі і змешчанага ў вучэбным
адасобленымі членамі; абазначаць графічна злучнікі на дапаможніку тэарэтычнага i
мяжы частак складаназлучанага сказа, падкрэсліваць практычнага матэрыялу пра
граматычныя асновы і выдзяляць злучнікі, што складаназлучаны сказ.
звязваюць аднародныя члены; удасканальваць уменне Д/з: § 13, практ. 83, 85 (на
інтанаваць складаназлучаныя сказы, вызначаць межы выбар)
іх частак і сэнсавыя адносіны паміж часткамі; складаць
схемы і канструяваць складаназлучаныя сказы па
прапанаваных схемах, будаваць простыя сказы і
перабудоўваць іх (па магчымасці) у складаназлучаныя і
наадварот; выкарыстоўваць складаназлучаныя сказы ў
самастойных вусных і пісьмовых выказваннях з пэўнай
камунікатыўнай задачай, абгрунтоўваць мэтазгоднасць
іх ужывання, правільна афармляць знакі прыпынку.
Фарміраваць культуру вуснага і пісьмовага маўлення
вучняў, выхоўваць добразычлівыя адносіны да
навакольнага асяроддзя і людзей, асаблівую пашану да
бацькоў і сяброў
11 Пераклад тэксту Адпрацоўваць уменне перакладаць рускамоўныя Практ. 95
лiнгвiстычнай тэксты з захаваннем асаблiвасцей беларускага
тэматыкi з рускай сiнтаксiсу. Выхоўваць у вучняў культуру афармлення
мовы на пiсьмовых работ
беларускую
12, Сродкі сувязі частак Дапамагчы вучням асэнсаваць адносіны паміж Чытанне і асэнсаванне
13 у складаназлучаных часткамі ў складаназлучаным сказе і сродкі тэарэтычнага матэрыялу
сказах. Знакi выражэння пэўнага тыпу адносін; выпрацоўваць (§ 14, 15) і табліцы
прыпынку паміж уменне вылучаць у тэксце складаназлучаныя сказы, (практ. 90), выкананне
часткамі ў графічна абазначаць злучнікі на мяжы частак; вучыць (вусна, пісьмова)
складаназлучаных знаходзіць у тэкстах складаназлучаныя сказы са практыкаванняў (на выбар) у
сказах значэннем пэўных адносін паміж сэнсава- адпаведнасці з заданнямі да
граматычнымі часткамі, заўважаць асаблівасці іх іх: практ. 87, 88, 91—93,
інтанавання. Выпрацоўваць навыкі самастойна 97—99, 102.
ствараць складаназлучаныя сказы, уключаць іх у § 18. Дадатак 1, с. 236.
звязнае выказванне, абгрунтоўваць мэтазгоднасць іх Д/з: § 14, 15, 18, практ. 95,
ужывання, ставіць знакі прыпынку на мяжы частак; 122 (на выбар)
адрозніваць простыя сказы з аднароднымі членамі і
сродкамі сувязі членаў сказа ад складаназлучаных з
аманімічнымі сродкамі сувязі сэнсава-граматычных
частак, перабудоўваць такія простыя сказы ў
складаназлучаныя і наадварот. Фарміраваць уменне
перакладаць тэксты лінгвістычнай тэматыкі. Развіваць
лагічнае мысленне школьнікаў, здольнасць да
назірання і супастаўлення моўных з'яў і фактаў;
удасканальваць навыкі пунктуацыйнага і сінтаксічнага
разбору складаных сказаў. Заахвочваць вучняў да
роздуму пра сэнс жыцця, пра людзей, з якімі
даводзіцца сустракацца, сябраваць, пра штодзѐннае
мэтавае выкарыстанне часу.
14 Кантрольны Выявіць, прааналізаваць і сістэматызаваць Выкарыстоўваецца зборнік
дыктант граматычныя, арфаграфічныя і пунктуацыйныя навыкі экзаменацыйных
вучняў па тэме і пройдзеным раней матэрыяле, вучыць матэрыялаў па беларускай
школьнікаў кантраляваць сябе пры выкананні мове за курс базавай школы
адпаведнай працы
15 Сінанімічнасць Стварыць умовы для ўдасканалення ўменняў Чытанне і асэнсаванне
складаназлучаных і школьнікаў знаходзіць у тэкстах складаназлучаныя правіла (§ 16, 18), выкананне
простых сказаў сказы з рознымі сэнсавымі адносінамі паміж часткамі, заданняў да практ. 103, 105,
называць гэтыя сэнсавыя адносіны, вызначаць межы 110, 118—120, 128, 131 (на
частак і сродкі сувязі частак; правільна інтанаваць выбар або праца ў групах).
складаназлучаныя сказы з рознымі сэнсавымі Д/з: § 16, 18; практ. 121, 130
адносінамі паміж часткамі; будаваць і перабудоўваць
складаназлучаныя сказы, рабіць сінанімічную замену
складаназлучаных сказаў простымі (па магчымасці),
графічна абазначаць сродкі сувязі частак;
выкарыстоўваць складаназлучаныя сказы ў сваіх
вусных і пісьмовых выказваннях, вызначаць ролю
складаназлучаных сказаў у тэкстах. Пазнаѐміць
вучняў з найбольш тыповымі правіламі пастаноўкі
знакаў прыпынку (коска і кропка з коскай) у
складаназлучаных сказах, засяродзіць увагу на
наступных правілах: калі ў такіх сінтаксічных
канструкцыях ставіцца працяжнік, калі коска паміж
сэнсава-граматычнымі часткамі не ставіцца.
Працягваць фарміраваць навыкі правільнага
пунктуацыйнага афармлення і сінтаксічнага разбору
складаназлучаных сказаў на аснове парадку і ўзору
разбору. Выхоўваць у вучняў культуру маўлення
16 Падрыхтоўка Развiваць лагiчнае мысленне школьнiкаў, здольнасць Практ. 100
вуснага і пiсьмовага да назiрання, супастаўлення i апiсання моўных з’яў.
паведамлення на Выхоўваць у вучняў культуру афармлення пiсьмовых
лінгвістычную тэму работ
з апiсаннем моўных
з’яў
II чвэрць — 16 урокаў
Складаназалежныя сказы: будова, значэнне, ужыванне (15 гадзін, з іх на пісьмовыя работы — 2 гадзіны)
17 Паняцце пра Садзейнічаць асэнсаванню школьнікамі будовы і Знаѐмства з тэарэтычным
складаназалежны значэння складаназалежных сказаў, выпрацоўваць матэрыялам і схемамі
сказ навыкі знаходзіць такія канструкцыі ў тэкстах, складаназалежных сказаў,
параўноўваць са складаназлучанымі сказамі, інтанаваць аналіз тэкстаў у
іх, называць агульныя і ўласцівыя толькі пэўнаму тыпу адпаведнасці з заданнямі:
складаных сказаў прыметы; фарміраваць уменне § 19, практ. 132—134,
вызначаць галоўную і даданую (даданыя) часткі ў 136—139, 141 (схема).
складаназалежным сказе, месца даданай часткі адносна Д/з: § 19, практ. 140
галоўнай, устанаўліваць межы паміж галоўнай і (асноўнае заданне), 143
даданай (даданымі) часткамі і на гэтай аснове (асноўнае заданне, першае і
расстаўляць знакі прыпынку. Засяродзіць увагу вучняў трэцяе дадатковыя заданні)
на сродках сувязі частак як паказчыках, на аснове якіх
можна вызначыць від складаназалежнага сказа, на
размежаванні падпарадкавальных злучнікаў і
злучальных слоў, іх графічным абазначэнні. Развіваць
аналітычныя і творчыя здольнасці вучняў у працэсе
аналізу складаназалежных сказаў, самастойнага
стварэння такіх канструкцый, уключэння іх у кантэкст
звязнага выказвання. Паглыбляць веды вучняў пра
славутых дзеячаў беларускай культуры, выхоўваць
цікавасць і павагу да творчасці народных пісьменнікаў
Беларусі
18 Паглыбленне Актуалізаваць веды вучняў пра публіцыстычны стыль, Практ. 144, 145, 150, 151.
паняцця пра яго адметныя якасці, моўныя асаблівасці, жанры. Д/з: § 19, практ. 148
публіцыстычны Стварыць умовы для свядомага раскрыцця вучнямі
стыль і яго жанры паняццяў рэпартаж, інтэрв’ю як відаў
публіцыстычнага жанру; фарміраваць уменне ствараць
рэпартаж з месца падзеі або браць інтэрв’ю ў
чалавека пэўнай прафесіі, ужываць, па магчымасці, у