2008 ekonomik krizinin abd hegemonyasına etkisi

185 Pages·2016·1.79 MB·Turkish

T. C.
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULUSLARARASI İLİSKİLER ANABİLİM DALI
ULUSLARARASI İLİSKİLER BİLİM DALI

2008 EKONOMİK KRİZİNİN ABD HEGEMONYASINA
ETKİSİ

(YÜKSEK LİSANS TEZİ)

Serdar SARI

BURSA - 2016

T. C.
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULUSLARARASI İLİSKİLER ANABİLİM DALI
ULUSLARARASI İLİSKİLER BİLİM DALI

2008 EKONOMİK KRİZİNİN ABD HEGEMONYASINA
ETKİSİ

(YÜKSEK LİSANS TEZİ)

Serdar SARI

Danışman:
Prof.Dr. Kamuran REÇBER

BURSA - 2016

Yemin Metni

Yüksek Lisans tezi olarak sunuğum “2008 Ekonomik Krizinin ABD Hegemonyasına
Etkisi” Başlıklı çalışmanın bilimsel araştırma, yazma kaynaklarının tarafımdan yazıldığına
ve tezd yapılan bütün alıntıların kaynaklarının usülüne uygun olarak gösterildiğine,
tezimde intihal ürünü cümle veya paragraflar bulunmadığına üzerine yemin ederim.

28/01/2016

Adı Soyadı :Serdar SARI
Öğrenci No :701116004
Anabilim Dalı :Uluslararası İlişkiler
Programı :Uluslararası İlişkiler
Statüsü :Yüksek Lisans
ÖZET

Yazar Adı ve Soyadı : Serdar SARI
Üniversite : Uludağ Üniversitesi
Enstitü : Sosyal Bilimler Enstitüsü
Anabilim Dalı : Uluslararası İlişkiler
Bilim Dalı : Uluslararası İlişkiler
Tezin Niteliği : Yüksek Lisans Tezi
Sayfa Sayısı : XIII + 172
Mezuniyet Tarihi : 28 / 01 / 2016
Tez Danışmanı : Kamuran REÇBER

2008 EKONOMİK KRİZİNİN ABD HEGEMONYASINA ETKİSİ
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ekonomik,
askeri ve uluslararası kurumları şekillendirebilme kapasitesi sayesinde, uluslararası
anlamda hegemonyasını tesis etme olanağına kavuşmuştu. Sovyet sonrası dönemin ilk on
yılında ABD, Francis Fukuyama ve Samuel Huntington gibi önde gelen dış politika
yazarlarınca süper güç olarak değerlendirilmiştir. Zayıflayan ekonomik gücüne askeri
yayılmacılığının da eklenmesi 2008 Ekonomik Krizi’yle sonuçlandı ve bu ABD’nin
hegemonik gücünün artık eski seviyelerinde olmadığını açığa çıkardı. Bu arada Çin,
Hindistan, Rusya, Brezilya ve Güney Afrika gibi gelişmekte olan devletler ve kendine has
pozisyonuyla Avrupa Birliği (AB) dünya meselelerinde daha fazla söz hakkı
istemektedirler. Bu açıdan dünya barışı ve istikrarı adına uluslararası ticaret, uluslararası
ekonomik düzenlemeler, uluslararası göç, uluslararası terörizm, sınır güvenliği ve kitle
imha silahlarının yayılması ve buna yol açan sebepler gibi başlıca uluslararası meselelerde
müzakereler gerçekleştirilmelidir. Hegemonya teorileri bağlamında günümüzde devletler
arasında ekonomik, askeri ve kurumsal anlamda devam eden çıkar ve güç mücadelesini
açıklama gayretindeki bu çalışmada, özellikle 2008 Ekonomik Krizi sonrası, ABD`nin
zayıflayan ekonomik kapasitesinin ABD hegemonyasına olan etkisi analiz edilmeye
çalışılmaktadır.

Anahtar Sözcükler: Hegemonya, ABD, Ekonomik Kriz, Rekabet, Sovyet Sonrası
Dönem, İstikrar, Gelişmekte Olan Devletler.

VI
ABSTRACT

Name and Surname : Serdar SARI
University : Uludağ University
Institution : Social Science Institution
Field : International Relations
Branch : International Relations
Degree Awarded : Master
Page Number : XIII + 172
Degree Date : 28 / 01 / 2016
Supervisor (s) : Kamuran REÇBER

THE EFFECT OF 2008 ECONOMIC CRISE ON AMERICAN HEGEMONY
United States of America (USA) is a country that its economic, military and
instutitional capability paved the way to its hegemonic leadership in international meaning
after the World War II. At the first decade of the post-Soviet Era USA was evaluated as a
super power by prominent writers in foreign policy such as Francis Fukuyama and Samuel
Huntington. Decreasing economic gravity accompanying with military expansion came out
with economic crise in 2008 and revealed that hegemonic leadership of USA is vulnerable
now. By the way with its unique position Eurepean Union (EU) and also developing
countries such as China, India, Russia, Brazil and South Africa demand more right of
audience about World politics. It is with this understanding, for the name of world peace
and stability, views should exchange on major international issues such as international
trade, economic regulation, migration, terrorism, border security and proliferation of mass-
destruct weapons and its root causes. In the context of hegemonic theories, this thesis aims
to give an answer enduring struggle among nations in economic, military and instutitional
terms. Especially the effect of declining economic capacity after the 2008 Economic Crise
on USA`s hegemony is tried to be analyze.

Keywords: Hegemony, USA, Economic Crise, Competition, Post-Soviet Era,
Stability, Developing Countries.

VII
ÖNSÖZ
George Orwell ünlü “Hayvan Çiftliği” adlı eserinde, başlangıçta tüm hayvanların
eşitliği temelinde bir yönetim anlayışı tesis edilmesine karşılık zamanla bazı hayvanların
çiftlikte yönetimi ele geçirerek kendilerine daha ayrıcalıklı bir konum elde etmelerinin
hikâyesini anlatmaktadır. Bu hikâyede başlangıçta “Bütün hayvanlar eşittir.” söylemi
hikâyenin ilerleyen bölümlerinde “Bütün hayvanlar eşittir; ama bazı hayvanlar
öbürlerinden daha eşittir.” haline dönüşerek Hayvan Çiftliği’ndeki eşitsizleşen ilişkiler ağı
tasvir edilmektedir. Benzer şekilde İkinci Dünya Savaşı sonrası şekillendirilen dünya
sistemi başta ABD olmak üzere galip devletlerin daha eşit oldukları bir bakış açısıyla
şekillendirilmiştir. Bu açıdan değişen ve dönüşen uluslararası koşullar çerçevesinde eski
yapısal ve kurumsal düzenlemeler günümüzde daha fazla söz sahibi olmak isteyebilecek
devletlerin pozisyonlarıyla örtüşmemektedir. Bu konudaki beklentileri karşılanmayan
devletler, revizyonist eğilimler gösterebilmektedirler. Haliyle mevcut kurumsal
mekanizmalarda karar alıcı değil; takipçi olmak zorunda kalan bu devletler, alınan
kararlara da uymak konusunda isteksiz davranabilecekleri için hegemonyanın en önemli
taşıyıcısı olan rıza unsuru da kaybolabilmektedir.
Soğuk Savaş döneminde ABD ve SSCB arasındaki mücadele iki kutuplu bir dünya
sistemi meydana getirmiş ve SSCB`nin dağılmasının ardından tek kutuplu bir görünüme
bürünerek ABD bir anlamda hegemonik liderliğini pekiştirmiştir. Özellikle yeni
muhafazakâr yönetimin iş başına gelmesi ve zaten İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemin
ürünü olan uluslararası kurumsal mekanizmalara riayet etmeden askeri müdahalelere
girişmesi hem eylemlerinin sorgulanmasına yol açmış hem de kamu borç stokunu
artırmıştır. Bu arada Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya ve Güney Afrika gibi devletlerin
uluslararası kurumlarda karar verici olarak varlık göstermek ve dünya meselelerinde açıkça
daha fazla söz sahibi olmak istemeleri, ABD hegemonyasının geleceğinin sorgulanmasına
yol açan önemli bir etmendir. Bu bağlamda hegemonya teorileri çerçevesinde ABD
hegemonyasının tesisi ve fikirsel altyapısının analiz edilmeye çalışıldığı bu çalışmada,
önde gelen devletlerin dünya politikasındaki ağırlıkları da göz önünde bulundurularak,
ABD hegemonyasının geleceği askeri, ekonomik ve uluslararası kurumlar nezdinde,
bütünsel bir bakış açısıyla analiz edilmeye çalışılmıştır.
Son olarak akademik anlamda yol göstericiliği ve uyarıları sayesinde bu çalışmanın
ortaya çıkmasında büyük emeği gecen danışman hocam Prof. Dr. Kamuran REÇBER `e ve
fikir dünyamızın gelişmesinde bizden katkılarını esirgemeyen bölüm hocalarıma teşekkür
ediyorum. Ayrıca lisans sonrası dönemde benden maddi manevi hiç bir desteği
esirgemeyen ailem ve motivasyonumu kaybettiğim dönemlerde yanımda olan sevgili
arkadaşlarıma şükranlarımı sunmak istiyorum. Bu çalışmadan faydalanacak araştırmacı
arkadaşlarımdan da çalışmada bulunan her türlü hata ve eksiklikten ötürü de şimdiden özür
dilemeyi bir borç biliyorum.

Serdar SARI
Ocak 2016
VIII