2. bursa ve cumalıkızık yönetim planı süreci 2.1. paydaş analizi ve finansal kaynaklar

326 Pages·2013·16.2 MB·Turkish

BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI MAYIS 2013

2

BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI MAYIS 2013

BURSA (Hanlar Bölgesi & Sultan Külliyeleri) ve CUMALIKIZIK
YÖNETİM PLANI (2013-2018)
HAZIRLAYAN
YETKİLİ İDARE

Etüd ve Projeler Dairesi Başkanlığı, Daire Başkanı
Proje Koordinatörü
Tanju Verda AKAN– Mimar (Yönetim Planı Uzmanı) Nalan FİDAN
Proje Koordinatör Yardımcısı Etüd ve Projeler Dairesi Başkanlığı, Tarihi Kültürel Miras
Şube. Md.
Papatya AYDIN
Kübra TEMEL
Proje Ekibi
Bursa Alan Başkanı
Şule ÖLÇER Yüksek Şehir Plancısı
Prof. Dr. Neslihan DOSTOĞLU
Berkay ÇİVİCİOĞLU Yüksek İnşaat Mühendisi
Beste AKKOYUNLU Yüksek Mimar Bursa Alan Başkanlığı Koordinatörü
Burcu YİĞİTOĞLU Mimar
Esin HIZAL Yüksek Mimar Birben DURMAÇALIŞ Yüksek Restoratör Mimar
Aslı AYDIN Çalışma Ekonomisti
Bursa Alan Başkanlığı Çalışma Ekibi
Nazan ÖZMEN Proje Yönetici Asistanı - Sekreterya
Ayten BAŞDEMİR Yüksek Mimar
Danışmanlar
Eser ÇALIKUŞU Yüksek Sanat Tarihçisi
Giora SOLAR Yönetim Planı Uzmanı - Adaylık Dosyası Esra ÇOBANOĞLU Yüksek Sanat Tarihçisi
Yüklenicisi Ahmet GÜLER Tekniker
Yrd. Doç. Dr. Özlem BAĞBANCI UÜ. Mühendislik
Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü, Restorasyon Ana
Bilim Dalı Başkanı
Doç. Dr. Tülin Vural ARSLAN UÜ. Mühendislik Mimarlık
Fakültesi Mimarlık Bölümü, Öğretim Üyesi
Dr. Selen DURAK UÜ. Mühendislik Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü, Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Arzu ÇAHANTİMUR UÜ. Mühendislik Mimarlık
Fakültesi Mimarlık Bölümü, Öğretim Üyesi
Esin MIHÇIOĞLU 1/100.000 Ölçekli Bursa İl Çevre
Düzeni Planı Turizm Sektörü Çalışmaları Yüklenicisi
Görüş Alınan Uzmanlar
Prof. Dr.Zeynep AHUNBAY İTÜ. Mimarlık Fakültesi,
Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Yusuf OĞUZOĞLU UÜ. Fen Edebiyat Fakültesi,
Tarih Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Necmi GÜRSAKAL UÜ. İktisadi İdari Bilimler
Fakültesi, Ekonometri Bölümü
Fadime BOZTAŞ Kamu Yönetimi Uzmanı

3
BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI MAYIS 2013

4
BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI MAYIS 2013
İÇİNDEKİLER

TABLO LİSTESİ 7
HARİTA LİSTESİ 8
FOTOĞRAF LİSTESİ 9
ŞEKİL LİSTESİ 9
KISALTMALAR - SİMGELER 10
ÖNSÖZ 11
GİRİŞ 15
1. BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM ALANI’NIN TANIMLANMASI 21
1.1. YÖNETİM ALANI’NIN KONUMU VE SINIRLARI 21
1.1.1. HANLAR BÖLGESİ VE SULTAN KÜLLİYELERİ 25
1.1.2. CUMALIKIZIK KÖYÜ 30
1.2 YÖNETİM ALANI’NIN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ VE ÖNEMİ 31
1.2.1. TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ 31
1.2.2. YÖNETİM ALANI’NIN ÖNEMİ 40
1.3 YÖNETİM ALANI’NIN ÜSTÜN EVRENSEL DEĞERİ VE UNESCO ADAYLIK KRİTERLERİ 45
1.4. YÖNETİM ALANI’NIN KORUMA STATÜSÜ 48
1.4.1 YASAL ÇERÇEVE 48
1.4.2. KURUMSAL ÇERÇEVE 52
1.4.3 YÖNETİM ALANI’NDA KORUMA 60
1.5. ULAŞIM - ERİŞİLEBİLİRLİK 111
1.6 YÖNETİM ALANI’NIN MEVCUT FİZİKİ, SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI 115
1.6.1 FİZİKİ YAPI 115
1.6.2 SOSYAL VE DEMOGRAFİK YAPI 117
1.6.3 EKONOMİK YAPI 120
2. BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI SÜRECİ 133
2.1. PAYDAŞ ANALİZİ VE FİNANSAL KAYNAKLAR 133
2.1.1. PAYDAŞ ANALİZİ 133
2.1.2. FİNANSAL KAYNAKLAR 141
2.2. YÖNETİM PLANI’NDA GELECEĞİN PLANLANMASI 146
2.2.1. ARAMA TOPLANTILARI SÜRECİ 146
2.2.2. GZFT (Güçlü-Zayıf Yanlar, Fırsatlar, Tehditler) ANALİZLERİ 148
2.2.3. ARAMA TOPLANTILARI SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 151
2.2.4. YÖNETİM PLANI VİZYONU, MİSYONU VE TEMEL İLKELERİ 152
5
BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI MAYIS 2013
2.3. EYLEM PLANI TABLOLARI (HEDEFLER, EYLEMLER, SORUMLU KURUM VE PAYDAŞLAR) 153
2.3.1. BURSA (HANLAR BÖLGESİ VE SULTAN KÜLLİYELERİ) 154
2.2.2. CUMALIKIZIK KÖYÜ 198
2.4. BURSA ALAN YÖNETİMİ MODELİ 237
2.5. UYGULAMA, İZLEME, DENETLEME, GÖZDEN GEÇİRME ve GÜNCELLEME SÜRECİ 241
2.5.1. YILLIK RAPORLAMA 241
2.5.2. YÖNETİM PLANI’NIN REVİZYONU 243
2.6. DEĞERLENDİRME 244
BİBLİYOGRAFİ 245
YARARLANILAN KAYNAKLAR 254
EK-1: DÜNYA MİRASI ADAY ALANLARI ANITSAL ESER LİSTELERİ 259
EK-2: PLANLAMA SÜRECİ VE İMAR HAREKETLERİ 278
EK-3: 2013 YILI İTİBARİ İLE KURUMLARIN KORUMA İLE İLGİLİ TAMAMLANMIŞ PROJELERİ 282
EK-4: KORUMA İLE İLGİLİ KURUMLARIN DEVAM EDEN PROJELERİ 299
EK-5: KORUMA İLE İLGİLİ KURUMLARIN PLANLANAN PROJELERİ 307
EK-6: YAYINLAR, SEMPOZYUMLAR 313
EK-7: BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI SÜRECİNDE YER ALANLAR 315

6
BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI MAYIS 2013
TABLO LİSTESİ
Tablo 1. Yönetim Alanı İlçelere göre İdari Dağılımı ve Büyüklükleri .................................................................. 24
Tablo 2. Bursa Korumayla İlgili Çalışan Kurum Personel Bilgileri (Kaynak: BAB) ............................................... 60
Tablo 3. Bursa ve Cumalıkızık Yönetim Alanı içindeki Dünya Mirası Aday Alanları’nın yer aldığı kentsel sit
alanları (Kaynak: Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu-2011) ................................................ 60
Tablo 4. Bursa ve Cumalıkızık Yönetim Alanı içinde yer alan arkeolojik sit alanı (Kaynak: Bursa Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 2011) ..................................................................................................... 61
Tablo 5. Bursa ve Cumalıkızık Yönetim Alanı içindeki Dünya Mirası Aday Alanları’nın yer aldığı doğal sit
alanları (Kaynak: Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 2011) ................................................ 61
Tablo 6. Cumalıkızık Köyü’ndeki Tescilli Yapı Sayıları (Kurul Kararlarına Göre) (Kaynak: BKTVKBK, 2010) ....... 63
Tablo 7. Büyükşehir Belediye Sınırları İçinde Yönetim Alanı’nı Kapsayan Onaylı Üst Ölçekli Planlar ................ 65
Tablo 8. Bursa Bölgesi Sit Alanları (Kaynak: Akan Mimarlık) ............................................................................. 72
Tablo 9. Bursa Yapı Ölçeğindeki Tescilli Kültür Varlıkları ve Diğer Tescilli Kültür Varlıkları (Kaynak: Bursa Kültür
ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu (2011) ............................................................................................... 73
Tablo 10. Bursa Tescilli Tarihi Yapıların İllere Göre Dağılımı (2011) ................................................................ 73
Tablo 11. Türkiye’den İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne katılan değerler ............ 78
Tablo 12. Hanlar Bölgesi Mülkiyet Durumu .................................................................................................... 85
Tablo 13. Hüdavendigar Külliyesi Mülkiyet Durumu ....................................................................................... 89
Tablo 14. Yıldırım Külliyesi Mülkiyet Durumu ................................................................................................. 93
Tablo 15. Yeşil Külliyesi Mülkiyet Durumu ...................................................................................................... 98
Tablo 16. Muradiye Külliyesi Mülkiyet Durumu ............................................................................................ 101
Tablo 17. Cumalıkızık Köyü Mülkiyet Durumu .............................................................................................. 106
Tablo 18. Bursa Osmangazi – Yıldırım İlçesi 2008-2011 Yılları Nüfus Verileri (Kaynak: TUİK) ....................... 117
Tablo 19. 2010 yılı İlçe düzeyinde Türkiye Karşılaştırmalı Yönetim Alanı İlçeleri Hane Halkı Büyüklüğü
(Kaynak: TUİK) ..................................................................................................................................................... 118
Tablo 20. 2010 TUİK-Hanlar Bölgesi Yönetim Alanı ’nın yer Aldığı Mahallelerde Eğitim Oranları(Kaynak: TUİK)
118
Tablo 21. 2010 TUİK–Hüdavendigar Külliyesi Yönetim Alanı ’nın yer Aldığı Mahallelerde Eğitim
Oranları(Kaynak: TUİK) ........................................................................................................................................ 118
Tablo 22. 2010 TUİK–Muradiye Külliyesi Yönetim Alanı ’nın yer Aldığı Mahallelerde Eğitim Oranları(Kaynak:
TUİK) 119
Tablo 23. 2010 TUİK–Yeşil Külliyesi Yönetim Alanı ’nın yer Aldığı Mahallelerde Eğitim Oranları(Kaynak: TUİK)
119
Tablo 24. 2010 TUİK–Yıldırım Külliyesi Yönetim Alanı ’nın yer Aldığı Mahallelerde Eğitim Oranları(Kaynak:
TUİK) 119
Tablo 25. Bursa Dünya Mirası alanları ve çevresi türbeler ziyaretçi sayıları (Kaynak: Bursa Dünya Mirası Alan
Yönetimi Başkanlığı Verileri) ............................................................................................................................... 123
Tablo 26. Bursa İli’nde Yönetim Alanı ve Yakın Çevrelerinde Yer Alan Müze Yapıları (2011) (Kaynak: Bursa
Büyükşehir Belediyesi Turizm Sektörü Raporu ................................................................................................... 123
Tablo 27. 2013-2018 yılları arasında izleme ve denetleme süreci takvimi ................................................... 241

7
BURSA VE CUMALIKIZIK YÖNETİM PLANI MAYIS 2013
HARİTA LİSTESİ
Harita 1. Bursa ve Cumalıkızık Yönetim Alanı’nın Dünya içindeki konumu .................................................... 21
Harita 2. Bursa ve Cumalıkızık Yönetim Alanı’nın Türkiye ve Marmara Bölgesi’ndeki konumu ..................... 21
Harita 3. Bursa İli İdari Sınırları ve Dünya Miras Aday Alanları’nın Yer Aldığı İlçeler (Kaynak: Akan Mimarlık)
22
Harita 4. Bursa ve Cumalıkızık Yönetim Alanı’nın Kent İçindeki Konumu (Kaynak: Akan Mimarlık) .............. 22
Harita 5. Yönetim Alanı Topoğrafya Haritası (Kaynak: BBB) .......................................................................... 24
Harita 6. Hanlar Bölgesi, Yönetim Alanı ......................................................................................................... 25
Harita 7. Hüdavendigar Külliyesi, Yönetim Planı Sınırları ............................................................................... 26
Harita 8. Yıldırım Külliyesi, Yönetim Alanı ...................................................................................................... 27
Harita 9. Yeşil Külliyesi, Yönetim Alanı ........................................................................................................... 28
Harita 10. Muradiye Külliyesi, Yönetim Alanı ................................................................................................... 29
Harita 11. Cumalıkızık Köyü, Yönetim Alanı ..................................................................................................... 30
Harita 12. 14. yüzyılın ortalarında Anadolu(Finkel, 2007) ................................................................................ 31
Harita 13. Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’nde farklı dönemlerde yapılmış olan(bugün bir kısmı ayakta olmayan
yapılar da dahil olmak üzere) yapıları gösteren harita (Kaynak: Cezar, 1983, 37) ................................................ 37
Harita 14. Yönetim Alanı’nın Kentsel ve Doğal Sit Alanları İçindeki Konumu (Kaynak: AKAN MİMARLIK) ....... 61
Harita 15. Bursa Merkez Bölgesi Koruma Amaçlı Planlar ve İmar Planı Alanları ile Yönetim Alanları (Kaynak:
AKAN MİMARLIK) .................................................................................................................................................. 64
Harita 16. 1/25.000 Ölçekli Nazım İmar Planı Planlama Bölgeleri ................................................................... 65
Harita 17. Bursa İli, Osmangazi İlçesi, 1/1000 ölçekli Reyhan Kayhan Hanlar Bölgesi K.A.İ.P. ......................... 67
Harita 18. Cumalıkızık Koruma Amaçlı İmar Planı (Kaynak:1/1000 Cumalıkızık Köyü Revizyon Plan Raporu) . 70
Harita 19. Cumalıkızık Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyon Çalışması ............................................................. 71
Harita 20. Bursa Yönetim Alanları’nın Korunmuşluk Durumu ......................................................................... 81
Harita 21. Hanlar Bölgesi Korunmuşluk Durumu Haritası ................................................................................ 82
Harita 22. 1862 tarihli “Suphi Bey Haritası” ile halihazır harita üzerinde yönetim alanı gösterimi ................. 83
Harita 23. Hanlar Bölgesi çekirdek alanındaki tescilli binaların haritası ........................................................... 83
Harita 24. Hanlar Bölgesi Mülkiyet Haritası ..................................................................................................... 85
Harita 25. Hanlar Bölgesi Arazi Kullanım Haritası ............................................................................................ 86
Harita 26. Hüdavengidar(I. Murad) Külliyesi Korunmuşluk Durumu Haritası .................................................. 87
Harita 27. 1921 tarihli “Bursa Haritası” ile halihazır harita üzerinde yönetim alanı gösterimi ........................ 87
Harita 28. Hüdavendigar Külliyesi çekirdek alanındaki tescilli binaların haritası ............................................. 88
Harita 29. Hüdavendigar Külliyesi – Mülkiyet .................................................................................................. 89
Harita 30. Hüdavendigar Külliyesi Arazi Kullanım Haritası ............................................................................... 90
Harita 31. Yıldırım Külliyesi Korunmuşluk Durumu Haritası ............................................................................. 91
Harita 32. 1862 tarihli “Suphi Bey Haritası” ile halihazır harita üzerinde yönetim alanı gösterimi ................. 91
Harita 33. Yıldırım (Bayezid I) Külliyesi çekirdek alanındaki tescilli binaların ana haritası ............................... 92
Harita 34. Yıldırım Külliyesi – Mülkiyet ............................................................................................................ 93
Harita 35. Yıldırım Külliyesi Arazi Kullanım Haritası ......................................................................................... 94
Harita 36. Yeşil Külliyesi Korunmuşluk Durumu Haritası .................................................................................. 95
Harita 37. 1862 tarihli “Suphi Bey Haritası” ile halihazır harita üzerinde yönetim alanı gösterimi ................. 95
Harita 38. Yeşil (I.Mehmed) Külliyesi çekirdek alanındaki tescilli binaların ana haritası .................................. 96
Harita 39. Yeşil Külliyesi – Mülkiyet ................................................................................................................. 97
Harita 40. Yeşil Külliyesi Arazi Kullanım Haritası .............................................................................................. 98
Harita 41. Muradiye Külliyesi Korunmuşluk Durumu Haritası ......................................................................... 99
Harita 42. 1862 tarihli “Suphi Bey Haritası” ile halihazır harita üzerinde yönetim alanı gösterimi ................. 99
Harita 43. Muradiye (II. Murad) Külliyesi çekirdek alanındaki tescilli binaların ana haritası ......................... 100
Harita 44. Muradiye Külliyesi – Mülkiyet ....................................................................................................... 101
Harita 45. Muradiye Külliyesi Arazi Kullanım Haritası .................................................................................... 102
Harita 46. Cumalıkızık Köyü Korunmuşluk Durumu Haritası .......................................................................... 103
Harita 47. Cumalıkızık Köyü çekirdek alanındaki tescilli binaların ana haritası .............................................. 104
Harita 48. Cumalıkızık Köyü Mülkiyet Analizi ................................................................................................. 106
Harita 49. Cumalıkızık Köyü Arazi Kullanım Haritası ...................................................................................... 107
Harita 50. Bursa Karayolu Ulaşım Aksları (Kaynak: BBB Ulaşım Ana Planı Raporları) .................................... 111
Harita 51. T1 Hattı Güzargahları (Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi) ....................................................... 113
8