1980 sonrası türk resm nde konu ve sembol

163 Pages·2012·8.39 MB·Turkish

T.C.
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
RESİM ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS TEZİ

1980 SONRASI TÜRK RESMİNDE KONU VE SEMBOL

Merve GÜVEN

İzmir
2012

T.C.
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
RESİM ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS TEZİ

1980 SONRASI TÜRK RESMİNDE KONU VE SEMBOL

Merve GÜVEN

Danışman
Prof. Dr. Bedri KARAYAĞMURLAR

İzmir
2012
YEMİN METNİ

Yüksek lisans tezi olarak sunduğum “1980 Sonrası Türk Resminde Konu ve Sembol” adlı
çalışmanın, bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı düşecek bir yardıma başvurmaksızın
yazıldığını ve yararlandığım eserlerin bibliyografyada gösterilenlerden oluştuğunu, bunlara
atıf yapılarak yararlanılmış olduğunu belirtir, bunu onurumla doğrularım.

…/…/2012
Merve Güven

ÖNSÖZ

1980 sonrası Türk resminde konu ve sembol adlı yüksek lisans çalışmasının bu
alanda yapılacak ve yapılmakta olan çalışmalara katkıda bulunan güncel bir örnek
olmasını, muhtemel hata ya da eksiklerinin yeni çalışmalar ile aşılarak Türk resmine
dair literatüre katkıda bulunmasını temenni ediyorum.
Büyük bir merak ve heyecan ile başladığım bu araştırmanın her aşamasında, bilgi ve
deneyimlerini benimle paylaşan danışmanım sayın Prof. Dr. Bedri
KARAYAĞMURLAR’ a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Ayrıca fikirlerimin oluşmasında bana yol gösteren sayın Prof. Dr. Zafer ÖZDEN’ e,
sayın Arş. Gör. Eda ER’ e, çeviri ve yardımlarından dolayı sayın Dr. Berrin Pınar
ALGÜL’ e, hocalarım Yrd. Doç. Turan ENGİNOĞLU’ na, Yrd. Doç. Dr. Emine
KUTLU HALIÇINARLI’ ya, araştırmamın şekillenmesinde ihtiyaç duyduğum,
sosyoloji alanındaki kuramsal eksikliklerimi kapatmama yardımcı olan sayın Ahmet
Melih GÜVEN’ e, araştırmamın her aşamasında bana destek olan sayın N. Ömer
CARUŞ’ a, dostlarım Melis OĞUZER’ e, Pelin BAŞ’ a ve öğrenim hayatım
boyunca maddi manevi desteklerini benden esirgemeyen, sabır, özveri ve sevgiyle
koşulsuz yanımda olan aileme teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim…
İÇİNDEKİLER

YEMİN METNİ …….….………………………………..…………….….……i
DEĞERLENDİRME KURULU ÜYELERİ ……………..………...………… ii
ÖNSÖZ …………….…………………………………….……….……….… iii
İÇİNDEKİLER…………….……………………………………..………...….iv
RESİM ve TABLO LİSTESİ…..…………...…………………………………vi
ÖZET …………………………………………………..……….………….…..xi
ABSTRACT ………………………….………………………..………..…….xii

BÖLÜM I

GİRİŞ
1.1 Problem Durumu …….…………………………………...…..………...…2
1.2 Amaç ve Önem …………………………………….….....………………..5
1.3 Problem Cümlesi …….…………………………..…...……………….…..6
1.4 Alt Problemler ……….…………………………..…...…….……………..6
1.5 Sayıltılar...……………….……………….………..…….….…….…….....6
1.6 Sınırlılıklar …………………….…………………………..………………6
1.7 Tanımlar……………………….……………………...…...……..………..7

BÖLÜM II

2.1 Başlangıcından 1980’li Yıllara Kadar Türk Resminde Konu…......……7
2.1.1 Minyatür ve Duvar Resminde Konular…………………………..…...... 7
2.1.2 Batı Resmine Geçiş Sürecinde Konular ……………………………….13
2.1.3 1914 Dönemi ve İlk Gruplaşma Eğilimleri………….…………......…. 16
2.1.4 D Grubu’nda Konular…………………..……………………...……… 18
2.1.5 1950- 1980 Yılları Arasında Türk Resminde Konu……………...……22
2.2 1980’li Yıllar ve Sonrası: Dünya’da Sanat Ortamına Genel Bakış…......30
2.2.1 Sanatsal Gelişmelere Etki Eden Toplumsal Olaylar ..……...….…….30
2.2.2 Modernizim ve Postmodernizim Söylemleri Ekseninde Sanatsal
Gelişmeler. ……..………..……..………………..…………..………..……………….…..31
2.2.3 1980’den Günümüze Resim Sanatındaki Gelişmeler…..………........48
2.3 1980’li Yıllardan Günümüze Türkiye’de Sanat Ortamı……..……....55
2.3.1 1980-1990’lı Yıllar Arası Dönem……..…………………….…..........56
2.3.1.1 Ekonomik ve Siyasi Değişimlerin Sanat Üzerindeki Etkileri ..….....58
2.3.1.2 Galeriler ve Koleksiyonerler Dönemi...……….………………....…62
2.3.2 1990- 2000’li Yıllar Arası Dönem……….………………………….65
2.3.2.1 Bienaller ve Küratörlük Kavramı …….……………………………..65
2.3.3.2 2000’li Yıllarda Türkiye’de Sanat Ortamı…….……………….……67
2.4 1980 Sonrası Türk Resminde Konu ve Sembol…….………....…...68
2.4.1 Konu ve Sembol Kavramlarına Genel Bakış……………….………69
2.4.2 1980 Sonrası Türk Resmi: Sanat Yapıtları ve Sanatçılar Üzerine Bir
Değerlendirme ...…..…………………….…......………..……………………72

BÖLÜM III

YÖNTEM

3.1 Araştırma Modeli ……………………………………………………….113
3.2 Evren ve Örneklem ……………………………………………………..114
3.3 Veri Toplama Araçları ………………………………………………….114
3.4 Veri Çözümleme Teknikleri ...………………….………………………114
BÖLÜM IV

ALT PROBLEMLERE İLİŞKİN BULGULAR VE YORUMLAR

4.1 Türk Resminde konu seçimi ve sembol kullanımı 1980 sonrası nasıl bir
değişim yaşamıştır ?.………………….………………………………………………115

4.2 1980 sonrası dünyadaki sosyal, ekonomik kültürel ve sanatsal olayların
Türk resmine yansımaları nelerdir ?...….…………………………………………118

4.3 Sembol üretimi açısından 1980 sonrası Türk resmi, hangi inanç ve
mitolojilerden etkilenmiştir ?…….……………………...………………………….120

BÖLÜM V

SONUÇ.……….………….…………………………………………………123
TARTIŞMA……….……………..……….……………..………………..…125
ÖNERİLER ……….…………………….……………….……………….…126
KAYNAKÇA ………………………………….……………………………127