Βεεμώθ Η δομή και η πρακτική του εθνικοσοσιαλισμού (1933-1944)

625 Pages·2018·15.117 MB·Greek

by  Neumann Franz μετάφραση: Βασίλης Τομανάς

ΦΡΑΝΤΣ ΝΟΥΜΑΝ
Βεεμώθ
Η δομή και η πρακτική του εθνικοσοσιαλισμού
1933-1944
ΝΗΣΙΔΕΣ
O Franz Neumann
(Φραντς Νόυμαν, 1900-1954)
ήταν πολιτικός επιστήμονας
και στρατευμένος
αριστερός διανοούμενος.
Συμμετείχε στη γερμανική
επανάσταση του 1918
και δραστηριοποιήθηκε
στο σοσιαλδημοκρατικό
κόμμα κατά τους χρόνους
της Δημοκρατίας
της Βαϊμάρης.
Όταν ανήλθε στην εξουσία
ο Χίτλερ το 1933»
ο Νόυμαν μετανάστευσε
αρχικά στην Αγγλία
και κατόπιν στις Η.Π.Α.
Εκεί συνεργάστηκε
με τη λεγάμενη
Σχολή της Φρανκφούρτης
και συνέγραψε
το σπουδαίο έργο του Βεεμώθ.
ΦΡΑΝΤΣ ΝΟΫΜΑΝ
ΒΕΕΜΩΘ
Η δομή και η πρακτική του Εθνικοσοσιαλκ
(1933-1944)
Τίτλος πρωτοτύπου: Franz Neumann, Behemoth. The Structure and Practice of National
Socialism, 1933-1944 (1942,1944)
Πρώτη έκδοση στα ελληνικά: 2018
Μετάφραση: Βασίλης Τομανάς
Copyright: Robert Michael Neumann
Copyright για την ελληνική έκδοση: εκδ. Νησίδες
Δεσπερέ 3, 54621 Θεσσαλονίκη,
τηλ. 2310 23657
www.nissides.gr
Επισκεφθείτε και τη σελίδα μας στο Facebook.
I.S.B.N.: 978-618-5228-32-3
ΦΡΑΝΤΣ ΝΟΥΜΑΝ
ΒΕΕΜΩΘ
Η δομή και η πρακτική του Εθνικοσοσιαλισμού, 1933-1944

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το χειρόγραφο ολοκληρώθηκε, όταν η Γερμανία επιτέθηκε στη Ρωσία· το βιβλίο στή­
θηκε, όταν η Γερμανία, για να σώσει το κύρος της, κήρυξε τον πόλεμο στις Η.Π.Α.
Αφού ο συγγραφέας ποτέ δεν πίστεψε στη δυνατότητα ρωσο-γερμανικής συνεργασί­
ας, και αφού ο πόλεμος με τις Η.Π.Α. -κηρυγμένος ή όχι- ήταν γεγονός από το 1939,
τα δύο συμβάντα δεν επηρέασαν το βιβλίο του.
Εν τούτοις, ακόμη και τώρα που γράφω, τα δύο αυτά συμβάντα έχουν επηρεάσει
βαθιά την στρατιωτική και ψυχολογική κατάσταση στο εσωτερικό της Γερμανίας.
Στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο η Γερμανία χρειάστηκε να πολεμήσει σε δύο μέτωπα όχι
μόνο στο πεδίο της μάχης αλλά, από το 1917 και μετά, και ψυχολογικά: οι δύο εχθροί
ήταν ο Μπολσεβικισμός και ο Ουιλσονισμός. Η ήπα της το 1918 σήμανε τη νίκη των
δύο αυτών θεωριών πάνω στην ημι-απολυταρχία της Αυτοκρατορίας και, στον τελι­
κό ανταγωνισμό ανάμεσα σε δημοκρατία και Μπολσεβικισμό, παρέμεινε νικήτρια η
Νέα Ελευθερία του Ουίλσον. Η σημερινή κατάσταση είναι σχεδόν ταυτόσημη. Ο Εθνι-
κο-σοσιαλισμός (Ναζισμός) μάχεται πάλι σ’ έναν ψυχολογικό πόλεμο σε δύο μέτω­
πα. Για την παλαιότερη γενιά του γερμανικού λαού η Αμερική είναι ακόμη η χώρα των
απεριόριστων βιομηχανικών δυνατοτήτων- αντιπροσωπεύει έναν τρόπο ζωής απείρως
ανώτερο από μία χειραγωγούμενη και τρομοκρατούμενη κουλτούρα. Για μεγάλες ομά­
δες εργατών, κομμουνιστών ή μη, η Σοβιετική Ρωσία είναι η πραγματοποίηση παλαι­
ών ονείρων - που τούτη τη φορά συνδυάζονται με μία στρατιωτική αποτελεσματικότη-
τα εξ ίσου υψηλή και πιθανόν ακόμη υψηλότερη από του ναζισμού.
Η στρατιωτική ήπα της Γερμανίας είναι αναγκαία. Δεν ξέρω αν ο ναζισμός μπο­
ρεί να συντρίβει χωρίς να ηττηθεί στρατιωτικά. Αλλά για ένα είμαι βέβαιος: μία στρα­
τιωτική ήπα θα τον σαρώσει. Η στρατιωτική ανωτερότητα των δημοκρατιών και της
Σοβιετικής Ρωσίας πρέπει να καταδειχθεί στον γερμανικό λαό. Η φιλοσοφία του να­
ζισμού στέκει όρθια και πέφτει μαζί με την υποτιθέμενη «αποτελεσματικότητά» του.
Αυτό πρέπει ν’ αποδειχθεί πως δεν ισχύει. Ο μύθος της πισώπλατης μαχαιριάς του
1918 δεν πρέπει να επιτραπεί να επαναληφθεί. Περισσότερα και καλύτερα αεροπλά­
να, τανκς και όπλα, και μια συντριπτική στρατιωτική ήπα θα ξεριζώσει τον ναζισμό απ’
το μυαλό του γερμανικού λαού.
Αλλά αυτό δεν αρκεί. Η διάρκεια του πολέμου πρέπει να μειωθεί με τη διαίρεση
της Γ ερμανίας και με την απομάκρυνση των μεγάλων μαζών του λαού από τον ναζι­
σμό. Αυτό είναι έργο του ψυχολογικού πολέμου, που δεν μπορεί να διαχωριστεί από
7
8
ΦΡΑΝΤΣ ΝΟΥΜΑΝ
την εσωτερική και εξωτερική πολιτική των αντιπάλων της Γερμανίας. Ο ψυχολογικός
πόλεμος δεν είναι προπαγάνδα. Είναι πολιτική. Συνίσταται στο να καταδειχθεί στον
γερμανικό λαό ότι η στρατιωτική ανωτερότητα μπορεί να επιτευχθεί από μια δημοκρα­
τία που δεν ισχυρίζεται πως είναι τέλεια αλλά που μάλλον παραδέχεται τις ατέλειές
της και δεν αποφεύγει το μακροχρόνιο και επίπονο έργο να τις διορθώσει.
Σε ολόκληρο το βιβλίο έχω επιχειρήσει να χρησιμοποιήσω για τις αναλύσεις μου
μόνο αυθεντικές γερμανικές πηγές, οι οποίες συχνά διαφέρουν πολύ από τις τρέχου­
σες ερμηνείες του ναζισμού. Η Εισαγωγή δεν προτίθεται να είναι μια ιστορία ή πλή­
ρης κριτική ανάλυση της Δημοκρατίας της Βαίμάρης- απλώς επιδιώκει να αναδείξει
τις δομικές ατέλειες του συστήματος. Ελπίζω σύντομα να δημοσιεύσω μία κοινωνική
ιστορία της Δημοκρατίας της Βαίμάρης.
Η ιδέα για το ανά χείρας βιβλίο ήρθε από μελέτες που έκανα στη London School of
Economics and Political Science, όπου είχα τη μεγάλη χαρά να εργαστώ επί μια τριε­
τία. Αισθάνομαι βαθιά υποχρεωμένος στον φίλο μου Harold J. Laski και στον καθηγη­
τή Morris Ginsberg για πολλές προτάσεις τους.
Οφείλω πολλά και σε φίλους μου, κυρίως στους συναδέλφους μου στο Ινστιτούτο
Κοινωνικής Έρευνας και στους διευθυντές του, τον Δρ Μαξ Χορκχάιμερ και τον Δρ
Φρέντερικ Πόλλοκ. Ο φίλος μου Χέρμπερτ Μαρκούζε διάβασε ορισμένα μέρη του χει­
ρογράφου- ο Δρ Όπο Κιρχάιμερ μου έκανε πολύτιμες προτάσεις για ζητήματα της
ποινικής νομοθεσίας- ο Δρ A.R.L. Gurland έθεσε στη διάθεσή μου την εξαντλητική του
γνώση της γερμανικής βιομηχανίας. Ο φίλος μου D.V. Glass με βοήθησε στο τμήμα του
βιβλίου για τα πληθυσμιακά προβλήματα. Ο πρώην βοηθός μου, Δρ Ο.Κ. Flechtheim,
που διδάσκει τώρα στο Πανεπιστήμιο της Ατλάντα, πέρασε πολύ καιρό ερευνώντας
την ιστορία της Δημοκρατίας της Βαίμάρης. Ο καθηγητής E.J. Gumbel, τώρα στη New
School for Social Research, μου δάνεισε τα πολλά του δημοσιεύματα για τη δικαιοσύ­
νη των αβασίλευτων δημοκρατιών [republics].
Ο αξιότιμος Thurman W. Arnold, Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας των Η.Π.Α., μου
επέτρεψε ευγενώς να χρησιμοποιήσω ένα μνημόνιο αρχικά προετοιμασμένο γι’ αυτόν
και τις διαλέξεις για το γερμανικό σύστημα καρτέλ που έδωσα στα μέλη της Anti-Trust
division το 1938 και 1939.
To Research Institute on Peace and Post-War Problems της American Jewish
Committee μου επέτρεψε ευγενώς να εντάξω στο έργο μου το μνημόνιό μου για τη
Νέα Τάξη της Γερμανίας. Ο καθηγητής Robert Μ. Mclver διάβασε το τελευταίο κεφά­
λαιο και μου έκανε πολύτιμες προτάσεις.
Ο καθηγητής Alfred Ε. Cohn του Rockefeller Institute for Medical Research είχε την
ευγενή καλοσύνη να θέσει στη διάθεσή μου ένα ποσόν για τις δαπάνες επιμέλει-
ΒΕΕΜΩΘ 9
ας του κειμένου. Η επιμέλεια έγινε από τους κυρίους D.V. Glass, Μ.Ι. Finkeistein και
Norbert Guterman, οι οποίοι, μαζί με τον Δρ Felix Weil, με βοήθησαν διαβάζοντας τα
τυπογραφικά δοκίμια.
Είμαι ευγνώμων στους ακόλουθους εκδότες που μου επέτρεψαν ν’ αναδημοσιεύ­
σω κείμενα:
Little, Brown & Company, Boston, από το Douglas Miller, You Cant’tDo Business with Hitler.
Houghton Mifflin Company, Boston, από το Adolf Hitler, Mein Kampf (έκδ. των Reynal
and Hitchcock).
Alfred A. Knopf, New York, από το William L. Langer, The Diplomacy of Imperialism.
The Brookings Institution, Washington, από το Cleona Lewis, Nazi Europe and World Trade.
The Viking Press, New York, από το Thorstein Veblen, Imperial Germany and the
Industrial Revolution.
W.W. Norton, New York, από το Alfred Vagts, A History of Militarism και από το Emil
Lederer, State of the Masses. The Threat of a Classless Society.
Columbia University Press, New York, από το Mildred Wertheimer, The Pan-German League.
A.J. Holman Company, Philadelphia, από το Martin Luther, Works, Vol. I (σ. 250 και
271), Vol. IV (σ. 240, 249, 272).
Φραντς Νόυμαν,
31 Δεκεμβρίου 1941
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
Σε κανονικές συνθήκες ο συγγραφέας θα είχε γράψει ένα καινούργιο βιβλίο. Αυτό,
σε συνδυασμό με τις παρούσες δυσκολίες των τυπογραφικών εργασιών, θα καθυστε­
ρούσε πολύ τη νέα έκδοση. Γι’ αυτούς τους λόγους, εκδότης και συγγραφέας αποφα­
σίσαμε να προσθέσουμε στην πρώτη έκδοση ένα περιεκτικό Παράρτημα. Το Παράρ­
τημα εκθέτει την εξέλιξη του ναζισμού μέχρι σήμερα. Καλύπτει και ορισμένες παρα­
λείψεις της πρώτης έκδοσης, ιδίως σε τέσσερα μείζονα πεδία:
γερμανική διοίκηση, ιδίως η Αστυνομία
η δομή του Κόμματος
η γερμανική θεωρία και πρακτική της στρατιωτικής κυβέρνησης
η δομή των οικονομικών ελέγχων.
Έτσι, το Παράρτημα είναι ένα μικρό βιβλίο από μόνο του, και μόνο το θάρρος του
Oxford University Press κατέστησε δυνατόν να εκδοθεί ένα πολύ πιο ογκώδες βιβλίο
χωρίς αύξηση της τιμής του.
Κάθε κεφάλαιο στο Παράρτημα έχει μια σημείωση που δείχνει ποιο κεφάλαιο του
βιβλίου συμπληρώνει. Αφού, επιπλέον, το νέο υλικό αναγράφεται λεπτομερώς στον
Πίνακα Περιεχομένων, θα είναι μάλλον εύκολο να συσχετίζει ο αναγνώστης το κυρί­
ως κείμενο και το Παράρτημα.
Αφού είχε ολοκληρωθεί το Παράρτημα, ορισμένοι Γερμανοί στρατηγοί συνωμότη­
σαν για να δολοφονήσουν τον Χίτλερ. Η απόπειρα της 20ής Ιουλίου 1944 απέτυχε,
αλλά οδήγησε στην πλήρη συγκέντρωση της πολιτικής, νομοθετικής και διοικητικής
εξουσίας στα χέρια του Γκαίμπελς και του Γκαίρινγκ υπό τη διεύθυνση του Χίμμλερ, ο
οποίος ελέγχει επίσης τον στρατό στο εσωτερικό της χώρας (τους εφέδρους). Έτσι,
ο Χίμμλερ είναι όχι μόνον ο αδιαφιλονίκητος κύριος του εσωτερικού μετώπου, αλλά,
με τον έλεγχο που ασκεί στον στρατό του εσωτερικού και στα Μάχιμα S.S., η εξουσία
του απλώνεται μέχρι βαθιά στα μέτωπα των μαχών.
Το Διάταγμα του Χίτλερ της 25ης Ιουλίου 1944, με το οποίο ο Γ καίρινγκ επιφορτί­
στηκε με την προσαρμογή του μετώπου στο εσωτερικό της χώρας στον ολικό πόλε­
μο και ο Γ καίμπελς ορίστηκε βοηθός του, ενδέχεται να οδηγήσει στην εξαφάνιση του
ακόμη υπάρχοντος δυϊσμού Κράτους και Κόμματος. Το Κόμμα τότε θα κατέστρεφε τε­
λείως τα υπολείμματα του ορθολογικού και διοικητικού κράτους και θα το αντικαθι­
στούσε με το άμορφο, ασχηματοποίητο Κίνημα, μετασχηματίζοντας έτσι το λίγο που
απομένει από το Κράτος σε μια λίγο-πολύ οργανωμένη αναρχία.
Φ. Ν„
1η Αυγούστου 1944,
Washington, D C.
10