yaratıcı düşünme ve müzeler

131 Pages·2010·15.43 MB·Turkish

Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma re Uygulama Merkezi Yayınları
AlanR.
Gartenhaus
RATICI
Ruhiser Mergenci
Bekir Onur
YARATICI DÜŞÜNME
VE MÜZELER
Alan R. Gartenhaus
Çevirenler
Ruhiser Mergenci
Bekir Onur
Yayına Hazırlayan
Bekir Onur
Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama
Merkezi Yayınları No: 7
Alan R. Gartenhaus
Yar alıcı Düşünme ve Müzeler
Özgün adı: Minds in moîion-using mıtseıırns to expaııd creative
ıhinking (1997, genişletilmiş üçüncü baskı), Caddo Gap Press.
San Francisco, California, U.S.A.
© Ankara Üniversitesi Rektörlüğü
Çevirenler: Ruhiser Mergenci, Bekir Onur
Yayına hazırlayan: Bekir Onur
Dizgi ve sayfa düzeni: Hülya Elınir, Zekiye Menekşe Örme
Baskı: Ankara Üniversitesi Basımevi
ISBN: 975-482-505-X
Ankara, 2000
İÇİNDEKİLER
Sayfa
İthaf / Teşekkür 6
Sunuş 7
BİRİNCİ BÖLÜM 11
Giriş 11
Yaratıcı Düşünme 13
Yaratıcılık nedir? 13
"Yakınsak" düşünmeye karşı "ıraksak" düşünme 13
Bir fikir yaratıcı sayılmak için benzersiz olmalı mıdır? 16
İnsanlar yaratıcı olmak için gerçekten akıllı
olmak zorunda mıdırlar? 17
Eğer "akıllı" türleri varsa, "yaratıcı" türleri de var mıdır? 18
Eğer herkes yaratıcı düşünür olarak doğuyorsa,
neden çoğumuz bu konuda daha iyi değiliz? 20
Çocukların daha yaratıcı olmasını istemeli miyiz? 22
Yaratıcılık gerçekten öğrenebilir mi? 23
Sorular Sormak? 25
Hangi sorular yaratıcı düşünmeyi en iyi kışkırtır? 25
Açık uçlu sorular nasıl çalışır? 26
Açık uçlu sorulara ne tür yanıtlar verilir? 28
Alınmış yanıtlar dizisine nasıl tepki göstermeliyim? 28
İKİNCİ BÖLÜM 33
Müzeleri Kullanmak 33
Hangi müze kullanılmalı? 34
Bir müzeyi iyi kullanmak çok bilgi gerektirir mi? 35
Müze yaratıcılığı geliştirmek için nasıl kullanılmalıdır? 35
Müze Ziyaretlerinden Önce Isınma Egzersizleri 39
"Siz" müzesi 39
Zaman kapsülü 40
Dört soru 41
3
Tarih Müzesini ya da Tarihsel Evi Kullanmak 43
Giriş 43
Etkinlikler 44
1. Fark nedir? 44
2. Tümden biıe, birden tüme 45
3. "'Başka bir adla bir nesne..." 46
4. Küçük değişimlerin etkisi 47
5. Sizin çağdaş tarih müzeniz 49
6. Öykü anlatma 50
7. Duyularınızı yaşayın 52
8. Zaman yolcusu 53
Bilim Müzesini Kullanmak 55
Giriş 55
Etkinlikler 56
1. Nicelleştirme 56
2. Bir kibrit çakmak 57
3. Bir artı bir eşittir icat 59
4. Farklı şapkalar giymek 60
5. Olası ve olası olmayan yanıtlar 61
6. Bu nedir? 63
7. Bir çift neyi paylaşabilir? 64
8. Parçala ve incele 66
Sanat Müzesini Kullanmak 69
Giriş 69
Etkinlikler 69
1. Metaforik konuşmak 70
2. Simgeli yanıt 71
3. Zorlama uygunluk 74
4. Alt üst etmek 75
5. Sanat eleştirmeni 77
6. Bütün yüzlerinde yazılıydı 78
7. Pek çok çizgi 79
8. Süslenmiş insanlar 80
4
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 85
Sonuç 85
Bundan sonra ne oluyor? 85
Çok fikir işleri karıştırmaz mı? 86
Oyunlara ya da egzersizlere eşlik edilmediğinde sorunları
ıraksak olarak nasıl çözebiliriz? 86
Yaratıcı yetenekler oyun ya da egzersiz olmayan sorulara
uygulandığında akılda ne tutulmalıdır? 87
KAYNAKLAR 89
YARARLANILABİLECEK MÜZELERİN LİSTESİ 93
YAZAR HAKKINDA 136
İthaf
Bu kitap, benim müzeye ve eğitime ilgi duymamı sağlayan ve
daktilo öğrenmemde ısrar eden annem Shirley Gartenhaus'un
anısına ithaf edilmiştir.
Teşckkü r
Bu kitabın oluşmasına belirli bir sayıda insan katkıda bulundu.
Bu insanlar şunlar: Son derece değerli editörlük yardımı yapan
ve cesaret veren J. Littleton; beni harekete geçiren bursu veren
Nort\vood Enstitüsü Yaratıcılık Merkezi mütevelli heyeti ve
personeli; ve birçok nedenle sözünü etmem gereken R. Lee.
6
Sunuş
"'Miize eğitimi" ülkemizde yeni bir konu, yeni olduğu
için de hakkında çok fazla yayın yok. "Yaratıcılık" bizim için
yeni bir konu değil, çok sayılmasa da hakkında epeyce
yayınımız var. Buna karşılık "müzede yaratıcılık" ülkemizde
yepyeni bir konu, hakkında hiçbir yayın ve çalışmanın olmadığı
söylenebilir.
Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve
Uygulama Merkezi'nin (ÇOKALIM) uğraş alanlarından biri de
müze eğitimi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Müze Eğitimi
Anabilim Dalı da konuyla doğrudan ilgili kuşkusuz. Bu iki
kuruluşun ortak çabalarıyla ülkemizde müze eğitimini bütün
yönleriyle ele alan ilk kitaplar yayımlandı. Bu kuramsal
hazırlıktan sonra sıranın uygulamaya gelmesi gerekiyordu. İşte
elinizdeki kitap bu planın sonucu olarak ortaya çıktı. Yaratıcı
Düşünme ve Müzeler, müzeler aracılığıyla yaratıcı düşünmeyi
geliştirmeyi hedefleyen uygulamaları içeriyor. Böylece
okuyucu bir taşla iki kuş vurma şansına sahip olabilecek:
Yaratıcılığı geliştirmek ve müzede eğitim yapmak. Aslında
müze eğitiminin de yaratıcı bir eğitim olduğunu söylemek
yanlış olmayacaktır; dolayısıyla bu iki konunun aynı yapıtta
buluşması raslantı değildir. Bu kitabın, yaratıcı bir eğitim
düzenine kavuşmak ve yaratıcı insanlar yetiştirmek yönündeki
isteklerimize, çalışmalarımıza, çabalarımıza katkıda
7
bulunmasını diliyoruz. Kitabı yayımlamamıza destek olan
herkese teşekkür borçluyuz: Çalışmalarımızı başından beri
destekleyen rektör Prof.Dr. Günal Akbay'a, rektör yardımcısı
Prof.Dr. Cemal Talıığ'a. basımevi müdürü Prof.Dr. Aydın
Öneş'e teşekkür ediyoruz. Çalışma arkadaşım Ruhiser
Mergenci'ye de ben kişisel olarak teşekkür etmeliyim, o
katılmadaydı bu çeviri de olmazdı. Ayrıca ÇOKAUM sekreteri
Hülya Elmir'i. basımevi uzmanı Zekiye Menekşe'yi ve Hakan
Büyükçaylı'yı da teşekkürle anmalıyım. Küçücük de olsa bir
kitabın ne tür zahmetlerle ortaya çıktığını bilen herkesin
çabalarımızı değerlendireceğini umuyoruz.
Prof.Dr. Bekir Onur
Ankara Mayıs 2000
8
BİRİNCİ BÖLÜM