toplumsal gelişmede türk ve japon kadınının eğitimi

405 Pages·2011·5.36 MB·Turkish

2009-2012

TOPLUMSAL GELİŞMEDE
TÜRK VE JAPON KADINININ EĞİTİMİ PROJESİ

PROJECT ON THE EDUCATION OF
TURKISH AND JAPANESE WOMEN FOR SOCIAL DEVELOPMENT

TOPLUMSAL GELİŞMEDE
TÜRK VE JAPON KADINININ EĞİTİMİ

WOMEN’S EDUCATION
IN TURKEY AND JAPAN FOR SOCIAL
DEVELOPMENT

http://tjke.comu.edu.tr

ÇANAKKALE-2011
Proje Adı / Project Name
Toplumsal Gelişmede Türk ve Japon Kadınının Eğitimi Projesi
Project on The Education of Turkish and Japanese Women for Social Development

Proje Koordinatörü – Editör / Project Coordinator – Editor
Prof. Dr. A. Mete TUNCOKU

Proje Ekibi / Project Team

Yrd. Doç. Dr. M. Yunus ERYAMAN Proje Yürütücü Yardımcısı
(Assistant Professor) Assistant Project Manager

Yrd. Doç. Dr. Hasan ARSLAN Türkiye Eğitim Uzmanı
(Assistant Professor) Turkey Education Specialist

Yrd. Doç. Dr. Aydın ÖZBEK Japonya Eğitim Uzmanı
(Assistant Professor) Japan Education Specialist

Doç. Dr. Ebru AKTAN Araştırma Uzmanı
(Associate Professor) Research Specialist

Öğr. Gör. Sema KANDEMİR Türkiye Kadın Çalışmaları Uzmanı
(Instructor) Turkey Gender Studies Specialist

Arş. Gör. Derya AKKUŞ SAKAUE Japonya Kadın Çalışmaları Uzmanı
(Res. Assist.) Japan Gender Studies Specialist

Öğr. Gör. Gülhan APAK Web ve Grafik Tasarım sorumlusu
(Instructor) Web and Graphic Design Specialist

Öğr. Ast. Nuri Bilgin İRİM Proje Sekreteri
(Student Assistant) Project Secretary

Basım Tarihi ve matbaa / Printing Date and Printing house
2011 – Pozitif Matbaa, Ankara [email protected]

ISBN: 978-605-4222-16-2

ii
SUNUŞ

Çok geniş, eski ve zengin Asya kültür ailesinin iki üyesi olan Türkiye
ve Japonya’ da çağdaşlaşma sürecinde gerçekleştirilen köklü reformların
bazı örtüşen yönleri, zaman zaman bilimsel çalışmalarda ele alınıp
tartışılmaktadır. Gerçekten’ de; Japonya’da Meiji 1868-1912 ve Türkiye’ de
Kemalist Reformlar 1923- 1938 döneminde, iki ülkenin batı teknik ve
yöntemlerini kullanarak, kendi tarihsel koşullarında gerçekleştirdiği reformlar
incelendiğinde bazı örtüşen yönlerin varlığı dikkat çekmektedir. Ekonomiden
dine, çok geniş bir yelpazeyi kapsayan bu reformlardan, özellikle çeşitli
eğitim alanlarında gerçekleştirilenlerin, iki ülkenin uzun dönemde sergilediği
toplumsal gelişmenin temelini ve itici gücünü oluşturduğu söylenebilir.

Diğer taraftan, toplumsal gelişme ve eğitim bağlamında başta gelen
konulardan biri, toplumdaki kadın nüfusunun eğitimi ve eğitim düzeyidir.
Çünkü, doğumla birlikte çocuğu kollarına alan ve kişiliğinin oluştuğu ilk
önemli yıllarda onu büyütüp yetiştiren annedir, kadındır. Kuşkusuz kadın da,
eğer çağdaş eğitim almış, özgüvene sahip ve özgürce düşünebiliyorsa,
özgürce düşünüp sorgulayan çocuklar yetiştirebilecektir. Yani, kadın iyi bir
eğitim alabilirse, sahip olduğu bu çok önemli toplumsal işlevini daha etkin bir
şekilde kullanıp değerlendirebilecektir.

İşte bu önemli toplumsal gerçekten hareketle ve 2010’un Türkiye’de
Japon Yılı oluşunu da dikkate alıp ÇOMÜ Eğitim Fakültesi olarak;
Toplumsal Gelişmede Kadının Eğitimi: Türk Japon Modelleri adı altında
uluslar arası bir proje hazırlayıp uygulamayı kararlaştırdık.
2009 Ekim ayında başlayan proje çalışmamız, yaklaşık 2012 yılı
sonuna dek sürecek ve temelde şu üç etkinliği hedeflemektedir.
1) Toplumsal gelişmede kadının eğitimi bağlamında Türkiye ve
Japonya’daki gelişmelerin, benzer ve farklı yönlerinin tartışılacağı
uluslar arası bir sempozyum düzenlemek ve sempozyum
bildirilerinin sonuç değerlendirmesini yaparak, projenin ilk temel
kitabı olarak sunmak.
2) Türkiye ve Japonya’da kadın, kadının eğitimi ve kadına ilişkin
sorunların uzmanlarca tartışılacağı bir dizi paneller düzenlemek;
2010 ~ 2012 yılları içinde gerçekleştirilecek bu panellerde sunulan
bildirileri, projenin ikinci kitabıolarak yayınlamak.
3) Projenin genel çerçevesine giren sorunlarla ilgili konularda,
olabildiğince çok sayıda Türk ve Japon deneklere ulaşarak geniş bir
anket çalışması yapmak, anketlerden elde edilen bulgular ışığında
bir değerlendirme yaparak üçüncü kitabı yayınlamak.
iii
Diğer bir deyişle amacımız; Toplumsal Gelişmede Kadının Eğitimi ve
Türk – Japon Modelleri konusunda, yukarıda belirtilen üç karşılaştırmalı
kitabı sunarak, ileride benzer konularda çalışacak araştırmacılar için temel
kaynak hazırlamaktır.
Yaklaşık üç yıl sürecek bu projenin gerçekleşebilmesi için; Türkiye
Cumhuriyeti Başbakanlık – Dışişleri Bakanlığı, TÜBİTAK, Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörlüğü ve Eğitim Fakültesi’nden destek
aldık.
İlk büyük etkinliğimiz olan uluslar arası sempozyumu 06 – 08 Ekim
2010 tarihlerinde Üniversitemizde gerçekleştirdik. Çağrımıza yanıt veren
elliye yakın araştırmacıdan, projenin temel çerçevesi ile sınırlı kalarak
belirlediğimiz 19 konuşmacı sempozyuma katıldılar. Sizlere sunduğumuz bu
kitap; gözden geçirilmiş sempozyum bildirileri ile, onların genel bir
değerlendirmesinden oluşmaktadır. Diğer iki kitap çalışmamız da
tamamlandığında; Toplumsal Gelişmede Kadının Eğitimi: Türk – Japon
Modelleri konusunu, değişik yönleriyle inceleyen kalıcı eserler sunmuş
olacağız.
Böylece, Türkiye ve Japonya’nın aralarında var olan geleneksel
dostluk ve kültür ilişkilerinin, daha güçlü bir şekilde gelişmesine de katkıda
bulunacağımıza inanıyoruz.
Projenin gerçekleşebilmesi için destek veren Türkiye Cumhuriyeti
Başbakanlık ve Dışişleri Bakanlığı’na, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Rektörlüğü ve Eğitim Fakültesi Dekanlığı’na ve proje ekip arkadaşlarımıza
tekrar teşekkürlerimizi sunuyorum. Kuşkusuz en büyük katkı bildirileriyle
sempozyumumuza katılarak projenin ortaya çıkmasını sağlayan sayın
araştırmacılarımıza aittir.
Prof. Dr. A. Mete TUNCOKU
Proje Koordinatörü/ Editör
iv
PROLOGUE
The similar and the overlapping aspects of the radical reforms of
Turkey and Japan, as two very members of the prominently rich Asian
culture, were discussed in several academic studies. When these reforms,
which were predicated on Western methods and under the influence of
characteristic historical conditions, and particularly the ones during the Meiji
(1868-1912) and the Mustafa Kemal eras (1923-38), are examined these
overlapping aspects can be seen more clearly. The reforms covered a wide
range of issues from economics to religion but particularly the ones in
education formed the basis and the motto of Japan and Turkey’s long term
social development.
One of the major issues within the framework of long term social
development and education is women’s level of education. This was
because women, especially in their roles as mothers, are the principal
figures in life, particularly during the first major phase – indisputably the most
influential stage which determines the basics of our personalities. By all
means if the women have modern education and self confidence then they
could bring up open minded children. In other words, women could perform
this vital social function effectively as long as they are well educated.
As the Education Faculty of the Canakkale Onsekiz Mart University
(COMU) this socially vital fact was our starting point, for building up an
international project named as the Role of the Woman in the Social
Development: Turkish and Japanese Models. We also wanted to take the
advantage of 2010 as the Year of Japan in Turkey to share the preliminary
results/findings of the project with international academia.
The project started in 2009 October and will continue until the end of
2012 with the following three objectives.
1) To organize an international symposium focusing on debating
different aspects of the modernization in Turkey and Japan within
the framework of the role of women’s education in social
development; and to publish the symposium papers as project’s first
edited book.
2) To organize a panel series for specialists to discuss about women’s
education and their problems; and to publish the panel papers as
project’s second edited book.
v
3) To run a questionnaire with a great variety of Turkish and Japanese
subjects dealing with the issues within the project’s focus and to
publish as a separate report.
More precisely, we aim to contribute to the current literature on the
subject of the role of women in the social development (Turkish and
Japanese models) with two edited books and a questionnaire study. We
hope these will constitute basic research platform for future researchers on
this topic.
We also believe this will contribute to the development of the
traditional friendship and the bond between Turkey and Japan.
The Turkish Prime Minister’s Office, Turkish Ministry of Foreign
Affairs, TUBITAK, COMU Vice-Chancellor’s Office and the Education Faculty
of COMU wholeheartedly support our project.
We successfully carried out our first major objective, organising an
international symposium between 06-08 October 2010 at COMU, in
Canakkale. Twenty two researchers selected from fifty prospective
participants attended our conference and presented their papers.
This edited book is composed of the abovementioned symposium
papers with an overall evaluation. Following the publication of the second
and third items stated above, there will be a considerable amount of
research material for future researchers on the subject of the role of the
woman in the social development: Turkish and Japanese Models.
I would like express my sincere thanks to the Turkish Prime
Minister’s Office, Turkish Ministry of Foreign Affairs, The Scientific and
Technological Research Council of Turkey (TUBITAK), COMU Vice-
Chancellor’s Office and the Education Faculty of COMU. I also would like to
thank to the project members for their support in the initiation, continuation
and finalisation of this project. Undoubtedly the biggest contribution for this
book is from our distinguished participants with their excellent papers
presented in our symposium.
Sincerely

Prof. Dr. A. Mete TUNCOKU
Project Coordinator / Editor
vi
İÇİNDEKİLER/Contents
Sunuş……………………………………………………………………………………...…iii
Prologue……………………………………………………………………………………...v
Yahya AKYÜZ………………………………………………………………………………..1
Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de Toplumsal Değişme ve Kadın Eğitimi
Social Change and Education of Woman in Turkey from Tanzimat (Reformation) to Republic
Yayoi SATOH………………………………………………………………………………60
The Change of Women’s Status After The Meiji Era in Japan; What isthe Effect
ofthe“A Good-Wife and A Clever Mother” Ideology Now?
Japonya’da Meiji Dönemi Sonrasında Kadının Statüsündeki Değişim;
Günümüzde “İyi Eş ve Akıllı Anne” İdeolojisinin Etkisi Nedir?
Enver ErdinçDİNÇSOY, Meltem OKUR DİNÇSOY…………………………………..75
Women’s Education and Employment in Japan and Turkey
Japonya ve Türkiye’de Kadının Eğitimi ve İstihdamı
Fatma ÖZMEN,Cemal AKÜZÜM………………………………………………………..90
II. Dünya Savaşı Sonrasıinda, Kadın Öğretmenlerin Yetiştirilmesi ve Statü Gelişimi
Açısından Türk ve Japon Ülkelerinde İzlenen Politikalar ve Cinsiyet Ayrımcılığı
Bağlamında Bu Politikalara Yön Veren Etmenler
The Policies and Collimating Factors for Japaneseand Turkish Female Teachers’ Training
and Advancement inthe Context of Gender Discrimination, After The World War II
İkuko MURAKAMI………………………………………………………………………..113
Aile Yapılarına Bakış Açısıyla Kadın Eğitimi: Türk ve Japon Kadını Üzerine
Bir Karşılaştırma
Women’s Education from The Perspective of Family Structure: A Comparison Between
Turkish and Japanese Women
Halime ÖZTÜRK, Nuray KISA………………………………………………………….139
Türkiye'de ve Japonya'da Kız Çocuklarının Ortaöğretime Katılım Durumları
Situationof Girls in Secondary Educationin Turkey and Japan
Oya RAMAZAN, Aya SAKAI……………………………………………………………149
Japon ve Türk Annelerin Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarına Karşı Gösterdikleri
Tutum ve Davranışların Karşılaştırılması
The Comparison of Turkish and Japanese Mothers’ Attitudes and Behaviors Towards
Their Pre-School Aged Children
Yoko WATANABE……………………………………………………………………….180
Women, Work, and Education in Modern Japan;An Observation of The Career Life
and The Social Role of Yayoi Yoshioka
Modern Japonya’da Kadın, İş ve Eğitim:Kariyer YaşamıveYayoi Yoshioka’nin Sosyal Rolünün
Bir Gözlemi
Sari HOSOYA …………………………………………………………………………….207
Education and Social Mobility in Japan: Childhood, Poverty and Mothers’ Education
Japonya’ da Eğitim ve Sosyal Hareketlilik: Çocukluk, Fakirlik ve Annelerin Eğitimi
vii
Noriko NAKAYAMA……………………………………………………….……………219
Ev Hanımı Olmak İsteyen Yüksek Öğrenimli Japon Kadınları: Türk Toplumu
ile Karşılaştırmalar
High-Educated Japanase Women Who Want tobea Housewife: Comparison
With the Turkish Society
Aysun UYAR……………………………………………………………………...229
Japonya’nın Entegre Çevre Çalışmalarında Kadın Araştırmacıların Rolü
The Role of Women Researchers in Japan’s Integrated Environmental Studies
İlknur ÇALIŞKAN MAYA………………………………………………..………….......248
21.Yüzyıldaki Gelişmeler ve Kadın Liderliği
Developments inthe 21StCentury and Women’s Leadership
Rana EŞKİNAT……………………………………………………………………………259
Türkiye’de Sivil Toplum Örgütlerinin Kadınların Eğitimine Katkısı
Contribution of Civil Society Organizations in Turkey to Women’s Education
Esengül İPLİK,Dilek BOSTAN BUDAK…………………………………………………280
Kırsal Alanda Kadın Girişimciliği
Women Entrepreneurship in Rural Areas
Serap ÇABUK,Ceyda KELEŞ…………………………………………………………….299
Satış Gücünde Kadınlar: Kadın Satışçıların Karşılaştıkları Kolaylıklar ve Zorluklar
Women in Sales-Force: Facilities and Difficulties Faced by Saleswomen
Fatma ARPACI, Şadan TOKYÜREK…………………………………………………..320
Ev İşlerine Yönelik Kadın Emeğinin Aile İçinde Değerlendirilmesine İlişkin
Kadınların Görüşleri
Women’s Opinions Regarding Women’s Domestic Labour inthe Home Being Taking
into Account Within the Family
Sevil YALÇIN, Gamze SERT, Büşra ŞAHAN,
Bilgi Başak GÖKÇEN, Behiye RECEPOĞLU, Burak ÖZAHİOĞLU……………...338
Teknolojiye Yönelik Kız ve Erkek Öğretmen Adaylarının Görüşleri
Male and Female Pre-Service Teachers’ Point of Views About Technology
Keziban TEKŞAN, Yasemin UZUN……………………………………………………349
Woolf ve Asena’da Feminizm
Feminism in Woolf and Asena
Esen ORUÇ BÜYÜKBAY, Bilge GÖZENER………………………………………….360
Kırsal Alanda Çocuk Eğitiminde Anne Faktörü veAnnenin Eğitim Düzeyi ile Çocuk
Eğitiminin İlişkisi : Tokat ili Örneği
The Role of Women in Education of Her Child and the Relationship Between Education Level of
a Mother and Her Child in Rural Area: Case of Tokat Province
Sonuç ……………………………………………………………………………………..377
Concluding Remarks……………………………………………………………………381
Özgeçmişler/About the authors……………………………………………………….385
Dizin/Index………………………………………………………………………………...393

(cid:2)(cid:3)(cid:3) i