TC EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İşletme Anabilim Dalı AVRUPA BİRLİĞİ ...

140 Pages·2007·2.14 MB·Turkish

T.C.
EGE ÜN(cid:9)VERS(cid:9)TES(cid:9)
SOSYAL B(cid:9)L(cid:9)MLER ENST(cid:9)TÜSÜ
(cid:9)(cid:19)letme Anabilim Dal(cid:29)
AVRUPA B(cid:9)RL(cid:9) (cid:9) SÜREC(cid:9)NDE TÜRK BEYAZ E#YA
SANAY(cid:9)(cid:9)N(cid:9)N ULUSLARARASI PAZARLARA AÇILMASI

YÜKSEK L(cid:9)SANS TEZ(cid:9)
Özge KOÇMAN

DANI#MANI : Prof. Dr. REZAN TATLID(cid:9)L
(cid:9)ZM(cid:9)R-2007
1
T.C.
EGE ÜN(cid:9)VERS(cid:9)TES(cid:9)
SOSYAL B(cid:9)L(cid:9)MLER ENST(cid:9)TÜSÜ
(cid:9)(cid:19)letme Anabilim Dal(cid:29)
AVRUPA B(cid:9)RL(cid:9) (cid:9) SÜREC(cid:9)NDE TÜRK BEYAZ E#YA
SANAY(cid:9)(cid:9)N(cid:9)N ULUSLARARASI PAZARLARA AÇILMASI

YÜKSEK L(cid:9)SANS TEZ(cid:9)
Özge KOÇMAN

DANI#MANI : Prof. Dr. REZAN TATLID(cid:9)L
(cid:9)ZM(cid:9)R-2007
2
ÖNSÖZ

Beyaz E(cid:11)ya Sektörü uzun bir geçmi(cid:11)e sahip olmamas(cid:29)na ra(cid:30)men, h(cid:29)zl(cid:29) bir geli(cid:11)me
göstererek ülkemizin önemli sektörlerinden biri haline gelmi(cid:11)tir. 1960’l(cid:29) y(cid:29)llardan
itibaren, beyaz e(cid:11)ya talebinin artmas(cid:29) ile birlikte, sektör bir ivme kazanmaya ba(cid:11)lam(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r.
O y(cid:29)llarda iç pazarda Beyaz E(cid:11)ya sektöründe lider konumda bulunan Arçelik ve Profilo
ile birlikte Bosch ve Hoover ithal markalar(cid:29) da pazarlanm(cid:29)(cid:11), 1980’li y(cid:29)llar(cid:29)n ortalar(cid:29)na
kadar da az say(cid:29)da firma, sanayisi geli(cid:11)mi(cid:11) ülkelere k(cid:29)yasla, daha geri teknoloji ve daha
az say(cid:29)da ürün çe(cid:11)idiyle faaliyette bulunmu(cid:11)tur. Bu y(cid:29)llara kadar Türk sanayisinin d(cid:29)(cid:11)a
kapal(cid:29) ve korumac(cid:29) ekonomik sisteminden dolay(cid:29) yabanc(cid:29) üreticiler Türkiye pazar(cid:29)na
pek girememi(cid:11)lerdir. Ancak; 24 Ocak 1980 “Ekonomik (cid:9)stikrar Tedbirleri”nden
sonra ekonomi d(cid:29)(cid:11)a aç(cid:29)lm(cid:29)(cid:11),serbest pazar ekonomisine geçilmi(cid:11) veteknoloji transferiyle
birlikte Beyaz E(cid:11)ya Sektörü dinamizm kazanm(cid:29)(cid:11), özellikle 1986 y(cid:29)l(cid:29)ndan itibaren
sektörde üretim, pazarlama ve üretim teknolojileri Bat(cid:29) standartlar(cid:29)na ula(cid:11)(cid:29)lm(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. Ba(cid:11)ka
bir deyi(cid:11)le, 1980’li y(cid:29)llarda d(cid:29)(cid:11)a aç(cid:29)lma ile birlikte, pazara yeni marka ve ürünler
girmeye ba(cid:11)lam(cid:29)(cid:11), Türk tüketicileri otomatik çama(cid:11)(cid:29)r makinesi, mikrodalga f(cid:29)r(cid:29)n, turbo
f(cid:29)r(cid:29)n, çift veya üç kap(cid:29)l(cid:29) buzdolab(cid:29) gibi yeni ürünlerle tan(cid:29)(cid:11)m(cid:29)(cid:11)lard(cid:29)r. Sektörde rekabet
artmaya ba(cid:11)lam(cid:29)(cid:11), kaliteli ürünler pazarlara sürülmü(cid:11) ve garanti süreleri uzat(cid:29)lm(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r.
D(cid:29)(cid:11)a aç(cid:29)lma ile beraber, ülke içinde faaliyet gösteren firmalar teknoloji transferi ve
kendi bünyelerinde yenilikler yaparak dünya beyaz e(cid:11)ya sektörü liderleriyle rekabet
edebilecek düzeye gelmi(cid:11)lerdir. Özellikle 1990’l(cid:29) y(cid:29)llardan itibaren üretim teknolojisi
alan(cid:29)nda uluslararas(cid:29) standartlar yakalanm(cid:29)(cid:11), yat(cid:29)r(cid:29)m te(cid:11)vik politikalar(cid:29)n(cid:29)n olumlu
etkileri sonucu fabrikalar yenilenerek otomasyon ve teknoloji düzeyleri yükseltilmi(cid:11)tir.
Söz konusu bu geli(cid:11)melere paralel olarak iç pazardaki talep art(cid:29)(cid:11)(cid:29) ve ihracata yönelik
üretim sektöre gerçekten yeni bir ivme kazand(cid:29)rm(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. Günümüzde ise, Türkiye’de
Beyaz E(cid:11)ya Sektörü geli(cid:11)en teknolojisi, her geçen gün artan üretimi, geli(cid:11)tirdi(cid:30)i
ürünleri, ürün tasar(cid:29)mlar(cid:29), ihracat kapasitesi, deneyimi ve tüm bunlara ba(cid:30)l(cid:29) olarak
geni(cid:11)leyen yan sanayi, servis, bayi a(cid:30)(cid:29) ve istihdam olanaklar(cid:29) aç(cid:29)s(cid:29)ndan Türk
ekonomisine önemli katk(cid:29)da bulunmaktad(cid:29)r. Bugün, Türk Beyaz E(cid:11)ya Sektörü son
y(cid:29)llarda elde etti(cid:30)i yüksek büyüme h(cid:29)z(cid:29) ile Avrupa pazar(cid:29)nda 7talya ve Almanya’dan
i
sonra üçüncü büyük üretici olmu(cid:11)tur. Sektörün hedefi AB’nin en büyük üretim merkezi
durumuna gelmektir.

Bu çal(cid:29)(cid:11)mada, Türk Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinin geli(cid:11)mesi ve uluslararas(cid:29) pazarlara aç(cid:29)lma
süreci üzerinde durulmu(cid:11) ve bir firma örne(cid:30)i ile bu sürecin geli(cid:11)im olanaklar(cid:29)
ara(cid:11)t(cid:29)r(cid:29)lm(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. Bilindi(cid:30)i gibi, Türkiye’nin AB’ye kat(cid:29)lma sürecinde sanayideki
geli(cid:11)meler ve özellikle d(cid:29)(cid:11) pazarlara aç(cid:29)lma ve rekabet gücünün artmas(cid:29) önem arz
etmektedir. Dolay(cid:29)s(cid:29)yla, Türkiye Sanayii iç ve d(cid:29)(cid:11) pazarlarda giderek artan bir rekabet
ortam(cid:29)na girmi(cid:11) bulunmaktad(cid:29)r. Bu ortam içinde sanayimizin beyaz e(cid:11)ya sektörü
teknolojik olarak üretim ve ürün yelpazesi bak(cid:29)m(cid:29)ndan son y(cid:29)llarda elde etti(cid:30)i
geli(cid:11)melerle d(cid:29)(cid:11) pazarlarda rekabet edecek düzeye ula(cid:11)m(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. Yukar(cid:29)da de(cid:30)indi(cid:30)imiz
gibi, beyaz e(cid:11)ya sektörünün geli(cid:11)mesi ve uluslararas(cid:29) pazarlara aç(cid:29)lmas(cid:29) sürecinde sahip
oldu(cid:30)u olanaklarla bu süreçte kar(cid:11)(cid:29)la(cid:11)(cid:29)lan sorunlar(cid:29)n ara(cid:11)t(cid:29)r(cid:29)lmas(cid:29) önem kazanm(cid:29)(cid:11)
bulunmaktad(cid:29)r. Bu çerçevede, Türkiye’de beyaz e(cid:11)ya sektörünün AB’ye giri(cid:11) sürecinde
geli(cid:11)imindeki etkilerle, sahip oldu(cid:30)u olanaklar(cid:29)n ara(cid:11)t(cid:29)r(cid:29)lmas(cid:29)n(cid:29)n önemine dikkatimi
çeken ve bu sektörle ilgili haz(cid:29)rlad(cid:29)(cid:30)(cid:29)m bu çal(cid:29)(cid:11)man(cid:29)n konusunu öneren hocam Prof. Dr.
Rezan TATLID7L olmu(cid:11)tur. Hocam(cid:29)n yönlendirmesi, fikir ve görü(cid:11)leriyle ufkumu
açm(cid:29)(cid:11) olmas(cid:29) bu çal(cid:29)(cid:11)may(cid:29) haz(cid:29)rlam(cid:29)(cid:11) olmama vesile olmu(cid:11)tur. Bu çal(cid:29)(cid:11)mama yapm(cid:29)(cid:11)
oldu(cid:30)u de(cid:30)erli katk(cid:29)lar(cid:29)ndan dolay(cid:29) de(cid:30)erli hocam Prof. Dr. Rezan TATLID7L’e candan
te(cid:11)ekkürlerimi sunar(cid:29)m.

Ayr(cid:29)ca, inceledi(cid:30)im örnek firmayla ilgili olarak bilgi ve veri sa(cid:30)lanmas(cid:29)nda bana
yard(cid:29)mc(cid:29) olan Arçelik A.<. Pazarlama Direktörü Sn. Murat <AH7N’e, Arçelik A.<.
Resmi ve Sektörel 7li(cid:11)kiler Koordinatörü Sn. Dilek TEMEL ve Sn. H. Tar(cid:29)k KAPU’ya
te(cid:11)ekkür ederim.

Son olarak, bana yard(cid:29)m ve deste(cid:30)ini esirgemeyen anne ve babama candan
te(cid:11)ekkürler…

7zmir, 2007 Özge KOÇMAN

ii
(cid:9)Ç(cid:9)NDEK(cid:9)LER

Önsöz i
7çindekiler iii
Tablolar Listesi v
Grafikler Listesi v
<ekiller Listesi vi
Resimler Listesi vi
Foto(cid:30)raflar Listesi vi
Giri(cid:11) 1
1. DÜNYADA VE TÜRK7YE’DE BEYAZ E<YA SANAY77 VE 4
GEL7<MELER7NYÖNÜ
1.1. Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinin Tan(cid:29)m(cid:29) 5
1.2. Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinin Tarihçesi ve Önemli A(cid:11)amalar(cid:29) 6
1.3. Dünya Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinde Üretim ve Yat(cid:29)r(cid:29)mlar(cid:29)nGenel Yöneli(cid:11)leri 9
1.4. Türkiye’de Beyaz E(cid:11)ya Sanayiine Genel Bir Bak(cid:29)(cid:11) (Tarihçe ve Üretim 16
Faaliyetleri)
2. AVRUPA B7RL7L7 (AB) SÜREC7NDE TÜRK7YE’DE BEYAZ E<YA 29
SANAY77N7NGEL7<7M7
2.1. AB – Türkiye Ekonomik 7li(cid:11)kilerinin Geli(cid:11)imi 30
2.2. Türkiye’de Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinin Geli(cid:11)imini Etkileyen Etmenler 41
2.3. Avrupa Birli(cid:30)i Sürecinin Türk Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinin Geli(cid:11)imine 50
Etkileri
2.4. Türk Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinin Avantajlar(cid:29) veKar(cid:11)(cid:29)la(cid:11)(cid:29)lan Sorunlar 54
3. TÜRK BEYAZ E<YA MARKALARININ ULUSLARARASI 61
PAZARLARA AÇILMASI
3.1. Uluslararas(cid:29) Pazarlara Giri(cid:11) Yöntemleri 62
3.2. Türk Firmalar(cid:29)n(cid:29)nUluslararas(cid:29) Pazarlara Aç(cid:29)lmas(cid:29) 64
iii
3.3. Uluslararas(cid:29) Pazarlara Aç(cid:29)lmada Uygulanacak Pazarlama Faaliyetleri 67
3.3.1. Mamul Politikalar(cid:29) 67
3.3.2. Fiyatland(cid:29)rma Politikalar(cid:29) 68
3.3.3. Da(cid:30)(cid:29)t(cid:29)m-Lojistik Politikalar(cid:29) 68
3.3.4. Tutundurma Politikalar(cid:29) 69
3.4. Türk Beyaz E(cid:11)ya Markalar(cid:29)n(cid:29)nUluslararas(cid:29) Pazarlarda Rekabet Gücü 69
3.4.1. SWOT Analizi 70
3.4.2. Aç(cid:29)klanm(cid:29)(cid:11) Kar(cid:11)(cid:29)la(cid:11)t(cid:29)rmal(cid:29) Üstünlükler (Revealed Comparative 75
Advantage-RCA) Yakla(cid:11)(cid:29)m(cid:29)
3.5. Uluslararas(cid:29) Pazarlarda Yer alan Türk Markalar(cid:29) 78
4. ÖRNEK F7RMA 7NCELEMES7: ARÇEL7KA.<. 86
4.1. Ara(cid:11)t(cid:29)rman(cid:29)nAmac(cid:29) 86
4.2. Ara(cid:11)t(cid:29)rman(cid:29)nYöntemi, Kapsam(cid:29) 86
4.3. Ara(cid:11)t(cid:29)rman(cid:29)nHipotezleri 87
4.4. Ara(cid:11)t(cid:29)rmadan Elde Edilen Bulgular 88
4.4.1. Örnek Firma 7ncelemesi / Arçelik A.<.Hakk(cid:29)nda Genel Bilgiler 88
4.4.2. Firmaya 7li(cid:11)kin Yap(cid:29)lan Derinlemesine Görü(cid:11)me 96
4.5. Ara(cid:11)t(cid:29)rma Bulgular(cid:29)n(cid:29)nGenel De(cid:30)erlendirmesi 108
SONUÇ VE DELERLEND7RME 110
KAYNAKÇA 115
EK-1: TOBB Dayan(cid:29)kl(cid:29) Tüketim Mallar(cid:29) Sektör Kurulu 124
ÖZGEÇM7< 127
ÖZET 129
ABSTRACT 131
iv
Tablolar Listesi
Tablo 1: Ev Tipi Buzdolaplar(cid:29): Ba(cid:11)l(cid:29)ca Üretici Ülkeler ve Dünya Toplam(cid:29) 11
Tablo 2: Ev Tipi Çama(cid:11)(cid:29)rMakinesi: Ba(cid:11)l(cid:29)ca Üretici Ülkeler ve Dünya Toplam(cid:29) 12
Tablo 3: Ev Tipi F(cid:29)r(cid:29)nlar: Ba(cid:11)l(cid:29)ca Üretici Ülkeler ve Dünya Toplam(cid:29) 13
Tablo 4: Beyaz E(cid:11)ya Sanayii Toplam De(cid:30)erleri 17
Tablo 5: Buzdolab(cid:29) için 1975-2005 y(cid:29)llar(cid:29) aras(cid:29) üretim bilgisi 23
Tablo 6: Çama(cid:11)(cid:29)rMakinesi için 1975-2005 y(cid:29)llar(cid:29) aras(cid:29) üretim bilgisi 24
Tablo 7: F(cid:29)r(cid:29)niçin 1975-2005 y(cid:29)llar(cid:29) aras(cid:29) üretim bilgisi 25
Tablo 8: Bula(cid:11)(cid:29)kMakinesi için 1975-2005 y(cid:29)llar(cid:29) aras(cid:29) üretim bilgisi 26
Tablo 9: 2006 y(cid:29)l(cid:29) üretim, iç sat(cid:29)(cid:11),ihracat rakamlar(cid:29) 28
Tablo 10: 2007 y(cid:29)l(cid:29) ilk 6 ay için üretim, iç sat(cid:29)(cid:11),ihracat, ithalat rakamlar(cid:29) 28
Tablo 11: Türkiye’nin D(cid:29)(cid:11) Ticareti ve AB’nin Pay(cid:29) 45
Tablo 12: Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinin 1992-2006 y(cid:29)llar(cid:29) aras(cid:29) üretim, iç sat(cid:29)(cid:11), ihracat 46
ve ithalat rakamlar(cid:29)
Tablo 13: GB öncesi ve Sonras(cid:29) Vergi ve Fonlar 49
Tablo 14: Türkiye Beyaz E(cid:11)ya Sektörü için GZFT Analizi 71
Tablo 15 : Türkiye’nin Beyaz E(cid:11)ya Ürünlerinde Aç(cid:29)klanm(cid:29)(cid:11) Kar(cid:11)(cid:29)la(cid:11)t(cid:29)rmal(cid:29) 76
Üstünlük Endeksi
Tablo 16: Türkiye’de üretici, ithalatç(cid:29) firmalar ve markalar(cid:29) 78
Tablo 17: Türkiye Beyaz E(cid:11)ya Sanayii 2006 y(cid:29)l(cid:29) durumu 80
Tablo 18: Arçelik A.<. uluslararas(cid:29) konum, Sat(cid:29)(cid:11)&Pazarlama ve 99
Üretim&Pazarlama <irketleri
Grafikler Listesi
Grafik 1: Türkiye’de 1975-2006 y(cid:29)llar(cid:29) aras(cid:29)nda buzdolab(cid:29), çama(cid:11)(cid:29)r makinesi, 27
f(cid:29)r(cid:29)nvebula(cid:11)(cid:29)kmakinesi için üretim miktarlar(cid:29)
Grafik 2: Türk Beyaz E(cid:11)ya sektöründe son 10 y(cid:29)lda üretim, iç sat(cid:29)(cid:11), ihracat ve 47
ithalat
Grafik 3: 1992-2006 y(cid:29)llar(cid:29) aras(cid:29) Beyaz E(cid:11)ya Sanayiinde ihracat(cid:29)nseyri 64
Grafik 4: Avrupa’da ba(cid:11)l(cid:29)ca büyük üreticilerin üretim oranlar(cid:29) 66
Grafik 5: Arçelik A.<.Ortakl(cid:29)kYap(cid:29)s(cid:29) 91
v
#ekiller Listesi
<ekil 1: Türk Beyaz E(cid:11)ya Sektörünün Faaliyet Döngüsü 21
<ekil 2: Türkiye’de Üretim-Pazarlama Stratejisine 7li(cid:11)kin Model 37
<ekil 3: D(cid:29)(cid:11) Pazarlara Giri(cid:11) <ekillerinde Risk ve Kotrol Edebilme Düzeyleri 62
<ekil 4: Arçelik A.<.Pazarlama Yap(cid:29)s(cid:29) 91
<ekil 5: Arçelik A.<.Ürün Gam(cid:29) 92
Resimler Listesi
Resim 1: Türkiye’de Beyaz E(cid:11)ya Üretim Yerleri Haritas(cid:29) 19
Resim 2: Telekomünikasyon alan(cid:29)ndaki GSM rekabeti çe(cid:11)itli kampanyalar(cid:29) 38
do(cid:30)urmaktad(cid:29)r.
Resim 3: Havayolu (cid:11)irketleri aras(cid:29)ndaki rekabet bilet fiyatlar(cid:29)n(cid:29) ucuzlatm(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. 38
Resim 4: Beyaz E(cid:11)ya firmalar(cid:29) rekabet edebilmek için çe(cid:11)itli kampnyalar 39
düzenlemektedir.
Resim 5: CE i(cid:11)areti ta(cid:11)(cid:29)yan ürünler hiçbir engelleme ile kar(cid:11)(cid:29)la(cid:11)madan serbestçe 51
ülkeler aras(cid:29)ndadola(cid:11)maktad(cid:29)r.
Resim 6: 7hracat pazarlar(cid:29)ndakullan(cid:29)lan Türk markalar(cid:29) 66
Resim 7: Türk Beyaz E(cid:11)ya Sektöründe ba(cid:11)l(cid:29)ca üretici (cid:11)irketler. 80
Resim 8: Arçelik A.<.2006 y(cid:29)l(cid:29) sonu bayi durumu. 100
Foto5raflar Listesi
Foto 1: Entansif tar(cid:29)msal üretim alanlar(cid:29), 7zmir, 2005. 32
Foto 2: Organik tar(cid:29)msal üretim alan(cid:29), 7zmir, 2005. 32
Foto 3: Organik ürünlere bir örnek. 33
Foto 4: Ambalajl(cid:29) ürünlere örnekler, 2005. 34
Foto 5: Arçelik A.<. uluslararas(cid:29) beyaz e(cid:11)ya pazar(cid:29)nda markal(cid:29) ürünlerde cirosal 35
bazda her geçen y(cid:29)lda h(cid:29)zla büyümektedir.
Foto 6: ‘Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye’nin Corolla Verso D-4D dizel 35
motorlu modelleri Türkiye’de ihracat için üretilmektedir.
vi
Giri(cid:19)
7(cid:11)letmeler için uluslararas(cid:29) pazarlar(cid:29)n ve uluslararas(cid:29) pazarlaman(cid:29)n önemi günden güne
h(cid:29)zl(cid:29) bir (cid:11)ekilde artmaktad(cid:29)r. Daha bundan 25-30 y(cid:29)l öncesine kadar “global pazarlama”
kavram olarak bile mevcut de(cid:30)ilken, bugün bir i(cid:11)letmenin sadece tam kapasite
potansiyelini gerçekle(cid:11)tirmesi için de(cid:30)il, varl(cid:29)(cid:30)(cid:29)n(cid:29) sürdürmesi için bile temel
olu(cid:11)turmaktad(cid:29)r. Bunun nedeni, d(cid:29)(cid:11) pazarlara aç(cid:29)lamayan bir i(cid:11)letmenin, iç pazarda da
daha dü(cid:11)ük maliyetlerle, daha büyük i(cid:11) tecrübesiyle ve daha iyi ürünlerle kar(cid:11)(cid:29)s(cid:29)naç(cid:29)kan
rakipleriyle kendi pazar(cid:29)nda bile rekabet edememe tehlikesiyle kar(cid:11)(cid:29) kar(cid:11)(cid:29)ya kalmas(cid:29)d(cid:29)r
(Keegan, 1995).

Nitekim, Türkiye de 1980 sonras(cid:29) izlenen liberal, d(cid:29)(cid:11)a dönük kalk(cid:29)nma stratejisiyle
birlikte, bölgesel bütünle(cid:11)me faaliyetlerini h(cid:29)zland(cid:29)rm(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. AB ile Gümrük Birli(cid:30)i’ne
girilmesi sürecinde, Türkiye sanayi giderek artan bir rekabet ortam(cid:29) içine girmi(cid:11)tir. Türk
beyaz e(cid:11)ya sanayi rakiplerine göre geç kurulmas(cid:29)na ra(cid:30)men d(cid:29)(cid:11) ticaretin liberalle(cid:11)mesi
sürecinde yapt(cid:29)(cid:30)(cid:29) at(cid:29)l(cid:29)mlarla rekabet gücü kazanmaya ba(cid:11)lam(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. Sektör, 1990 y(cid:29)l(cid:29)
öncesinde yurt d(cid:29)(cid:11)(cid:29) pazarlar yerine gümrük vergileri ile korunan iç pazara yönelmi(cid:11),
ancak 1990’l(cid:29) y(cid:29)llardan itibaren d(cid:29)(cid:11) pazarlara aç(cid:29)lmaya ba(cid:11)lam(cid:29)(cid:11) ve baz(cid:29) ürünlerde
ihracat olana(cid:30)(cid:29) yakalam(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r.

Günümüzde Türk Beyaz E(cid:11)ya Sektörü’ne bak(cid:29)ld(cid:29)(cid:30)(cid:29)nda, sektörün dünyadaki geli(cid:11)melere
ayak uyduracak yap(cid:29)ya kavu(cid:11)tu(cid:30)u, yabanc(cid:29) rakiplerle yar(cid:29)(cid:11)acak düzeye geldi(cid:30)i
görülmektedir. Bunun en belirgin göstergesi olarakta iç pazarlardaki pazar paylar(cid:29) ve
son y(cid:29)llarda artan ihracat rakamlar(cid:29) verilebilir.

Türkiye’nin beyaz e(cid:11)ya ürünleri alan(cid:29)nda d(cid:29)(cid:11) pazarlara aç(cid:29)lma çabalar(cid:29)yla birlikte, ülke
içinde üretim yapan firmalar teknoloji transferi ve kendi bünyelerinde yenilikler yaparak
Dünya beyaz e(cid:11)ya sektörü liderleriyle rekabet edebilecek düzeye gelmi(cid:11)lerdir. Bu
firmalar, iç ve d(cid:29)(cid:11) beyaz e(cid:11)ya pazarlar(cid:29)nda de(cid:30)i(cid:11)ik ürün yelpazeleri ve markalar(cid:29)yla
yo(cid:30)un bir rekabet içinde bulunmaktad(cid:29)rlar. Bugün, Türk beyaz e(cid:11)ya sektörü son y(cid:29)llarda
1
elde etti(cid:30)i yüksek büyüme h(cid:29)z(cid:29) ile Avrupa pazar(cid:29)nda 7talya ve Almanya’dan sonra
üçüncü büyük üretici olmu(cid:11)tur (BESD, 2006).

Bu çal(cid:29)(cid:11)madaki temel amaç, Türkiye beyaz e(cid:11)ya sanayiinin d(cid:29)(cid:11) pazarlara aç(cid:29)lma sürecini
inceleyerek, d(cid:29)(cid:11) pazarlara aç(cid:29)lma sürecinde sektör için olas(cid:29) geli(cid:11)im olanaklar(cid:29)n(cid:29)n
ara(cid:11)t(cid:29)r(cid:29)lmas(cid:29)d(cid:29)r.
Türk beyaz e(cid:11)ya sanayiinin d(cid:29)(cid:11) pazarlara aç(cid:29)lma sürecini ortaya koyarken ürün gam(cid:29)
olarak temel beyaz e(cid:11)ya ürünleri olan buzdolab(cid:29), çama(cid:11)(cid:29)r makinas(cid:29), f(cid:29)r(cid:29)n, bula(cid:11)(cid:29)k
makinas(cid:29) gibi baz(cid:29) ürünlerle ilgili analizler yap(cid:29)lm(cid:29)(cid:11), buradan elde edilen veriler
çerçevesinde incelemeler yo(cid:30)unla(cid:11)t(cid:29)r(cid:29)lm(cid:29)(cid:11)t(cid:29)r. Ancak, dünya üretimi ile ilgili veriler,
s(cid:29)n(cid:29)rl(cid:29) say(cid:29)da beyaz e(cid:11)ya ürünü için bulunabilmi(cid:11)tir. Bunlar: Buzdolab(cid:29), çama(cid:11)(cid:29)r
makinas(cid:29) vef(cid:29)r(cid:29)nd(cid:29)r.

Bu tezin ilk bölümünde, beyaz e(cid:11)ya sanayinin tan(cid:29)m(cid:29), tarihçesi ve önemli geli(cid:11)im
a(cid:11)amalar(cid:29) anlat(cid:29)lmakta, dünyada beyaz e(cid:11)ya sanayiinin geli(cid:11)imi, üretim ve yat(cid:29)r(cid:29)mlar(cid:29)n
yöneli(cid:11)i incelenmekte ve Türk beyaz e(cid:11)ya sanayiinin tarihsel geli(cid:11)imi k(cid:29)saca ele
al(cid:29)nmaktad(cid:29)r.

7kinci bölümde ise, Avrupa Birli(cid:30)i sürecinde Türkiye’de beyaz e(cid:11)ya sanayiinin
geli(cid:11)imini etkileyen temel etkenler incelenmekte, AB sürecinin Türk beyaz e(cid:11)ya
sektörüne etkileri irdelenmekte ve bu süreç içerisinde sektör aç(cid:29)s(cid:29)ndan do(cid:30)an olanaklara
ve sorunlara de(cid:30)inilmektedir.

Çal(cid:29)(cid:11)man(cid:29)n üçüncü bölümünde Türk beyaz e(cid:11)ya markalar(cid:29)n(cid:29)n uluslararas(cid:29) pazarlara
aç(cid:29)lma sürecinden, bu markalar(cid:29)n uluslararas(cid:29) pazarlardaki rekabet gücünden
bahsedilmekte ve uluslararas(cid:29) pazarlarda yer alan Türk markalar(cid:29) k(cid:29)saca
incelenmektedir.

Dördüncü bölüm çal(cid:29)(cid:11)man(cid:29)n temelini olu(cid:11)turan örnek firma incelemesini içermektedir.
Bu bölümde, ara(cid:11)t(cid:29)rman(cid:29)n temel amac(cid:29) olan Türkiye beyaz e(cid:11)ya sanayiinin d(cid:29)(cid:11) pazarlara
2