tarih ve günce

341 Pages·2017·4.15 MB·English

TARİH VE GÜNCE

ATATÜRK VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ DERGİSİ

JOURNAL OF ATATÜRK AND THE HISTORY OF TURKISH
REPUBLIC

Cilt/Volume: I
Sayı/Issue: 1
Yıl/Year: 2017
Yaz/Summer

2017
İZMİR
TARİH VE GÜNCE
ATATÜRK VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ DERGİSİ
JOURNAL OF ATATÜRK AND THE HISTORY OF TURKISH REPUBLIC

Derginin Sahibi - Owner of Journal: Prof. Dr. Kemal ARI
Sorumlu Müdür – Responsible Director: Prof. Dr. Kemal ARI

www.tarihvegunce.org

Yayının Türü: Uluslararası Akademik Hakemli-Altı Ayda Bir Yayınlanır

Yazışma Adresi/Adress
Tuna Mahallesi 5545 Sokak Nu: 1 Daire: 3 Bornova/İzmir

E-Posta/E-Mail
[email protected]

Yurtdışı Temsilciliklerimiz / Country Representatives

Amerika Birleşik Devletleri
Prof. Dr. Timur KOCAOĞLU
Michigan State University, Case Hall 842 Chestnut Rd Room N352 East Lansing, MI 48825
517-353-3538

Prof. Dr. Gül CELKAN
Middle Georgia State College, Department of English, Adjunct Faculty

Prof. Dr. Aytül Ergül ONURSAL
6487 Silk Leaf Lane Jacksonville, Florida, 32244

Murat GENÇ
2014 Bedford Av. Apt. 3, 11226, Brooklyn NY.
[phone] [email protected]

İngiltere
Tuncay İnan
19 st. Kilda road West Ealing W13 9DF London United Kingdom Contact: [phone]
[email protected]
Almanya
Prof. Dr. Raoul Motika
Universität Hamburg/Orient-Institut İstanbul

Fatma Anders
Atatürkçü Düşünce Derneği Hildesheim 1. Başkanı
01781494502 [email protected]

İtalya
Prof. Dr. Fabio L. Glassi
Sapienza University – Rome Dept. Of History Cultures Religions
Faculty of Humanities, 2nd floor, Modern and Conteporary History wing, room 3

İran
Doç. Dr. Mansumeh Daei

Azerbaycan
Doç. Dr. Subhan TALIBLI

Rusya Federasyonu
Doç. Dr. Ahat SALİHOV

Kazakistan
Prof. Dr. Nurşat JUMADİLOVA

Afganistan
Dr. Firuz FEVZİ

Hindistan
Prof. Dr. Arshi KHAN

Ukrayna
Doç. Dr. Svitlana NESTEROVA

Bulgaristan
Prof. Dr. Blagovesta IVANOVA
TARİH VE GÜNCE
ATATÜRK VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ DERGİSİ
JOURNAL OF ATATÜRK AND THE HISTORY OF TURKISH REPUBLIC

Sahibi/Owner
Prof. Dr. Kemal ARI

Yayın Kurulu Başkanı
Prof. Dr. Kemal ARI – Dokuz Eylül Üniversitesi

Yayın Kurulu Üyeleri/Editorial Board
Prof. Dr. Fatma ACUN – Hacettepe Üniversitesi
Prof. Dr. Osman AKANDERE – Necmettin Erbakan Üniversitesi
Prof. Dr. Gül CELKAN – Middle Georgia Stare University
Prof. Dr. Fabio L. Glassi – Sapienza University
Prof. Dr. Timur KOCAOĞLU – Michigan State University
Prof. Dr. Raoul MOTİKA – Orient-Institut İstanbubul
Prof. Dr. Aytül Ergül ONURSAL – Kean University
Doç. Dr. Necdet AYSAL – Ankara Üniversitesi
Doç. Dr. Cihan ÖZGÜN - Ege Üniversitesi
Doç. Dr. Cavid QASIMOV – Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Dr. Hasan Dinçer - Ankara Üniversitesi
Dr. Neval KONUK – Marmara Üniversitesi

Sayı Editörü/Issue Editor
Prof. Dr. Kemal ARI

Sekretarya/Secretariat
Erdal İNCE
Murat KAYA
Yıldız ŞEN
Ercan YALÇIN

Hakem Kurulu/Referees Board
Prof. Dr. Kemal ABDULLAYEV – Azerbaycan
Prof. Dr. Fatma ACUN – Hacettepe Üniversitesi
Prof. Dr. Osman AKANDERE – Necmettin Erbakan Üniversitesi
Prof. Dr. Kemal ARI – Dokuz Eylül Üniversitesi
Prof. Dr. Bülent ATALAY – University of Mary Washington
Prof. Dr. Gövher BAHŞELİYEVA – Azerbaycan Bilimler Akademisi
Prof. Dr. Evangelia BALTA – National Helenic Research Foundation
Prof. Dr. Nizami CEFEROV – Azerbaycan
Prof. Dr. Gül CELKAN – Middle Georgia State University
Prof. Dr. Blagovesta IVANOVA – Bulgaristan
Prof. Dr. Nurşat JUMADİLOVA – Kazakistan
Prof. Dr. Dosay KENJETAY – Kazakistan
Prof. Dr. Arshi KHAN – Hindistan
Prof. Dr. Dimitri KİTSİKİS – Yunanistan
Prof. Dr. Timur KOCAOĞLU – Michigan State University
Prof. Dr. Raoul MOTİKA
Prof. Dr. Rafael MUKHAMETDİNOV – Rusya Federasyonu
Prof. Dr. Şahin MUSTAFAYEV – Azerbaycan Bilimler Akademisi
Prof. Dr. Aytül Ergül ONURSAL – Kean University
Prof. Dr. Alfina SIBGATULLINA – Rusya Bilimler Akademisi
Prof. Dr. Hakan UZUN – Ankara Üniversitesi
Doç. Dr. Necdet AYSAL – Ankara Üniversitesi
Doç. Dr. Mansumeh DAEİ - İran
Doç. Dr. Ali DİKİCİ
Doç. Dr. Zafer KOYLU – Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Doç. Dr. İrade MEMMEDOVA – Azerbaycan Bilimler Akademisi
Doç. Dr. Svitlana NESTEROVA – Ukrayna
Doç. Dr. Cavid QASIMOV – Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Doç. Dr. Sübhan TALIBLI – Azerbaycan Bilimler Akademisi
Doç. Dr. Cihan ÖZGÜN - Ege Üniversitesi
Doç. Dr. Olcay PULLUKÇUOĞLU YAPUCU - Ege Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Metin AKSOY – Gümüşhane Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Günver GÜNEŞ – Adnan Menderes Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KALEMLİ - Nevşehir Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Yenal ÜNAL - Bartın Üniversitesi
Dr. Derya GENÇ ACAR - Adnan Menderes Üniversitesi
Dr. Hasan Dinçer – Ankara Üniversitesi
Dr. Bülent DURGUN
Dr. Firuz FEVZİ – Afganistan
Dr. Neval KONUK – Marmara Üniversitesi
Dr. Resul YAVUZ
Dr. Özlem YILDIZ

Muhabir Üyelerimiz
Yrd. Doç. Dr. Metin AKSOY - Gümüşhane
Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KALEMLİ - Nevşehir
Yrd. Doç. Dr. Yenal ÜNAL – Bartın
Dr. Fahriye EMGİLİ - Mersin
Erdal İNCE – İzmir
Murat KAYA – Antalya
Ercan YALÇIN – Samsun
Yıldız ŞEN - İzmir

İçindekiler
Kemal ARI
Başlarken ...................................................................................................................................... 1
Kemal ARI
Türk Roman ve Öyküsünde Mübadele ................................................................................... 5
Fahriye EMGİLİ
Türk Yunan Nüfus Mübadelesi Hakkındaki Araştırmalara Bir Bakış .............................. 29
Derya GENÇ ACAR
The Impact of the Migration of the Spatial Texture Change in Cities, and This Has
Created Problems in Terms of Turkish Cinema ................................................................... 55
Kemal ARI
A Tale of Migration: “Exchange” ............................................................................................ 75
Ali DİKİCİ
12 Eylül 1980 Askeri Darbesi Öncesi Türk Polis Teşkilatı’nın Durumu (1977 – 1980) .... 87
Mahir KÜÇÜKVATAN
Avustralya ve Yeni Zelanda Basınında Çanakkale Deniz Savaşı..................................... 125
Şenay SAVUR
1960’lı Yıllarda İzmir’de Eğlence Hayatı ve Gezinti Yerleri ............................................. 153
Tuncer BAYKARA
A Study into the Concepts of “Turkey” and “Türkistan” Which Were Used For the
Ottoman State in the XIXth Century .................................................................................... 179
İbrahim ŞAHİN
İktidar-Muhalefet İlişkileri Çerçevesinde İnönü ve Menderes’in Siyaset Dili ............... 191
Bülent DURGUN
Turkish-German Military Relations and the Balkan Wars ................................................ 217
Özlem YILDIZ
19. Yüzyılın İkinci Yarısı ve 20. Yüzyılın Başlarında Girit Adasında Deniz Ticareti .... 239
Erdal İNCE
Suriye’de Baas Rejiminin Kuruluşu ve Türkiye ................................................................. 261
Resul YAVUZ
The View and the Attitude of Allies High Commissioners Toward Istanbul During the
Declaration of National Pact.................................................................................................. 281
Yenal ÜNAL
“Ayhan Vergili, Ord. Prof. Dr. Hilmi Ziya Ülken Kitabı (Hayatı, Eserleri ve Hakkında
Yayınlar)” .................................................................................................................................. 305
Resul YAVUZ
“Selçuk Akşin SOMEL, Osmanlı’da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908) İslamlaşma,
Otokrasi ve Disiplin” ................................................................................................................ 311
Murat KAYA
“Vasilis Dimitriadis, Bir Evin Hikâyesi: Selânik’teki Mustafa Kemal Atatürk’ün Evi ve Ailesi
Hakkında Türkçe ve Yunanca Belgeler” .................................................................................... 317
Ercan YALÇIN
Müzelerin Tarihi Misyonu ve Samsun Kent Müzesi ......................................................... 321
TARİH VE GÜNCE
Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi
Journal of Atatürk and the History of Turkish Republic

Cilt: I Sayı: 1 2017/Yaz Volume: I Issue: 1 2017/Summer

BAŞLARKEN

E linizdeki bu sayı ile bilim dünyası yeni bir dergiye daha kavuşmuş
oluyor:
Tarih ve Günce…
Evet, dergimizin adı “Tarih ve Günce” dir. Adından belli; dergi öncelikli
olarak bir tarih dergisidir. Tarihin de daha çok 20. Yüzyılını ilgi alanına almaktadır.
Tarih açısından bakıldığında bu yüzyılın büyük bir önemi var: Her şeyden önce,
20. Yüzyıl; 19. Yüzyıl’da başlayan Sanayi Devrimi’nin yükseliş evrelerinin en üst
düzeye çıktığı, emperyalist düşünce ve politikaların uygulama alanı bulduğu; bu
nedenle de sömüren ve sömürülen arasında paylaşım kavgalarının yoğun biçimde
görüldüğü bir yüzyıldır. Türkiye’nin kendi tarihine baktığımız zaman da; bir tarım
imparatorluğu düzeyini aşarak, sanayileşememiş, ancak üç kıtada büyük toprak
alanlarına yayılmış Osmanlı Devleti’nin yıkılış süreçlerinin sonunda, anti
emperyalist bir uluslaşma süreciyle nasıl ulus devlet olduğunun görkemli
yükselişini görürüz. Türkiye’de bu ulusçu yükseliş; sonunda ulus devlet kimliğine
ulaşmış çağdaş bir cumhuriyetin kuruluşuyla sonuçlandı. Bu büyük yükseliş
evrelerinin en büyük kahramanı hiç kuşkusuz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’tü.
O’nun düşünceleri elbette Aydınlanma Dönemi’nin değerler sistemiyle örtüşüyor,
1
Kemal Arı Tarih ve Günce, I/1, (2017 Yaz)
o dönemlerden besleniyordu. Onu yaratan elbette Osmanlı Devleti’nin kurumları;
toplumsal, kültürel ve siyasal ortamlarıydı. Her ne kadar tarım imparatorluğu
düzeyinde kalmış olsa da Osmanlı Devleti’nin 1839’da ilan edilen Tanzimat
Fermanı ile başlayan çağdaşlaşma süreçleri o ve onun gibi çağdaşlaşma özlemi
içinde olan kuşakları yaratabilmişti. O ve onun gibi öteki aydınların ve
yurtseverlerin çabasıyla emperyalizme karşı bir ulusal direniş çabası ortaya
konuldu ve giderek bu hareket ulusal bir kalkışmaya; ardından da bir özgürlük ve
bağımsızlık savaşımına dönüştü. Sonunda emperyalist saldırıları Önasya’nın
kıyısında, Anadolu topraklarında bozguna uğratan Türk Ulusal Hareketi, çağdaş
bir cumhuriyet yönetimini bu coğrafyaya getirebildi.
Bu büyük hareket, bütün ezilen uluslar için elbette örnek oldu. Ancak o
günden bugüne baktığımız zaman, gelinen noktada tam bir yüz yıl önce başlayan
bu büyük aydınlanma hareketi hangi aşamaya gelmiştir? Gelinen noktada, bu
büyük hareketin özünü oluşturan değerler ve ilkeler dizgesinden ne kadarı ortada
kalabilmiştir? Daha da ötesi; bu büyük hareketi yaratan toplumsal, siyasal, kültürel
ve ekonomik koşullar nelerdi? Bütün bu alanlarda ne gibi dönüşüm süreçleri
yaşandı? Bugün Türkiye’nin ve içinde bulunduğu kültürel ve siyasal coğrafyanın
sorunları ve karşılaştığı zorluklar nelerdir? Toplumsal, ekonomik, kültürel ve
siyasal dönüşüm süreçleri ne gibi bir gelişim gösterdi ve değişime uğradı? Neler
öngörülüyordu; bu öngörüler iç ya da dış kimi etkenlerin zorlamasıyla nasıl bir
gelişme ve değişim yaşadı?
İşte elimizdeki bu dergide, bu ve buna benzer öteki sorunların temel
nedenleri ele alınacak; araştırma sonuçları bilim dünyasıyla paylaşılacaktır.
Elinizdeki dergi, uluslararası hakemli akademik bir tarih dergisi olarak yayın
yaşamına başlıyor. Uluslararası hakemli dergi olmanın temel koşullarını özenle
yerine getirmek için dergi yayınlanana dek yoğun bir çalışma dönemi yaşandı. Yurt
içinde ve yurt dışında akademik dünyada adı öne çıkmış bilim insanlarından
gönüllü olarak derginin temsilciliğini üstlenenler oldu. Onlar dergimizle ilgili her
türlü iletişim ve diyalog süreçlerini yürütecekler ve ileriye doğru düşündüğümüz
kimi uluslararası akademik etkinlikleri gerçekleştirebilmemiz için bizler için
önemli dayanaklar olacaklar. Dergimizin gerek Türkiye’de gerekse dünyanın
hemen her yerinde indekslere, kütüphanelere ve araştırma merkezlerine
girebilmesi için eşgüdümlü bir çalışmanın önemli paydaşları olarak öne çıkacaklar.
Yeni eklenecek kişi ve kurumlarla dergimizin etki alanını daha da genişletme
düşüncesindeyiz.
Dergimiz uluslararası hakemli bir tarih dergisidir. Dergide yazı yazan ve
yazacak olan akademisyenlerin yazıları hakem kurullarından titizlikle geçirilmekte
ve başta ULAKBİM kuralları olmak üzere akademik kriterlere titizlikle
uyulmaktadır.
2