tareks başvurularında xml metodu İle başvuru oluşturulmasına İlİşkİn kullanım kılavuzu

47 Pages·2017·1.77 MB·Turkish

TAREKS
BAŞVURULARINDA
XML METODU İLE
BAŞVURU
EKONOMİ
OLUŞTURULMASINA BAKANLIĞI ÜRÜN
GÜVENLİĞİ VE
DENETİMİ GENEL
İLİŞKİN KULLANIM
MÜDÜRLÜĞÜ

KILAVUZU

XML ŞABLONU, DENETİM AŞAMALARI-UYARI MESAJLARI VE
DROPDOWN LIST KODLARI

İsmail Hakkı GÖRÜCÜ
Dış Ticaret Uzmanı
İsmail Hakkı GÖRÜCÜ[Type here] [Type here] [Type here]
Içindekiler
TANIMLAR .................................................................................................................................................................3
XML Nedir? ............................................................................................................................................................3
TAREKS Veri Şablonu ........................................................................................................................................3
Başvuruda Dikkat Edilecek Hususlar ............................................................................................................6
XML BELGESİNİN YÜKLENMESİNİ MÜTEAKİP YAPILAN KONTROLLER VE HATA
MESAJLARI ...............................................................................................................................................................7
İlk Aşama Denetimi ................................................................................................................................................7
GTİP Validasyonu .................................................................................................................................................9
İkinci Aşama Denetimi ........................................................................................................................................ 10
Üçüncü Aşama Denetimi .................................................................................................................................... 12
Hata Mesajları Listesi .................................................................................................................................. 15
XML METODU İLE BAŞVURU YAPILMASI AŞAMASINDA KULLANILACAK KODLARA
İLİŞKİN TABLOLAR .......................................................................................................................................... 17
Gümrük Müdürlüğü Kodları ......................................................................................................................... 17
Ülke Kodları ......................................................................................................................................................... 20
Para Birimi Kodları ........................................................................................................................................... 26
Miktar Birimi Kodları ...................................................................................................................................... 28
Taşıma Şekli Kodları ......................................................................................................................................... 29
Belge Tipi Kodları .............................................................................................................................................. 29
Muafiyet Kodları ................................................................................................................................................ 29
Ürün Özellikleri Kodları .................................................................................................................................. 30
Standarda Tabi Ürünler İçin Ürün Cinsi Kodları .............................................................................. 30
Standarda Tabi Ürünler İçin TSE Standardı Kodları ...................................................................... 30
Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Ürün Cinsi Kodları .................................. 32
Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Frekans Bilgisi Kodları .......................... 33
CE İşaretine Tabi Ürünler İçin Ürün Cinsi Kodları .......................................................................... 33
Oyuncaklar İçin Ürün Cinsi Kodları ...................................................................................................... 34
Oyuncaklar İçin Ürün Yapım Malzemesi Kodları ............................................................................. 36
Oyuncaklar İçin Ürün Yapım Malzemesi Kodları ............................................................................. 36
Kişisel Koruyucu Donanımlar İçin Ürün Koruma Özelliği Kodları ............................................ 36
Kişisel Koruyucu Donanımlar İçin Ürün Cinsi Kodları ................................................................... 37
Yapı Malzemeleri İçin Ürün Cinsi Kodları ........................................................................................... 40
Pil ve Akümülatörler İçin Ürün Cinsi Kodları .................................................................................... 41
Tıbbi Cihazlar İçin Ürün Cinsi Kodları ................................................................................................. 44
Ayakkabılar İçin Ürün Cinsi Kodları ..................................................................................................... 46

1
GİRİŞ
Bilindiği gibi, 2010 yılında kişisel koruyucu donanımlara ilişkin belirli gümrük tarife istatistik
pozisyonları (GTİP) ile pilot uygulama, 2012 yılında Bakanlığımızca denetimleri yürütülen tüm
tebliğler ve 15 Şubat 2013 itibariyle de Türk Standardları Enstitüsü tarafından denetimleri
yapılan 1 ve 9 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi (ÜGD) Tebliğleri olmak üzere ithalat
denetimleri iş ve işlemleri Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi üzerinden yürütülmektedir.

Söz konusu başvuruların model bazında ayrılmak üzere kalemler halinde yapılması
gerekmektedir. Bu noktada, Tebliğe göre değişmekle birlikte özellikle kişisel koruyucu
donanımlar, oyuncaklar ve tıbbi cihazlarda aynı ithalat partisinde çok sayıda model yer alması
nedeniyle kullanıcılar tarafından yüzlerce kalemlik başvurular yapılması gerekebilmektedir.
Her kalemde bilgilerin ayrı ayrı girişinin yapılması hem zaman hem de iş gücü kaybına neden
olabilmektedir. Bu duruma ilk aşama çözüm olarak kalem kopyalama ve taslak oluşturma
fonksiyonu TAREKS’e eklenmiştir. Ancak zaman içerisinde bu çözümlerin de soruna tam
cevap veremediği özel sektörden alınan geri bildirimlerle tespit edilmiştir.

İkinci ve daha esaslı bir çözüm olarak XML metodu ile dış ortamda hazırlanan ve kalem
bilgilerinin yer aldığı uygun formatlı dokümanların TAREKS’e yüklenmesi ve başvurunun
oluşturulması yöntemi seçilmiştir. Bahse konu metod ile başvuru yapılmasına yönelik araştırma,
planlama, kodlama ve test işlemleri tamamlanmıştır. Ancak, günlük ortalama 8.000 kalem
başvurunun alındığı, risk analizine tabi tutulduğu ve denetim veya sonuç kararlarının verildiği
bir sistemde aksaklık yaşanmaması ve yeni metodun fazlaca teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle
detaylı bir kullanım kılavuzu hazırlanması ihtiyacı hasıl olmuştur.

Bu kılavuz, yukarıda söz edilen amaç çerçevesinde hazırlanmış olup, tüm kullanıcılar ve ilgili
üçüncü taraflar tarafından dikkatle incelenmesi önem arz etmektedir.

2
TANIMLAR

XML Nedir?

Extensible Markup Language (Genişletilebilir İşaretleme Dili, kısaca XML), hem insanlar hem
bilişim sistemleri tarafından kolayca okunabilecek dokümanlar oluşturmaya yarayan bir
işaretleme dilidir. W3C tarafından tanımlanmış bir standarttır. Bu özelliği ile veri saklamanın
yanında farklı sistemler arasında veri alışverişi yapmaya yarayan bir ara format görevi de görür.
SGML'in basitleştirilmiş bir alt kümesidir.

Günümüzde birçok yazılım, diğer yazılımlarla veri alışverişini XML formatı üzerinden
yapmaktadır. Ayrıca XML'i esas format olarak kullanan uygulamalara rastlamak mümkündür.
Microsoft'un geliştirdiği .NET teknolojisinde kullanılan DataSet nesneleri XML formatındadır.
Ayrıca XML, ofis uygulamalarının alt yapısı haline getirilmiştir. İçeriğin, doküman yapısının
ve şeklin birbirinden ayrı ele alınması XML'i İçerik yönetim sistemlerinin ideal formatı haline
getirmiştir.

TAREKS Veri Şablonu

Kullanıcılar tarafından dış ortamda Microsoft Office Excel veya benzeri işlem yazılımlarında
hazırlanan veri dosyalarının TAREKS başvuru yapısına uygun formatta .xml uzantılı dosya
haline getirilebilmesi için başvuruda hangi veri alanlarının istendiğini ve veri türlerinin ne
olduğunu gösteren kılavuz dosyadır. İthalat denetimi işlemleri TAREKS üzerinden yürütülen
tüm ÜGD Tebliğleri için .xsd formatında ortak bir şablon hazırlanmış olup, söz konusu şablon
Bakanlığımızca TAREKS üzerinde kullanıcılar ile paylaşılacaktır. Aşağıda örnek olması
amacıyla şablonun bir kısmı gösterilmektedir. Ancak, esas şablon Bakanlığımızca TAREKS
Yardım (i) kısmında sunulacaktır.

Örnek Şablon
1. Kısım: Genel Bilgiler
<?xml version="1.0"?>
<xs:schema xmlns:xs="http://www.w3.org/2001/XMLSchema"
elementFormDefault="qualified">
<xs:element name="basvuru">
<xs:complexType>
<xs:sequence>
<xs:element name="taslakAdi" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
3
<xs:element name="genelBilgiler" maxOccurs="1" minOccurs="1">
<xs:complexType>
<xs:sequence>
<xs:element name="gondericiVergiNo" type="xs:string" nillable="true" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="gondericiUnvan" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="sevkUlkesi" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="ticaretYapilanUlke" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="cikisUlkesi" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="sinirdakiTasimaSekli" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="esyaninBulunduguYer" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="girisGumruk" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="bosaltmaGumruk" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>

2. Kısım: Kalem Bilgileri
</xs:sequence>
</xs:complexType>
</xs:element>
<xs:element name="kalemler" maxOccurs="unbounded" minOccurs="1">
<xs:complexType>
<xs:sequence>
<xs:element name="gtip" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1" maxOccurs="1"/>
<xs:element name="belgeTipi" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="belgeTarihi" type="xs:date" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
4
<xs:element name="belgeNo" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="kaplarVeEsyaninTanimi" type="xs:string" nillable="false"
minOccurs="1" maxOccurs="1"/>
<xs:element name="menseUlke" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="faturaTarihi" type="xs:date" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="faturaNo" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="deger" type="xs:double" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="degerBirimi" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="miktar" type="xs:double" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="miktarBirimi" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="kapsamDisi" type="xs:boolean" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="muafiyet" type="xs:string" nillable="true" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="geriGelenEsyaKayitNo" type="xs:string" nillable="true" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="dinamikler" maxOccurs="unbounded" minOccurs="1">
<xs:complexType>
<xs:sequence>
<xs:element name="baslik" type="xs:string" nillable="false" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
<xs:element name="dinamikDeger" type="xs:string" nillable="true" minOccurs="1"
maxOccurs="1"/>
</xs:sequence>
</xs:complexType>
</xs:element>
</xs:sequence>
5
</xs:complexType>
</xs:element>
</xs:sequence>
</xs:complexType>
</xs:element>
</xs:schema>

Kullanıcılar veya ilgili üçüncü taraflar hazırlamış oldukları başvuru bilgilerini şablona uygun
hale getirip .xml formatında kaydederek TAREKS’e yüklemeleri gerekmektedir. Bu işlem
manuel olarak yapılabileceği gibi, ara bir yazılım oluşturularak da yapılabilecektir.
Bakanlığımız, konusunda uzman yazılımcılar tarafından oluşturulacak ara yazılımlar ile XML
dosyalarının oluşturulmasını tavsiye etmektedir. Bu şekilde başvuru sürecinin daha hızlı ve
sorunsuz olacağı öngörülmektedir.

Şablonun incelenmesinden de görüleceği üzere, 2 ana kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda,
mevcut durumda başvuru ekranında yer alan “Genel Bilgiler” kısmına denk düşen veriler
toplanmaktadır. Örneğin gri ile boyalı alanlarda "gondericiVergiNo" ve "ticaretYapilanUlke"
bilgilerinin girileceği gösterilmektedir. Ayrıca bu bilgilerin “string” tipinde olacağı da
belirtilmektedir. İkinci kısım da birinci kısımla büyük benzerlik göstermekle birlikte, başvuru
ekranında yer alacak her bir kalem için ayrı ayrı alınacak verileri tanımlamaktadır. Keza örnek
olarak; "faturaTarihi" ve "miktar" alanları kaleme ilişkin fatura ve miktar bilgilerinin girileceği
kısımları işaret etmektedir.

Başvuruda Dikkat Edilecek Hususlar

Kullanıcı tarafından hazırlanan XML belgeleri, aşağıdaki ekran görüntüsünde gösterildiği üzere
“XML Belgesi Yükle” butonuna tıklanarak yüklenecektir.

6
Bilindiği gibi, TAREKS üzerinde yapılan başvurularda, başvurunun hangi ürün grubu
kapsamında değerlendirileceği başvuru kaleminde yer alan GTİP’e göre belirlenmektedir. Bu
çerçevede, hem 2018/10 hem de 2018/11 sayılı ÜGD Tebliğleri eki GTİP listesinde yer alan
3926.90.97.90.18 GTİP’i ile hem 2018/1 hem de 2018/9 sayılı ÜGD Tebliğleri eki GTİP
listesinde yer alan 8419.19.00.00.11 GTİP’i için başvuru yapılırken, XML Belgesinde GTİP’in
ardından “/” ve başvuru yapılmak istenen ÜGD Tebliğinin sayısının girilmesi gerekmektedir.
Aşağıda olabilecek alternatifler gösterilmektedir.

1. 392690979018/10
2. 392690979018/11
3. 841919000011/1
4. 841919000011/9

Aşağıdaki ekran görüntüsünde Kullanıcı tarafından oluşturulan XML dokümanında
3926.90.97.90.18 GTİP’i ile başvuru yapılmak istendiği ancak, hangi ürün grubunda olduğu
belirtilmediği zaman alınacak olan hata mesajı gösterilmektedir.

Şekil 1 Aynı GTİP'in Farklı Tebliğlerde Yer Alması Durumunda Karşılaşılan Hata Mesajı
XML BELGESİNİN YÜKLENMESİNİ MÜTEAKİP YAPILAN KONTROLLER VE
HATA MESAJLARI

İlk Aşama Denetimi

Kullanıcı tarafından XML belgesinin yüklenmesini müteakip öncelikle şablona ilişkin
kontroller gerçekleştirilir. Bu kontrolde, şablonda belirtilen alanların tümünün XML belgesinde
yer alıp almadığı ve alan adlarının şablon ile birebir uyumlu olup olmadığı incelenir. Bu
7
aşamada, verilerin mantıksal sınaması yapılmamaktadır. Öncelikle kullanıcının şablonda
istenen şekilde veriyi hazırlayıp sunması beklenmektedir.
Aşağıda örnek XML dokümanı kullanılarak TAREKS’de yapılacak başvuru aşamasında
karşılaşılabilecek çeşitli hatalara ilişkin mesajlara ait ekran görüntüleri ve açıklamaları yer
almaktadır.

Şekil 2 Gönderici Vergi No Bilgisi Eksik Hatası
Bu hata mesajında Bakanlığımız tarafından paylaşılan XML Şablonunda yer alan
“göndericiVergiNo” adlı veri alanının, kullanıcı tarafından oluşturulan ve TAREKS’e yüklenen
XML belgesinde yer almadığı belirtilmektedir. İlk aşamada gösterilen hata mesajları teknik
dille ve İngilizce çıkmak zorundadır çünkü hatalar doğrudan kod ile oluşturulan şablonun yapısı
ile ilgilidir.

Şekil 3 Belge No Alan Adı Yerine Belge Numarası Alan Adı Kullanılması
8
Yukarıda ekran görüntüsüne yer verilen hata mesajında ise Kullanıcı oluşturduğu ve
TAREKS’e yüklediği XML belgesinde, Bakanlığın paylaştığı şablonda yer alan “belgeNo” alan
adını “belgeNumarası” olarak belirtmiştir. Anlam olarak aynı olmakla birlikte, şablonda
beklenen alan adı bulunmadığı için sistem hata mesajı sunacaktır. Keza burada da hata mesajı
teknik dille ve İngilizce oluşturulmuştur.

Örnek olarak sunulan iki çeşit hata mesajının incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, Kullanıcı
tarafından hazırlanacak ve TAREKS’e yüklenecek XML belgesinde;
1. Şablonda belirtilen alanların hepsinin, belirtilen sırada yer almasına
2. Alan adlarının Şablonda belirtilen şekilde kullanılmasına
azami dikkat ve özenin gösterilmesi gerekmektedir. Aksi halde şablona ilişkin şekli hata
mesajları alınacaktır.

GTİP Validasyonu

Kullanıcı tarafından XML belgesinde belirtilen GTİP’in, XML metodu ile başvuru yapılmasına
izin verilen ÜGD Tebliğleri kapsamı bir GTİP olup olmadığı sorgulanacaktır. Ancak bu
sorgulama, tüm ÜGD Tebliğleri için XML metodu ile başvuru imkanı sağlanmasını müteakip
kaldırılacaktır. Aşağıda XML metodu ile başvuruya izin verilmeyen bir ÜGD Tebliği kapsamı
GTİP’in XML belgesinde yer alması halinde karşılaşılacak hata mesajına ait ekran görüntüsü
gösterilmektedir.

Şekil 4 GTİP Hatası

9