SUAL: Tablacı hükmünde olan insanlara bir fiyat veriyoruz. Acaba asıl mal sahibi olan Allah cc ne

29 Pages·2017·12.23 MB·Turkish

by  Windows Kullanıcısı

M e y v e
Fikir, İlim ve Kültür Dergisi
Yıl: 01 Sayı: 04
SUAL: Tablacı hükmünde
olan insanlara bir fiyat
veriyoruz. Acaba asıl mal
sahibi olan Allah c.c. ne fiyat
istiyor?
4
İşimize Bakalım
7
Kışın Bitkiler Yapraklarını Neden Döker?
10
Her Hasta Bir Hikayedir
17
Hedef Belirleme, Eğer İnsan İsen Bir Hedefin Olmalı
21
Kontrol Sistemleri Açısından Tevhid Hakikatı
Meyve Dergisi
3 Ayda Bir Yayınlanan Periyodik Fikir, İlim ve Kültür Dergisi.
Meyve Yürütme Kurulu
Dergisi
Prof. Dr. Cuma YILDIRIM
Yıl: 01, Sayı: 04 Prof. Dr. Metin ERTUNÇ
İmtiyaz Sahibi Prof. Dr. Metin BÜLBÜL
Akademik Düşünce ve Araştırmalar Prof. Dr. Bahri KARLI
Derneği Başkanı
Prof. Dr. Mehmet ÖZEN
Prof. Dr. Cuma YILDIRIM
Prof. Dr. Adem TATLI
Editör, Dizgi ve Tasarım
Prof. Dr. M. Kemal ÖZSOY
Prof. Dr. Ersan ÖZ
Prof. Dr. Mahmut DOĞAN
Danışma Kurulu
Prof. Dr. İshak ÖZGEL
Prof. Dr. Şener DİLEK
Prof. Dr. Murat SARICIK
Prof. Dr. Cuma YILDIRIM
Prof. Dr. Fahrettin ÖNDER
Prof. Dr. Metin ERTUNÇ
Prof. Dr. Fatih SATIL
Prof. Dr. Metin BÜLBÜL
Prof. Dr. Hikmet ORHAN
Prof. Dr. Bahri KARLI
Doç. Dr. Fazlı ERGÜL
Prof. Dr. Mehmet ÖZEN
Doç. Dr. Cihat YAŞAROĞLU
Yrd. Doç. Dr. Emre AYHAN
Dr. İdris GÖRMEZ
ISBN: 978-605-82326-0-0
Makalelerinizi [email protected] adresine gönderebilirsiniz.
Dergimizde yayınlanan yazılar ve kişilerin yapmış olduğu yorumlar kişilerin kendi yorumu olarak
değerlendirilmeli; mihenge vurulmalı, sadece şahsi bir yorum olduğu bilinmelidir.
2
Meyve Dergisi
Sual: Tablacı hükmünde olan insanlara bir fiyat veriyoruz. Acaba asıl mal
sahibi olan Allah c.c. ne fiyat istiyor?
Elcevap: Evet, o Mün'im-i Hakikî, bizden o kıymettar nimetlere, mallara bedel
istediği fiyat ise üç şeydir: Biri zikir, biri şükür, biri fikirdir.
Başta "Bismillâh" zikirdir. Âhirde "Elhamdü lillâh" şükürdür. Ortada,
bu kıymettar harika-i san'at olan nimetler Ehad, Samed'in mucize-i kudreti
ve hediye-i rahmeti olduğunu düşünmek ve derk etmek fikirdir.
Bir padişahın kıymettar bir hediyesini sana getiren bir miskin adamın ayağını
öpüp hediye sahibini tanımamak ne derece belâhet ise, öyle
de, zahirî mün'imleri medih ve muhabbet edip Mün'im-i Hakikîyi unutmak,
ondan bin derece daha belâhettir.
Ey nefis! Böyle ebleh olmamak istersen, Allah namına
ver, Allah namına al, Allah namına başla,
Allah namına işle, vesselâm.
Sözler
3
Meyve Dergisi
İ şimize Bakalım
Prof. Dr. Alaaddin BAŞAR
Zengin olmak meşru ve bunun yolu her haşredilecektir." Hadis-i Şerifindeki müjdeye
Müslümana açık. Ama, umulan netice elde dahildir.
edilemediğinde, hırs ile yahut servet
Veya, gayr-i meşrudur, haksızdır,
düşmanlığıyla ruha azap çektirmenin de bir
üzerinde zulüm damgası vardır. Hz.
mânâsı yok. Rahatın yolu "kısmete rıza"dan
Mevlânâ’nın, "Zalimlerin malları uzaktan
geçer. Servetin huzur getireceği şüphelidir,
güzel görünür, ama hakikatte mazlum kanıdır,
ama servet düşmanlığının insanı rahatsız
vebalidir" dediği türdendir.
ettiği açıktır.
Kazanç meşru ise sahibine
Böyle bir duruma düşmemek
düşman olunmaz, gayr-i meşru ise
için, serveti Müslümanca
ona heveslenilmez. Her iki halde
değerlendirmek, ona İslâm’a
de bizim başkalarıyla fazla
göre bakmak gerekir.
“Kıskançlık ve hasedin
işimiz yok demektir. Kendi
İslâm’da ferdî mülkiyet işimize bakmak, hem
sebebi: Bir tek şeye çok
hakkı, meşru yoldan dünyevî, hem uhrevî
kazanılması şartıyla kabul saadetimiz için büyük bir
eller uzanmasından ve
edilmiş, ihtikâr, hileli satış, gayretin içinde bulunmak
kumar, hırsızlık, zorbalık, durumundayız.
bir tek makama çok
kısacası kul hakkının her
Bir hikmet ehli şöyle
nevi gasbı haram gözler dikilmesinden ve
diyor:
kılınmış.
bir tek ekmeği çok
“Sadece kendi işine
Zaten zarurî ihtiyaç
dalmış birisi, haset
maddeleri, su, ateş, boş mideler istemesinden
edecek birşey bulamaz.
otlakiye ferdî
Çünkü, haset insanı
mülkiyetten hariç müzaheme, münakaşa,
avare eden bir ihtirastır.
tutulmuş.
müsabaka sebebiyle Evde tutacağına sokak
Zekât İslâm’ın beş sokak gezdirir.”
şartından birisi olmuş; gıptaya, sonra
Âdem’e Secde ve Haset
sadaka ve ihsan daima
kıskançlığa düşerler.”
teşvik edilmiş. Şu koca kâinat şu âciz
Âdemoğlunun hizmetine
“...Uhud dağı kadar mala
Lemalar verilmiş. Ve insan, büyük bir
sahip olsaydım, Allah yolunda
İlâhî ihsan olarak arza halife
sarfederdim. Ölürken iki kiret
kılınmış.
(dirhemin onikide biri) dahi
bırakmama gönlüm razı değil.” Âdem’e secde hâdisesi bu İlâhî
Hadis-i Şerif Meali takdirin meleklere ilân
edilmesidir.
Ve en önemlisi: "İsraf haram kılınmış".
Bazı büyük velîler, keşiflerine dayanarak,
Bir zengin, bütün bu esaslara tam
Âdem’e secde etmeleri emredilen meleklerin,
tamına riayet ediyorsa, hayırlı bir insandır ve
"insanın hizmetine verilen varlıkların müekkel
cemiyete hizmet yolundadır; etmiyorsa
melekleri" olduğunu söylerler. Ve, meselâ,
kendini aldatmakta, ebedî saadetiyle
arşa müekkel meleklerin Âdem’e secde
oynamaktadır.
teklifine muhatap olmadıklarını beyan
Servet ya meşrudur, alınterinin, gayretin ederler. Buna göre, bir mahlûk insanın emrine
mahsulüdür, "Doğru ve dürüst tacir, kıyamet verilmişse, ona müekkel olan melekler, bir
gününde sıddıklar ve şehitlerle beraber bakıma, Âdem’e secde hâlindedirler.
4
Meyve Dergisi
Malûmdur ki, Âdem’e secde bir İlâhî emirdir; Şeytan, Âdem babamıza üstünlük tasladı; ona
Âdemoğlunun melekler ve cinler üzerindeki haset etti ve kibirlenerek secde emrini yerine
üstünlüğünün ilânı yanında melekler için de getirmedi. Sonunda lânetlendi ve huzurdan
bir ibadet teklifidir. Allah kime ve neye secde kovuldu.
edilmesini emretse O’nun kulları ona secde
Demek ki, Âdemoğluna haset etmek ve ona
etmekle mükelleftirler. Bu secde gerçekte
karşı kibirlenmek şeytanî bir sıfattır. Böyle
Allah’a yapılmıştır. Biz de namaz kılarken
yanlış bir yola girersek, şeytana arkadaş
kıbleye döneriz. Eğer Kâbe’nin yanında isek,
olmamızdan korkulur.
yüzümüzü ona çevirerek ibadetimizi yapar,
secdeye kapanırız. Bu secdemiz görünüşte Bu mesele üzerinde ne kadar hassasiyet
Kâbe’ye, hakikatta Allahadır. gösterilse yeridir.
5
Meyve Dergisi
Kışın Bitkiler Yapraklarını Neden Dö ker?
Prof. Dr. Fatih SATIL
Yaprakların, ilkbahar ve yaz boyunca Bu hakikat Risale-i Nur’da şu şekilde izah
yaptığı onca hizmetten sonra, düşüp edilmektedir: “Evet rahmetin erzak
çürümesi, ağaçlar için bir zorunluluktur ve hazinelerinden olan bir şecerenin (ağaçların)
birçok hikmet ve gayelerle yüklüdür. uçlarında ve dallarının başlarındaki meyveler,
Bitkilerin, özellikle de geniş yapraklı bitkilerin çiçekler, yapraklar ihtiyar olup, vazifelerinin
sonbaharda yaprak dökmesi, bir nevi "kışa hitama ermesiyle gitmelidirler. Tâ,
hazırlık" faaliyetidir aslında. arkalarından akıp gelenlere kapı kapanmasın.
Yoksa rahmetin vüs'atına (genişliğine) ve sair
Yapraklarda Kışa Hazırlık
ihvanlarının (kardeşlerinin) hizmetine
Yaprak dökümü öyle basit bir hadise değildir. sed çekilir. Hem kendileri, gençlik zevaliyle hem
Yaprak dökümünden önce her yaprak içinde zelil, hem perişan olurlar”
oldukça karmaşık bir dizi biyokimyasal işlem
Yaprak Dökülmesi Nasıl Gerçekleşir?
gerçekleşir: “Maksimum iktisat prensibi”
çerçevesinde yapraktaki protein ve Yaprak dökümü, her yaprağın sapı ile dal
karbonhidrat gibi kullanılabilir maddeler arasındaki bölgede meydana gelen son
bitkinin gövdesine tekrar geri gönderilerek derece karmaşık olaylar sonucunda ortaya
depolanır. Böylece dökülecek olan yaprakla çıkar:
birlikte bu maddeler boş yere harcanmamış
Yapraklardaki yaşlanmanın ilk işaretlerinden
ve ilkbaharda yeni filizlenecek yaprak ve
biri, yapraklarda Absisik asit (ABA) ile Etilen
sürgünlere gıda kaynağı temin edilmiş olur.
hormonunu üretiminin başlamasıdır. Bir süre
Yapraklardaki su ve besinler gövdeye
sonra, bu hormonlar yaprak sapının dala
çekildikten sonra yapraklar kurumaya ve
bağlandıkları bölgedeki hücrelerde bir
dökülmeye başlar. Eğer bu ön hazırlıklar
değişime neden olur ve bu bölgede küçük
yapılmamış olsaydı, soğuk kış şartlarında
hücreler oluşmaya başlar. Aynı zamanda bu
yaprakların içerisinde kalan su ve glikoz gibi
hücrelerde parçalayıcı enzimler üretilmeye
besinler donarak bitkilerde ölümcül zarara
başlar. İlk olarak selüloz enzimleri hücre
neden olabilirdi. Yaprakların dökülmesiyle
çeperlerini parçalar. Daha sonra pektinaz
kışın sert rüzgârları karşısında bitkinin zarar
enzimleri hücreleri birbirine bağlayan pektin
görmesi engellenmiş, ayrıca karlı dönemlerde
tabakasını parçalar.
dalların kar yükü ile kırılmasının da önüne
geçilmiş olur.
Resim 1. Yaprağın Gövdeden Ayrılması
6
Meyve Dergisi
Tüm bu olaylar sonucunda yaprak olaylar, dökülen tek bir yaprağın bile boşuna
sapının dala bağlandığı yerde bir ayırma yaratılmadığını göstermekte ve bizlere
bölgesi meydana gelir. Sonunda, yalnız orta Kur’anı Kerim’deki “Onun ilmi dışında bir
damar sayesinde dala bağlı olan yaprak hafif yaprak dahi düşmez” (En’am 59) ayetini
bir rüzgar ya da titreşim sonucu kopar. hatırlatmaktadır.
Sonsuz ilim ve hikmet sahibi yaratıcının izni
Her sonbaharda şahit olduğumuz
ile yaprak sapı ile gövdenin ayrılma noktası
yaprak dökümü, bizlere ihtiyarlığı ve ölümü
etrafındaki hücrelerde; su kaybını ve
hatırlattığı gibi, yeryüzündeki hayatın
mikroorganizma salgınını önlemek amacıyla
devamlılığı açısından da ekolojik ve biyolojik
hemen mantar tabakası gelişir ve açılan yara
hikmetler taşımakta ve hiçbir şeyin gayesiz
kapatılır (Resim 1).
olmadığını düşündürmektedir.
Görüldüğü gibi bir yaprağın dökülmesi
KAYNAKLAR
tesadüfen meydana gelen basit bir olay
Kocaçalışkan, İ. Bitki Fizyolojisi, Nobel Yayınevi, 2008.
değil, planlı gerçekleşen ve hala tam olarak
açıklanamayan bir seri fizyolojik ve
biyokimyasal olaylar zinciridir. Tüm bu
7
Evet, gözleri açan, yalnız nücûm-
u Kur'âniyedir. Öyle nücum-u sâkıbedirler ki, cehlin
zulmünü ve nazar-ı
sathînin zulümatını def ettikleri gibi; âyât-ı
beyyinat, yed-i
beyzâ ile, ülfet ve sathiyetin hicaplarını
ve zahirperestliğin perdesini parça parça
ederek, ukulü, âfâk ve enfüsün hakaikine
tevcih edip irşad etmişlerdir.
Muhâkemat
Meyve Dergisi
Her Hasta Bir Hikayedir
Prof. Dr. Cuma YILDIRIM
…. cesurca yüzleşmesi gerektiğini söyledi: 1)
Acıyı asla ortadan kaldıramayacağız, 2) Bütün
En iyi hikâyeleri ölüler anlatır.
hastalıkları tedavi edemeyeceğiz, 3) Mutlaka
Ölülerin anlattığı hikâyeler. öleceğiz.
İnşirah suresi gibi insanı ayartır. Öte yandan insanoğlu var olduğu günden beri
bir şekilde hasta ve hastalıklarla
…
uğraşmaktadır. Sağlık sektörü en çok yatırım
(Didem Madak) yapılan ve en çok para kazanılan alanlardan
birisidir. Ölümsüz olmak her asırda ve her
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1948 yılında
yerde insanoğlunun hayallerini süslemiştir.
sağlık kavramını “fiziksel, zihinsel ve sosyal
Ölüme çare yoktur. Bizler sağlık çalışanları
açılardan tam bir iyilik hali” olarak
olarak belki ölüme çare bulamayacağız. Ancak
tanımlamıştır.
elimizdeki imkânlarla belki ölüme geçici bir
hayat rengi verebiliriz.
…
Tarih boyunca sağlık ve hastalık hep
Hastalık, normalden sapma durumudur.
insanlığın en önemli gündemlerinden birisi
Çünkü hastalık durumunda birey, normalde
olmuştur. Hele de ölümle sonuçlanabilecek
(sağlıklıyken) yerine getirmesi gereken rolleri
bir hastalık ya da yaralanma durumunda iş
yerine getiremez. İnsanlar bazen toplumsal
daha da popüler hale gelmiştir.
rollerin yarattığı baskıdan ve rollerinden
kaçmak istediklerinde de gönüllü olarak
Evet… Büyücüler, din adamları ve
hasta rolüne bürünebilirler.
doktorlar... Her üç meslek grubunun da yolları
tarih boyunca sık sık kesişir. Bazen büyücüler
Buna göre hastalık sadece fiziksel bir varlık
doktorluk yapmış, bazen din adamları
değil, toplumsal bir olgudur. Bireyler,
doktorluk. Bazen da doktorlar din adamı ya
gündelik yaşamda uymaları beklenen
da büyücü olmaya yeltenmişler. Çoğu defa da
normlara uymak istemedikleri ya da genel
büyücüler ve din adamlarının bu tür
kültürel ölçütlere ulaşamadıkları zaman
müdahaleleri bir otorite ve güç gösterisi
‘Hasta’ rolüne girerek bu rollerden ve
olarak kullandıklarını söylesek yalan olmaz.
beklentilerden kaçabilirler. Hasta Rolü, bu
role giren kişiye toplum tarafından verilen
Bunun izlerini günümüzde de görmek
tepki üzerinden tanımlanır. Yani kişi, ancak,
mümkündür aslında. İnsanlar bazen din
toplum onu meşru olarak hasta kabul ederse
adamlarından şifa talep ederken bazen da
hasta sayılır.
doktorlardan daha doğrusu sağlık
sisteminden ‘İmkansızı başarma, olmayanı var
Parsons, hasta olmanın öncelikle biyolojik ya
etme’yi talep etmektedirler. Sağlık
da psikolojik bir durum değil, bir toplumsal
sağlayıcılara özellikle de doktorlara bazı
rol olduğu, insanların hastalıkları hakkında
mistik güçler yüklemekte ya da
seçim yapabildikleri, hastalığa
istemektedirler.
bürünebildikleri sonucuna ve ‘Hasta Rolü’
kavramını geliştirmiştir.
Geldiğimiz noktada sağlık sistemi ile hasta ya
da hasta yakınlarının anlaşamadığı bir nokta
Buna göre sağlık değerli bir toplumsal
da bu aslında... Hali hazırda doktorlardan
kaynaktır. Bireysel başarıda, toplumsal
istenen biraz büyücülük... Biraz da din
düzenin uygun şekilde işlemesi de sağlığa
adamlığı... Yani imkansızı başarmak... Ya da
dayanmaktadır.
şapkadan tavşan çıkarmak... Aslına bakarsanız
Ivan Illich 1970’lerde insanın halis erdem bu bile büyü değil. Bir nevi ilüzyon… Yani algı
sahibi olabilmesi için şu üç temel gerçekle yanılgısı…
9
Meyve Dergisi
Hastalıkların düzelmesi ya da şifa elde etmek yerleştirdi. Ellerini ellerinin, gözlerini gözlerinin
için doktorlardan istenen din adamı ya da ve ağzını ağzının üzerine koydu ve çocuğun
büyücü olma talebinin altında aslında asıl şifa vücudu sıcak oldu. O önce çocuğun üzerine
kaynağı olan yüce yaratıcıdan bir nevi torpil monte edilmiş gibi eğildi. Sonra kalktı ve odada
isteme talebi… Halihazırda günümüzde de bir yürüdü. Bunun üzerine çocuk yedi kez hapşırdı
çok afsuncu üfürükçü ya da cinci hocaların gözlerini açtı. "(2 Kings, iv, 34).
şifacı olarak çalışmalarının bir nedeni de bu
Kur’an-ı Kerimde de bu konuda ayetlere
değil midir sonuçta... Ya da belki de bizim
rastlamaktayız.
işimizi tam olarak yap-a-mamamız (!) ya da
kendimizi belki de iyi anlatamamızdır… Kim Kıyame suresi 26-30: Hayır hayır, ne zaman ki
bilir… can köprücük kemiklerine dayanır. "Tedavi
edebilecek kimdir?" denilir. Can çekişen
HİKAYE-HİKAYELEŞTİRME VE ACİL SERVİS
bunun o ayrılık anı olduğunu anlar. Bacak
ÖYKÜLERİ
bacağa dolaşır. İşte o gün sevk, ancak
Tarih boyunca öyküleştirme toplumda önemli Rabbinedir.
bir öğreti aracı olarak kullanılmıştır. Bu
***
sayededir ki sözlü kültür dilden dile, nesilden
nesile devredilmiştir. Halk hikayeleri önceki Hastalıktan neden korkarız? Hayat kalitemizi
devirlerde bilgi, görgü, zevk, eğlence, eğitim, düşürür. Günlük hayatımızı etkiler, engeller.
düşmanlık, nefret, dostluk, yardımlaşma, Sonunda ölüm olabilir. Ya da insana ölümü
tecrübe ve davranış gibi faktörler hatırlatır. Ancak günlük hekimlik pratiğimiz
bakımından, insanların hayatlarında önemli bizlere göstermiştir ki hastalanan değil eceli
bir paya sahiptir, yani Türk sosyal hayatında, gelen ölür. Lüzumsuz merak hastalığı artırır.
inançtan günlük pratiklere kadar vazgeçilmez Merakın kendisi de bazen hastalıktır.
önemi haizdir.
Bizler hayatımızın bir kader çizgisi ile tayin
Bizler aşklarımızı, dostluklarımızı, edildiğine inanırız. Bu noktadan bakıldığında
düşmanlıklarımızı, hastalıklarımızı hasılı her kaderimizde olan bir hastalığı ya da
şeyimizi hikayeleştirerek anlatırız. Halk yaralanmayı yaşamamamız için herhangi bir
arasında öğretilerin çoğu öykü tarzında engel yoktur. Kaderde olan bir olayı
olmaktadır. Bizler davranış kalıplarımızı ve yaşadığımızda bu artık “Kaza” olmuş olur.
sözel kültürümüzü birçok konuda olduğu gibi Ancak bu kaza günlük hayatta kullandığımız
sağlıkta da hikayelerle anlatırız. Nitekim anlamda değildir. Kaza, kaderde yazılı olan bir
hikayeleştirmek önemli bir öğreti şeklidir. olayın şahadet aleminde yaşanması, vuku
Dolayısıyla hastalıklar hayata, hayat öykülere bulmasıdır.
dönüşür. Bu hikayeler dilden dile diyardan
Kaderde olan bir olay bazen herhangi bir
diyara dolaşır.
nedenle ertelenir ya da iptal olabilir. Buna
*** “Ata” denir. Aslında sağlık sistemi ve
hekimlik bu noktada devreye girer. Kaderde
Milattan önce 3000’li yıllarda Mayan
yazılı bir olay şehadet alemine çıkarken
hiyeroglifları ve Perulu İnkaların ölen
herhangi bir nedenle ertelenir ya da iptal
insanlara makattan sıcak hava vererek tekrar
edilir. Örneğin siz yolda giderken bir taş
canlandırmaya çalıştıklarını bilmekteyiz.
ayağınıza çarpacak ve yaralanacaksınız.
Öte yandan her türlü dini kaynak hastalık ve
Sizden 10 dakika önce bir hayır sahibi o taşı
ölüm hakkında öğretiler barındırmıştır.
kaldırıp kenara koydu ve siz yaralanmadınız.
Nitekim acil serviste yaptığımız yeniden
Ya da kalp krizi geçiriyorsunuz. Kaderinizde o
canlandırma işlemlerine ilk referansa İncil’de
gün ölmek var. Ancak ambulans zamanında
rastlamaktayız.
geliyor. Hastanede iyi bir müdahale
Bir Shunemite çiftin bir çocuk bir baş ağrısı geçiriyorsunuz ve hayatınıza devam
şikayeti ve öldü. Peygamber Elisha dua etti ve ediyorsunuz. İşte bu noktada doktor ya
sonra: "... Kendi yüzünü çocuğun yüzüne hikayenin bir parçası olur ya da başkahramanı.
10