NLT-module over Cybersecurity

59 Pages·2017·3.56 MB·Dutch

MODULE
Cybersecurity
Ontwikkeld door:
Petra van den Bos
Onder begeleiding van:
Erik Poll
Marko van Eekelen
Gecertificeerd als NLT module vanaf:
Februari 2017
Email: [email protected]
Website: http://module-cybersecurity.cs.ru.nl
14 november 2017
RADBOUD UNIVERSITEIT
2
Colofon
De module Cybersecurity is bestemd voor de lessen Natuur, Leven en Technologie (NLT). Versie 1.0
vandemoduleisop31januari2017gecertificeerddoordecertificeringscommissievandeVereniging
NLTondernummerX239-084-VE1-F1.
DemoduleisontwikkelddoorPetravandenBos,MSc.,Prof. dr. MarkovanEekelenenDr. ErikPoll
werkzaambijdeDigitalSecuritygroepvandeRadboudUniversiteitNijmegen.
Aangepaste versies van deze module mogen alleen verspreid worden indien in dit colofon vermeld
wordt dat het een aangepaste versie betreft, onder vermelding van de naam van de auteur van de
wijzigingen.
(cid:13)c 2017. Versie1.0
HetauteursrechtopdemoduleberustbijdeRadboudUniversiteit(RU)Nijmegen. DeRUisderhalve
derechthebbendezoalsbedoeldindehierondervermeldecreativecommonslicentie.
Deauteurshebbenbijdeontwikkelingvandemodulegebruikgemaaktvanmateriaalvanderdenen
daarvoortoestemmingverkregen. Bijhetachterhalenenvoldoenvanderechtenopteksten,illustraties,
enz. is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Mochten er desondanks personen of instanties
zijn die rechten menen te kunnen doen gelden op tekstgedeeltes, illustraties, enz. van een module,
danwordenzijverzochtzichinverbindingtestellenmetdeRU.
De module is met zorg samengesteld en getest. De RU en auteurs aanvaarden geen enkele aanspra-
kelijkheidvooronjuisthedenen/ofonvolledighedenindemodule. OokaanvaardendeRUenauteurs
geenenkeleaansprakelijkheidvoorenigeschade,voortkomenduit(hetgebruikvan)dezemodule.
VoordezemodulegeldteenCreativeCommonsNaamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijkdelen3.0
NederlandLicentie.
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl
3
4
Over de auteurs
Petra van den Bos is Master-studente Informatica aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Prof.dr.
MarkovanEekelenendr.ErikPollwerkenaandeRadboudUniversiteitindeDigitalSecuritygroep,
waarzeonderzoekdoenenonderwijsgegevenopgebiedvancybersecurity.
DeDigitalSecuritygroepisdegrootsteonderzoeksgroepopgebiedvancybersecurityinNederland,
enonderzoekvandegroepheeftgeregeldhetnieuwsgehaald(o.a.doorhetkrakenvandeov-chipkaart
en onderzoek naar digitale beveiliging van bijv. auto’s en internetbankieren). De groep verzorgt een
BacheloropleidingCybersecurityaandeRadboudUniversiteitalsspecialisatiebinnenInformatica(zie
http://www.ru.nl/cybersecurity).
5
6
Leerdoelen
Indezemoduleleerje:
• tebeargumenterenwelkesecuritydoelenrelevantzijnineenpraktijksituatie.
• wathetverschilistussendebegrippenidentificatie,authenticatieenautorisatieenkunjeaan-
gevenwelkebegrippenwel/nietvantoepassingzijninpraktijksituaties.
• basistechniekenvoorsymmetrischecryptografietoetetoepassenomberichtentevercijferenen
ontcijferen.
• hoeasymmetrischecryptografietoegepastwordtbijinternetbeveiliging.
• protocollen,dieasymmetrischecryptografiegebruiken,tebegrijpenenomkwetsbaarhedenerin
aantewijzenenteverbeteren.
• verschillendesoortendigitalegevarenteherkennenentebenoemen.
• meteenkritischebliktekijkennaardeprivacyrisico’sdiejelooptinjedagelijksleven.
7
8
Inhoudsopgave
1 Inleidingcybersecurity 15
1.1 Watiscybersecurity? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1.2 Communicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1.3 Securitydoelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2 Authenticatie 23
2.1 Identificatievsauthenticatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.2 Autorisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.3 Authenticatieaaneencomputer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.4 Veiligewachtwoorden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.5 Richtlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
2.6 Turingtest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
2.7 Praktijkvoorbeeld: Authenticatieinmobieletelefonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
3 Symmetrischecryptografie 31
3.1 Geheimeberichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.2 Scytale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.3 Caesarversleuteling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
3.4 Symmetrischecryptografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.5 Substitutieentranspositie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
3.6 Moderneversleutelingstechnieken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
4 Asymmetrischecryptografie 39
4.1 Veelsleutels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
4.2 Asymmetrischecryptografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
4.3 Protocollen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
4.4 Alice,Bob,EveenTrent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
4.5 Opdrachtinstructies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
4.6 Notatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
4.7 HTTPS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
4.8 Certificaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
4.9 Gebruikvancryptografievoorauthenticatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
4.10 Extra: digitalehandtekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
9
5 Digitalegevaren 53
5.1 Spam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.2 Phishing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
5.3 DoS-aanval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
5.4 Malware. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
5.5 Jezelfbeveiligen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
6 Privacy 71
6.1 Anonimiteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
6.2 Profiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6.3 Cookies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6.4 Socialemedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
10