K011111111i 01111111111111.0t G0110013C1141 TE AMSTERDAM. P. VAN EEGHEN. AW ...

66 Pages·2010·5.48 MB·Dutch

K011111111i 01111111111111.0t G0110013C1141
TE AMSTERDAM.
JAARVERSIAG
IN DE NEGEN TWINTIGSTE ALGEMEENE VERGADERD-G,
op Maan.dag 9 Mei 1887,
ITITGEBRACHT DOOR DEN VOORZIT1ER
P. VAN EEGHEN.
DE MUN T.
Red_evoering uitgesproken door den Voorzitter
P. VAN EEGHEN,
op de eerste bijeenkomst in het nieuwe Genootschapslokaal van het
Koninklijk Oudheidkundig Genootschap.
14- Februari 1887.
HENERIK EFT KEYS 7: ,R
A. W. WDEOOIRS SMAN.
MET EEN PLAAT.

JAARVERSLAG
n
I - DE EGE EN TWIG 'FITE AUTEIVIEFE VEKTADERI -G,
op Maandag 8 Mei 1887,
UFFGEBRAC HT
DOOR DEN VOORZITTER
P. VAN EEGHEN.

' 111111111n11P,;,11:11111111 (cid:9) I' (cid:9) 11,1,1,1,1111,11,011111111011.1,I11,111111
-,11111111111111.01111111011,11i,:',,,, (cid:9) '1,111,11,1N11:1111,11,11,,,,ITI.M1111111111111111111111,11t1111111111,1,,M
c.917—7(cid:127) (cid:127) 1, 1 ( @i eel en.
e flood is mij opgelegd om heden avond tot Uwe Vergadering
11*
N1)
t te komen met het Verslag over het bizondere, dat in den
.Cgrie
e)/l`, loop van het nu afgeloopen jaar voorgevallen is met het
'AT&
Koninklijk Oudheidkundig-Genootschap. Steeds is daaraan dit
bezwaar verbonden dat de spreker zich bewust is slechts be-
kende feiten voor zijne hoorders te brengen, doch moge het
U gaan als mij bij het doorbladeren van de keurige notulen,
zoo uitstekend gehouden door onzen iiverigen Secretaris, den
Heer R. W. P. DE VINES, en mochten ook door U bij het vernemen van het bekende
de herinneringen weder levendig worden aan menigen avond, nuttio- en aangenaam in
dezen kring doorgebracht !
Als algetneene opmerking meet ik beginnen met die : dat wij in meer dan een
zin een jaar van overgang achter ons hebben. Ailereerst in den zin dat wij ons thans
eindelijk mogen verheugen in het bezit te zijn gekomen van ons nieuw Genootschaps-
lokaal. De Algetneene Vergadering, waarin ik de eer had het laatste verslag uit te
brengen, was tevens de laatste bijeenkomst in het oude lokaal in de Spuistraat, dat Coen
reeds gedeeltelijk onder sloopershanden gevallen was, en ons ;;een verder verblijf
verleenen kon.
De voltooiing van het nieuwe Muntgebouw daarentegen vorderde niet met die
snelheid welke wij hadden gehoopt, zoodat wij van September tot Februari genoodzaakt
4
waren onze bijeenkomsten te houden in het lokaal ) de Geelvinck", en wij e. erst den 14
van die maand weder in ons eigen gebouw konden zamenkomen, waar wij thans hopen
voor goed onzen zetel te kunnen blijven vestigen.
Gedurende die eerste maanden moesten de ons toebehoorende voorwerpen, ook
de At l a s v an A m s t e r d a m en hetgeen wij reeds bijeenbrachten voor den At l a s
van Ze den e n Gew oo nte n, op zoodanige wijze opgestapeld blijven dat er geene
mogelijkheid was daarvan toen eenig gebruik te maken, en evenmin daaraan eenige
werkzaamheid te verrichten.
En nog meer dan (lit drukte ons in het afgeloopen jaar het financieele bezwaar,
want de verhuizing, hoe zeer op zich zelve gewenscht, en vooral de inrichting van het
nieuwe lokaal, bracht natuurlijk op het oogenblik zelf zeer belangrijke onkosten mede.
Wel ontvingen wij daarvoor een krachtige steun door de bijdrage van f 3000.— uit het
Museumfonds, maar toch moest de Penningmeester zoo herhaaldelijk worden aangespro-
ken voor uitgaven van buitengewonen aard, dat slechts zeer weinig overbleef om te
besteden tot aankoop voor onze verzamelingen.

Eindelijk was dit jaar ook in zooverre een jaar van overgang dat daarin allerlei
plannen voor een nieuwe en meer ruime werkkring van ons Genootschap werden behan-
deld, maar nog niet tot rijpheid kwamen. Het convocatie-billet voor deze vergadering
zal U echter hebben doen zien dat deze besprekingen thans tot een afgerond geheel
gebracht zijn, in den vorm van een nieuw Huishoudelijk Reglement, hetgeen na afloop
van deze Algemeene Vergadering door U mijne Heeren, zal kunnen worden behandeld.
Onder deze omstandigheden was zoowel de aanvulling der Commissie voor onze
verzamelingen, als het voortzetten der werkzaamheden van de overblijvende leden zeer
moeijelijk, en heb ik overigens slechts te verwijzen naar het Verslag dat straks zal
worden uitgebracht door onze Conservatoren.
Niettegenstaande dit alles, hebben wij toch op veel goeds terug te zien.
Allereerst onze gewone bijeenkomsten, waarin ons zooveel schoons en belangrijks
te genieten werd gegeven.
Den 27 April 1886, werd ons de verzameling teekeningen ter bezichtiging afge-
staan, toebehoorende aan de Vereeniging » Rembrandt."
Den II October bezagen wij de rijke aanwinst welke onze verzameling voor
Zed en e n G e w o o n t e n had ontvangen van ons steeds zoo ijverig en welwillend
Eerelid D. FRANKEN Dz. te Vesinet, terwijl wij ons den 22 November bezig hielden
met de beschouwing van plaatwerken, deel uitmakende van onze bibliotheek.
Den 8 November schonk de Heer R. W. P. DE VRIES, ons een kijkje in een
deel van zijne verzameling over Amsterdam.
5
Den 13 December toonde ons de Heer A. H. WALTER, eene belangrijke serie
portretten uit de ude eeuw. En ook het nicuwere werd bij afwisseling een enkt-le maal
met genoegen en belangstelling door ons beschouwd, waar op 28 Februari het Bestuur
der Rijks-Akademie van Beeldende Kunsten, onder ons de afbeeldingen deed rondgaan
van het werk van LOUIS DAVID, ja zelfs het zeer nieuwe bij de kunstbeschouwing welke
de Heer C. M. VAN GOGII den io Januari gaf van zijne moderne ft ansche Etsen.
Den 14 Maart bracht de Heer PAUL vom RATH onder onze aandacht een
gedeelte der schatten, die hij had bijeenverzameld op eene reis door Indie en andere
landen van Azle, en toonde ons de afbeeldingen van de reusachtige tempels en mines,
die zich aldaar bevinden.
En bizonder aangenaam is het nog te mogen vermelden, hoe in dit jaar meer
dan in de daar voorgaande, verschillende onzer meth:lc:den zich opgewekt gevoelden, om
ons de resultaten van hun studie of hun onderzoek op een of ander punt mede te
deelen, en daardoor ook weder aanieiding te geven tot belan:2rijke gedachtenwisseling
onder de leden. Ik herinner U hoe de Heer A. W. WEISSMAN, den 25 October zijne
beschouwingen gal over moderne Antiquiteiten, en het al of niet juiste in de tegen-
woordige opvatting van restaureren ; en hoe dezelfde ons op den 14 Februari, zijne
studie voorlas aangaande den Bouwmeester HENDRIK DE KEYZER.
Op dienzelfden avond, die waarop wij ons nieuwe lokaal in gebruik namen, had
Uw Voorzitter het genoegen de verschillende historische herinneringen te vermelden
verhonden aan het Muntgebouw.
Den 24 Januari deed de Heer D. C. MEYER, ons in gedachte rondwandelen door
de oude openbare en particuliere gebouwen van Danzig.
Den 28 Maart herdacht de Heer J. G. FREDERIKS, den tweehonderd-jarigen
sterfdag van CONSTANTIJN HUYGENS, door ons het beeld van dien geleerden en fijn
beschaafden vertrouweling der verschillende Stadhouders voor den geest te brengen,
terwijl 25 April ons Eerelid Dr. H. C. ROGGE, ons kennis deed maken met de resultaten
zijner ijverige onderzoekingen aangaande de Opera te Amsterdam in het algemeen, en
aangaande de opvoeringen van Mozarts » Don Juan" in het bizonder.
Eindelijk mag ik nog vermelden hoe 'op den 20 Juni de leden onder vriendelijke
voorlichting van ons medelid J. N. SCHELTEMA in de gelegenheid werden gesteld te
zamen een bezoek te brengen aan Gouda, om aldaar de schoone kerk, het historisch
museum en verschillende andere belangrijke gebouwen te bezichtigen.
Aanvankelijk was in bet Bestuur geene verandering gekomen. In de laatste Alge-
meene Vergadering werden de leden wederom geroepen tot hunne verschillende werk-
zaamheden. Evenwel moet ik tot mijn leedwezen herinneren hoe wij het verlies te
6
betreuren hebben van twee ijverige Bestuursleden, de Heer E. W. MOES, die te Rotter-
dam werd benoemd tot adjunct-archivaris, en de Heer WILM STEELINK, die door drukke
bezigheden zich genoopt zag als Conservator of te treden. Het is mij een genoegen
hier openlijk mijn dank uit te spreken wegens de velerlei bemoeiingen dier beide Heeren
in het belang van ons Genootschap. Hunne plaatsen werden vervuld door de benoeming
van de Heeren A. W. WEISSMAN en Mr. A. M. PAREAU, die zoo vriendelijk waren de
op hen uitgebrachte keus aan te nemen.
Wat onze leden aangaat, zoo mag ik op bet verblijdende verschijnsel wijzen dat
het getal daarvan vrij belangrijk is toegenomen. Tegenover 5 leden die ons door
bedanken ontvielen, werden 39 nieuwe leden benoemd.
Zooveel mogelijk heeft uw Bestuur getracht het doel van ons Genootschap te
bevorderen, door ook buiten onze gewone Vergaderingen werkzaam te zijn. Allereerst is
het bier de plaats om een woord van dank uit te spreken tot den Heer Mr. N. DE ROEVER,
voor het afstaan van zijne zoo belangrijke studie D de Kroniek van Staets" welke achter
ons vorig Jaarverslag gedrukt, ter kennisse onze- leden kon worden gebracht.
Verder wijs ik op het inzenden van eenige voorwerpen van het vroegere Bakkers-
gild op de Bakkerij-Tentoonstelling in Augustus 1. 1., waarvoor aan het Genootschap
eene eervolle vermelding geschonken werd, en op het afstaan van eenige bij ons aan-
wezige herinneringen aan J. C. J. VAN SPEYK aan het Burgerweeshuis, om aldaar te
worden gevoegd bij de verzameling, voorwerpen betreffende dien Zeeheld.
Verder op de Correspondentie met de Kerkvoogden der Ned. Herv. Gemeente
van Hendrik Ido Ambacht, om te trachten hen te doen afzien van den voorgenomen
verkoop van eenige geschilderde Kerkramen, geschenken of althans de wapens bevattende
van de familie POMPE VAN MEERDERVOORT.
Eindelijk op de velerlei bemoeiingen, die het gevolg waren van besprekingen met
den Directeur van het Nederlandsch Museum en met den Directeur van het Rijks-
Museum, over de voorwerpen behoorende' aan ons Genootschap, en over de aan ons
in het Rijks-Museum afgestane lokaliteiten. In de zaal boven de Regentenkamer zijn
thans de verschillende voorwerpen geborgen, die hetzij niet geschikt zijn om te worden
tentoongesteld, hetzij voor het oogenblik nog weinig of geen belang hebben, doch dat
later kunnen krijgen, en dit lokaal is behoorlijk van vitrines voorzien om verder voor
dat doel te kunnen worden gebruikt.
Aangaande onze voorwerpen die wel ter tentoonstelling bestemd zijn in het Neder-
landsch Museum, moet ik tot mijn leedwezen nog vrij wel hetzelfde vermelden als in
mijn Verslag van verleden jaar, zij blijven opgeborgen in kisten, en eerst in de allerlaatste
weken is eenige voortgang merkbaar in het gereedmaken en schikken van het Museum,
7
hetwelk wij thans mogen vertrouwen dat in den loop van dit jaar geopend zal worden.
Het nieuwe lokaal waarover wij thans kunnen beschikken, heeft ons in de gelegen-
heid gesteld om gevolg te geven aan onze plannen, om daarvan gebruik te maken voor
het houden van tijdelijke Tentoonstellingen, of wel die mogelijk te maken voor corpo-
raties evenzeer als wij vervuld van den wensch om de Kunst te bevorderen. Als eerste
proefneming wijs ik U op de uitnetnend geslaagde Tentoonstelling, van 10-24 April jl.
gehouden door de Vereeniging » Rembrandt" van teekeningen aan haar behoorende, en
van eenige uitgezochte schilderijen uit particuliere verzamelingen. Het belangrijke bezoek
daaraan door onze leden gebracht, toonde aan dat wij door deze gelegenheid te ver-
schaffen, in hunnen geest hadden gehandeld, en het felt dat 739 betalende bezoekers
zich aanmeldden gedurende de twee weken, dat de Tentoonstelling geopend was, deed
ons zien hoezeer zij ook in ruimeren kring belangstelling wekte.
Wij vertrouwen dat deze tentoonstelling door meerdere soortgelijke zal kunnen
worden gevolgd.
Evenzoo stelden wij sommige vereenigingen in de gelegenheid om tegen eene
kleine vergoeding van onkosten, gebruik te maken van ons vergaderlokaal voor bizondere
bijeenkomsten. Zoo was dit het geval met de Commissie voor het Letterkundig Congres,
het Tooneelverbond, enz.
1k mag hier tevens mijn dank uitspreken aan ons geacht medelid den Heer
JOH. W. STEPHANIK, die in ons lokaal een deel zijner belangrijke muntcollectie tentoon
stelde en wel de verzameling munten die speciaal op Amsterdam hetrekking hebben,
zoowel die geslagen in 1578, als die welke in 1672 in de Munt werden vervaardigd.
Van deze laatsten was ook door den Heer ADR. BOM gedurende eenigen tijd
eene zee'r complete verzameling bij ons gedeponeerd, ter bezichtiging voor de leden ;
ook hem betuig ik daarvoor mijn dank.
Verschillende geschenken, waarvan de bizonderheden straks door onze Conser-
vatoren zullen worden medegedeeld, toonden aan dat het Genootschap niet werd vergeten,
maar zich mag blijven verheugen in de sympathie van velen. 1k wensch daaronder
alleen te vermelden het belangrijke legaat aan schilderijen en andere documenten, ons
geschonken door Mevrouw M. A. DOMELA NIEUWENHUIS, geb. MEYER.
Meer dan eenmaal mocht uw Voorzitter gedurende den loop van het afgeloopen
jaar het Genootschap officieel vertegenwoordigen, zoowel op de audientie bij Z. M. den
Koning, onzen Hoogen Beschermheer, als ter ontvangst van H. M. onze geeerbiedigde
Koningin. Tweemaal mocht ik dit voorrecht hebben, sedert ons laatste Jaarverslag. Bij
het gevvone bezoek in het voorgaande jaar bezichtigde H. M. het Rijks Museum en
daarin ook met veel belangstelling onze Regentenkamer en ons Burgervertrek, waarvan
8
ik Haar de bizonderheden mocht aantoonen. Tijdens het laatste bezoek der Vorstelijke
familie vereerde H. M. ons vergaderlokaal met Hare tegenwoordigheid, ter bezichtiging
van de tentoonstelling van Rembrandt.
Voor hetzelfde doel mocht ik aldaar het bezoek afwachten van den Groothertog
van Saksen Meiningen en van zijne gemalin.
Den 3o October heb ik namens ons Genootschap een woord van hartelijke
vriendschap en waardeering gesproken tot ons eerelid P. H. WITKAMP, bij gelegenheid
van de viering van zijn zeventigsten geboortedag, terwijI ik den 3 Maart in ontvangst
mocht nemen de schoone medaille, geslagen ter herinnering aan den geleerden staatsman
QUINTINO SELLA en welke ons door den Italiaanschen Consul CAVALIERE TRABAUDI
FOSCARINI officieel namens zijn gouvernement werd ter hand gesteld. Wij molten daarin
zien dat ook in het buitenland ons Genootschap niet onbekend is.
Wat ons vergaderlokaal betreft, zoo mag ik te dezer plaatse nog eens in herin-
nering brengen dat de toegang daartoe voor de leden niet alleen open staat op de
gewone bijeenkomsten, maar dat daarvoor gelegenheid is dagelijks tot donker, tenzij het
lokaal door het Bestuur voor de een of andere bijeenkomst ware afgestaan. Bedriegen
wij ons niet, dan meent het Bestuur door deze maatregel aan velen genoegen te doen
die een rustig plekje zoeken te midden van dit zoo woelige verkeerspunt.
Ziet hier, mijne Heeren, het voornaamste wat in het afgeloopen jaar voorgevallen
is. 1k beg-on met er op te wijzen hoe een jaar van overgang achter ons ligt, ik eindig
met den (cid:127) wensch voor den vOortdurenden bloei van ons Genootschap, ook in het nieuwe
tijdvak.
1k heb gezegd.