Table Of ContentİSTANBUL ŞİLE-AĞVA YOLU PROJESİ GENEL BİLGİLER
Proje adı: İstanbul Şile-Ağva yolu Km=16+500-26+950 ve Km=37+000-84+800
Kesimlerinin yapım işi.
7 adet çift tüp 3 şeritli NATM tünel, 10 adet viyadük, küçük sanat yapıları ve üst yapı
işleri yapılmaktadır. 3 kısımdan oluşan projenin aşamaları:
1.Kısım Km: 16+500-26+950
2.Kısım Km: 37+000-63+000
3.Kısım Km: 63+000-84+800
Tünel ve viyadüklerin bulunduğu 3.kısımda çalışmlara hızlandırılmıştır.
İşveren: Türkiye Cumhuriyeti Karayolları Genel Müdürlüğü
Proje Firması: TTS Uluslararası Mühendislik ve Mimarlık LTD. ŞTİ.
Müşavir Firma: UBM Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş
Yüklenici Firma: Makyol İnşaat Sanayi Turizm ve Ticaret A.Ş - Kalyon İnşaat Sanayi ve
Ticaret A.Ş – Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş Adi ortaklığı (MKC)
ALT Yüklenici Firmalar:
Tünelleri Yapan Firma: Emon Yapı İnşaat
Büyük Sanat Yapılarını Yapan Firma: Kurular inşaat
Toprak İşlerini Yapan Firma: Kartal Hafriyat
Küçük Sanat Yapılarını Yapan Firma : Eracar Grup İnşaat
Kolaylık olması açısından projedeki viyadükler V, Tüneller T, kenar ayaklar A, orta ayaklar
ise P harfi ile sembolize edilmiştir.
Proje Güzergahı
1
TÜNEL PROJESİNİN AMAÇLARI
1. Yolculuk süresini azaltmak, ulaşılabilirliği ve hareketliliği arttırmak.
2.Ulaşımın çevreye kötü etkilerini en aza indirmek, daha iyi yaşanabilir bir çevre
yaratmak.
3. Tarihi ve doğal çevreyi korumak, sürekliliklerini sağlamak.
4. En az kentsel yayılma ile düzenli büyümeyi teşvik etmek.
5. Etkin, ekonomik yarar - maliyet ilişkisi yüksek bir ulaşım sistemi sağlamak
TÜNELCİLİKTE MALİYETİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER
1. Tünel açılmasını etkileyen faktörler.
2. Tünel güzergâhının jeolojik ve hidrojeolojik durumu
3. Tünel desteklemesi ve destek türü
4. Tünelin yüzeyden derinliği
5. Tünelin çapı ve şekli
6. Tünetin uzunluğu
7. İşçilik
8. Çalışılan günler
9. Makine arızalarıdır.
2
STAJ SÜRESİNCE YAPILAN İŞLER
14.01.2017
İstanbul Şile-Ağva yolu Km=16+500-26+950 ve Km=37+000-84+800 Kesimlerinin
yapım işi projesinin merkez şantiyesi olan İmrenli köyü mevkiinde bulunan merkez
şantiyesine gidildi. Evraklar teslim edildi. Makyol-Kalyon-Cengiz holding mühendisleri ile
tanışıldı. İş güvenliği eğitimi alındı. Kişisel koruyucu ekipmanlar teslim alındı.
16.01.2017
Projede kullanılan tünel açma ve yönlendirme sistemleri hakkında bilgi alındı. Tünel
açma yöntemi olarak N.A.T.M kullanılmaktadır.Yeni Avusturya Yöntemi ; "Tünel" adı
altında yeraltında oluşturulan iki ucu açık, boyu eninden fazla, eğimi 30° 'den az, kalınlığı
boşluk duvarından etkilenme sınırına kadar ulaşan ve ana malzemesi kaya olan çok kalın
cidarlı silindirik bir yeraltı kaya yapısını tanımlamaktadır. Bu tünel açma yönteminde ana
ilke; en uygun kazı ve sağlamlaştırma yöntemlerinin seçilerek kazı sonrasında oluşan ikincil
gerilme ve deformasyonların, kaya yapısının stabilitesini bozmayacak şekilde denetlenmesi,
yönlendirilmesi ve kayaçların ilk sağlamlığını olabildiğince koruyarak boşluğu çevreleyen
bölgenin kendi kendisini tutan ve taşıyan bir statik sistem oluşturmasını sağlamaktadır.
Yöntemin amacı, kazı sonrasında oluşan dağ basıncına, mutlak rijit sistemlerin tepkime kuvvetleri
ile karşı koymak değildir. Bu nedenle, rijit tahkimat elemanları ve kalın kaplamalar kullanmak
istenmez. Bunlar ancak, yöntemin yeterli hız ve titizlikle uygulanamadığı ve dolayısıyla, kayanın
taşıma niteliklerinin tümüyle yitirildiği veya aşırı derinliklerdeki, ya da yüksek tektonik gerilmelerin
etkili olduğu plastik ortamlarda zorunlu olarak devreye girer. Açım sırasında ikincil deformasyon ve
gerilmelerin yeterli ölçüm ve gözlemlerle izlenerek açım çalışmalarının denetlenmesi ve
yönlendirilmesi gerekmektedir.
Bu çalışmalar sırasında:
1) Davranışı önceden bilinen ve tahmin edilen kayanın "ideal yenilme koşulu"(Mohr Zarfı)
a) Yeraltı suyunun drenajı,
b) Aşırı örselenmeyi engelleme (patlayıcıdan olabildiğince kaçınma)
c) Gevşemeleri ve sökülmeleri önleme ve
d) Zamanı yetirince kısa tutma gibi önlemlerle korunmalıdır.
2) Kazı sonrasında oluşan "ikincil gerilme durumu"
a) Gerilme yoğunlaşmalarını engelleyecek (yuvarlatılmış kazı yüzeyleri)
b) Tek eksenli gerilme ortamını yaratmayacak püskürtme beton ve ankraj,
3
c) Kaya yapısında çekme gerilmeleri oluşmayacak şekilde uygun kesit şekli
(ön konsolidasyon) denetlenmelidir.
3) "İkincil deformasyonlar"
a) Gevşemelere izin vermeyecek kadar küçük,
b) Tünel cidarını plastikleştirecek ve gerilme kemerini dağın içerisine kaydıracak kadar büyük
c) Zamanla sünümlenecek kadar kontrollü tutulmalıdır.
Şekil 2.1:Üst, orta ve taban kazıları
4
Üst, orta ve taban kazı sıraları
Tünel inşaatları sırasında kazı doğrultusunun belirlenmesi tünel ölçmelerinin en
önemli konusunu oluşturmaktadır. Klasik anlamda tünel kazılarının yönlendirilmesi ve diğer
tünel uygulamaları doğrudan ölçme ekiplerinin total station nivelman ve yardımcı
donanımları aracılığıyla tünel kazı birimlerini yönlendirmesi ve kazı profilini işaretleyerek
yürütülebileceği gibi bu amaçla tünel kazı kesiti ve elemanlarına bağlı olarak gerek sayıda
kullanılacak lazer cihazları aracılığıyla da yapılabilir. Bu arada son zamanlarda kazıların
yönlendirilmesi için uygulanmaya başlanan bir yöntem de kazı makinalarının ölçme
aracılığıyla yönetilerek kazıların gerçekleştirilmesi şeklinde olmaktadır. NATM metoduyla
tünel kazılarının yönlendirilmesi klasik yöntemlerle yapılabileceği gibi iki değişik yöntemle
de yapılabilmektedir. Bu ölçme yöntemleri; kazı makinalarının (Roadheader) yönlendirilmesi,
yönlendirme için lazer cihazlarının kullanılması için yapılır.
5
Kazılarının Yönlendirilmesi için Lazer Cihazlarından Yararlanılması
Tünel geometrik formuna ve kazı yapılacak tünel aynası bölümüne bağlı olarak istenen
sayıda lazer cihazı yerleşimi sağlanarak tüm tünel kazı ve iksa destekleme işlemleri çok az
sayıda ölçme eleman yardımıyla sürdürülebilmektedir. Burada tünel geometrisinin aliyman
olması da bir zorunluluk değildir.
Ölçmecinin yapması gereken; tünel aynasında bilinmesi gereken bir noktaya en
yakınından geçen lazer ışınından belli bir kilometredeki yatay ve düşey mesafe farklarının
(dx,dh) verilmesini sağlamaktır. Uygulamaların yönlendirilmesini sağlayacak olan bu liste
tünel boyunca belli aralıklarla hesap edilerek hazırlanır ve kazı-destek ekiplerine teslim edilir.
Lazerlerle tünel kazılarının yönlendirilmesi tünellerde kazı uygulamaları için büyük
kolaylıklar ve personel tasarrufu sağlamaktadır.
Lazer takip sistemi
Lazer takip sistemi
6
17.01.2017
T3-T4-T5-T6-T7 Tünelleri proje paftaları incelendi ve tünellerde bulunan formasyon
ve kaya sınıfları hakkında bilgiler alındı. Üst yarı, alt yarı ve invertlerde kullanılan tahkimat
sistemleri incelendi.
T Tipi tüneller dışındaki tüm tünellerde kazı, üst yarı ve alt yarı olmak üzere iki aşamada
yapılır. Üst yarı safhasında sadece çelik iksa kesit alanı kadar kazı yapılır. Kazılar paletli veya
tekerlekli kırıcılı makineler aracılığıyla yapılır. Ortalama 1500 kg. lık kırıcı tabancalar (jack-
hammer) ilk kazıda, 750 kg. lık kırıcıların monteli olduğu makineler ise ikinci kazı yani
tarama safhasında kullanılır, ikinci tur kazının amacı, teorik hattın içinde kalan kazılmamış
kısımların temizlenmesi amacını güder.
Kazı sonrası çıkan pasa malzemesi, yandan açılıp-boşaltma yapabilen paletli kepçeler yardımıyla
kamyonlara yüklenmek suretiyle, ya da doğrudan lastik tekerli kepçeler aracılığıyla; ya ayna
gerisindeki depo alnına, ya da doğrudan tünel dışına çıkarılır. Yaklaşım türü girişler pasanın direkt
dışarıya çıkmasına uygun iken, şaftlarda pasa kuyu dibine ulaştırılır.
Kayanın stabilitesine, su durumuna ve seçilen kazı destek tipine bağlı olarak kazı sırasında aynada
göbek bırakılır. Bu göbeğin belirlenmesindeki ana etmenin jeoloji olmasına karşın; makinelerin
çalışma alanı ve işçilik kolaylığına bağlı olarak da değişmektedir.
B3 KAYA SINIFININ ÖZELLİKLERİ
Kaya Kütlesinin Davranışı: “Daneli” kaya kütlesi olarak adlandırılır. Bölünmüş kazıda bile kaya
kütlesinde dökülmeler meydana gelir. Kohezyonun az olması ve az çimentolaşma kazının
stabilitesinde yetersizliğe neden olur.
Su Etkisi: Bozuşmuş veya ayrışmış kaya kütlesinin dayanımı üzerinde etkisi bulunmaktadır.
Kazı: Bölünmüş kazı ile ilerleyebilmek için kaya kütlesinin iyileştirici, desteksiz durma süresini
arttırıcı önlemler alınmalıdır. İlerleme adımı uzunluğu üst yarı kazısında 1.25-1.50m, alt yarı kazısında
ise 3m’den fazla olmayacaktır. Kazı genellikle yumuşak patlatma ile yapılır, titreşime hassas kaya
kütlelerinden mekanik kazı metotları kullanılacaktır. Taban kazısı ve bir taban beton kemeri yapılması
gerekli olabilir.
Destekleme ve Zamanlaması: Tünel tavanı ve yan duvarlarda, aynada ve aynanın ilerletilmesinden
önce monte edilecek sistematik destekleme gerekmektedir. Süren kullanımı yerel olarak gerekebilir.
Sistematik çelik iksa kullanılmakta. Yerinde dökme bir taban kemer betonu yapılması gerekebilir.
7
C2 KAYA SINIFININ ÖZELLİKLERİ
Kaya Kütlesinin Davranışı: “Baskılı kaya kütlesi” olarak adlandırılır. C2, çevreleyen kaya kütlesi
içerisinde derine uzanan plastik zonlar ve basınç veren davranışı ile karakterize edilir. Bu kaya
kütlesinde orta derecede fakat belirgin olarak uzun süren ve yavaş son bulon deformasyonları gözlenir.
Kazı çevresindeki deformasyonların mertebe ve hızları orta derecedir. Plastik davranışlı yüksek
kohezyonlu kaya kütlelerinde gerilim gözlenir.
Su Etkisi: Su sızıntıları ve konsantre su akışının kaya kütlesi üzerinde önemli etkisi bulunmaktadır.
Kazı: Tünel kazısının, üst yarı, alt yarı ve taban kazısı olarak bölünmesi zorunludur. Portal
bölgelerindeki özel durumlar hariç, üst yarı kazısı kendi içerisinde bölümlere ayrılacaktır. Üst yarı
kazısı aynasında bir destekleme gövdesi gerekecektir. İlerleme adımı uzunluğu üst yarıda 0.75-1.25m,
alt yarıda 2m’den fazla olmayacaktır. Kazı düzgün patlatma ve mekanik kazı metoduyla yapılabilir.
Traşlamadan hemen sonra püskürtme beton kaplaması gerekmektedir.
Destekleme ve Zamanlaması: Genellikle tünel aynası stabildir. Tüm kesit çevresinde sistematik
destekleme gereklidir. Her ilerleme adımında destekleme sistemi tamamlandıktan sonra bir sonraki
ilerleme adımına geçilecektir. Tünel tavanında süren uygulaması gerekecektir. Süren uygulaması için
delgi sırası ve sonrasında imalatın ayna ve tavandaki kaya kütlesinin olumsuz etkilenmesi önemlidir.
Destekleme elemanlarının görevi derin plastik kırılmaları sınırlamaktır. Jeolojik şartlara uygun olarak
üst yarı aynasından 50-100m’den daha geride olmamak üzere taban kemeri gereklidir.
18.01.2017
T5 tünelinde sağ ve sol tüp gezildi. Üst yarı ayna kazısı gözlemlendi. Ayna kazısı
bittikten sonra iksa ve çelik hasır montajı yapıldı. Yapılan işlemler hakkında mühendis Metin
beyden bilgi alındı.
Üst Yarı Kazısının Tabandan Başlatılmasının Nedenleri
Stabilite: Tünel aynası kırım süresi boyunca yaklaşık 3-3.5 saat kadar bir zaman aldığından dolayı
tünel aynasının eksen kısımlarındaki kısım sona doğru bırakılır. Bu durum, zemin daha çok havaya
maruz kalmadan destekleme elemanları yapılana kadar ( iksa, shotcrete vb.) daha stabil bir durum
sağlar
Kazı kolaylığı: Kırım kolaylığı tünel tabanlarında yaklaşık 1m’lik bir kırım yüksekliği yakalandıktan
sonra üst taraftaki kayaçların veya zeminin kırım işlemi altı boş olduğu için daha kolay kırılacaktır.
8
Yükleme kolaylığı: Tabandan kırılan üst yarı tünel aynası kazı esnasında yükleme işlemide
yapılmaktadır. Yüklemenin daha hızlı bir süreçte olabilmesi için tünel tabanı kırım ile düzlenmektedir.
Bunun sonucunda lastikli kepçe tünel aynasında bulunan pasayı daha kolay bir biçimde kovasına alıp
yükleme işlemini hızlı bir şekilde yapacaktır.
İKSA
Çelik iksa için genel olarak I profiller kullanılmaktadır. Çelik iksa kazı çevresine uygulanacak süren
vorularına mesnet teşkil etmesi, tünel ciderının aşırı deformasyonunu önlemesi ve püskürtme betonu
nihai taşıma gücüne ulaşıncaya kadar kazı emniyetini sağlaması gibi fonksiyonlara sahiptir. 3m’lik
ilerlemede iksa yerleştirilmesi 2.5 saat sürmektedir. B3 klasta NPI 160 ve C2 klasta NPI 200
kullanılmaktadır. B3 klas zeminlerde tek tip profil iksa kullanılırken, C2 klasta Umbrella ARCH
sistemine uygun olabilmesi ve iksaların yükselimini tamamlaması için 7 farklı boyda iksa
kullanılmaktadır bu iksa sistemine yükselen iksa denir ve bunlar tip 1, tip 2, tip 3, tip 4, tip 5, tip 6, tip
7 olarak adlandırılmaktadır.
Tip 1 çelik iksa
9
Tip 2 çelik iksa
Tip 3 çelik iksa
10
Description:İSTANBUL ŞİLE-AĞVA YOLU PROJESİ GENEL BİLGİLER. Proje adı: İstanbul Şile-Ağva yolu Km=16+500-26+950 ve Km=37+000-84+800.
