Hristiyan İnancının Temelleri 4: Tanrı'nın Bizi Mesih'in Topluluğuna Davet Ettiği ve Bu Toplulukta Tuttuğu Dışsal Araçlar ya da Amaçlar

232 Pages·2.026 MB·Turkish

by  Jean Calvin

CALVIN
HIRĐSTĐYAN DĐNĐNĐN TEMELLERĐ
Derleyen:
JOHN T. McNEILL
Auburn Union Đlahiyat Fakültesi
Kilise Tarihi
Emekli Profesörü
New York
610
Đ
DÖRDÜNCÜ K TAP

TANRI’NIN BĐZĐ MESĐH’ĐN TOPLULUĞUNA DAVET ETTĐĞĐ VE BU
TOPLULUKTA TUTTUĞU DIŞSAL ARAÇLAR YA DA AMAÇLAR

ĐÇĐNDEKĐLER

I. Bölüm Tanrı’ya Bağlı Olan Herkesin Anası Olan,
Birliğini Korumamız Gereken Gerçek Kilise 613

II. Bölüm Sahte ve Gerçek Kilisenin Karşılaştırılması 633

III. Bölüm Kilisedeki Đlahiyatçılar ve Hizmetliler,
Seçilmeleri Ve Görevleri 641

IV. Bölüm Eski Kilisenin Durumu ve Papalıktan Önce Geçerli
Olan Yönetim Şekli 651

V. Bölüm Papalığın Zorbalığı Eski Yönetim Biçimini Tamamıyla Yıktı 662

VI. Bölüm Roma’daki Papanın Başpiskoposluğu 674

VII. Bölüm Kilisenin Özgürlüğünün Kısıtlandığı ve Bütün Sınırların
Kaldırıldığı Bu Zirveye Oturuncaya Kadar Roma
Papalığının Kökeni ve Gelişimi 684

VIII. Bölüm Đmanla Đlişkili Maddelere Göre, Kilisenin Yetkisi;
Papalığın Dizginlenemeyen Aşırı Serbestliğinin, Kilisenin
Öğretisindeki Bütün Saflığı Bozmaya Nasıl Yönlendirdiği 706

IX. Bölüm Konsiller ve Yetkileri 717

X. Bölüm Destekçileriyle Birlikte Papanın Canlara Çok Vahşice
Zorbalık Ve Kasaplık Yaparak Yasa Koyma Yetkisi 727

XI. Bölüm Kilisenin Yargılama Yetkisi ve Papalıkta Görüldüğü
Üzere Bunun Kötüye Kullanılması 748

XII. Bölüm Kilise Disiplini: Suçlamalarda ve Kiliseden
Uzaklaştırmada Başlıca Kullanılışı 760

XIII. Bölüm Antlar; Düşünmeden Ant Đçen Herkes Başını
Nasıl Derde Sokmuştur 777
611
XIV. Bölüm Sakramentler 792

XV. Bölüm Vaftiz 810

XVI. Bölüm Bebek Vaftizi Mesih’in Kurumuna ve
Đşaretin Doğasına Çok Uygundur 823

612
DÖRDÜNCÜ KĐTAP

Tanrı’nın Bizi Mesih’in Topluluğuna Davet Ettiği ve Bu Toplulukta Tuttuğu
Dışsal Araçlar ya da Amaçlar

1. BÖLÜM

TANRI’YA BAĞLI OLAN HERKESĐN ANASI OLAN, BĐRLĐĞĐNĐ KORUMAMIZ
GEREKEN GERÇEK KĐLĐSE1

(Kutsal Katolik Kilisesi, anamız, 1-4)
1. Kilisenin gerekliliği
Daha önceki kitapta açıklandığı üzere, Müjde’ye imanla Mesih’i ediniriz. O’nun
getirdiği kurtuluşun ve sonsuza kadar kutsanmışlığın paydaşları oluruz. Yine de
cahilliğimizde ve uyuşukluğumuzda (ben, buna yapısal değişkenliği de ekliyorum), içimizde
iman oluşturmak, bu imanı artırmak ve amacına ulaştırmak için dış yardımlara ihtiyacımız
vardır. Güçsüzlüğümüz karşısında Tanrı, sağlayabilmek amacıyla bu yardımları eklemiştir.
Müjde’nin vaazının başarılı olması için, bu hazineyi kiliseye bırakmıştır. “Önderler ve
öğretmenler” [Ef. 4:11] atamıştır. Sözünü onların ağızlarından öğretmiştir; onları yetkiyle
donatmıştır; sonuçta kutsal iman anlaşmasını yapabilmek ve doğru bir düzen kurabilmek için
hiçbir şeyi atlamamıştır. Her şeyden önce, sakramentler oluşturmuştur. Bu sakramentleri
yaşayan bizler, bunların imanı besleyen ve güçlendiren çok yararlı yardımlar olduğunu
hissederiz. Bedenimizin cezaevine kapatılmış olan bizler, henüz meleklerin konumuna
erişmedik. Bu nedenle Tanrı, olağanüstü sağlayışında kendini bizim düzeyimize uyarlayarak,
O’na yaklaşmamız hala çok uzak bile olsa, bize bir yol emretmiştir.
Böylece eğitim programımız artık kiliseyi, kilise yönetimini, kilisenin düzenini ve
gücünü, sonra da sakramentleri ve son olarak da sivil düzeni tartışmamızı gerektirmektedir.2

1 Calvin’in Institutes’ta kilise öğretişine ayırdığı yer, onun için bunun ne kadar çok önemli
olduğunun kanıtıdır. Yine de bu yüzyıla gelinceye kadar onun teolojisinin bu bölümü
yorumcuların dikkatini pek az çekmiştir. Aşağıdaki başlıklar listesi, onun kiliseyi ele alışına
ilginin giderek arttığını göstermeye yarar: Th. Werdermann, “Calvins Lehre von der Kirche in
ihrer geschichtlichen Entwicklung”, Calvinstudien, s. 236-338; Doumergue, Calvin V; L.
Goumaz, La Doctrine du salut, s. 312-336; A. Lecerf, “La Doctrine de l’Église dans Calvin”,
Revue de théologie et de phlisophie religieuses IX (1929), 256-270; P. Barth, “Calvins
Verständnis der Kirche”, Zwischen den Zeiten VIII. 216-233; P. Imbart de la Tour, Les
Origines de la Réforme IV. 98-115; H. R. Piercy, The Meaning of the Church in the Thought
of Calvin; R. C. Petry, “Calvin’s Conception of the ‘Communio Sanctrum’”, Church History
V (1936), 227-238; P. T. Fuhrmann, God-centered Religion, böl. vi; J. T. McNeill, “The
Church in Sixteenth Century Reformed Theology”, Journal of Religion XXII (1942), 251-
269; W. Niesel, The Theology of Calvin, böl. 13; LCC XXIII. 361-406 (Commentaries’ten
seçkiler); W. Mueller, Church and State in Luther and Calvin, s. 77-125; G. MacGregor,
Corpus Christi: The Nature of the Church According to the Reformed Tradition.
2 IV. Kitap’ta bu cümlenin ana hatları verilir. Kilise tümüyle yeryüzündeki koşullarda
seçilmişlerin toplandığı ve onlara hizmet verilen tanrısal bir kurum olarak ele alınır. Bu
koşullarda onlar, bir önceki cümlede belirtildiği üzere “ergastulo carnis… inclusi”, “bedenin
613
Aynı zamanda da Tanrı’ya bağlı okurları bu bozulmuşluklardan geri döndürmeliyiz. Şeytan,
Tanrı’nın kurtuluşumuz için belirlediği her şeyi papalıkta kirletmiştir.
O zaman kiliseyle başlayacağız. Tanrı, çocuklarının kilisenin sinesinde bir araya
gelmesinden hoşnut olur. Onlar birer bebek ve çocuk oldukları sürece, sadece O’nun yardımı
ve hizmetiyle beslenebilsinler diye değil, olgunlaşıncaya ve sonunda iman amacına ulaşıncaya
kadar kilisenin anne şefkati onlara yol göstersin diye bunu ister. “Tanrı’nın birleştirdiğini
ayırmak yasaya uygun değildir” [Mar. 10:9]*. Böylece kilise, O’nun Babası olduğu kişilerin,
Annesi de olabilir.3 Bu sadece yasa altında böyle değildir. Pavlus’un, yeni ve göksel
Yeruşalim’in çocukları olduğunu bize öğretirken tanıklık ettiği gibi, Mesih’in gelişinden
sonra da böyledir [Gal. 4: 26].

2. Kiliseyle iman arasındaki ilişki nedir?
Đmanda “kiliseye inanıyoruz” diye açıkladığımız madde sadece (şu andaki konumuz)
görünen kiliseden değil, Tanrı’nın bütün seçtiklerinden söz eder. Bu sayıya ölüler de dâhildir.
“Đnanma” kelimesi kullanılır, çünkü Tanrı’nın çocuklarıyla tanrısızlar, Onun sürüsüyle vahşi
hayvanlar arasında çoğunlukla başka bir ayırım yapılamaz. Birçok kişinin araya “-de” takısını
koymasının iyi bir nedeni yoktur. Bunun çok alışıldık olduğunu ve antik dönemden destek
aldığını kabul ediyorum, çünkü Ecclesiastical History’de [Kilise Tarihi] belirtildiği üzere,
Đznik Đnanç Açıklaması’nda bu takı eklenir4. Aynı zamanda yine de kilise babalarının
yazılarında, ilk zamanlarda insanların “kilisede inanıyorum” değil, “kiliseye inanıyorum”
dediğinin tartışma kabul etmez şekilde kabul edildiğine dikkat etmeliyiz. Augustinus ve On
the Exposition of the Creed (Đman Açıklaması Üzerine) adlı tezinde Cyprianus adını taşıyan o
eski yazar (her kimse) böyle der.5 Ayrıca takı eklemenin onu yanlış bir ifade haline
getireceğini de açıkça belirtirler. Çok iyi akıl yürüterek bu görüşü doğrularlar. Tanrı’da
inandığımıza tanıklık ediyoruz, çünkü güvenilir olduğu için zihnimiz Onda dinlenir ve
güvenimiz Ona dayanır. “Kilisede” demek, “günahların bağışlanmasında” ya da “bedenin
dirilmesinde” demek kadar yanlıştır. Sonuçta, kelimeleri tartışmak istememe rağmen,
anlamayı gereksiz yere güçleştiren konuşma şekillerini değiştirmektense konuyu açıklamaya
daha çok uyan doğru ifadeyi kullanmayı tercih ederim.
Ama şeytan, Mesih’in lütfunu ortadan kaldırmak için her taşı atsa da, Tanrı’nın
düşmanları aynı vahşi taşkınlıkla öfkelenseler de, bizim amacımız bunun yok edilemeyeceğini
bilmektir; Mesih’in kanı da anlamsızlaştırılamaz, hatta bundan iyilik gelebilse bile. Bu

cezaevine kapatılmıştır”. Krş. Peter Martyr Vermigli, Loci communes, 1576 basımı, “Simplex
expositio” 35, s. 484
* Mar. 10:9 “Tanrı’nın birleştirdiğini insan ayırmasın” 2003³; “Allah’ın birleştirdiğini insan
ayırmasın” 1995 (çev. n.)
3 “Anneniz olarak kiliseniz yoksa Babanız olarak Tanrı’nız da olamaz” Cyprian, On the Unity
of the Catholic Church vi (CSEL 3. 1. 214; çev. LCC V. 127 vd); Augustine, Psalms, Mez.
88. ii. 14 (MPL 37. 1140; çev. LF Psalms IV. 269 vd); Against the Writings of Petilianus III.
ix. 10 (MPL 43.353); Sözde Augustine, On the Creed (De Symbolo) iv. 13 (MPL 40. 668).
Daha önceki benzerlikler için bk. J. H. Plumpe, Mater Ecclesiae, böl. iii.
4 Đznik-Đstanbul Đman Açıklaması, Eusebius’un Ecclesiastical Hystory’sinde değil ama είς
ekinin bulunduğu Acts of the Counsil of Chalcedon’da böyle yazılır. Krş. Schaff, Creeds I.
22; II. 45-51, 58.“In ecclesiam” şekli Cassiodorus’un Tripartite History’sinde ortaya çıkar III.
6 (MPL 69. 951). Latinceye kadar inen bu anlamın farkını, hiçbir bulaşıcılık kapmamış bir dil
olan Đngilizce açıklamak gerçekten olanaksızdır.
5 Augustine, On Faith and the Creed x. 21 (MPL 40. 193; çev. NPNF III. 331); Sözde
Augustine, On the Creed, yk. bk. dn 3 aş.; Sözde Cyprian (yani Rufinus), On the Exposition of
the Apostles’ Creed xxxvi (MPL 21. 373; çev. NPNF 2 ser. III. 557; ACW XX 71).
614
durumda hem Tanrı’nın gizli seçimini, hem de Onun içsel çağrısını düşünmeliyiz. Sadece O,
“Kendine ait olanları bilir” [2Ti. 2:19] ve Pavlus’un söylediği gibi, lanetlilerden ayrılabilsinler
diye taşıdıkları işaretin dışında, onları mührünün altında toplar [Ef. 1:13]. Ama büyük bir
kalabalığın içinde az sayıda alçak gizlendiği ve birkaç buğday tanesi saman yığınının altında
kaldığı için, kilisesini tanımayı sadece Tanrı’ya bırakmalıyız. Kilisenin temeli O’nun gizli
seçimidir. Aslında gerçekten aşılandığımıza inandığımız kilisenin birliğini göz önünde
tutmazsak, seçilmişler kalabalığını zihnimizde ve düşüncemizde anlamamız yeterli değildir.
Başımız olan Mesih’in altında birleşmezsek gelecekteki miras umudumuz kalmaz.
Kiliseye “katolik” ya da “evrensel” denir, çünkü Mesih bölünmezse [Krş. 1Ko. 1:13] –
ki, bu olamaz- iki ya da üç kilise olamaz! Ama bütün seçilmişler Mesih’te öyle birleşirler ki
[Krş. Ef. 1:22_23], tek bir Başa bağlı oldukları gibi, bedenin kolları ve bacakları olarak da
[1Ko. 10:17; 12:12, 27] birbiriyle birleşip kenetlenerek [Krş. Ef. 4:16] tek bir bedende
büyürler. Gerçekten de bir olurlar, çünkü bir imanda, bir umutta, bir sevgide ve Tanrı’nın aynı
Ruh’unda birlikte yaşarlar. Onlar sadece sonsuz yaşamın aynı mirasına sahip olmak için değil,
tek bir Tanrı’ya, tek bir Mesih’e katılmak için çağrılırlar [Krş. Ef. 5:30]. Her yanda karşımıza
çıkan melankolik yalnızlık kilisenin hiçbir parçasının kalmadığını bağırsa da, Mesih’in
ölümünün semereli olduğunu, Tanrı’nın mucizeleriyle kilisesini gizli yerlerde koruduğunu
bilelim.6 Bu nedenle Tanrı, Đlyas’a “Baal’ın önünde diz çökmemiş yedi bin kişiyi kendime
ayırdım” [1Kr. 19:18]* der.

3. “Kutsalların birliği”
Đman açıklamasındaki bu madde bir ölçüde dışarıdaki kiliseyle de ilgilidir. Her birimiz
Tanrı’nın bütün çocuklarıyla kardeşçe bir uyumu koruyalım. Kısaca Tanrı, tek bir sürü olarak
davranalım diye, kiliseye hak ettiği yetkiyi verir. “Kutsalların birliği” bu nedenle eklenir.
Eskilerin genellikle atlamalarına7 rağmen bu madde küçümsenmemelidir, çünkü kilisenin ne
olduğunu çok iyi ifade eder. Tanrı ne bağışta bulunursa bulunsun kutsalların birbirleriyle
paylaşmaları gerektiği ilkesine dayanarak, sanki biri, onlara Mesih’in topluluğunda bir araya
gelmelerini söyler. Yine de bu, lütufların farklılığını önlemez. Ruh’un armağanlarının farklı
dağıtıldığını biliriz. Bu, her bireye özel malvarlığı edinme hakkı veren sivil düzeni de
bozmaz, çünkü insanlar arasında esenliği korumak gerekir. Đnsanlar farklı ve kişisel mallara
sahip olmalıdırlar. Ama Luka’nın tanımladığı gibi, imanlılar topluluğunun yüreklerinin ve
canlarının bir olduğu [Elç. 4:32] bir topluluk kabul edilir; Pavlus, Efeslileri “tek bir beden, tek
bir Ruh” [Ef. 4:4] olmaya yüreklendirdiğinde zihninde bu vardı. Đnsanlar, Tanrı’nın herkesin
ortak Babası ve Mesih’in ortak Baş olduğuna gerçekten inanırlarsa, kardeşçe bir sevgide
birleşerek, elde ettikleri yararları birbirleriyle paylaşmaktan başka bir şey yapamazlar.
Şimdi bundan ne yarar sağlayacağımızı öğrenmek bizim için önemlidir. Kiliseye
inanmamızın nedeni, onun üyeleri olduğumuza tam olarak inanmamızdır. Kurtuluşumuzun,
bu şekilde kesin ve sağlam dayanakları vardır. Böylece dünyanın yapısı bütünüyle yıkılsa bile
kilise ne sendeler, ne de düşer. Birincisi, kilise Tanrı’nın seçimiyle ayakta durur ve Onun
sonsuz sağlayışından daha çok sendeleyemez ya da düşemez. Đkincisi, kilise bir şekilde
Mesih’in sadakatinde birleşmiştir. O, imanlılarının, üyelerinin koparılarak bölünmelerinden

6 “Quasi in latebris”. Kilise ruhsal olduğu ama zaman zaman da ancak gizli durumda yaşamını
sürdürebildiği için de görülmezdir. Sürekliliği için Krş. II. xv. 3, dn 10; Hez. 16:53 “Tanrı her
zaman gizlide bir tohum saklar, çünkü dünyada her zaman bir kilisesi olmalıdır [oportet enim
semper esse ecclesia in mundum]”
* 1Kr. 19:18 “Baal’ın önünde diz çöküp onu öpmemiş yedi bir kişiyi sağ bırakacağım” 2003³;
“Bala çökmemiş bütün dizleri… yedi bin kişiyi alıkoydum” 1995 (çev. n.).
7 Rufinus, a.g.e., xxxix (MPL 21. 377; çev. NPNF 2 ser. III. 558; ACW XX. 74); Krş. W. A.
Curtis, A History of Creeds and Confessions, s. 61 vd, 64.
615
daha çok Kendisine yabancılaştırılmalarına artık izin vermez. Ayrıca kilisenin sinesinde
kalırken gerçeğin her zaman içimizde olacağından kuşku duymayız. Son olarak da, bu
vaatlerin bizim için yerine getirileceğini hissederiz: “Siyon’da kurtuluş olacak” [Yoe. 2:32;
Ova. 17]. “Tanrı Yeruşalim’in ortasındadır, sarsılmaz o kent” [Mez. 46:6]. Kiliseye katılmak
çok etkilidir. Bizi Tanrı’nın toplumunda tutar. “Birlik”8 sözünde bir teselli zenginliği vardır,
çünkü Rab’in üyelerine ve bize ait olan şeyleri bağışladığı kesinleşir. Bunların sağladıkları
bütün yararlarla umudumuz pekişir.
Yine de kilisenin birliğini bu şekilde kucaklamak için, (söylemiş olduğumuz gibi)9
kiliseyi gözlerimizle görmemiz ya da ellerimizle dokunmamız gerekmez. Tersine, kilisenin
iman âlemine ait olması, onu daha önemsiz saymamamız için bizi uyarır, çünkü kilise daha
net görünür olsaydı bizim anlayışımızı aşardı. Đmanımız da daha kötü değildir, çünkü kilisenin
bizim görüş alanımızın dışında olduğunu kabul eder. Burada lanetlilerle seçilmişleri ayırt
etmemiz bize emredilmez –bunu sadece Tanrı yapar, biz değil – ama Baba Tanrı’nın
şefkatiyle ve Kutsal Ruh’un çalışmasıyla Mesih’le paydaşlığa girmiş olanların, Tanrı’nın
kişisel olarak sahiplendiği mal varlıkları diye ayrıldıklarının sayısına biz de dâhil
edildiğimizde bu büyük lütfu paylaşacağımızı yüreklerimize kesin olarak yerleştirmemiz
emredilir.

4. Đmanlıların anası olan görülür kilise
Ama şimdi niyetimiz görülür kiliseyi tartışmak olduğu için, şu yalın “ana”10 sıfatından
bile onu tanımamızın ne kadar yararlı, aslında ne kadar gerekli olduğunu öğrenelim. Bu ana,
rahminde bizi döllemezse, bizi doğurmazsa, bizi emzirip beslemezse ve sonunda da ölümlü
bedenimizden soyunup melekler gibi oluncaya kadar [Mat. 22:30] bizi bakımı ve rehberliği
altında korumazsa yaşama katılmanın başka yolu yoktur. Yaşamımızda onun öğrencisi
oluncaya kadar, güçsüzlüğümüz bu okuldan çıkarılmamıza izin vermez. Ayrıca Yeşaya [Yşa.
37:32] ve Yoel’in [Yoe. 2:32] tanıklık ettikleri gibi, onun sinesinde olmayan biri, günahlarının
bağışlanmasını ya da kurtulmayı umamaz. Hezekiel, Tanrı’nın göksel yaşama kabul
etmediklerinin O’nun halkının kütüğüne yazılmayacaklarını duyurduğunda [Hez. 13:9]
onlarla aynı görüştedir. Öte yandan, Tanrı’ya gerçek bağlılığın toprağını işlemeye dönenlerin
adlarının Yeruşalim yurttaşları olarak kayda geçirileceği de söylenir [Krş. Yşa. 56:5; Mez.
87:6]. Bu nedenle başka bir Mezmur’da şöyle denir: “Ya Rab, halkına lütfettiğinde anımsa
beni, onları kurtardığında ilgilen benimle. Öyle ki, seçtiklerinin gönencini göreyim, ulusunun
sevincini, kendi halkının kıvancını paylaşayım” [Mez. 106:4-5; Krş. Mez. 105:4]. Bu sözlerle

8 Calvin’in işlevsel kilisenin, tanrısal armağanların paylaşıldığı bir birlik olduğu düşüncesi
Luther’in düşüncesine yakındır (Krş. Luther, Treatise on the Sacrament and on the
Brotherhoods i.4 (Werke WA II. 743; çev. Works of Martin Luther II. 10); McNeill, Unitive
Protestantism, s. 27-33, Rouse ve Neill, A History of the Ecumenical Movement, s. 30 vdd; P.
Althaus, Communio Sanctorum, Die Gemeinde in Lutherischen Kirchengedanken; R. yk. m.
1, dn 1’de alıntı yapılan C. Petry; G. MacGregor, Corpus Christi, s. 9.
9 Krş. yk. “gizli seçim” vb, m. 2.
10 Barada “Ana” denen kilisenin görülür kilise olduğuna, imanlıları doğurup besleyen
kilisenin, ana işlevinin kurtuluş için gerekli olduğuna dikkat edin. Krş. Cyprian, Letters iv. 4;
lxxiii. 21 (CSEL 3. ii. 477, 795; çev. ANF V. 282, 384); Augustine, Enchiridion xvii. 65;
“olmasaydı günahların bağışlanmayacağı… kilise” (MPL 40. 262 vd.; çev. LCC VII. 377);
Augustine, Sermons lvi. 4 .5 (MPL 38. 379; çev. LF Sermons I: 69 vd); First Epistle of John
iii. 1 (MPL 35. 1998; çev. NPNF VII. 476). Comm. Eph. 4:13’de Calvin, “Tanrı’ya krallar ve
köylüler gibi çocuklar doğuran, onları besleyen, yetiştiren ve hizmet aracılığıyla bunu yapan
kilise, Tanrı’ya bağlı olan herkesin ortak anasıdır” der. Krş. Wendel, Calvin, s. 224.
616
Tanrı’nın baba sevgisi ve ruhsal yaşama özel tanıklığı sürüsüyle sınırlıdır. Bu nedenle kiliseyi
bırakmak her zaman felaket getirir.

(Kilisenin, Tanrı’nın sözcüsü olan hizmetlileri küçümsenmemelidir, 5-6)
5. Kilisede eğitim, değeri ve yükümlülüğü
Ama bu konuyla ilgisi olan bir şeyi, önceden ortaya koyalım. Pavlus, “sonunda
hepimiz imanda ve Tanrı oğlunu tanımada, birliği, yetkinliğe, Mesih doluluğundaki olgunluk
düzeyine erişinceye kadar”, “kutsallar hizmet görevini yapmak ve Mesih’in bedenini
geliştirmek üzere donatılsın” diye, Mesih’in “her şeyi doldurmak üzere”, “kimini elçi, kimini
peygamber, kimini müjdeci, kimini önder ve öğretmen atadığını” [Ef. 4:10-13] yazar.
Kendisine ait olanları bir anda yetkinleştiren Tanrı’nın, yine de onların kilisenin eğitimi
altında, sadece insan olarak nasıl yetişmelerini istediğini görüyoruz. Bunun için belirlenen
yolu görüyoruz: Pastörlere göksel öğretişi vaaz etmeleri emredilmiştir. Ilımlı ve öğrenmeye
hevesli bir ruhla kendini, bu görev için atanmış öğretmenlerin yönetimine bırakabilsin diye,
herkesin aynı düzenlemenin altında toplandığını görüyoruz. Yeşaya, şuna dikkati çekerek
Mesih’in Krallığını çok önceden fark etmiştir: “Üzerindeki Ruhum, ağzına koyduğum sözler
şimdiden sonsuza dek senin, çocuklarının, torunlarının ağzından düşmeyecek” [Yşa. 59:21].
Bundan, kendilerine, kilisenin eliyle tanrısal olarak uzatılan ruhsal yiyeceği geri çevirenlerin
açlık ve kıtlık içinde mahvolmayı hak ettikleri sonucu çıkar. Pavlus’un “iman haberi
duymakla… olur” [Rom. 10:17] diye işaret ettiği gibi, Tanrı imanı ancak Müjde aracılığıyla
içimize solur. Aynı şekilde, kurtarma gücü Tanrı’ya dayanır [Rom. 1:16]; ama (yine
Pavlus’un tanıklık ettiği gibi) O, bunu Müjde’nin vaaz edilmesinde ortaya koyar, açıklar
[a.g.e.].
Kâhinlerin ağzıyla öğretilen öğretişin, iman anlaşmasını beslemesi için, bu planıyla
Tanrı eskiden tapınakta kutsal toplulukların bir araya gelmesini istemiştir. Tapınağa Tanrı’nın
“dinlendiği yer” [Mez. 132:14]* kutsal yere “oturduğu yer” [Yşa. 57:15] denir. Onun burada
keruvların arasında oturduğu söylenir [Mez. 80:1]. Göksel öğretiş hizmetine saygı, sevgi,
saygınlık ve ağırbaşlılık katmak için görkemli adlar kullanırlar. Yoksa ölümlü ve tiksinilen
insanın görünüşü bunların değerini düşürürdü. Bize toprak kaplarda paha biçilmez bir hazine
verildiğinin [2Ko. 4:7] farkına varmamız için, Tanrı aramızda belirir ve bu düzenin Yazarı
olarak, bu kurumda var olduğunu insanlara anlatır.
Bu durumda halkını kendisini falcılığa, medyumluğa, büyücülüğe, ölülerin ruhlarına
danışmaya ve diğer batıl inançlara adamalarını yasakladıktan [Yas. 18: 10-11; Lev. 19:31]
sonra, herkes için yeterli olması gereken şeyi vereceğini eklemiştir: peygamberlerden hiç
yoksun kalmayacaklardır [Yas. 18:15]. Ama eski halkı meleklere emanet etmediği gibi,
yeryüzünde gerçekten meleklerin görevini yapsınlar diye öğretmenler yetiştirmiştir. Bugün de
Onun isteği, insan aracılığıyla bize öğretmektir. Eskiden de yalnızca yasayla yetinmemiştir.
Yorumcu olarak kâhinleri de eklemiştir. Böylece insanlar bunun gerçek anlamını onların
ağzından öğrenebilmişlerdir [Krş. Mal. 2:7]. Bugün de bizim onu okurken sadece dikkatli
olmamızı istemez, çabalarıyla bize yardım etmeleri için eğitimciler de atar. Bu, iki misli
yararlıdır. Hizmetlilerinin konuşmalarını, O konuşuyormuş gibi dinlediğimizde bir yandan
itaatimizi çok iyi sınayarak dener. Öte yandan güçsüzlüğümüz karşısında bize sağlayışta
bulunur. Ateş püskürüp bizi uzaklaştırmaktansa bizi Kendine yakınlaştırmak için, yorumcular
aracılığıyla bize insani şekilde seslenmeyi seçer. Aslında dinine bağlı herkes Tanrı’nın
görkeminin uyandırdığı korkudan haklı olarak etkilenir. Bu bildik öğretme tarzının ne kadar
gerekli olduğunu gerçekten hisseder.

* Mez. 132:14 “Sonsuza dek yaşayacağım yer budur” 2003³; “Rahat yerim ebediyen budur”
1995 (çev. n.)
617
Söz’ü öğretmeye çağrılan insanların değersizliğinin Söz’ün yetkisini azalttığını
düşünenler kendi nankörlüklerini sergilerler. Tanrı’nın insan ırkını donattığı olağanüstü
birçok armağan arasında bu, sesinin yankılanması için insanların ağızlarını ve dillerini
Kendine ayırma tenezzülünde bulunduğu tek ayrıcalıktır.11 Karşılığında, O’nun emriyle ve
Kendi ağzıyla belirtilen kurtuluş öğretişini benimsemeyi beğenmezlik etmeyelim. Tanrı’nın
gücü dışsal araçlara bağlı olmasa bile, Tanrı yine de bizi bu sıradan öğretme tarzına zorunlu
tutar. Buna sıkıca sarılmayı reddeden fanatik insanlar, birçok öldürücü tuzağa düşerler. Gurur,
beğenmeme ya da rekabet birçok kişiyi kendi başına okuyarak ya da düşünerek yeterince
kazanım elde edeceğini düşünmeye yönlendirir; böylece genel toplantıları küçümserler ve
vaazı gereksiz bulurlar. Ama kutsal birlik bağını koparmak ya da çiğnemek için her şeyi
yaparlar. Bu tehlikeli yanılgıların ve en iğrenç sanrıların çekiciliğine kapılmadan, hiç kimse
bu kutsal olmayan ayrılığın adil cezasından kaçamaz. Đmanın bu pak saflığı içimizde
gelişebilsin diye, bu dinsel uygulamadan yararlanmakta gönülsüz olmayalım. Tanrı, verdiği
emirle bunun gerekli olduğunu ve bunu çok onayladığını bize göstermiştir. Bize, Tanrı’ya
kulaklarımızı kapamayı söyleyecek hiç kimse –fanatik bir canavar bile- var olmamıştır. Ama
peygamberlerin ve Tanrı’ya bağlı öğretmenlerin her çağda tanrısızlarla güç bir mücadelesi
olmuştur. Tanrısızlar inat ederek, bir insanın sözüyle ve hizmetiyle öğrenmenin
boyunduruğuna asla baş eğememişlerdir. Bu, Tanrı’nın öğretirken bize parlayan yüzünü
tanınmaz duruma getirmeye benzer. Yasada da sık sık tekrarlandığı gibi [Mez. 27:8; 100:2;
105:4; 1Ta. 16:11; 2Ta. 7:14] eskiden imanlılara kutsal yerde Tanrı’nın yüzünü aramaları
emredilmiştir [Mez. 105:4]. Bunun, yasanın öğretilmesinden ve peygamberlerin Tanrı’nın
yaşayan suretleri olmasından başka bir nedeni yoktur. Pavlus da vaazlarında Tanrı’nın
görkeminin Mesih’in yüzünde parladığını belirtir [2Ko. 4:6].
Kiliseleri bölme tutkusu besleyen, aslında koyunları ağıllarından çıkararak kurtların
ağızlarına atan elçilerin tutumu, bu tutumdan daha iğrençtir. Pavlus’tan yaptığımız alıntıya
sıkıca sarılmalıyız –kilise sadece dışarıya yapılan vaazla kurulur, kutsallar tek bir bağla bir
araya toplanır: ortak görüşe göre, Tanrı’nın kurduğu kilise düzenini, öğrenme ve ilerleme
aracılığıyla korurlar [Krş. Ef. 4:12]. Söylediğim gibi, eski zamanlarda özellikle bu nedenle
yasa altındaki bütün imanlılara kutsal yerde toplanmaları emredilmişti. Musa, Tanrı’nın
yaşadığı yerden, aynı zamanda da Tanrı’nın adının anısını yerleştirdiği yerden söz ederken,
“Tanrı’nın adının yeri” (Krş. Çık. 20:24] der. Açıkçası bununla, Tanrı’ya bağlılık öğretişinin
dışında burasının kullanılamayacağını öğretir. Kuşkusuz aynı nedenden dolayı Davut,
düşmanlarının despotluğu ve acımasızlığı yüzünden Toplanma Çadırı’nın dışında kaldığı için,
ruhunda büyük bir acıyla şikâyet eder [Mez. 84:2-3]. Birçok kişiye bu, çocukça bir şikâyet
gelebilir, çünkü Tapınağa girmekten yoksun kalmak çok az bir kayıptır. Ancak biraz zevkle
giderilebilir. Yeter ki, başka zevkler olsun. Yine de o, bu tek üzüntüsü, sıkıntısı ve kederiyle
yanar, eziyet çeker, neredeyse tükenir. Kuşkusuz bunun nedeni, imanlıların toplu tapınmadan
daha büyük bir yardımlarının olmamasıdır, çünkü Tanrı halkını bununla adım adım yükseltir.
Tanrı’nın, ruhsal olarak bilinmesi için, öğretişinin aynasında Kendini kutsal atalara her
zaman açıkladığına dikkat etmeliyiz. Bu durumda Tapınağa sadece “Tanrı’nın yüzü” [Krş.
Mez. 42:2] değil, (bütün batıl inanç nedenlerini yok etmek için) “ayağının taburesi” de [Mez.
132:7; 1Ta. 28:2] denir. Herkes –en üsttekinden en aşağıdakine kadar- Baş’a yöneldiğinde bu
iman birliğini elde etmek ne mutluluktur [Krş. Ef. 4:13]! Öbür ulusların başka bir ilkeye
dayanarak Tanrı için yaptıkları tapınaklar bu ibadete sadece saygısızlık etmektir. Yahudiler,

11 (Yukarıdaki) “göksel öğretişe” hizmet edenler Tanrı’nın sesiyle konuşurlar. Krş. Calvin,
Homilies on I Samuel xlii, Burada Hıristiyan kilisesinde peygamberlerin ve pastörlerin
“Tanrı’nın ağzıyla” konuştuklarını söyler (CD XXXIX. 705). Onun vaaz verme hizmeti
konulu büyük öğretişi budur; dinlemeyi reddeden gurura karşı uyarıda bulunmayı sürdürür.
Krş. G. MacGregor, Corpus Christi, s. 52.
618
aynı büyüklükte olmasa da bir dereceye kadar buna dâhil olmuşlardır. Đstefanos, onları
Yeşaya’nın sözleriyle azarlamıştır: “Tanrı, elle yapılmış konutlarda oturmaz” [Elç. 7:48-50;
Yşa. 66:1-2]. Bu Söz’üyle Tanrı, sadece yasaya uygun kullanılması için tapınaklarını kutsar.
Onun emri olmadan bir şeye aceleyle girişirsek kötü başlangıca hemen tuhaf özellikler yapışır
ve ölçüsüz kötülükler yayılır.
Yine de Kserkses, bilge adamlarının öğüdüyle Yunanistan’daki bütün tapınakları
yaktığında ya da yıktığında, her yere özgürce girmesi gereken tanrıların duvarların ve çatıların
içine kapatılmasının saçma olduğunu düşünmüştü.12 Sanki bize yakın olmak için inmesi, yine
de yerini değiştirmeden ya da bizi dünyasal araçlarla sınırlamaması Tanrı’nın gücü dâhilinde
değilmiş gibi; ama tersine, bu şekilde bizi göksel görkemine, her şeyi ölçülemezliğiyle
dolduran, hatta yüceliği gökleri de aşan görkemine arabalarla taşır.

6. Hizmetin anlamı ve sınırları
Günümüzde hizmetin yeterliliği konusunda büyük bir çekişme vardır. Bazıları onun
ciddiliğini ölçüsüzce abartır. Bazıları, Kutsal Ruh’a ait olanın ölümlü insanlara yanlış
aktarıldığını öne sürerler – bu hizmetlilerin ve öğretmenlerin zihinlere ve yüreklere girdiğini
ve hem zihnin körlüğünü, hem de yüreğin nasırlaşmasını düzelttiğini düşünelim.13 Bu nedenle
bu çekişmeyi doğru değerlendirmeliyiz.
Đki tarafın da tartıştıkları konular, özellikle şunlara dikkat edilirse güçlük çekmeden
kolayca sonuca gidecektir: ( 1 ) Tanrı’nın, Ruhunu kattığı vaazın yazarı olarak, bunlardan
yararlanılacağını vaat ettiği parçalar; ( 2 ) Tanrı’nın, dışsal yardımlardan Kendini ayırarak,
hem imanın başlangıcını, hem de aldığı bütün yolu Kendi adına iddia ettiği parçalar.
1. Malaki’ye göre, ikinci Đlyas’ın görevi, düşünceleri aydınlatmak ve “babaların
yüreklerini çocuklara döndürmek, söz dinlemeyenleri doğru kişilerin anlayışına yöneltmekti”
[Luk. 1:17; Mal. 4:5-6]. Mesih, çalışmalarıyla meyve versinler diye elçilerini gönderdiğini
duyurur [Yu. 15:16]. Petrus, bu meyvenin ne olduğunu kısaca tanımlar. “Ölümsüz bir
tohumdan… yeniden doğduğumuzu” [1Pe.23] söyler. Bu nedenle Pavlus, “Müjde’yi
ulaştırmakla” Korintlilerin “manevi babası olduğu” [1Ko. 4:15], onun “elçiliğiyle”
“mühürlendikleri” [1Ko. 9:2], ayrıca sadece sesiyle kulaklara çarpan bir mektupla hizmet
etmediği, öğrettikleri verimsiz olmasın diye kendisine Kutsal Ruh’un çalışmasının da verildiği
[2Ko. 3:6] için övünür. Galatyalıların, “Kutsal Ruh’u… duyduklarına iman ederek…
aldıklarını” da [Gal. 3:2] onaylar. Kısaca, birçok parçada kendisini sadece Tanrı’nın emektaşı
yapmaz, kurtuluşu duyurmayı da kendisine görev edinir [1Ko. 3:9 vdd].
2. Bütün bunlardan söz ederken Pavlus, Tanrı’dan ayrı olarak, en küçük bir zerreyi
bile kendine mal etme niyetinde değildi. Bunu başka yerde kısaca açıklar: “O’nun kudretle
bende etkin olan gücüne dayanan” [Kol. 1:29] “Rab’deki emeğimiz boşa gitmedi” [1Se. 3:5].
Benzer biçimde, “Sünnetlilere elçilik etmesi için Petrus’ta etkin olan Tanrı, öteki uluslara
elçilik etmem için bende de etkin oldu” [Gal. 2:8] der. Üstelik başka parçalardan da hiçbir
şeyi hizmetlilere bırakmadığı açıktır. “Önemli olan, eken ya da sulayan değil, ekileni büyüten
Tanrı’dır” [1Ko. 3:7]. Benzer biçimde, “Elçilerin hepsinden çok emek verdim. Aslında ben
değil, Tanrı’nın bende olan lütfu emek verdi” [1Ko. 15:10] der. Kuşkusuz Tanrı’nın, zihnin
aydınlanmasını ve yüreğin yenilenmesini kendisine mal ettiği, insanın bunların ikisinde de
hak iddia etmesinin saygısızlık olduğunu söylediği bu uyarıları unutmamalıyız.
Bu arada, Tanrı’nın atadığı hizmetlilere kendini öğrenmeye hevesli bir ruh olarak
tanıtan biri, sonuçta bu öğrenme tarzının iyi bir nedenden dolayı Tanrı’nın gözüne iyi

12 Bunu Cicero anlatır, Laws II. x. 26 (LCL basımı, s. 405 vd).
13 Editörler yukarıdaki cümlenin Luther’cilerin ve Zwingli’cilerin tutumlarını tanımladığını
öne sürmüşlerdir. Ama hiçbir metinde bundan söz edilmez. Calvin’in, bir grubun
düşüncesinden çok bireyleri düşünmesi olanaksızlığını sürdürür.
619