Healthy Heart, Healthy Family - NHLBI - National Institutes of Health

118 Pages·2011·15.02 MB·Tagalog

Healthy Heart, Healthy Family
Picture Cards for Community Health Workers
Puso Mo, Buhay Mo
Mga Larawan Para sa mga Manggagawa sa Pangkalusugang Pampamayanan
Dear Community Health Worker: Minamahal na Manggagawa sa Kalusugang Pampamayanan:
The National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) at the Ang National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) sa National
National Institutes of Health (NIH) offers you this packet of Institutes of Health (NIH) ay nag-aalok sa iyo ng pakete ng mga
picture cards. The picture cards can be used with the “Healthy larawan. Ang mga larawan ay magagamit kasama ang gabay na
Heart, Healthy Family” manual to train community health babasahing “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya” upang sanayin
workers and have them teach educational sessions about heart ang mga manggagawa sa kalusugang pampamayanan at upang
health to community members. The picture cards also can be sila ay magsagawa ng mga pagtuturo sa mga kasapi ng komunidad
used separately to teach individuals, families, or small groups. tungkol sa kalusugan ng puso. Ang mga larawan ay magagamit din
nang hiwa-hiwalay upang maturuan ang mga indibidwal, pamilya, o
Each picture card shows a different aspect of maliliit na pangkat.
heart health. On the back of each picture card
are messages in English and Tagalog that will Ang bawat larawan ay nagpapakita ng
help you explain the illustration. The picture magkakaibang aspeto ng kalusugan ng puso. Sa
cards correspond to the sessions in the manual. likod ng bawat larawan ay may mga mensahe sa
A special symbol in the manual tells you when to wikang Ingles at Tagalog na tutulong sa iyo upang
show a picture card in order to illustrate the topic ipaliwanag ang ilustrasyon. Ang mga larawan
you are teaching.
ay katugma ng mga sesyon na nasa gabay na
babasahin. May espesyal na simbolo sa babasahin
The “Healthy Heart, Healthy Family” manual and picture na magsasabi sa iyo kung kailan magpapakita ng isang larawan
cards are part of the NHLBI Filipino outreach initiative. Other upang mabigyang-linaw ang paksang iyong itinuturo.
materials include:
Ang gabay na babasahing “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya”
Six bilingual risk factor booklets:
at ang mga larawan ay bahagi ng hakbangin sa outreach ng NHLBI
• “Healthy Heart, Healthy Family: Are You at Risk for para sa mga Pilipino. Kabilang sa iba pang mga materyales ang:
Heart Disease?”
Anim na mga libreto na nasusulat sa dalawang wika ukol sa mga
• “Healthy Heart, Healthy Family: Help Your Heart: salik ng panganib:
Control Your High Blood Pressure”
• “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya: Nanganganib ka
• “Healthy Heart, Healthy Family: Be Heart Smart: Keep
bang Magkaroon ng Karamdaman sa Puso?”
Your Cholesterol in Check”
• “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya: Tulungan ang
• “Healthy Heart, Healthy Family: Keep Your Heart in
iyong Puso: Kontrolin ang iyong Alta Presyon”
Mind: Aim for a Healthy Weight”
• “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya: Maging Wais sa
• “Healthy Heart, Healthy Family: Protect Your Heart:
Puso: Manmanan ang Iyong Cholesterol”
Control Your Diabetes for Life”
• “Healthy Heart, Healthy Family: Enjoy Living Smoke Free” • “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya: Laging Isaisip
ang Iyong Puso: Asintahin ang Malusog na Timbang”
“Filipinos Take It to Heart: A How-To Guide for Bringing Heart • “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya: Protektahan
Health to Your Community” is a guide for community health
ang iyong Puso: Kontrolin ang iyong Diabetes nang
educators and outreach organizations that provides tips and
Habambuhay”
checklists on how to organize, market, implement, and evaluate a
community-based program. • “Malusog na Puso, Malusog na Pamilya: Tamasahin ang
Pamumuhay nang Malaya sa Usok”
For more information on the “Healthy Heart, Healthy Family”
manual, contact the:
“Pagsasapuso ng mga Pilipino: Gabay sa Pagbibigay ng
Kalusugan sa Puso sa Iyong Pamayanan”: isang gabay para sa
NHLBI Health Information Center
mga nagtuturo ng kalusugan sa pamayanan at mga samahan ng
P.O. Box 30105
Bethesda, MD 20824-0150 outreach na nagbibigay ng mga impormasyon at listahan ukol sa
Phone: [phone] pagtatatag, pagpapalaganap, pagpapatupad at pagsusuri ng isang
Fax: [phone] programang nakabatay sa pamayanan.
E-mail: [email protected]
Para sa karagdagang impormasyon ukol sa babasahing “Malusog
Selected publications are also available on the NHLBI Web site at na Puso, Malusog na Pamilya”, makipag-ugnayan sa:
www.nhlbi.nih.gov.
NHLBI Health Information Center
P.O. Box 30105
Bethesda, MD 20824-0150
Phone: [phone]
Fax: [phone]
E-mail: [email protected]
May mga piling lathalain ang matatagpuan din sa Web site ng
NHLBI sa www.nhlbi.nih.gov.
Mga Larawan ng Malusog na Puso, Malusog na Pamilya
Healthy Heart, Healthy Family Picture 

Cards for Community Health Workers 

Mga Larawan ng Malusog na Puso, 

Malusog na Pamilya 

Left Atrium
(Kaliwang Atrium)
Right Atrium
(Kanang Atrium)
Left Ventricle
(Kaliwang Ventricle)
Right Ventricle
(Kanang Ventricle)
NIH Publication No. 08-6341
July 2008
Picture Card 1.1 Larawan 1.1
Say: Sabihing:
The heart is a hollow, muscular, cone- Ang puso ay isang laman loob na ampaw,
shaped organ, about the size of a fist. puno ng kalamnan at hugis-apa na tinatayang
kasing-laki ng kamao.
Hold up your fist for the group members
Itaas ang iyong kamao para makita ng
to see.
mga kasapi ng pangkat.
Point out each part of the heart on the
Ituro ang bawat bahagi ng puso sa larawan.
picture card.
Sabihing:
Say:
• Ang puso ay may dalawang mga pang-
• The heart has two upper chambers
itaas na chamber at dalawang pang-
and two lower chambers.
ibaba na chamber.
• The upper chambers (right atrium and
• Ang mga pang-itaas na chamber
left atrium) receive blood.
(kanang atrium at kaliwang atrium) ay
• The lower chambers (right ventricle tumatanggap ng dugo.
and left ventricle) pump blood.
• Ang mga pang-ibabang chamber
(kanang ventricle at kaliwang ventricle)
ay nagbobomba ng dugo.
Left Atrium
Right Atrium (Kaliwang Atrium)
(Kanang Atrium)
Left Ventricle
(Kaliwang Ventricle)
Right Ventricle
(Kanang Ventricle)
Left Atrium
(Kaliwang Atrium)
Right Atrium
(Kanang Atrium)
Left Ventricle
(Kaliwang Ventricle)
Right Ventricle
(Kanang Ventricle)
Picture Card 1.2  Larawan 1.2 
Say: Sabihing:
• The heart is located in the middle of • Ang puso ay matatagpuan sa gitna
the chest. Did you place your felt or ng dibdib. Inilagay mo ba sa tamang
paper heart in the correct spot? puwesto ang puso na yari sa papel?
• The heart is one of the main • Ang puso ay isa sa mga pangunahing
components of the circulatory system. bahagi ng circulatory system. Ang
The others are the blood vessels and mga iba pang bahagi ay ang mga
the blood. daluyan ng dugo at ang dugo.
• The circulatory system is very • Ang circulatory system ay
important for sustaining life and is napakahalaga para mapanatili ang
made of all the vessels that carry the buhay at ito ay binubuo ng lahat ng
blood throughout the body. mga daluyan ng dugo na naghahatid
ng dugo sa buong katawan.
• Blood vessels are long, hollow tubes
of tissue, much like drinking straws. • Ang mga daluyan ng dugo ay
There are various kinds of blood mahahaba at ampaw na mga tubo
vessels. The main ones are called ng himaymay, na katulad na katulad
arteries (shown in red), veins (shown ng mga straw na pang-sipsip ng
in blue), and capillaries (not shown). inumin. Mayroong iba’t-ibang mga
uri ng daluyan ng dugo. Ang mga
• The circulatory system delivers
pangunahin ay tinatawag na mga
oxygen and nutrients to the cells
artery (ipinapakita sa kulay pula),
in your body and removes carbon
mga vein (ipinapakita sa kulay asul),
dioxide and other waste products.
at mga capillary (hindi ipinapakita).
• Ang circulatory system ay naghahatid
ng oxygen at sustansya sa mga selula
sa iyong katawan at
inaalis nito ang carbon
dioxide at iba pang mga
itatapon na produkto.

Picture Card 1.3  Larawan 1.3 

Point to each vein and artery. Ituro ang bawat vein at artery.
Describe the two steps while pointing to Ilarawan ang dalawang mga hakbang
pictures 1 and 2. habang nakaturo sa larawan 1 at 2.
Say: Sabihing:
1. Blood (with little oxygen) enters 1. Ang dugo (na may kaunting
the right top chamber of the heart oxygen) ay pumapasok sa pang-
through the largest veins in your itaas na kanang chamber ng
body. These veins are called the puso sa pamamagitan ng mga
superior and inferior vena cava. pinakamalalaking vein sa iyong
katawan. Ang mga vein na ito ay
2. Blood then flows down to the
tinatawag na superior at inferior vena
right lower chamber so it can be
cava.
pumped out to the lungs through the
pulmonary arteries. In the lungs, 2. Pagkatapos nito, dumadaloy ang
waste (carbon dioxide) is removed dugo pababa sa pang-ibaba na kanang
from the blood. The blood then chamber upang ibomba ito papunta
gathers more oxygen. sa mga baga sa pamamagitan ng
pagdaan sa mga pulmonary artery. Sa
mga baga, ang dumi (carbon dioxide)
ay inaalis mula sa dugo. Matapos
ito, ang dugo ay nag-iipon ng mas
maraming oxygen.
(AAoorrttaa)
(SSuuppeerriioorr VVeennaa CCaavvaa) (MPgualm Pounlmaoryn aAryrt Aerrtieersy )
(MPuglam Pounlmaroyn Aarryt eArriteesr y)
(MPgual mPuolnmaornya Vrye iVnesi n) P(Muglma oPnualmryo nVaeriyn sV ein)
(RKiagnhatn Cgo Croonroanrayr yA Artreteryry ) (KLaelfitw Canogro Cnoarroyn Aarryt eArryte ry)
(IInnffeerriioorr VVeennaa CCaavvaa)
1 2
Aorta
(Aorta)
Superior Vena Cava
(Superior Vena Cava) Pulmonary Arteries
(Mga Pulmonary Artery)
Pulmonary Arteries
(Mga Pulmonary Artery)
Pulmonary Veins Pulmonary Veins
(Mga Pulmonary Vein) (Mga Pulmonary Vein)
Right Coronary Artery
Left Coronary Artery
(Kanang Coronary Artery)
(Kaliwang Coronary Artery)
Inferior Vena Cava
(Inferior Vena Cava)

1 2
Picture Card 1.4 Larawan 1.4
Point to each vein and artery. Ituro ang bawat vein at artery.
Ilarawan ang dalawang mga hakbang
Describe the two steps while pointing to
habang tumuturo sa larawan 3 at 4.
pictures 3 and 4.
3. Ang dugo na puno ng oxygen ay
3. The blood, rich with oxygen, returns
bumabalik sa puso at pumapasok sa
to the heart and enters the upper left
pang-itaas na kaliwang chamber sa
chamber through the pulmonary vein.
pamamagitan ng pulmonary vein.
4. The blood then flows down to the lower
4. Pagkatapos nito, ang dugo ay
left chamber and is pumped out of the
dumadaloy papunta sa pang-ibabang
aorta to the rest of your body. Your
kaliwang chamber at ito ay binobomba
coronary arteries carry oxygen-rich
palabas ng aorta papunta sa iba
blood to all parts of your heart.
pang mga bahagi ng iyong katawan.
Dinadala ng iyong mga coronary artery
ang dugo na puno ng oxygen papunta sa
lahat ng mga bahagi ng iyong puso.
(AAoorrttaa)
(SSuuppeerriioorr V Veennaa C Caavvaa) (MPuglam Pounlmaroyn Aarryte Arriteesr y)
(MPgual mPuolnmaornya Aryr tAerrtieersy )
(MPgual mPuolnmaornya Vrye iVnesi n
) P(Mulgmao Pnualrmyo Vneairnys V
ein)
(RKiagnhatn Cg oCroornoanrayr yA Artreterryy ) (KLaelfiwt Canogr oCnoarroyn aArryt eArryte ry)
(IInnffeerriioorr VVeennaa C Caavvaa)
3 4