Table Of ContentBAŞLAT
READY PLAYER ONE
ERNEST CLINE
Çeviren: Taylan Taftaf
Yayınevi
Ready Player One/Başlat
Basım: 2011
ISBN:6050903447
DEX Kitap Adres : 19 Mayıs Cad. Golden Plaza No:1
10. Kat 34360 Şişli - İstanbul Telefon : (0212) 373
77 00 Faks : (0212) 246 66 66 E-posta :
[email protected]
Susan ve Libby için
Çünkü gittiğimiz yerin bir haritası yok
0000
Benim yaşımdaki herkes, yarışmayı ilk kez duyduğunda
nerede ve ne yapmakta olduğunu hatırlayacaktır. James
Halliday'in öldüğünü bildiren haber bülteni vidfeed akışını
keserek aniden ekranımda belirdiğinde, sığınağımda çizgi
film seyrediyordum.
James Halliday'in kim olduğunu biliyordum elbette.
Halliday, çok oyunculu bir online oyun olarak başlayıp, kısa
zaman içinde dünya nüfusunun büyük kısmının her gün
bağlandığı küresel ölçekte bir sanal gerçekliğe dönüşen
OASIS'i yaratan oyun tasarımcısıydı. Tarihte benzeri
görülmemiş bir başarıya ulaşan OASIS, Halliday'i dünyanın
en zengin insanlarından biri yapmıştı.
Medyanın bu milyarderin ölümünü neden o kadar
büyüttüğünü ilk başta anlamamıştım. Sonuçta, insanların
endişelenmesi gereken yeterince başka konu vardı. Süregelen
enerji krizi. Felakete dönüşen iklim değişikliği. Gezegenin
her tarafına yayılmış kıtlık, yoksulluk ve bulaşıcı hastalıklar.
Devam etmekte olan yarım düzine savaş. Bilirsiniz işte;
birlikte yaşamaya çalışan kedi-köpekler ve kitlesel histeri.
Gerçekten ama gerçekten önemli bir şey olmadıkça haber
bültenleri insanların interaktif komedilerini ya da pembe
dizilerini kesip araya girmezdi. Yeni bir ölümcül virüsün
ortaya çıkışı ya da bir kentin daha nükleer bulutun içinde
kaybolması gibi flaş haberlerden bahsediyorum. Ne kadar
ünlü bir adam olursa olsun, Halliday'in ölümü en fazla akşam
haberlerinde kısa bir yer tutmalıydı; böylelikle spiker,
milyarderin varislerine kalan yüklü paradan bahsederken,
avam kitleler de kıskançlık içinde kafalarını sallayabilirdi.
Ama haberin patladığı nokta da buydu zaten. James
Halliday'in bir varisi yoktu.
Altmış yedi yaşında bir bekar olarak ölmüştü: bırakın
hayatta olan bir akrabasını, söylentilere göre tek bir arkadaşı
bile yoktu. Son on beş yılını kendi rızasıyla inzivada
geçirmiş, dedikodulara bakılacak olursa, bu dönemde aklını
tamamen yitirmişti.
O Ocak sabahı, Toronto'dan Tokyo'ya kadar her yerde,
mısır gevreğiyle meşgul ağızları açık bırakan asıl haber;
Halliday'in vasiyeti, son arzusu ve büyük servetine ne
olacağıydı.
Halliday arkasında, ancak ölümünden sonra
yayınlanacağına yönelik kesin talimatlarla, kısa bir video
bırakmıştı. Bu video, o sabah bütün OASIS kullanıcılarına e-
postayla da gönderilmişti. Haberleri seyrettikten birkaç saniye
sonra, e-postanın geldiğini bildiren o elektronik sesi
duyduğum anı halen hatırlarım.
Halliday'in video mesajı, Anorak'ın Daveti adını taşıyan,
titizlikle kotarılmış bir kısa filmdi. Dünyaca ünlü bir eksantrik
olan Halliday, ilk gençlik yıllarını geçirdiği 1980'li yıllara
yönelik, hayat boyu süren bir saplantıya sahipti ve Anorak'ın
Daveti de, ilk seyrettiğimde neredeyse hiçbirini fark
edemediğim, 80'lerin popüler kültürüne dair gizli referanslarla
örülüydü.
Beş dakikalık video, devam eden günler ve haftalarda, her
bir kare üzerinde gerçekleştirilen aşırı itinalı analizler
açısından, Kennedy suikastını gösteren Zapruder filmini bile
geride bırakarak, tarihte en çok incelenen film oldu.
Kuşağımın tamamı Halliday'in mesajının her bir saniyesinin
ne anlama geldiğini öğrenecekti.
Anorak'ın Daveti, eski bir şarkı olan “Dead Man's
Party”nin başlangıcındaki trompet sesleriyle açılıyordu.
Şarkı ilk birkaç saniye boyunca karanlık ekranın üzerinde
devam ettikten sonra, trompetlere eklenen gitarla birlikte
Halliday ortaya çıkıyordu. Ama bu, hızla geçen zamanın ve
hastalığın diri diri yediği altmış yedi yaşındaki adam değildi.
Videodaki Halliday, 2014 yılında Time'ın kapağında görünen,
dağınık saçları ve alametifarikası olan kemik çerçeveli
gözlükleriyle, henüz kırklarının başında, uzun boylu, ince,
sağlıklı adamdı. Zaten üzerinde de, Time'ın kapak çekiminde
giydiği kıyafetler vardı: yıpranmış kot ve klasik bir Space
Invaders tişörtü.
Halliday, büyük bir spor salonunda düzenlenen lise dans
partisindeydi. Kıyafetleri, saç modelleri ve dans figürleri
[1]
zamanın 1980'ler olduğunu gösteren gençlerle çevriliydi.
Halliday de dans ediyordu; kimsenin gerçek hayatta şahit
olmadığı bir şeydi bu. Deli gibi sırıtarak dans pistinde hızlı
çemberler çiziyor, kollarını ve başını şarkıyla uyumlu bir
şekilde döndürüyor, 80'lerin bazı ünlü dans figürleri arasında
hatasız geçişler yapıyordu. Ama Halliday'in eşi yoktu.
Söylenegelen tabirle, kendi çalıp kendi oynuyordu.
O anda ekranın sol alt köşesinde, sanki MTV'de verilen
eski bir klipmiş gibi, topluluğun, şarkının ve plak şirketinin
adıyla, şarkının yayınlandığı yılı belirten birkaç satırlık metin
belirdi: Dead Man's Party, Oingo Boingo, MCA Records,
1985.
Şarkının vokalleriyle birlikte, döne döne dans etmeye
devam eden Halliday de vokalistle uyumlu bir şekilde
dudaklarını kıpırdatmaya başlamıştı: “Kıyafetlerim üzerimde
ve gidecek yerim yok. Sırtımda ölü bir adamla yürüyorum.
Kaçma sakın, benim...”
Halliday şarkının bu kısmında aniden dans etmeyi keserek
sağ elinin bir hareketiyle müziği susturuyordu. Aynı esnada,
dans eden gençlerle spor salonunu içeren arka plan da
değişerek Halliday'i bambaşka bir yerde göstermeye
başlamıştı.
Halliday artık bir cenaze evinde, açık bir tabutun önünde
[2]
görülüyordu. Tabutun içinde yatan, kanser yüzünden bir
deri bir kemik kalmış, kendisinden çok daha yaşlı bir
Halliday'di. Her iki göz kapağının üzerinde ışıltılar saçan
[3]
çeyreklikler vardı.
Genç Halliday yapmacık bir kederle kendi cesedine
baktıktan sonra cenaze için toplanmış kalabalığa dönüyordu.
[4]
O anda parmaklarını şıklatmasıyla birlikte sağ elinde bir
rulo belirmişti. Gösterişli bir hareketle fırlattığı rulo önündeki
koridorda açılıyor ve Halliday, dördüncü duvarı yıkarak
izleyicilerine dönüp okumaya başlıyordu.
“Ben, James Donovan Halliday, akli melekelerim yerinde
olarak, son arzumu ve vasiyetimi açıklıyor ve bu vesileyle
bugüne dek benim tarafımdan bildirilmiş herhangi bir
vasiyeti, tüm diğer istekleri ve ek vasiyetleri hükümsüz
kılıyorum...” Halliday gittikçe hızlanarak geçtiği yasal ve
hukuki konulara dair giriş mahiyetinde birkaç paragrafın
ardından öylesine hızlı okumaya başlamıştı ki artık kelimeler
seçilemiyordu. Ta ki birdenbire durana dek. “Boş versenize!
Bu hızda bile belgenin tamamını okumam bir ay sürer. Bunu
söylemek üzücü olsa da, böyle bir zamanım yok.” Ve fırlatıp
attığı rulo bir altın tozu içerisinde kayboluyordu. “En iyisi
size önemli noktalardan bahsedeyim.”
Cenaze evi görüntüden silinirken sahne bir kez daha
değişmişti. Halliday artık kocaman bir kasa dairesinin
önündeydi. “Şirketim Girişken Simülasyon Sistemleri'nin
çoğunluk hisseleri de dahil olmak üzere sahip olduğum bütün
mal varlığı, konuyla ilintili yükümlülükler, diğer bir ifadeyle
vasiyetimin gerektirdiği yegane koşul gerçekleşene dek
emniyete alınmıştır. Bu koşulu yerine getiren ilk kişi, şu anda
240 milyarın üzerinde değer biçilen servetimin tamamına
sahip olmaya hak kazanacaktır.”
Kasa dairesinin kapıları ardına dek açılıyor ve Halliday
içeri adım atıyordu. Devasa kasanın içi, büyük bir evin
çatısına ulaşacak kadar yükselen, üst üste dizilmiş altın
külçeleriyle doluydu. “İşte ortaya koyduğum mangırlar,”
diyordu Halliday kocaman bir gülümsemeyle. “Amaan, neyse
ne. Zaten kefenin de cebi yok, değil mi?”
Halliday bir külçe yığınına yaslanırken, kamera da yüzüne
odaklanmıştı. “Eminim şu anda yalnızca, bütün bu parayı ele
geçirmek için ne yapmanız gerektiğini merak ediyorsunuz.
Biraz sabır, çocuklar. Ben de tam o konuya geliyordum...”
Yüzünde çok büyük bir sır açıklayacak olan bir çocuğun
ifadesiyle susmuştu.
Bir kez daha parmaklarını şıklattığı anda kasa dairesi yok
oluyordu. Aynı esnada Halliday de, küçülerek, üzerinde
kahverengi fitilli kadife kıyafeti ve eskimiş Muppet Show
[5]
tişörtüyle, minik bir oğlan çocuğuna dönüşmüştü. Minik
Halliday, koyu turuncu renkte haltlara, ahşap panelli
duvarlara ve 70'lerin son döneminden ucuz bir dekorasyona
sahip, karmakarışık bir salonun ortasında ayakta duruyordu.
Yanında, 21 inçlik Zenith marka bir televizyon ve televizyona
bağlı durumda bir Atari 2600 oyun konsolu görünüyordu.
Halliday çocuk sesiyle, “Bu benim sahip olduğum ilk TV
oyun sistemi,” diye söze giriyordu. “Atari 2600. 1979
Noeli'nde hediye gelmişti.” Pat diye Atari'nin önüne kurulmuş
joysticklerden birini kaparak oynamaya başlamıştı. “En
sevdiğim oyun buydu,” derken başıyla işaret ettiği TV
ekranında, bir dizi basit labirentin içinde gezinen bir kare
şekil görülüyordu. “Oyunun adı Adventure idi. İlk dönem
oyunlarının diğer birçok örneği gibi, Adventure da tek bir kişi
tarafından tasarlanıp programlanmıştı. Ancak o dönemde
Atari, programcılarının adlarını vermeye yanaşmadığından,
oyun paketinin hiçbir yerinde yaratıcısının adı yer
almıyordu.” Halliday bunları anlatırken, TV ekranında süren
oyunda kılıçla kırmızı bir ejderhayı öldürdüğünü çıkarabiliyor
olsanız da, oyunun düşük çözünürlüklü ilkel grafikleri
nedeniyle bu sahne daha çok, şekli bozuk bir ördeği
bıçaklamak için bir karenin ok kullanmasına benziyordu.
“Bu yüzden Adventure oyununu yaratan kişi, yani Warren
Robinett, adını oyunun içerisinde gizlemeye karar vererek
labirentlere bir anahtar sakladı. Anahtarı bulduğunuzda ortaya
çıkan tek piksel boyutunda küçük gri nokta üzerinden,
Robinett'in adının yer aldığı gizli odaya giriyordunuz.”
Halliday bu esnada kare şeklindeki ana karakterini oyunun
gizli odasına sokuyor ve ekranın tam ortasında Warren
Robinett tarafından yaratılmıştır yazısı beliriyordu.
“Bu,” diyordu Halliday hakiki bir saygıyla ekranı
gösterirken, “bir bilgisayar oyununun içine saklanan ilk
[6]
Paskalya Yumurtası'ydı. Robinett kimseye tek kelime
etmeden bunu kodunun içerisine yerleştirdi ve programcısının
gizli odasından habersiz olan Atari de Adventure oyununu
tüm dünyaya dağıttı. Atari'nin Paskalya Yumurtası'nın farkına
varması için, dünyanın dört bir köşesindeki çocukların birer
