2018 KPSS A Grubu Libertus Borçlar Hukuku Konu Anlatımı

12 Pages·2017·0.47 MB·Turkish

L I B E R T U S
BORÇLAR
HUKUKU
Konu Anlatımlı Müfettişlik
Örnekler Uzmanlık
Yorumlar KPSS ve kurum Denetmenlik
sınavlarıiçin
Uyarılar özgün soru ve konu Banka Sınavları
anlatımından oluşan
Pratik Bilgiler TEK KİTAP Gelir Uzmanlığı
Özgün Sorular ve Açıklamaları Vergi Müfettişliği
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları Hâkimlik
ABDURRAHMAN YILMAZGÖZ
Abdurrahman Yılmazgöz
LIBERTUS BORÇLAR HUKUKU
ISBN 978-605-318-852-0
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ
SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir
kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da
kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi
Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
4. Baskı: 2017, Ankara
Yayın-Proje: Şafak Tangıç
Dizgi-Grafik Tasarım: Gamze Şahin
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş.
İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105
Yenimahalle/ANKARA
(0312 394 55 91)
Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 26687
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.net
E-ileti: [email protected]
SUNU
Değerli Adaylar,
Bireyler arasındaki borç ilişkisini düzenleyen “Borçlar Hukuku” ile ilgili gerekli kav-
ram, ilke ve sözleşmelerden bahseden bu kitabımız yeni Borçlar Kanunu’na göre oluş-
turulmuştur. Her konunun sonunda konunun anlaşılmasına yönelik çözümlü ve cevaplı
testlere yer veren kitabımız KPSS ve kurum sınavların yönelik hazırlanmıştır.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve
önerileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi bi-
zimle [email protected] aracılığıyla paylaşabilirsiniz.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen Pegem
Ailesi çalışanlarına teşekkürlerimi sunarım.
Abdurrahman YILMAZGÖZ

İÇİNDEKİLER
Borçlar Hukukunun İlkeleri, Tarafları, Konusu,
1. BÖLÜM
Kaynakları ile Sorumluluk Türleri
I. GİRİŞ .........................................................................................................................1
II. BORÇLAR HUKUKUNA HÂKİM OLAN TEMEL İLKELER .......................................1
III. BORÇLAR HUKUKUNUN TARAFLARI VE KONUSU ............................................4
A. Edim ...........................................................................................................................4
B. Türleri .........................................................................................................................4
IV. BORCUN KAYNAKLARI..........................................................................................9
V. BORÇ İLİŞKİLERİNDEN DOĞAN HAKLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER ....................11
1. Haklar .......................................................................................................................11
2. Yükümlülükler ...........................................................................................................13
CEVAPLI SORULAR ..................................................................................................14
ÇÖZÜMLÜ SORULAR ...............................................................................................19
ÇÖZÜMLER ...............................................................................................................23
2. BÖLÜM Hukuki İşlemlerden (Sözleşmelerden) Doğan Borçlar
I. HUKUKİ İŞLEMLERDEN DOĞAN BORÇLAR ........................................................27
1. Sözleşmelerin Kurulması ..........................................................................................30
2. Sözleşmelerin Kurulma - Hüküm ve Sonuçlarını Doğurma Anı ................................32
3. Sözleşmelerde Geçerlilik Koşulları ...........................................................................35
CEVAPLI SORULAR ..................................................................................................55
ÇÖZÜMLÜ SORULAR ...............................................................................................61
ÇÖZÜMLER ...............................................................................................................68
3. BÖLÜM Haksız Fiilden Doğan Borçlar
I. HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇLAR ....................................................................73
A. Hukuka Aykırı Fiil .....................................................................................................73
B. Kusur ........................................................................................................................75
C. Zarar ........................................................................................................................76
D. İlliyet (Nedensellik) Bağı ..........................................................................................77
PEGEM AKADEMİ vi
II. ZARARIN HESAPLANMASI ...................................................................................79
A. Zararın Hesaplanmasında........................................................................................79
B. Tazminatın Hesaplanmasında ..................................................................................80
C. Maddi Tazminat Miktarının Hesaplanmasında Dikkate Alınacak Hususlar ..............80
III. HAKSIZ FİİLDE VE RÜCU İSTEMİNDE ZAMANAŞIMI ........................................81
IV. KUSURSUZ SORUMLULUK HÂLLERİ .................................................................83
A. Hakkaniyet İlkesine Dayanan Sorumluluk ................................................................83
B. Tehlike İlkesine Dayanan Sorumluluk ......................................................................84
C. Özen İlkesine Dayanan Sorumluluk .........................................................................86
V. YARDIMCI KİŞİLERİN FİİLİNDEN SORUMLULUK ...............................................90
CEVAPLI SORULAR ..................................................................................................91
ÇÖZÜMLÜ SORULAR- ..............................................................................................97
ÇÖZÜMLER .............................................................................................................104
4. BÖLÜM Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borçlar
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR .............................................109
A. Koşulları .................................................................................................................109
B. Sebepsiz Zenginleşmenin Sonuçları ......................................................................112
C. Giderlerin İstenebilmesi .........................................................................................113
D. Sebepsiz Zenginleşmede Zamanaşımı..................................................................113
E. Sebepsiz Zenginleşme Defi ...................................................................................113
CEVAPLI SORULAR ................................................................................................114
ÇÖZÜMLÜ SORULAR .............................................................................................119
ÇÖZÜMLER .............................................................................................................123
5. BÖLÜM Borçların İfası
I. BORÇLARIN İFA EDİLMESİ .................................................................................127
A. Kısmi İfa .................................................................................................................127
B. İfa Amacıyla Edim ..................................................................................................128
C. İfa Yerine Geçen Edim ...........................................................................................128
II. BORÇLARIN İFA EDİLMEMESİ ...........................................................................132
1. İmkânsızlık..............................................................................................................132
2. Temerrüd ................................................................................................................134
CEVAPLI SORULAR ................................................................................................143
ÇÖZÜMLÜ SORULAR .............................................................................................149
ÇÖZÜMLER .............................................................................................................155
vii PEGEM AKADEMİ
6. BÖLÜM Borçlar Hukukunda Düzenlenmiş Sözleşmeler
BORÇLAR HUKUKUNDA DÜZENLENMİŞ BAZI SÖZLEŞME TÜRLERİ ................159
1. İlan Suretiyle Vaad Sözleşmesi ..............................................................................159
2. Genel İşlem Koşulları .............................................................................................160
3. Pey (Bağlanma) Akçesi ..........................................................................................161
4. Cayma (Pişmanlık) Akçesi......................................................................................162
5. Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme ..............................................................................162
6. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme .............................................................................162
7. Alacağın Temliki (Devri) Sözleşmesi ......................................................................163
8. Borcun Nakli ...........................................................................................................166
9. Ceza Koşulu (Cezai Şart) .......................................................................................167
10. Şarta Bağlı Sözleşmeler .......................................................................................167
11. Müteselsil Borçluluk Sözleşmeleri ........................................................................169
CEVAPLI SORULAR ................................................................................................172
ÇÖZÜMLÜ SORULAR .............................................................................................179
ÇÖZÜMLER .............................................................................................................184
7. BÖLÜM Borcu Sona Erdiren Sebepler ve Zamanaşımı
I. BORCU SONA ERDİREN SEBEPLER ................................................................189
1. İfa............................................................................................................................189
2. Kusursuz İmkânsızlık..............................................................................................190
3. İbra .........................................................................................................................190
4. Yenileme .................................................................................................................191
5. Birleşme..................................................................................................................191
6. Takas ......................................................................................................................191
II. ZAMANAŞIMI .......................................................................................................193
1. Genel Olarak ..........................................................................................................193
2. Zamanaşımı Süresi ile Hak Düşürücü Süre Arasındaki Ayırım ..............................196
3. Zamanaşımının Sonuçları ......................................................................................197
4. Eksik Borçlar...........................................................................................................198
CEVAPLI SORULAR ................................................................................................199
ÇÖZÜMLÜ SORULAR .............................................................................................204
ÇÖZÜMLER .............................................................................................................209

1.
BÖLÜM
BORÇLAR HUKUKUNUN İLKELERİ -
TARAFLARI - KONUSU - KAYNAKLARI
İLE SORUMLULUK TÜRLERİ
I. GİRİŞ
Borçlar Hukuku bireyle diğer bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyen bir hukuk
dalı olduğu için “özel hukuk” türlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle ta-
raflar arasında uygulanan bir eşitlik ve genellik söz konusudur. Başka bir ifadeyle taraflar
özgür iradelerini ortaya koyarak sözleşme koşullarını karşılıklı belirleyebileceklerdir. Bu
açıdan bakıldığında Borçlar Hukukuna hâkim olan bazı ilkeler ortaya çıkmaktadır.
II. BORÇLAR HUKUKUNA HÂKİM OLAN TEMEL İLKELER
Borçlar Hukukuna hâkim olan temel ilkelerin başlıcaları şunlardır:
v İrade özgürlüğü ilkesi
v Nispilik ilkesi
v Dürüstlük ilkesi
v Kusurlu sorumluluk ilkesi
v Karşılıklılık (ivazlılık) ilkesi
v Borçlunun ikametinde ifa ilkesi
v 3. kişilerin aleyhine borç ilişkisi kurulamaması ilkesi
A) İrade Özgürlüğü İlkesi: Kişilerin kendi lehine haklar ve aleyhine borçlar ya-
ratabilmesi olarak da ifade edilebilen bu ilke, kendi içinde üç alt ilkeyi barındırmakta-
dır. Buna göre;
a) Sözleşme özgürlüğü: Kişinin sözleşme yapıp yapmamakta, yapacaksa kiminle
sözleşme yapacağını seçebilmesinde ve hatta bu sözleşmenin tipini ve içeriğini diledi-
ği gibi belirleyebilmesinde ve de sözleşmeyi değiştirip sona erdirebilmesinde serbest
olması gerektiğine ilişkin ilkedir.
2 Borçlar Hukuku
KPSS Çıkmış Soru
Borçlar Kanununa göre sözleşme özgürlüğü aşağıdaki özgürlüklerden hangisini
kapsamaz?
A) Sözleşme yapma özgürlüğü
B) Sözleşmenin diğer tarafını seçme özgürlüğü
C) Sözleşmenin içeriğini düzenleme özgürlüğü
D) Geçerlilik şekline tabi bir sözleşmeyi bu şekle uymadan yapma özgürlüğü
E) Sözleşmeyi değiştirme veya ortadan kaldırma özgürlüğü
Cevap D
Bu ilkenin “sözleşme yapma mecburiyeti” adı verilen önemli bir istisnası bulun-
maktadır. Nitekim kamu hizmeti görmekte olan PTT, TEK, Belediye Otobüs İşletme-
leri vb. kamu kurum ve kuruluşları kendilerine talepte bulunan kişilerle sözleşme yap-
mak zorundadırlar.
b) Eşitlik İlkesi: Borç ilişkisinin tarafları olan alacaklı ve borçludan hiçbiri kanun
tarafından diğeri karşısında bir üstünlüğe sahip kılınmamıştır. Ancak bu temel an-
layışa rağmen bazı durumlarda (tüketiciyi korumak, işçi lehine yorum yapmak gibi)
sözleşmenin sosyal ve ekonomik anlamda zayıf olan tarafını korumak ve böylece ta-
raflar arasındaki ilişkiyi dengede tutabilmek adına düzenlemeler yapılarak istisnalar
da yaratılabilmektedir. Örneğin; genel işlem koşullarını bu çerçevede değerlendirmek
mümkündür.
c) Şekil Serbestisi İlkesi: Kanuna göre “Sözleşmenin geçerliliği, kanunda aksi ön-
görülmedikçe hiçbir şekle tabi değildir.” Bu nedenle taraflar bir sözleşmeyi ister sözlü,
ister adi yazılı veya resmî şekilde yapabilirler. Ancak bu ilkenin de birtakım istisnaları
vardır. Bunlar ispat şekli ve geçerlilik şekline tabi sözleşmelerdir.
B) Nispilik İlkesi: Sözleşme kural olarak onu yapan tarafları bağlar yani üçüncü
kişileri etkilemez. Ancak kuvvetlendirilmiş nispi haklar ile üçüncü kişi yararına söz-
leşmeler ve üçüncü kişilerin ifası bu ilkenin çok önemli istisnalarındandır.
KPSS Çıkmış Soru
Borç ilişkisinden doğan haklar, kural olarak sadece alacaklı ve borçlu arasında so-
nuç doğurur. Alacaklı, bu hakkını sadece borçluya karşı ileri sürebilir.
Yukarıda verilen bilgi borçlar hukukunun hangi temel ilkesi ile ilgilidir?
A) Nispilik
B) Eşitlik
C) Sözleşme serbestisi
D) İvazlılık (Karşılıklılık)
E) Dürüstlük
Cevap A