Van Richmond naar Reid: Bronnen en ontwikkeling van taakgerichte hulpverlening in het maatschappelijk werk

413 Pages·2008·2.399 MB·Dutch

by  Louwerus Jan Jagt (auth.)

VanRichmondnaarReid
Bronnenenontwikkelingvantaakgerichtehulpverlening
inhetmaatschappelijkwerk
Aprofessionwhichdidnotknowitsownhistory,whichwasindifferentto
thememoryofthemenandwomenresponsibleforitsmaking,wouldstillbe
ashamblingandformlessthing.
Richmond,inAgnew,FromCharitytoSocialWork
Theintegrationofcasework,thebestofthepastwiththebesto0fthe
present,isthehopeofthefuture.
GordonHamiltoninMeier,AHistoryoftheNewYorkSchoolofSocialWork
Van Richmond naar Reid
Bronnen en ontwikkeling van taakgerichte
hulpverlening in het maatschappelijk werk
Resources and development of Task-Centered
casework in social work
(with a Summary in English)
Proefschrift
terverkrijgingvandegraadvandoctoraande
UniversiteitvoorHumanistiekteUtrecht
opgezagvanderector
prof.dr.H.A.Alma
IngevolgehetbesluitvanhetCollegevanHoogleraren
Inhetopenbaarteverdedigenop29april2008
desmorgensom10.30uur
doorLouwerusJanJagt
geborenop12januari1932teOostenWestSouburg
Promotor:prof.dr.G.vanderLaan,UniversiteitvoorHumanistiekteUtrecht
Beoordelingscommissie:
prof.dr.D.vanHouten,hoogleraaraandeUniversiteitvoorHumanistiekteUtrecht
prof.dr.B.Waaldijk,hoogleraaraandeUniversiteitvanUtrecht
prof.dr.J.Steyaert,hoogleraaraandeUniversiteitvanSouthampton
prof.dr.C.vanNijnatten,hoogleraaraandeRadboudUniversiteitteNijmegen
(cid:2)2008BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerUitgeverij
Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,
opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenige
vormofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopiee¨nofopna-
men,hetzijopenigeanderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemming
vandeuitgever.
Voorzoverhetmakenvankopiee¨nuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel
16bAuteurswet1912johetBesluitvan20juni1974,Stb.351,zoalsgewijzigdbijhet
Besluitvan23augustus1985,Stb.471enartikel17Auteurswet1912,dientmende
daarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht
(Postbus3051,2130KBHoofddorp).Voorhetovernemenvan(een)gedeelte(n)uitdeze
uitgaveinbloemlezingen,readersenanderecompilatiewerken(artikel16Auteurswet
1912)dientmenzichtotdeuitgevertewenden.
Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaakeenbetrouwbare
uitgaveteverzorgen.Nietteminkunnenzijgeenaansprakelijkheidaanvaardenvoor
drukfoutenenandereonjuisthedendieeventueelindezeuitgavevoorkomen.
ISBN9789031352906
NUR741
Ontwerpomslagenbinnenwerk:StudioBassa,Culemborg
Automatischeopmaak:PrePress,Zeist
BohnStafleuvanLoghum
HetSpoor2
Postbus246
3990GAHouten
www.bsl.nl
Inhoud
Voorwoord 1
1 Themakeuze,verantwoordingenopzet 3
Inleiding 3
Verantwoording 4
Onderzoeksvragenenvergelijkingsschema 10
Dekenmerkendeaspectenvaneenhulpverleningsmodel 11
Korteinhoudhoofdstukken1totenmet12 16
2 Deperiode1889-1925.MaryEllenRichmond 27
Inleiding 27
Contexteninvloeden 28
Richmondsopvattingenoverarmenzorgenhulpverlening 31
SocialDiagnosis,1917 37
InvloedenvandeEersteWereldoorlogophetsocial
casework 41
WhatisSocialCasework?,1922 44
ReactiesencommentarenophetwerkvanRichmond 46
KenmerkenvanhetwerkmodelvanRichmond 51
AntwoordoponderzoeksvraagA.1 54
3 CaseworkstromingenendifferentiatiesindeVSna
MaryRichmond1925-1947 57
Inleiding 57
Eenwetenschappelijkebasisvanhetcasework:kritieken
controverses 57
Dediagnosticschoolinhetsocialcasework 60
Kenmerkenvanhetdiagnosticschoolmodel 73
Defunctionalschoolinhetsocialcasework 76
Kenmerkenvanhetfunctionalschoolmodeleneen
vergelijkendekanttekening 80
VI VanRichmondnaarReid
Buitendescholen–tochinvloedrijk 82
CarlRogersinCounselingandPsychotherapy,1942 82
CharlotteTowleinCommonHumanNeeds,1945 86
Overwegingen 89
AntwoordoponderzoeksvraagA.2 90
4 Wegbereidersvanhetmaatschappelijkwerkin
Nederland1899-1940 95
Inleiding 95
AM.G.Muller-LulofsinVanMenschtotMensch,1916 95
J.H.AdrianiinVoorlezingenoverArmoedeenMaatschap-
pelijkWerk,1923 105
KenmerkenvanhetwerkmodelvanMuller-Lulofsen
Adriani 115
Verschillenenovereenkomstenmethetsocialcasework
indeVS 118
AntwoordoponderzoeksvraagB.1 119
5 DeAmerikagangersendeintroductievanhet
caseworkinNederland1947-1955 123
Inleiding 123
MarieKamphuis 123
JanF.deJongh 128
NelOngerboer 135
L.Lion 137
H.vanRooy 138
DynamiekinhetNederlandsemaatschappelijkwerkinde
jarenvijftigenzestig 140
Caseworkinmeervoud 145
6 KritiekophetsocialcaseworkinNederlandende
VSindejarenvijftigenzestig 149
Inleiding 149
Kritiekuithetwerkveldenuitlevensbeschouwelijkeen
medischehoek 149
KritiekinverbandmetcultuurverschillentussenAmerika
enNederland 153
Kritiekalszousocialcaseworkprimairdemiddleclass
bedienen 160
AntwoordoponderzoeksvraagC 164
7 Caseworkontwikkelingenaandehandvanhetwerk
vanbelangrijkeauteurs1955-1977 167
Inleiding 167
HelenHarrisPerlman:problem-solvingcasework 168
Inhoud VII
SocialCasework.Demethodiekvanhetindividueel
maatschappelijkwerk,1959 168
Kenmerkenvanhetproblem-solvingmodel 174
FlorenceHollis:diagnosticcasework 176
Vrouwenmethuwelijksmoeilijkheden,1955 176
Casework,eenpsychosocialetherapie,1973 177
AliceOverton/KatherineTinker/MarieKamphuis:
caseworkmetprobleemgezinnen 183
CaseworkNotebook,1957 184
HetavontuurinSt.Paul,1969;Nieuwewegeninhetwerk
metprobleemgezinnen,1963 184
FelixBiestek:dewaarde(n)vollecaseworkrelatie 190
TheCaseworkRelationship,1957 190
BertjeJens:beroepsethiekenmaatschappelijkwerk 197
Beroepsethiekencodevandemaatschappelijkwerker,
1967,1972 197
JohnMayerenNoelTimms:hetperspectiefvandecli¨ent 201
Theclientspeaks.Working-classimpressionsofcasework,
1973 202
AntwoordoponderzoeksvragenA.3enB.2 205
8 Deeffectiviteitscrisisindejarenzestigenzeventig 209
Inleiding 209
Kritiekvanbinnenuit 209
Evaluationresearchensocialwork 210
EdwardMullenenJamesDumpson(ed.)Evaluationof
SocialIntervention,1972 211
JoelFischer,TheEffectivenessofSocialCasework,1976 212
KatherineWood,CaseworkEffectiveness,1978 219
Overwegingenoverdecrisis,kansenenhetkennisbe-
stand 222
DeeffectiviteitscrisisenhetsocialcaseworkinNederland 225
AntwoordoponderzoeksvraagD 226
9 Aanloopnaareneerstepublicatiesoverhet
taakgerichtemodel 229
Inleiding 229
Deaanloopnaarhettaakgerichtemodel 229
Hettaakgerichtemodelindeeerstepublicaties 239
Kenmerkenvanhetbasalewerkmodelvantask-centered
casework 246
Terugnaardeeffectiviteitsvraag 250
10 Meertheorievoordetaakgerichtepraktijk 253
Inleiding 253
VIII VanRichmondnaarReid
Geenpraktijkzondertheorie 254
Aanknopingspuntenvoortaken 259
Voorwaardenenbegrenzingen 267
Derelatietussencli¨entenwerker 269
Vanoudsbelangrijkebronnen 270
Taakgerichtehulpverleningalseclectisch-integratief
model 273
11 HetwerkmodelvanTGHnaderbekeken 277
Inleiding 277
ProfielvanTGH 277
Debeginfase 279
Demiddenfase 293
Deeindfase 304
VariantenvanTGH:diverseproblemen,contexten,
doelgroepen 308
12 Onderzoekennaarhettaakgerichtemodel 311
Inleiding 311
DrieontwikkelingsgerichteonderzoekenvanReiden
Epstein,1972 312
OnderzoeknaardeprocedureTaakIntensievePlanning
(TIP),1975 314
OnderzoeknaardeeffectiviteitvanTGH,1982 315
DrieonderzoekeninGroot-Brittanni¨e,1985 319
Onderzoeknaarcli¨entontevredenheidoverdekorteduur,
1986 328
OverzichtsartikelvanReidoveronderzoeknaartaakge-
richtepraktijken,1997 330
OnderzoeksprojectinNederland,1998 331
TweeinnovatieveonderzoekspublicatiesoverTGH,2000,
2005 333
Kritischbeoordelenvanonderzoeksresultaten 336
AntwoordoponderzoeksvraagE 338
BijlageA 347
Englishsummary‘FromRichmondtoReid’ 347
BijlageB 355
Geannoteerdebronnen 355
Literatuur 369
Voorwoord
MaryRichmond,degrondlegstervanhetAmerikaansesocialcasework,be-
ginthetvoorwoordvanSocialDiagnosis,haarmagnumopus,metdevolgende
zinnen:‘Vijftienjaargeledenbegonikmethetmakenvanaantekeningen,
hetverzamelenvanpraktijkvoorbeeldenenzelfsmetdeschetsvoorenkele
hoofdstukkenvooreenboekoversocialworkingezinnen.Metditboek
hoopteikaandejongemensendiemethetwerkindeCharityOrganizations
begonnenietsdoortegevenvandeaanpakdiedeseniormedewerkersnuttig
haddengevonden.’
Metditlichtendvoorbeeldvoorogenbenikzevenjaargeledenbegonnen
methetmakenvanaantekeningenoverhetmaatschappelijkwerkmodeldat
ikinpraktijkenopleidingheblerenwaarderen:hettaakgerichtecasework.
Taakgerichtehulpverlening(afgekortTGH)isvoortgekomenuithetmaat-
schappelijkwerkenontwikkelddoormaatschappelijkwerkersdieuitgingen
vanhetadagiumdathulpverleningbovenaleensamenwerkingsprojectis
tussenhulpverlenerenclie¨nt.Werkerszettendaarbijinophetactiverenvan
clie¨nten.
Totnutoezijndetheoriee¨ndieaanTGHtengrondslagliggenenhetvele
praktijkonderzoekdatdeontwikkelingvanhetmodelbegeleiddeonderbe-
lichtgebleven.
DatgeldtookvoorhetfeitdatTGHworteltineraanvoorafgaandesocial
caseworkmodellen.DiewortelsreikentotaanhetwerkvanpioniersalsMary
RichmondenGordonHamilton.Ingegaanwordtopwathetkenmerkende
enwerkzameisindetraditievanhetmaatschappelijkwerkenhoeTGH
aansluitopmotievenvaneerderemeerofminderuitgewerktemaatschap-
pelijkwerkmodellen,zowelindeVerenigdeStatenalsinNederland.
Hiermeeishetonderzoeksgebiedvandezedissertatiegegeven:devoorge-
schiedenisendeontwikkelingvanhettaakgerichtemodelinhetmaat-
schappelijkwerk.Steedsfocusikdaarbijopdeinterventiesvanmaatschap-
pelijkwerkersenopdenoodzaakdezeinterventiesteonderbouwenen
verderteontwikkelendoormiddelvanpraktijkgerichtonderzoek.
2 VanRichmondnaarReid
GeertvanderLaan,mijnpromotor,stimuleerdemijomoverTGHeen
proefschriftteschrijven. NelJagt,mijnlevens-ensamenwerkingspartner,
screendehetmanuscriptindelaatstefase.Ditresulteerdeinversterkingvan
desamenhang,aanscherpingvanconclusiesenverbeteringvanstructuuren
leesbaarheid.
Teteringen,januari2008
LouJagt