Türkiye türkçesinin söz varlığında yer alan kalıplaşmış sözlerin politik söylemdeki yeri

270 Pages·2013·5.75 MB·Turkish

by  Esra Darıcı

Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
Türk Dili Bilim Dalı

TÜRKİYE TÜRKÇESİNİN SÖZ VARLIĞINDA YER ALAN
KALIPLAŞMIŞ SÖZLERİN
POLİTİK SÖYLEMDEKİ YERİ

Esra DARICI

Yüksek Lisans Tezi

Ankara, 2012

TÜRKİYE TÜRKÇESİNİN SÖZ VARLIĞINDA YER ALAN KALIPLAŞMIŞ
SÖZLERİN
POLİTİK SÖYLEMDEKİ YERİ

Esra DARICI

Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
Türk Dili Bilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi

Ankara, 2012

iii 

ÖZET

DARICI, Esra, Türkiye Türkçesinin Söz Varlığında Yer Alan Kalıplaşmış Sözlerin
Politik Söylemdeki Yeri, Yüksek Lisans, Ankara, 2012.

Politikacılar, geniş halk kitlelerini etkileyebilmek ve onların oylarını kazanabilmek
amacıyla farklı ve etkili bir dil kullanmak durumundadırlar. Bu nedenle
söylemlerinin etkisini arttırabilmek için birçok yönteme başvurabilmektedirler.
“Türkiye Türkçesinin Söz Varlığında Yer Alan Kalıplaşmış Sözlerin Politik
Söylemdeki Yeri” başlıklı bu çalışmamızda kalıplaşmış sözlerden deyim, atasözü
ve kalıp sözlere politik söylemde ne sıklıkla ve ne şekillerde başvurulduğu, bu
sözlerin duygu değerleri ve dil düzeyleri incelenmiştir.

Çalışma, konu, amaç ve kapsamın yer aldığı Giriş bölümüyle başlamaktadır, Bunu,
“Konu Alanı Temel Kavramları” bölümü takip etmektedir. Bu bölümde metin ve
söylem terimleri ile söylem türleri arasından politik söylem açıklanmıştır.

Çalışmamızda veri toplamak amacıyla son yıllarda Türkiye’nin siyasetinde üç
önemli lider olan Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu ve Devlet
Bahçeli’nin 2011 yılına ait haberlere yansımış söylemleri incelenmiştir. Liderlerin
söylemlerinden deyim, atasözü ve kalıp söz içeren söylemlere tarih ve
bağlamlarıyla birlikte çalışmamızın ikinci bölümü olan “Politik Söylemlerde
iv 

Kalıplaşmış Sözler” başlığı altında yer verilmiştir. Bu bölümde deyimler,
atasözleri ve kalıp sözler için farklı bölümler oluşturulup her birinin altında
liderlerin bu kalıplaşmış sözleri içeren söylemleri, bu sözlerin anlamları, duygu
değerleri ve dil düzeyleri aktarılmıştır. Her liderden sonra da sonuç gözlemleri
bölümü oluşturulup bu bölümlerde ilgili liderin kullandığı kalıplaşmış sözlerin
sıklıkları ve oranları incelenmiştir.

Çalışmamızın sonuç bölümünde de liderler birbirleriyle karşılaştırılmış; kullanmış
oldukları kalıplaşmış sözlerin politik söyleme nasıl bir katkısının olabileceği
üzerinde durulmuştur.

Anahtar Sözcükler
metin/söylem, politik söylem, deyim, atasözü, kalıp söz, duygu değeri, dil düzeyi
v 

ABSTRACT

DARICI, Esra, The Stereotyped Words in Political Discourse at Turkish Language,
Master’s Thesis, Ankara, 2012.

Politicians, have to use an effective and different language to effect the people and get
their votes. Because of this, they can refer some methods to enhance the effectiveness
of their discourses. In this study named “The Stereotped Words in Political discourse at
Turkish Language”, it is examined the frequency of idioms, proverbs and formulaic
expressions in polititical discourse and the emotional worths and linguistic levels.

The study starts with an introduction that presents the topic, objectives and content. The
introduction is followed by the chapter “The Basic Concepts of Relevant”. In this
chapter it is explained the text and discourse terms and the political discourse in
discourse types.

To collect data, it is examined the discourses of Recep Tayyip Erdoğan, Kemal
Kılıçdaroğlu and Devlet Bahçeli who are the three important leaders at Turkey’s
politics lately. Their discourses are limited only at 2011 and which has a place at news.
The discourses which have idiom, proverb and formulaic expressions is choosen and
settled the second chapter of the study with the name of “The Stereotyped Words in
Political Discourses”. In this chapter it is created different parts for idioms, proverbs
and formulaic expressions and in every part it is quoted every leader’s discourses which
vi 

has stereotyped words, the meanings, emotional worths and linguistic levels of them.
After every leader it is created a result investigations part which is examined the
frequency of the stereotyped words.

At the result chapter of this study, the leaders compared with each other to emphasized
how the stereotyped words that they used be a part of the political discourse.

Key words
text/discourse, politic discourse, idiom, proverb, formulaic expressions, emotional
worths, linguistic levels
vii 

İÇİNDEKİLER

KABUL VE ONAY ...………………………………………………………………i
BİLDİRİM………………………………………………………………………….ii
ÖZET…………………………………………………………………………….....iii
ABSTRACT………………………………………………………………………..v
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………...vii
KISALTMALAR DİZİNİ……..………………………………………………….ix
TABLOLAR DİZİNİ……………………………………………………………....x
ÖNSÖZ…………………………………………………………………………….xii

GİRİŞ…………………………………………………………………………….....1
A. KONU…………………………………………………………………….........2
B. AMAÇ………………………………………………………………………....3
C. KAPSAM……………………………………………………………………...4

1. KONU ALANI TEMEL KAVRAMLARI……………………………....5
1.1. METİN VE SÖYLEM………………………………………………………....5
1.1.1. Metin…………………………………………………………………….5
1.1.2. Söylem……………………………………………………………….......7
1.1.2.1. Söylem Türleri…………………………………………………….......9
1.1.2.2. Politik Söylem…………………………………………………….....13
1.1.3. Kalıplaşmış Sözler………………………………………………….......16
1.1.3.1. Atasözleri-Özdeyişler..……………………………………………....16
1.1.3.2. Deyimler……………………………………………………………..18
1.1.3.3. Kalıp Sözler………………………………………………………….20

2. POLİTİK SÖYLEMLERDE KALIPLAŞMIŞ SÖZLER…………24
2.1. DEYİMLER…………………………………………………………….........24