Table Of ContentÇEVİREN: BURHAN ARPAD
Çağımızın Edebiyatı: 3
ANNA SEGHERS: TRANSİT
Türkçesi: Burhan ARPAD
Birinci Baskı
Kapak: Said Maden
Anna Seghers
TRANSiT
ROMAN
Türkçesi
BURHAN ARPAD
FAHİR ONGER YAYINLARI
FAHİR ONGER YAYINLARI
Cağaloğlu Ceridehane Sok. No. 11/10
P.K. 918 İSTANBUL
YAYLACIK MATBAASI
İSTANBUL-1967
ANTİ - FAŞİST ALMAN ROMANINDA ANNA SEGHERS
İki emperyalist savaş arası tedirgin dünyasına
kapitalizmin son bir saldırıyla yüklediği Faşizm, gelip geçmiş
bütün yüzyılların insanlık tarihi için bir an olsun
unutulmaması gereken en korkunç yüzkarasıdır. 1917 Rus
ihtilalinin gerçekleştirdiği ilk sosyalist ülke, insan emeğini
sömüren sermaye yönetimli dünyada büyük kaygılara yol
açmıştı. Sömürücü ve sömürgeci büyük sermaye, can
çekişirken son bir hortlama çabasındaydı. İlk örneği İtalya'da
yeni bir devlet tipi olarak ortaya çıkan Faşizm, kısa bir süre
sonra Almanya'da yuvalandı ve hızla çöreklenip seksen
milyonluk koca bir ülkeyi gamalı haçın kollarıyla kıskıvrak
bağladı. Faşizmin Almanya'da kullandığı maske, Nasyonal
Sosyalizm: Milli Sosyalizmdi.
Birinci Dünya Savaşında saldırgan ve sömürücü
açgözlülüklerini doyuramayan Alman büyük sermayecileri,
Birinci Savaşı kazanan karşı sermayeci devletlerin baskıcı dış
politikasıyla ekonomisi sarsılan Almanya'da yığınları çabucak
ele geçirdiler. Krupp ve öteki ağır endüstricilerin paraca ve
her bakımdan desteklediği politika şarlatanı Hitler, yığınları
kısa sürede arkasından sürükledi ve 1933 yılı ocak ayında
Naziler yönetimi ele geçirdiler. Naziler'in faşizmi, Millet
Meclisi'ni ateşe vermek, bütün solcu ve hatta liberal partileri
kapatmak, on binlerce emekçiyi, aydın ve sanatçıyı kamplara
atmak, binlerce kitabın küllerini savurmakla işe başladı. 1933
1945 yılları arası, Alman toplumu için olduğu kadar batı
kültürü açısından da kapkaranlık bir dönemdir. Bu dönemde
Alman yazar, sanatçı ve bilim adamlarının çoğu sınır dışında,
sınırlar arasında ve ülkeden ülkeye dolaşır durumdaydı. 1940
Fransız yenilgisi ve Nazi sürülerinin Norveçten Yunanistan'a
ve Fransa'dan Moskova önlerine kadar bütün Avrupa'yı
kaplaması, Faşizme karşı direnen bir avuç Alman aydınını
gittikçe daha kötü durumlara düşürdü. Otel odalarında
canlarına kıydılar. Hastane köşelerinde öldüler. Fakat
direndiler. Faşizme karşı tek silahları kalemleriyle döğüştüler.
Oysa, bu güçlü silah, ana dilin konuşulduğu toplumdan da
yoksundu. Yine de başarıya ulaştılar sonunda. 1933 den
sonraki karanlık dönemde olsun, yerle bir edilmiş savaş
sonrası Almanyasında olsun, hatta günümüze kadar, Alman
edebiyat ve sanatının milletler arası değerini Nazilerin sınır
dışına kaçırdığı, ya da kampfara tıktığı kişiler sürdürdü.
Arma Seghers, sayıları gittikçe azalan bu nesil Alman
yazarları arasında önemli ve kendine özgü yeri olan bir
romancıdır. Varlıklı bir ailenin çocuğu olarak gençlik yıllarını
geçirmiş, üniversitede sanat tarihi, felsefe, hatta sinoloji
öğrenimi yapmıştır. Fakat böylesine klasik öğrenim, daha çok
genç yaşta toplumdan yana savaşa atılmasına engel olmamış
ve St. Barbaralı Balıkçıların Ayaklanması eseri için Kleist
Edebiyat armağanı kazandığı yıl, Alman Komünist Partisine
yazılmıştır. 1933 de tutuklanmış, fakat bir yolunu bulup
kamptan kaçarak gizlice Fransa'ya geçmiştir 1940 da Naziler
Fransa'yı işgal eclinceye kadar eserleriyle olduğu kadar yapıcı
çalışmalarıyla da faşizme karşı mücadele etmiş, İspanya iç
savaşına ve bir çok barış kongrelerine katılmıştır. 1940 dan
sonraki yıllarım geçirdiği Meksika'da bu yolda çalışmalarını
sürdürmüştür. Nazi yönetimi çökünce Almanya'ya dönmüş ve
önemli nuvellerini bir araya toplıyan «Ölü kızların gezintisi»
ve daha önce Hollanda'da bastırdığı ilk büyük romanı
«Kurtuluş»u yayınlamıştır. 1950 de Alman yazarları II.
kongresine sunduğu «Barışın korunmasında yazarın ödeviıı
konulu raporundanberi Demokrat Almanya Cumhuriyeti
Yazarlar Birliği Başkanıdır. Aynı yıl Dünya barış şurasına
seçilmis ve ertesi yıl Lenin Barış Armağanı kazanmıştır.
Transit romanı, Seghers'in öteki romanlarından değişik bir
niteliktedir. 1933 1945 yıllarında sınırlar arasında kovalanan
ve vize, transit, pasaport, konsolosluktan gayrı hiç bir ülkü
tanımaz duruma düşmüş yüzbinlerce insanın acı serüveni
anlatılır bu romanda. Seghers'ten otobiyorgrafik parçaların da
ağır bastığı Transit, 1940 Marsilya'sında sınışıp kalmış
yüzbinlerin bunalımını, gerçeklere dayanan bir psikoloji
tekniğiyle verir. Ne var ki, Anna Seghers gibi bilinçli
politikacılık potasında gelişmiş bir edebiyatçı, Transit'i sadece
mülteciler romanı olmaktan öteye götürür, Transit, sadece bir
geçiş vizesi avcıları romanı olmaz, değişen, gelişen
insanoğlunun iç dünyasındaki geçiş'i de verir.
Esentepe, 19 Ağustos 1967
Burhan Arpad
BİRİNCİ BÖLÜM
I
Montreal gemisinin Dakar'la Martinique arasında battığı
sanılıyor. Bir mayına çarpmış olmalı! Gemi acentası bilgi
vermiyor. Sadece bir söylenti, belki de! Fakat, mültecilerle
dolu olarak denizlerde dolaşan ve yolcularının kağıtlarının
süresi bir kaç gün önce bitmiş diye hiç bir limanda
demirlemesine izin verilmemektense açık denizde
yanmalarına göz yumulan bir sürü gemiye kıyasla,
Montreal'ın batması, bir vapur için çok olağan bir ölüm. Ne
var ki, bütün bunlar bir söylenti değilse. Gemi o arada
düşmanların eline geçmiş, ya da Dakar'a geri çağırılmış da
olabilir. Böyleyse yolcular şimdi çölün kenarında bir kampta
çayır çayır yanıyorlardır. Fakat belki de işleri rast gitmiş ve
Okyanus ötesine sağ salim varmışlardır. Bütün bunları biraz
sıkıcı mı buluyorsunuz? Canınız mı sıkılıyor? Benim de. İzin
verin de, sizi davet edeyim. Şöyle gerçek bir akşam yemeğine
yetecek param yok, yazık ki. Bir bardak pembe şarapla bir
Pizza ısmarlayabilirim. Rica ederim, oturun masama,
önünüzde neyi görmekten hoşlanırsınız? Pizza'nın açık ateşte
nasıl pişirildiğini mi? Şu halde yanıma oturun. Eski liman
semtini mi görmek istersiniz? Böyleyse karşıma oturmanız
daha uygun. Saint Nicolas kalesinin arkasında güneşin
batışını seyredebilir.siniz. Bundan sıkılmazsınız elbette.
Pizza, özelliği olan bir hamur işidir. Bir pasta gibi
yuvarlak ve kırmızıdır. Tatlı sanırsınız. Fakat ısırınca biberli
olduğunu anlarsınız. Biraz daha tadınca üzerine kuru üzüm ve
kıraz değil, kırmızı biber ve zeytin konulmuş olduğunu
farkedersiniz. Alışırsınız. Fakat yazık ki burada, şimdi Pizza
için de ekmek karnesi istiyorlar.
Montreal'in gerçekten batıp batmadığını bilmeği pek
istiyorum. Bütün yolcuları sağ salim öte kıyıya varmışlarsa
orada ne olur durumları? Yeni bir hayata mı başlarlar? Bir
meslek mi tutarlar? Komiteden komiteye mi koşarlar? Balta
girmemiş ormanda ağaç kökleri mi çıkarırlar? Büyük suyun
öte kıyısında herşeyi ve herkesi gençleştiren o vahşi tabiat
gerçekten varsa, onlarla yola çıkmadığıma adeta pişmanlık
duyarım. Zira birlikte yolculuk etme olanağını yüzde yüz ele
geçirmiştim. Biletimin parası ödenmişti. Vizem ve transit
iznim vardı. Fakat burada kalmayı daha uygun buldum,
birden.
Description:Nobel ödüllü Fransız yazar ve düşünür Andre Gide, yaşamı boyunca toplumsal ve bireysel ahlakın en önemli ölçütünün bireyin içtenliği ve kendini tanıması olduğunu vurgulamıştır. Ayrı Yol, Andre Gide'in bu görüşünü en net biçimde dile getirdiği romanlarından biri.
G
